Best for Biodiversity

Transkrypt

1 W tym miejscu realizowany jest projekt LIFE + Ochrona różnorodności biologicznej na obszarach leśnych, w tym w ramach sieci Natura 2000 promocja najlepszych praktyk Best for Biodiversity

2 NAJLEPSZE PRAKTYKI W ZAKRESIE OCHRONY WILKA Postępowanie w sytuacji odnalezienia zranionych lub martwych wilków

3 Wykładowcy Dr Sabina Pierużek-Nowak Prezes Zarządu Stowarzyszenia dla Natury Wilk Członkini Large Carnivore Initiative for Europe Członkini Państwowej Rady Ochrony Przyrody oraz Kolegium Lasów Państwowych Dr inż. Robert W. Mysłajek Adiunkt w Instytucie Genetyki i Biotechnologii na Wydziale Biologii Uniwersytetu Warszawskiego Wiceprezes Zarządu Stowarzyszenia dla Natury Wilk Członek Rady Naukowo-Społecznej LKP Lasy Beskidu Śląskiego Copyrights by authors, 2014

4 Czynniki śmiertelności wilków w Polsce Czynniki naturalne: choroby, pasożyty (np. świerzb), konflikty z innymi wilkami, zranienia podczas polowań na duże ofiary Czynniki antropogeniczne: kolizje z samochodami i pociągami kłusownictwo celowe (nielegalne odstrzały, wnyki itd.) kłusownictwo na dzikie zwierzęta kopytne (wnyki itp.)

5 Czynniki śmiertelności wilków w Polsce Kolizje z pojazdami Fot. P. Sewerniak Fot. R. Sawicki

6 Czynniki śmiertelności wilków w Polsce Kłusownictwo M. Łachut J. Zagórowski

7 Czynniki śmiertelności wilków w Polsce Kłusownictwo 25 skłusowanych wilków ( ) 10 zastrzelonych 15 we wnykach Source: Reinhardt, Kluth, Nowak i Mysłajek, 2012

8 Zgłaszanie przypadków martwych wilków Podstawa prawna Art. 58 ust. 2. Ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz.U. z 2013 r poz. 627 z późn. zm.) stanowi iż, każdy kto przypadkowo schwytał lub zabił zwierzę gatunku objętego ochroną ścisłą lub wydrę, lub instytucja państwowa, która się o tym dowiedziała, niezwłocznie zawiadamia o tym właściwego regionalnego dyrektora ochrony środowiska.

9 Interwencje/Chory wilk Sytuacja: Odnalezienie ciężko rannego lub ciężko chorego wilka, który nie jest w stanie uciekać przed człowiekiem Należy natychmiast powiadomić regionalnego konserwatora przyrody lub dyrektora parku narodowego (teren parku narodowego). Decyzję o leczeniu lub uśmierceniu powinien podjąć powiatowy lekarz weterynarii w porozumieniu z regionalnym konserwatorem przyrody lub dyrektorem parku narodowego (teren parku narodowego) oraz specjalistą od ekologii gatunku. Po uśmierceniu należy postępować zgodnie z obowiązującą w tej sytuacji procedurą sanitarno-epidemiologiczną. W obu przypadkach należy pobrać próby genetyczne. O wyniku badań powiadomić wojewódzkiego konserwatora przyrody lub dyrektora parku (teren parku narodowego).

10 Interwencje/Kłusownictwo Sytuacja: Odnalezienie żywego wilka we wnyku lub innym narzędziu kłusowniczym Natychmiast zawiadomić policję oraz regionalnego konserwatora przyrody lub dyrektora parku narodowego (teren parku narodowego). Regionalny konserwator przyrody lub dyrektor parku narodowego zleca odpowiednim służbom lub ekspertom dotarcie do wilka i zbadanie go przez lekarza weterynarii. Lekarz weterynarii w porozumieniu z regionalnym konserwatorem przyrody lub dyrektorem parku narodowego podejmują decyzję o uwolnieniu zwierzęcia (w razie konieczności przeniesienie go do najbliższego dużego kompleksu leśnego), jego leczeniu lub uśmierceniu. Policja wszczyna odpowiednie postępowanie wyjaśniające.

11 Wykorzystanie analiz genetycznych w zwalczaniu kłusownictwa Na próby DNA nadają się wycinki skór (często nawet po wyprawieniu), kości, sierść i tkanki osobników skłusowanych W celu pozyskania prób do analiz DNA można przeprowadzić kontrole u osób podejrzanych o kłusownictwo oraz lokalnych preparatorów trofeów Porównując DNA pobrane z zabitego wilka z DNA osobników z lokalnej populacji nierzadko można ustalić jego status socjalny i pokrewieństwo. Można wówczas ustalić, czy np. zabito osobnika rozmnażającego się. Pomaga to oszacować rozmiar szkody w środowisku.

12 Wykorzystanie analiz genetycznych w zwalczaniu kłusownictwa Ważne: Każde importowane trofeum z wilka (skóra, czaszka) ma odpowiednią decyzję/zezwolenie Ministerstwa Środowiska (organu CITES)

13 Interwencje/Martwy wilk Sytuacja: Odnalezienie martwego wilka Natychmiast powiadomić regionalnego konserwatora przyrody lub dyrektora parku narodowego (teren parku narodowego). Jeżeli okoliczności wskazują, że wilk został skłusowany konieczne jest powiadomienie policji i wszczęcie postępowania wyjaśniającego. Jeśli okoliczności nie wskazują na kłusownictwo zawiadomić też powiatową inspekcję weterynaryjną. Postępować zgodnie z przepisami sanitarno-epidemiologicznymi. Pobrać próby do badań genetycznych.

14 PROTOKÓŁ Z OGLĘDZIN I ZBIORU PRÓB Z MARTWEGO WILKA lub RYSIA Imię i nazwisko osoby wypełniającej protokół... Wypełniony protokół proszę przesłać do właściwego Regionalnego Konserwatora Przyrody, a kopię do Stowarzyszenia dla Natury Wilk, adres: Twardorzeczka 229, Lipowa, sdnwilk@vp.pl Data i czas znalezienia (dzień/miesiąc/rok) (godz./pora dnia) Miejsce znalezienia (nadleśnictwo, leśnictwo, oddz.leśny, nr drogi, nr linii kolejowej, najbliższa miejscowość, lub współrzędne geograficzne) Opis miejsca zdarzenia (np: las/drzewostan, zadrzewienia, droga leśna, pole, łąka, zabudowania) Przyczyna śmierci (np. kolizja z samochodem osobowym, z ciężarówką, z pociągiem, kłusownictwo za pomocą wnyków, pułapek, broni palnej) Stan zwłok (opis) Rodzaj urazu (np. uduszenie, postrzał, uderzenie w głowę, w bok, w tył, połamane nogi, żebra) Przypuszczalny czas śmierci (dzień/miesiąc/rok) (godz./pora dnia) Wiek wilka/płeć/ Masa ciała Wygląd (umaszczenie, obecność zmian chorobowych np. świerzb) Stan uzębienia Czy wykonano dokumentację fotograficzną? Czy zebrano próby genetyczne? Podać instytucję, do której wysłano próby. Jakie inne próby pobrano? Podać instytucję, do której wysłano próby. Co zrobiono z martwym osobnikiem? (np. utylizacja, osobnik wypchany)

15 KARTA DOKUMENTACJI FOTOGRAFICZNEJ MARTWEGO WILKA lub RYSIA Imię i nazwisko autora... nr tel.... Data znalezienia wilka/rysia: Miejsce znalezienia wilka/rysia: Spis fotografii (lista kontrolna) Zdjęcia całego osobnika z różnych stron w miejscu znalezienia, tak by było widoczne otoczenie i okoliczności śmierci (np. droga, linia kolejowa, wnyk, paści) Zdjęcie całego osobnika z boku Zdjęcie całego osobnika z przodu Zdjęcie całego osobnika z tyłu Zdjęcie głowy z boku (by widać było pysk, uszy, szyję) Zdjęcie głowy z przodu Zdjęcie głowy z góry, by widać było zabarwienie sierści na tylnej stronie uszu Zdjęcie zębów z przody i z boku (odchylić wargi) Zdjęcie ogona z boku i z przodu (by widać było gruczoł fiołkowy w 1/3 odl. od nasady ogona u wilka, lub długość i czarną końcówkę u rysia ) Zdjęcie poduszek łapy przedniej i tylnej Zdjęcia świeżych urazów, ran (np. rany po uderzeniu pojazdu, po zaciśnięciu wnyku, ślad po kuli, etc.) Zdjęcia innych szczegółów, urazów (np. brak sierści, stare rany, urazy) (x)

16 Preparacja martwych wilków W oparciu o zgłoszenie i protokół RDOŚ może wydać zezwolenie na preparację wilka