JĘZYK POLSKI I JĘZYKI OJCZYSTE MNIEJSZOŚCI NARODOWYCH

Transkrypt

1 JĘZYK POLSKI I JĘZYKI OJCZYSTE MNIEJSZOŚCI NARODOWYCH Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Krakowie 1

2 Egzamin ustny Przygotowanie do egzaminu: Nauczyciele danego przedmiotu w szkole przygotowują do części ustnej egzaminu maturalnego listę tematów z języka polskiego, a w przypadku szkół lub oddziałów z nauczaniem języka mniejszości narodowej lub grupy etnicznej - także listę tematów z języka danej mniejszości narodowej lub grupy etnicznej, w następujących terminach: 1) do dnia 10 kwietnia roku szkolnego poprzedzającego rok szkolny, w którym przeprowadzany jest egzamin maturalny w sesji wiosennej, 2) do dnia 10 grudnia roku szkolnego poprzedzającego rok szkolny, w którym przeprowadzany jest egzamin maturalny w sesji zimowej. Do części ustnej egzaminu maturalnego z każdego przedmiotu, o którym mowa w ust. 1, przygotowuje się w danej szkole jedną listę tematów. Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Krakowie 2

3 Dyrektor komisji okręgowej może, w terminie 2 miesięcy po upływie terminów, o których mowa w 54 ust. 1, zwrócić się do przewodniczącego zespołu egzaminacyjnego o przedstawienie przygotowanych przez nauczycieli list tematów. Jeżeli dyrektor komisji okręgowej nie zgłosi zastrzeżeń do przedstawionych list tematów w terminie 10 tygodni od dnia ich złożenia, listy tematów uważa się za zaakceptowane. Dyrektor komisji okręgowej może zalecić poprawienie list tematów. Przewodniczący zespołu egzaminacyjnego przedstawia dyrektorowi komisji okręgowej, w terminie tygodnia od dnia otrzymania zaleceń, poprawione listy tematów. Jeżeli dyrektor komisji okręgowej nie zaakceptuje w terminie tygodnia poprawionych list tematów, przekazuje przewodniczącemu zespołu egzaminacyjnego listy tematów przygotowane przez komisję okręgową. Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Krakowie 3

4 - Na początku nauki w klasie maturalnej nauczyciel języka polskiego przedstawia uczniom szkolną listę tematów. - Z listy tematów uczeń wybiera jeden i określa sposób jego realizacji oraz zakres materiału służącego do opracowania tematu. - Liczba tematów powinna zapewniać uczniom możliwość wyboru, przy założeniu, że jeden temat może być wybrany przez kilku uczniów. - Podczas odpowiedzi maturzysta może wykorzystać materiały pomocnicze, np.: wykonany przez siebie film, nagranie wywiadu lub wypowiedzi, skopiowane fragmenty z literatury, pełniące role cytatu, reprodukcje dzieł sztuki, kadry z filmu, fotografie, nagrania muzyczne. Zdający może także korzystać z planu prezentacji, przygotowanego zgodnie ze wzorem zamieszczonym w informatorze, Maturzysta ma obowiązek dostarczyć nauczycielowi najpóźniej miesiąc przed egzaminem bibliografię i materiał pomocniczy (o ile taki przygotował), a najpóźniej na tydzień przed egzaminem ramowy plan prezentacji. Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Krakowie 4

5 STRUKTURA EGZAMINU USTNEGO Z JĘZYKA POLSKIEGO JEDEN POZIOM Czas: 25 min. Część I PREZENTACJA WYBRANEGO TEMATU (około 15 minut) Część II ROZMOWA Z EGZAMINATOREM Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Krakowie 5

6 Przebieg egzaminu ustnego: 1. W sali, w której jest przeprowadzana część ustna egzaminu maturalnego, nie można korzystać z żadnych urządzeń telekomunikacyjnych. 2. W czasie trwania części ustnej egzaminu maturalnego z języka polskiego, języka mniejszości narodowej lub grupy etnicznej, a także języka obcego nowożytnego zdawanego na poziomie podstawowym, w sali może przebywać tylko jeden zdający. 3. Projekcja filmu, odtworzenie nagranej wypowiedzi lub muzyki może trwać do 5 minut z czasu przeznaczonego na prezentację tematu. 4. W części przeznaczonej na prezentację tematu nie przerywa się wypowiedzi zdającemu. 5. Rozmowa, powinna dotyczyć prezentowanego tematu i wykorzystanej do opracowania tematu bibliografii. 6. Szkoła zapewnia sprzęt niezbędny do wykorzystania materiałów pomocniczych dostarczonych przez zdającego do prezentacji tematu. 7. Zespół przedmiotowy ustala wynik części ustnej egzaminu maturalnego większością głosów. W przypadku równej liczby głosów decyduje głos przewodniczącego. 8. Przewodniczący zespołów przedmiotowych, bezpośrednio po zakończeniu egzaminu maturalnego w części ustnej w danym dniu, ogłaszają wyniki tej części egzaminu z poszczególnych przedmiotów. 9. Listę zdających zawierającą wyniki części ustnej egzaminu maturalnego z poszczególnych przedmiotów przewodniczący zespołu egzaminacyjnego przesyła komisji okręgowej. Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Krakowie 6

7 Zasady konstruowania szkolnych list tematów z języka polskiego. 1. Lista tematów powinna zawierać wyraźny podział na trzy grupy tematyczne. Tematy należy numerować w obrębie grup. 2. Tematy wybrane z Informatora trzeba umieszczać na początku listy. 3. Tematy powinny być precyzyjnie przyporządkowane do określonych grup problemowych. (Np. temat Związki literatury z filozofią w zbiorze tematów literackich, nie np. w korespondencji sztuk). 4. Właściwym adresatem listy i pojedynczych tematów jest uczeń. Język musi być komunikatywny dla ucznia. Unikamy zwrotów obcojęzycznych, nie nadużywamy słownictwa specjalistycznego. 5. Nie należy powtarzać tematów w tym samym lub nieznacznie zmienionym brzmieniu. Lista nie powinna być zbyt obszerna, gdyż utrudnia to uczniowi dokonanie wyboru tematu. 6. Warto unikać zbyt szczegółowych tematów (np. motyw domu; motyw rodziny; motyw syna; motyw matki; ojcowie i synowie... jako przesłania kolejnych tematów z jednej listy) oraz tematów niejasnych, np.: Ciało a język. Cierpienie jako metafizyczny skandal. Fizyka i metafizyka w prozie i poezji różnych epok. 7. Każdy temat musi zawierać problem badawczy lub sugerować możliwość sformułowania przez zdającego kilku takich problemów, nie może być hasłem. Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Krakowie 7

8 8. Temat nie może narzucać tezy do udowodnienia. Tezę powinien sformułować zdający, ponieważ za to między innymi jest oceniany. 9. Temat nie powinien zawierać przykładów konkretnych tekstów literackich. 10. Cytat musi on być funkcjonalny dla tematu. Cytat nie powinien: - stanowić ozdobnika, gdyż cytaty w funkcji motta i ozdoby tematu zaproponuje zdający i zostanie za to oceniony, - narzucać interpretacji tematu. Nie należy stosować krypto cytatów. Obowiązkiem jest ujawnienie autora cytowanych słów. 11. Temat nie powinien prowokować maturzysty ujęciem ani treścią. 12. Nie należą do korespondencji sztuk tematy: Zaprezentuj rolę cudownego obrazu w kościele... Ołtarz w Twoim kościele parafialnym jako dzieło sztuki. Tendencje filozoficzne na przestrzeni wieków. 15. Ryzykowne są tematy: Dokonaj analizy nazwisk kolegów z Twojej klasy. Zanalizuj przemówienia dyrektora Twojej szkoły. Analiza błędów uczniowskich. Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Krakowie 8

9 13. Temat powinien zawierać czasownik operacyjny (np. Język jako instrument walki o władzę. Zanalizuj wybrane materiały wyborcze) lub wyraźnie zarysowany problem (np. Analiza językowa i kulturowa przysłów polskich). Jednak należy stosować właściwe związki frazeologiczne. Czasowniki: zaprezentuj, omów, ukaż nie zawsze są odpowiednie. 14. Nie wolno powtarzać mechanicznie tematów z pisemnego egzaminu dojrzałości. To są różne egzaminy. 15. Nie należy powtarzać tematów lekcyjnych. Są zbyt wąskie i zbyt odtwórcze. 16. Należy dokonać analizy tematu, aby rozgraniczyć pojęcia: archetyp i topos oraz temat i motyw. 17. Jeśli temat dotyczy motywu, należy pytać o jego funkcję nie o motyw sam w sobie, aby prezentacja nie przerodziła się w wyliczankę utworów. 18. Temat powinien dotyczyć jednego problemu. Trzeba unikać mnożenia problemów w jednym temacie, np.: Wina i odpowiedzialność oraz prawda i kłamstwo w życiu wybranych bohaterów literackich. 19. Nie należy układać tematów w formie pytania rozstrzygnięcia, np.: Czy zgadzasz się Przypominamy! Jeden temat może wybrać kilku uczniów. Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Krakowie 9

10 1. LITERATURA PRZYKŁADOWE TEMATY 1. Polemiki, spory, prowokacje starcia pokoleniowe w literaturze. Omów na przykładach wybranych utworów. 2. Motyw wędrówki w literaturze. Omów różne jego wersje w wybranych utworach. 3. Idealiści i marzyciele w literaturze polskiej. Scharakteryzuj sposoby kreowania takich bohaterów w utworach z różnych epok. 2. KORESPONDENCJA SZTUK (między literaturą a innymi dziedzinami sztuki) 1. Malarstwo, rzeźba i architektura inspiracją dla literatury. Omów temat, analizując celowo dobrane utwory. 2. Symbolika stroju. Omów, analizując wybrane dzieła literackie i z innych dziedzin sztuki. 3. Filmy Andrzeja Wajdy jako interpretacje dzieł literatury polskiej. Omów wybrane przykłady. 3. JĘZYK 1. Przysłowia jako frazeologizmy analiza językowa i stylistyczna przysłów polskich. 2. Dialekty terytorialne języka polskiego jako tworzywo literackie. Omów na przykładach wybranych utworów. 3. Jak współczesna polszczyzna zaświadcza o kulturze naszych przodków? Analiza zgromadzonego materiału językowego. Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Krakowie 10

11 Ocenianie egzaminu ustnego z języka polskiego (jednolite kryteria w całym kraju) CZĘŚĆ I PREZENTACJA TEMATU ocenie podlega: umiejętność mówienia, sprawność i poprawność językowa, wiedza w zakresie wyznaczonym przez temat, wykorzystanie przygotowanych materiałów pomocniczych. CZĘŚĆ II ROZMOWA Z EGZAMINATOREM ocenie podlega: umiejętność formułowania odpowiedzi, umiejętność uczestniczenia w rozmowie, umiejętność obrony własnego stanowiska. kryteria: sposób realizacji tematu, kompozycja wypowiedzi, rozmowa, język. Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Krakowie 11

12 STRUKTURA EGZAMINU PISEMNEGO Z JĘZYKA POLSKIEGO POZIOM PODSTAWOWY (obowiązkowy) POZIOM ROZSZERZONY Wszyscy zdający przystępują do egzaminu na poziomie podstawowym. ARKUSZ I Rozumienie tekstu czytanego tekst publicystyczny, popularnonaukowy test (12-16 zadań otwartych i/lub zamkniętych) Pisanie własnego tekstu (na temat wybrany z 2) Czas: 170 min. Koniec egzaminu na poziomie podstawowym (po przerwie zdający na poziomie rozszerzonym kontynuują egzamin) Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Krakowie 12

13 POZIOM ROZSZERZONY ARKUSZ II Pisanie własnego tekstu (na temat wybrany z 2) Czas: 130 min. Podczas egzaminu zdający mogą korzystać ze słownika ortograficznego i słownika poprawnej polszczyzny. Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Krakowie 13

14 Poziom podstawowy Poziom rozszerzony dwa tematy do wyboru przez zdającego, temat pracy pisemnej dotyczy 1-2 utworów literackich z Podstawy programowej, lub ich fragmentów temat pracy pisemnej redagowany na podst. 1-2 dwóch tekstów lub ich fragmentów teksty mogą być nowe dla zdającego (spoza Podstawy programowej; literackie, krytyczno-literackie tematy stawiają wobec utworu pytanie: co? sprawdzenie odczytania utworu (-ów) na poziomie idei tematy powinny zawierać polecenie, np.: zanalizowania, zinterpretowania tekstu, języka utworu, scharakteryzowania bohatera lub sposobu jego kreowania, za główne kryteria oceniania uznaje się rozwinięcie tematu i język, a styl i kompozycję za kryteria wspomagające. tematy stawiają wobec utworu pytanie: co? i jak? sprawdzenie odczytania utworu (ów) na poziomie idei i organizacji tematy powinny zawierać polecenie, np.: zanalizowania, porównania tekstów, przeanalizowania języka tekstu, polemizowania z poglądem wyrażonym w tekście, za główne kryterium uznaje się rozwinięcie tematu; język oraz kompozycja i styl podlegają ocenie tylko, gdy spełniają wymagania na poziomie wyższym Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Krakowie 14

15 Kryteria oceny własnego tekstu IV. Język: I. Rozwinięcie tematu II. Kompozycja III. Styl składnia fleksja frazeologia słownictwo i słowotwórstwo interpunkcja ortografia Szczególne walory pracy (nie jest to kryterium obowiązkowe, punkty uzyskane za spełnienie tego kryterium wzbogacają sumę punktów uzyskanych na egzaminie) Wypracowanie maturalne zdającego powinno być w zależności od pisma nie krótsze niż 2 strony tj. około 250 słów). W wypracowaniu krótszym niż około 250 słów będzie oceniane tylko rozwiniecie tematu, natomiast styl, kompozycja i język nie będą oceniane. Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Krakowie 15

16 PRZYKŁADOWE TEMATY WYPRACOWAŃ Poziom podstawowy: - Dorastanie poety ukazane w Curriculum vitae etapy życia lirycznego. Przedstaw typowe dla nich postawy i nastroje wyrażone w znanych Ci wierszach Leopolda Staffa. - Spotkania wrogów w Iliadzie Homera i Panu Tadeuszu A. Mickiewicza. Porównaj fragmenty zwróć uwagę na rodzaj przedstawionych sytuacji, portrety bohaterów i wpisany w teksty obraz człowieka. - Wynalazcy i ich wynalazki. Co na ten temat napisali B. Prus (zacytowany fragment Lalki) i S. Żeromski (znany Ci wątek szklanych domów w Przedwiośniu)? - Obraz utraconej ojczyzny we fragmencie Epilogu Pana Tadeusza. Co z tego obrazu odnajdujesz w całym poemacie A. Mickiewicza? Poziom rozszerzony: - Analiza i interpretacja wiersza Cz. Miłosza Ogrodnik. - Dwie lekcje łaciny. Porównaj sposoby ich przedstawienia we fragmentach Ferdydurke W. Gombrowicza i Lekcji łaciny Z. Herberta. - Zinterpretuj fragment tekstu Z. Herberta Akropol. Rozważ, jak forma eseju służy prezentacji różnych postaw ludzkich wobec wielkich pomników kultury. Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Krakowie 16