Jesteś osobą bezrobotną?

Transkrypt

1 ABC bezrobotnego

2 Jesteś osobą bezrobotną? Chcesz wiedzieć, jakie prawa i świadczenia przysługują Ci po ustaniu stosunku pracy? Przeczytaj nasz poradnik! str. 1

3 Status bezrobotnego Możesz uzyskać status osoby bezrobotnej, tylko jeśli spełniasz poniższe warunki: ukończyłeś 18 lat, nie osiągnąłeś wieku emerytalnego, o którym mowa w art. 24 ust. 1a i 1b oraz w art. 27 ust. 2 i 3 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (DzU z 2009 r. Nr 153, poz. 1227, z późn. zm. 17), nie nabyłeś prawa do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy, renty szkoleniowej, renty socjalnej, renty rodzinnej w wysokości przekraczającej połowę minimalnego wynagrodzenia za pracę albo po ustaniu zatrudnienia, innej pracy zarobkowej, zaprzestaniu prowadzenia pozarolniczej działalności nie pobierasz zasiłku przedemerytalnego, świadczenia przedemerytalnego, świadczenia rehabilitacyjnego, zasiłku chorobowego, zasiłku macierzyńskiego lub zasiłku w wysokości zasiłku macierzyńskiego, nie nabyłeś prawa do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy, przyznanej przez zagraniczny organ emerytalny lub rentowy, w wysokości co najmniej najniższej emerytury albo renty z tytułu niezdolności do pracy, nie jesteś właścicielem lub posiadaczem samoistnym lub zależnym nieruchomości rolnej, w rozumieniu przepisów Ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (DzU nr 16, poz. 93, z późn. zm.), o powierzchni użytków rolnych przekraczającej 2 ha przeliczeniowe lub nie podlegasz ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowemu z tytułu stałej pracy jako współmałżonek lub domownik w gospodarstwie rolnym o powierzchni użytków rolnych przekraczającej 2 ha przeliczeniowe, nie uzyskujesz przychodów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym z działów specjalnych produkcji rolnej, chyba że dochód z działów specjalnych produkcji rolnej, obliczony dla ustalenia podatku dochodowego od osób fizycznych, nie przekracza wysokości przeciętnego dochodu z pracy w indywidualnych gospodarstwach rolnych z 2 ha przeliczeniowych ustalonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego na podstawie przepisów o podatku rolnym, lub nie podlegasz ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowemu z tytułu stałej pracy jako współmałżonek lub domownik w takim gospodarstwie, nie złożyłeś wniosku o wpis do ewidencji działalności gospodarczej albo po złożeniu wniosku o wpis: o zgłosiłeś do ewidencji działalności gospodarczej wniosek o zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej i okres zawieszenia jeszcze nie upłynął, albo o nie upłynął jeszcze okres do, określonego przez Ciebie we wniosku o wpis do ewidencji działalności gospodarczej, dnia podjęcia działalności gospodarczej, nie pobierasz na podstawie przepisów o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów zasiłku dla opiekuna; nie jest osobą tymczasowo aresztowaną lub nie odbywasz kary pozbawienia wolności, z wyjątkiem kary pozbawienia wolności odbywanej poza zakładem karnym w systemie dozoru elektronicznego, nie uzyskujesz miesięcznie przychodu w wysokości przekraczającej połowę minimalnego wynagrodzenia za pracę, z wyłączeniem przychodów uzyskanych z tytułu odsetek lub innych przychodów od środków pieniężnych zgromadzonych na rachunkach bankowych, nie pobierasz na podstawie przepisów o pomocy społecznej zasiłku stałego, nie pobierasz, na podstawie przepisów o świadczeniach rodzinnych, świadczenia pielęgnacyjnego, specjalnego zasiłku opiekuńczego lub dodatku do zasiłku rodzinnego z tytułu samotnego wychowywania dziecka i utraty prawa do zasiłku dla bezrobotnych na skutek upływu ustawowego okresu jego pobierania, str. 2

4 nie pobierasz po ustaniu zatrudnienia świadczenia szkoleniowego, nie podlegasz, na podstawie odrębnych przepisów, obowiązkowi ubezpieczenia społecznego, z wyjątkiem ubezpieczenia społecznego rolników. Jeżeli: nie jesteś zatrudniony i nie wykonujesz innej pracy zarobkowej, jesteś zdolny i gotowy do podjęcia zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym w danym zawodzie lub służbie albo innej pracy zarobkowej, jesteś osobą niepełnosprawną, zdolną i gotową do podjęcia zatrudnienia co najmniej w połowie wymiaru czasu pracy obowiązującego w danym zawodzie, nie uczysz się w szkole, z wyjątkiem szkół dla dorosłych lub przystępujesz do egzaminu eksternistycznego z zakresu tej szkoły, uczysz się w szkole wyższej, gdzie studiujesz w formie studiów niestacjonarnych, poszukujesz zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, możesz zarejestrować się jako bezrobotny we właściwym dla miejsca zameldowania stałego lub czasowego powiatowym urzędzie pracy. PAMIĘTAJ! Nie zostaniesz uznany za osobę bezrobotną, jeżeli nie spełniasz powyższych warunków! str. 3

5 Od czego zacząć? W celu dokonania rejestracji jako bezrobotny zgłoś się do powiatowego urzędu pracy właściwego ze względu na stałe lub czasowe miejsce zameldowania, a jeżeli nie jesteś zameldowany - do powiatowego urzędu pracy, na którego obszarze działania przebywasz. Rejestracja następuje w dniu, w którym osoba zgłosi się do urzędu i poświadczy własnoręcznym podpisem przekazane przez nią dane i złoży, w obecności pracownika powiatowego urzędu pracy i pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań, oświadczenia o prawidłowości przekazanych danych oraz o zapoznaniu się z warunkami zachowania statusu w brzmieniu: Świadomy odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań, oświadczam, iż wszystkie podane przeze mnie w trakcie rejestracji dane są zgodne ze stanem faktycznym oraz zostałem pouczony o warunkach zachowania statusu bezrobotnego. Zarejestrować się można w dowolnym momencie, gdyż ustawa nie narzuca określonego terminu. Musisz przedłożyć do wglądu pracownikowi powiatowego urzędu pracy dokonującemu rejestracji następujące dokumenty: dowód osobisty lub inny dokument tożsamości z potwierdzeniem zameldowania i numerem PESEL, oryginał świadectwa ukończenia szkoły lub dyplom w przypadku ukończenia studiów wyższych, zaświadczenia o odbytych kursach, szkoleniach potwierdzające kwalifikacje i uprawnienia zawodowe, oryginały świadectw pracy z całego okresu zatrudnienia oraz inne dokumenty niezbędne do ustalenia ewentualnych uprawnień, dokument o przeciwwskazaniach do wykonywania określonej pracy, jeżeli taki dokument posiadasz, jeśli jesteś niepełnosprawny, oprócz ww. dokumentów, przedkładasz dokument potwierdzający stopień niepełnosprawności, jeżeli jesteś domownikiem lub współmałżonkiem właściciela nieruchomości rolnej o powierzchni przekraczającej 2 ha przeliczeniowe, masz obowiązek przedstawić decyzję z KRUS-u o niepodleganiu ubezpieczeniu społecznemu rolników w gospodarstwie, jeśli posiadasz gospodarstwo rolne, przedkładasz aktualny nakaz podatkowy lub zaświadczenie z gminy o wielkości gospodarstwa, jeśli prowadziłeś działalność gospodarczą, musisz przedstawić: o o decyzję o wykreśleniu z ewidencji działalności gospodarczej, zaświadczenie z ZUS-u o okresie podlegania składkom i ich opłacania oraz o wysokości podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i Fundusz Pracy w rozbiciu na poszczególne miesiące, jeśli zawiesiłeś prowadzenie działalności gospodarczej, musisz przedstawić zaświadczenie o zwieszeniu działalności gospodarczej wydane przez odpowiedni urząd gminy lub urząd miasta, jeśli we wniosku o wpis do ewidencji prowadzenia działalności gospodarczej wskazałeś późniejszy termin rozpoczęcia działalności, musisz przedstawić decyzję o uzyskaniu tego wpisu, w której wskazany jest termin rozpoczęcia działalności, jeśli byłeś zatrudniony w niepełnym wymiarze czasu pracy, musisz przedstawić zaświadczenie o wynagrodzeniu brutto z wyszczególnieniem każdego miesiąca oraz informację, czy były odprowadzane składki na ubezpieczenia społeczne i Fundusz Pracy, str. 4

6 jeśli byłeś zatrudniony na umowę-zlecenie, musisz przedstawić: o zaświadczenie o okresie pracy na umowę-zlecenie wraz z wyszczególnieniem wynagrodzenia brutto za każdy miesiąc oraz o informację, czy były odprowadzane składki na ubezpieczenia społeczne i Fundusz Pracy, jeśli pobierałeś świadczenie z ZUS-u poza okresem zatrudnienia (rentę, świadczenie rehabilitacyjne, zasiłek chorobowy i inne), musisz przedstawić zaświadczenie z ZUS-u potwierdzające okres pobierania świadczenia oraz podstawę jego wymiaru, po utracie renty lub innych świadczeń wypłaconych przez ZUS/KRUS przedkładasz: o decyzję potwierdzającą datę nabycia i wstrzymania pobieranego świadczenia, o zaświadczenie potwierdzające rodzaj i okres pobieranego świadczenia, jeśli pobierasz rentę rodzinną, przedstawiasz aktualną decyzję o wysokości renty, jeśli zgłaszasz do ubezpieczenia zdrowotnego członków rodziny, musisz podać ich numery PESEL oraz skrócone akty urodzenia dzieci, jeśli przebywałeś w zakładzie karnym, powinieneś dostarczyć świadectwo zwolnienia z zakładu karnego oraz zaświadczenie o wykonywaniu w nim pracy, książeczkę wojskową lub zaświadczenie z WKU. Wyżej wymienione dokumenty obowiązują wszystkie osoby rejestrujące się w urzędzie jako bezrobotne, bez względu na cel rejestracji. Warto zachowywać dokumenty z urzędu, np. decyzję o zarejestrowaniu, gdyż mogą się okazać przydatne przy późniejszej weryfikacji informacji. Brakuje Ci świadectwa pracy, a firma pracodawcy już nie istnieje? Na stronach internetowych oraz archiwa.gov.pl są wyszukiwarki, za pomocą których można ustalić miejsce przechowywania dokumentacji osobowej i płacowej upadłego pracodawcy. PAMIĘTAJ! Osoba zarejestrowana zobowiązana jest do niezwłocznego informowania powiatowego urzędu pracy w terminie siedmiu dni o wszelkich zmianach danych przekazanych w trakcie rejestracji oraz w złożonych oświadczeniach. Internetowa rezerwacja terminu rejestracji w powiatowym urzędzie pracy Obecnie masz możliwość uprzedniego przekazania do właściwego urzędu pracy wymaganych danych, za pośrednictwem elektronicznego systemu rejestracji, który dostępny jest na stronie Wówczas urząd pracy wyznaczy Ci termin stawiennictwa, nie dłuższy niż 7 dni roboczych od dnia przekazania danych, w celu dostarczenia wszystkich wymaganych na potrzeby rejestracji dokumentów i dokonania rejestracji. W sytuacji gdy nie stawisz się w wyznaczonym przez urząd terminie, dane przez Ciebie przekazane zostają usunięte z systemu teleinformatycznego publicznych służb zatrudnienia. Internetowa rejestracja w powiatowym urzędzie pracy Wraz z wejściem w życie wybranych przepisów Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 12 listopada w sprawie rejestracji bezrobotnych i poszukujących pracy, które nastąpiło 27 maja 2013 roku, pojawiła się również możliwość rejestracji jako osoba bezrobotna za pośrednictwem elektronicznego systemu rejestracji, który dostępny jest na stronie str. 5

7 Z rejestracji w urzędzie pracy jako osoba bezrobotna, za pośrednictwem Internetu, będziesz mógł skorzystać jeśli dysponujesz: bezpiecznym podpisem elektronicznym weryfikowanym za pomocą ważnego kwalifikowanego certyfikatu, z zachowaniem zasad przewidzianych w przepisach o podpisie elektronicznym, albo potwierdzonym profilem zaufanym elektronicznej platformy usług administracji publicznej. W celu dokonania rejestracji jako bezrobotny możesz wypełnić wniosek o dokonanie rejestracji za pośrednictwem elektronicznego systemu rejestracji, który dostępny jest na stronie W takim przypadku wymagane do rejestracji dokumenty jesteś zobowiązany zeskanować, a wniosek opatrzyć jednym z powyżej opisanych bezpiecznych podpisów. PAMIĘTAJ! Status osoby bezrobotnej nabędziesz wówczas z dniem złożenia wniosku za pośrednictwem elektronicznego systemu rejestracji, po opatrzeniu go i załączonych do wniosku zeskanowanych dokumentów oraz oświadczenia o prawdziwości przekazanych danych oraz o zapoznaniu się z warunkami zachowania statusu jednym z dwóch aktualnie akceptowanych bezpiecznych podpisów. Uzyskanie statusu osoby bezrobotnej uniemożliwia rejestrację w tym samym urzędzie pracy jako poszukujący pracy przez okres posiadania statusu bezrobotnego. Profilowanie pomocy Podczas rejestracji zostanie wyznaczony termin spotkania z Twoim doradcą w urzędzie, na którym zostanie określony profil pomocy odpowiedni do Twojej sytuacji. Na kolejnym spotkaniu (nie później jednak niż 60 dni od ustalenia profilu Pomocy) doradca klienta w urzędzie ustali razem z Tobą indywidualny plan działania. Indywidualny plan działania będzie zawierał: działania możliwe do zastosowania przez urząd pracy w ramach pomocy określonej w ustawie; działania planowane do samodzielnej realizacji przez bezrobotnego lub poszukującego pracy w celu poszukiwania pracy; planowane terminy realizacji poszczególnych działań; formy, planowaną liczbę i terminy kontaktów z pośrednikiem pracy, doradcą zawodowym lub innym pracownikiem urzędu pracy; termin i warunki zakończenia realizacji indywidualnego planu działania. str. 6

8 Prawa bezrobotnego Jeżeli jesteś bezrobotny, masz prawo do: otrzymania pomocy w uzyskaniu odpowiedniego zatrudnienia, korzystania z pośrednictwa pracy, korzystania z poradnictwa zawodowego i uczestniczenia w zajęciach klubu pracy, przesunięcia terminu wizyty maksymalnie o 10 dni kalendarzowych w ciągu roku w ramach tzw. braku gotowości (za ten okres zasiłek nie przysługuje); ubiegania się o skierowanie na szkolenia organizowane przez powiatowy urząd pracy, ubiegania się o indywidualne skierowanie na szkolenie związane z podnoszeniem lub uzyskaniem kwalifikacji zawodowych, ubiegania się o skierowanie na staż celem nabycia umiejętności praktycznych do wykonywania pracy, ubieganie się o bony, ubiegania się o skierowanie na przygotowanie zawodowe dorosłych w miejscu pracy w przypadku braku kwalifikacji dostosowanych do potrzeb rynku pracy, otrzymywania stypendium w okresie szkolenia, odbywania stażu lub przygotowania zawodowego dorosłych, ubiegania się o przyznanie pożyczki szkoleniowej lub dofinansowania kosztów studiów podyplomowych, ubiegania się o przyznanie dotacji na podjęcie działalności gospodarczej, ubiegania się o skierowanie do pracy w ramach prac interwencyjnych, otrzymania zasiłku dla bezrobotnych w przypadku spełnienia warunków zawartych w art. 71 Ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, otrzymania dodatku aktywizacyjnego w przypadku podjęcia pracy w okresie pobierania zasiłku, ubiegania się o przyznanie stypendium w przypadku podjęcia dalszej nauki w szkole ponadgimnazjalnej dla dorosłych albo w szkole wyższej w systemie studiów niestacjonarnych w okresie 12 miesięcy od dnia zarejestrowania, ubiegania się o zwrot kosztów przejazdu, zakwaterowania i opieki nad dzieckiem do lat siedmiu lub osobą zależną w przypadkach określonych w ustawie, bezpłatnej opieki zdrowotnej, pod warunkiem że nie istnieje inny tytuł do ubezpieczenia zdrowotnego, korzystania z usług EURES. PAMIĘTAJ! O przysługujących Ci prawach dowiesz się we właściwym powiatowym urzędzie pracy! Przyznanie form wsparcia jest uzależnione od profilu pomocy, który zostanie ustalony w wyniku analizy Twojej sytuacji i Twoich szans na rynku pracy oraz indywidualnego planu działania ustalonego z Twoim doradcą w urzędzie. str. 7

9 Obowiązki bezrobotnego Jeżeli jesteś bezrobotny, masz obowiązek: PAMIĘTAJ! zgłaszać się do powiatowego urzędu pracy w wyznaczonym terminie w celu potwierdzenia gotowości do podjęcia pracy (w przypadku dłużników alimentacyjnych wyznaczony termin nie może być dłuższy niż 90 dni), powiadomić powiatowy urząd pracy w okresie do siedmiu dni o uzasadnionej przyczynie niestawiennictwa, usprawiedliwieniem nieobecności może być np. zwolnienie lekarskie, zaświadczenie od pracodawcy o rozmowie kwalifikacyjnej, przyjąć propozycję odpowiedniej pracy lub innej formy pomocy proponowanej przez urząd (np. staż, szkolenie), uczestniczyć w stażu, szkoleniu, przygotowaniu zawodowym dorosłych lub innej formie pomocy określonej w ustawie, przystąpić do egzaminu kwalifikacyjnego, czeladniczego lub sprawdzającego, powiadomić powiatowy urząd pracy o udziale w szkoleniu bez skierowania starosty, finansowanym z publicznych środków wspólnotowych i krajowych, w terminie do siedmiu dni przed dniem rozpoczęcia szkolenia, zawiadomić w ciągu siedmiu dni powiatowy urząd pracy o podjęciu zatrudnienia, innej pracy zarobkowej (umowa-zlecenie, umowa o dzieło) bez względu na wysokość wynagrodzenia, lub o złożeniu wniosku o wpis do ewidencji działalności gospodarczej oraz o zaistnieniu innych okoliczności powodujących utratę statusu bezrobotnego (niezgłoszenie tego faktu podlega karze grzywny), składać lub przesyłać powiatowemu urzędowi pracy pisemne oświadczenia o przychodach oraz inne dokumenty niezbędne do ustalenia uprawnień do świadczeń przewidzianych w ustawie, w terminie siedmiu dni od uzyskania przychodów, zwrócić, w terminie 14 dni od dnia doręczenia decyzji, nienależnie pobrane świadczenia (zasiłek, stypendium), bezzwłocznie zwrócić pożyczkę wraz z odsetkami ustawowymi, jeżeli wykorzystano ją na inne cele niż określone w umowie, zgłosić się do odpowiedniego urzędu pracy za granicą w ciągu siedmiu dni w przypadku poszukiwania pracy za granicą i transferu zasiłku, przedstawić zaświadczenie o niezdolności do pracy wskutek choroby na druku określonym w odrębnych przepisach, zwrócić kwotę dofinansowania studiów podyplomowych, jeżeli doszło do przerwania studiów z winy bezrobotnego, powiadomić powiatowy urząd pracy, w którym jesteś zarejestrowany, o zmianie miejsca zamieszkania w terminie siedmiu dni oraz stawić się w powiatowym urzędzie pracy właściwym dla nowego miejsca zamieszkania w terminie 14 dni od dnia zmiany miejsca zameldowania, zawiadomić powiatowy urząd pracy o pobycie za granicą lub innej sytuacji powodującej brak gotowości do podjęcia zatrudnienia (łącznie nie więcej niż 10 dni w jednym roku kalendarzowym). Musisz pamiętać o swoich obowiązkach, aby zachować status osoby bezrobotnej i związane z tym uprawnienia! str. 8

10 Utrata statusu osoby bezrobotnej Stracisz status bezrobotnego, jeżeli: nie spełniasz ustawowych warunków do uznania za osobę bezrobotną, nie wyrazisz zgody na określenie profilu pomocy, otrzymałeś pożyczkę z PFRON-u lub instytucji z udziałem środków publicznych na podjęcie działalności pozarolniczej lub rolniczej albo otrzymałeś jednorazowo środki na podjęcie działalności gospodarczej lub rolniczej, otrzymałeś jednorazowe środki z Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych lub instytucji z udziałem środków publicznych na podjęcie działalności gospodarczej, rolniczej lub wniesienia wkładu do spółdzielni socjalnej (pozbawienie statusu bezrobotnego następuje od następnego dnia po dniu otrzymania środków na podjęcie działalności lub na wniesienie wkładu), rozpocząłeś realizację indywidualnego programu zatrudnienia socjalnego w rozumieniu przepisów o zatrudnieniu socjalnym lub podpisałeś kontrakt socjalny, nie stawiłeś się w powiatowym urzędzie pracy w wyznaczonym terminie i nie powiadomiłeś w ciągu siedmiu dni o uzasadnionej przyczynie tego niestawiennictwa; utrata statusu następuje odpowiednio na okres: o 120 dni w przypadku pierwszego niestawiennictwa, o 180 dni w przypadku drugiego niestawiennictwa, o 270 dni w przypadku trzeciego i każdego kolejnego niestawiennictwa, nie wyraziłeś zgody na określenie profilu pomocy, odmówiłeś bez uzasadnionej przyczyny przyjęcia propozycji odpowiedniej pracy, udziału w działaniach w ramach Programu Aktywizacja i Integracja, innej formy pomocy określonej w ustawie bądź poddania się badaniom lekarskim lub psychologicznym, mającym na celu ustalenie zdolności do pracy, lub udziału w innej formie pomocy określonej w ustawie; pozbawienie statusu bezrobotnego następuje na okres: o 120 dni w przypadku pierwszej odmowy, o 180 dni w przypadku drugiej odmowy, o 270 dni w przypadku trzeciej i każdej kolejnej odmowy, z własnej winy przerwałeś szkolenie, staż, wykonywanie prac społecznie użytecznych, udział w działaniach w ramach Programu Aktywizacja i Integracja lub inną formę pomocy określoną w ustawie; pozbawienie statusu następuje od dnia przerwania na okres wskazany wyżej (tzn. 120, 180 lub 270 dni), po skierowaniu nie podjąłeś szkolenia, przygotowania zawodowego dorosłych, stażu, wykonywania prac społecznie użytecznych lub innej formy pomocy określonej w ustawie; utrata statusu bezrobotnego następuje od dnia po dniu wydania skierowania na okres wskazany wyżej (tzn. 120, 180 lub 270 dni), nie stawiłeś się w powiatowym urzędzie pracy właściwym dla nowego miejsca zamieszkania w terminie 14 dni od dnia zmiany miejsca zamieszkania, złożyłeś wniosek o pozbawienie statusu bezrobotnego, pozostajesz niezdolny do pracy wskutek choroby lub przebywania w zakładzie lecznictwa odwykowego przez nieprzerwany okres 90 dni, przy czym za okres nieprzerwany uważa się również okres niezdolności do pracy wskutek choroby oraz przebywania w zakładzie lecznictwa odwykowego w sytuacji, gdy każda kolejna przerwa między okresami niezdolności do pracy wynosi mniej niż 30 dni kalendarzowych; pozbawienie statusu bezrobotnego następuje z upływem ostatniego dnia wskazanego okresu 90-dniowego; starosta nie może str. 9

11 jednak pozbawić statusu bezrobotnego kobiety w ciąży z powodu związanej z ciążą niezdolności do pracy trwającej przez nieprzerwany okres 90 dni, chyba że sama bezrobotna złoży wniosek o rezygnację z rejestracji, nie przedstawiłeś zaświadczenia o niezdolności do pracy wskutek choroby na druku określonym odrębnymi przepisami, z własnej winy przerwałeś program przygotowania zawodowego dorosłych lub nie przystąpiłeś do egzaminu kwalifikacyjnego, czeladniczego lub sprawdzającego; utrata statusu następuje na okres 6 miesięcy. Starosta nie może pozbawić statusu osoby bezrobotnej: kobiety po urodzeniu dziecka, bezrobotnego po przyjęciu dziecka na wychowanie z uwagi na brak zdolności i gotowości do podjęcia zatrudnienia spowodowany opieką nad tym dzieckiem przez okres, przez który przysługiwałby zasiłek macierzyński w okresie urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, dodatkowego urlopu macierzyńskiego, dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego oraz urlopu rodzicielskiego, z wyłączeniem przypadku złożenia wniosku o pozbawienie tego statusu przez samego bezrobotnego. PAMIĘTAJ! Stracisz status osoby bezrobotnej i wszystkie związane z tym uprawnienia, jeżeli któryś z powyższych punktów będzie Cię dotyczył! Dla ustalenia okresu, na który następuje pozbawienie statusu bezrobotnego, uwzględniane są łącznie wszystkie odmowy, niepodjęcia oraz przerwania form aktywizacji. str. 10

12 Prawo do zasiłku Nabywasz prawo do zasiłku za każdy dzień kalendarzowy po zarejestrowaniu się jako bezrobotny we właściwym powiatowym urzędzie pracy, jeżeli: nie ma dla Ciebie propozycji odpowiedniej pracy, propozycji stażu, przygotowania zawodowego dorosłych, prac interwencyjnych lub robót publicznych oraz w okresie 18 miesięcy bezpośrednio poprzedzających dzień zarejestrowania się w powiatowym urzędzie pracy łącznie przez okres co najmniej 365 dni: o byłeś zatrudniony i osiągałeś wynagrodzenie w kwocie co najmniej minimalnego wynagrodzenia za pracę, od którego istnieje obowiązek opłacania składki na Fundusz Pracy; w okresie tym nie uwzględnia się okresów urlopów bezpłatnych trwających łącznie dłużej niż 30 dni. Pamiętaj! Wymiar etatu oraz rodzaj umowy nie mają znaczenia. Ważne jest, aby osiągać w wymaganym okresie co najmniej minimalne wynagrodzenie, od którego powinny być odprowadzane składki na ubezpieczenie społeczne i Fundusz Pracy. Należy jednak pamiętać, że są wyjątki, w których musi zostać zachowany wyżej wymieniony czas pracy (czyli przepracowane co najmniej 365 dni w okresie ostatnich 18 miesięcy od dnia rejestracji) oraz podstawa wynagrodzenia (co najmniej minimalne), ale nie ma obowiązku opłacania składki na Fundusz Pracy za ten okres. Pomimo tego zasiłek dla osób bezrobotnych będzie przysługiwał. Dotyczy to sytuacji, gdy: a) pracodawcy oraz inne jednostki organizacyjne są zwolnieni z obowiązku opłacania składki na Fundusz Pracy za zatrudnionych pracowników powracających z urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, dodatkowego urlopu macierzyńskiego, dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, urlopu rodzicielskiego lub urlopu wychowawczego w okresie 36 miesięcy, licząc od pierwszego miesiąca po powrocie z urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, dodatkowego urlopu macierzyńskiego, dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, urlopu rodzicielskiego lub urlopu wychowawczego; b) pracodawcy oraz inne jednostki organizacyjne są zwolnieni z obowiązku opłacania składki na Fundusz Pracy przez okres 12 miesięcy, począwszy od pierwszego miesiąca po zawarciu umowy o pracę, za osoby zatrudnione, które ukończyły 50. rok życia i w okresie 30 dni przed zatrudnieniem były zarejestrowane jako osoby bezrobotne w powiatowym urzędzie pracy; c) pracodawcy oraz inne jednostki organizacyjne są zwolnieni z obowiązku opłacania składki na Fundusz Pracy za zatrudnione osoby, które mają co najmniej 55 lat (kobiety) oraz 60 lat (mężczyźni); d) pracodawcy oraz inne jednostki organizacyjne są zwolnieni z obowiązku opłacania składki na Fundusz Pracy przez okres 12 miesięcy, poczowszy od pierwszego miesiąca po zawarciu umowy o pracę, za skierowanych zatrudnionych bezrobotnych, którzy nie ukończyli 30. roku życia; e) jednostki organizacyjne nie opłacają składek na Fundusz Pracy za osoby pobierające, na podstawie przepisów o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów, zasiłek dla opiekunów; str. 11

13 f) przedsiębiorcy Polskiego Związku Głuchych i Polskiego Związku Niewidomych oraz Związku Ociemniałych Żołnierzy Rzeczypospolitej Polskiej, Towarzystwo Opieki nad Ociemniałymi, Zakład Opieki dla Niewidomych w Laskach oraz zakład aktywności zawodowej nie opłacają składek na Fundusz Pracy za zatrudnionych pracowników o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności. wykonywałeś pracę na podstawie umowy o pracę nakładczą i osiągałeś z tego tytułu dochód w wysokości co najmniej minimalnego wynagrodzenia za pracę, wykonywałeś pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy-zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług albo współpracowałeś przy wykonywaniu tych umów, przy czym podstawę wymiaru składki na ubezpieczenia społeczne i Fundusz Pracy stanowiła kwota co najmniej minimalnego wynagrodzenia w przeliczeniu na okres pełnego miesiąca, z zastrzeżeniem sytuacji, gdy pracodawcy oraz inne jednostki organizacyjne byli zwolnieni z obowiązku opłacania za Ciebie składki na Fundusz Pracy, ponieważ miałeś ukończone co najmniej 55 lat (kobiety) lub 60 lat (mężczyźni), opłacałeś składki na ubezpieczenia społeczne z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności lub współpracy przy prowadzeniu tej działalności, przy czym podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i Fundusz Pracy stanowiła kwota wynosząca co najmniej minimalne wynagrodzenie za pracę, należy jednak pamiętać, że jeśli zdecydowałeś się odprowadzać preferencyjne składki na ZUS okres ten nie będzie brany pod uwagę przy ustalaniu prawa do zasiłku ponieważ nie były wówczas odprowadzane składki na Fundusz Pracy, wykonywałeś pracę w okresie tymczasowego aresztowania lub odbywania kary pozbawienia wolności, jeżeli podstawę wymiaru składki na ubezpieczenia społeczne i Fundusz Pracy stanowiła kwota co najmniej minimalnego wynagrodzenia za pracę, wykonywałeś pracę w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub w spółdzielni kółek rolniczych, będąc członkiem tej spółdzielni, jeżeli podstawę wymiaru składki na ubezpieczenia społeczne i Fundusz Pracy stanowiła kwota co najmniej minimalnego wynagrodzenia za pracę, opłacałeś składkę na Fundusz Pracy w związku z zatrudnieniem za granicą u pracodawcy zagranicznego w państwie nienależącym do Unii Europejskiej w wysokości 9,75% przeciętnego wynagrodzenia za każdy miesiąc zatrudnienia, byłeś zatrudniony za granicą i przybyłeś do Rzeczpospolitej Polskiej jako repatriant, byłeś zatrudniony, pełniłeś służbę lub wykonywałeś inną pracę zarobkową i osiągałeś wynagrodzenie lub dochód, od którego istnieje obowiązek opłacania składki na Fundusz Pracy. do 365 dni uprawniających do otrzymania zasiłku dla osób bezrobotnych zalicza się również okresy: zasadniczej służby wojskowej, nadterminowej zasadniczej służby wojskowej, przeszkolenia wojskowego absolwentów szkół wyższych, służby wojskowej pełnionej w charakterze kandydata na żołnierza zawodowego, ćwiczeń wojskowych, okresowej służby wojskowej oraz zasadniczej służby w obronie cywilnej i służby zastępczej, a także służby w charakterze funkcjonariusza, urlopu wychowawczego udzielonego na podstawie odrębnych przepisów, pobierania renty z tytułu niezdolności do pracy lub służby, o której mowa wyżej, renty szkoleniowej oraz przypadające po ustaniu zatrudnienia, wykonywania innej pracy zarobkowej albo zaprzestaniu prowadzenia pozarolniczej działalności okresy pobierania zasiłku chorobowego, macierzyńskiego, zasiłku w wysokości zasiłku macierzyńskiego lub świadczenia rehabilitacyjnego, jeżeli podstawę wymiaru tych zasiłków i świadczenia, z uwzględnieniem kwoty składek na ubezpieczenia społeczne, stanowiła kwota wynosząca co najmniej minimalne wynagrodzenie za pracę, str. 12

14 niewymienione wyżej, za które były opłacane składki na ubezpieczenia społeczne i Fundusz Pracy, jeżeli podstawę wymiaru składek stanowiła kwota wynosząca co najmniej minimalne wynagrodzenie za pracę, za które przyznano odszkodowanie z tytułu niezgodnego z przepisami rozwiązania przez pracodawcę stosunku pracy lub stosunku służbowego oraz okres, za który wypłacono pracownikowi odszkodowanie z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę, świadczenia usług na podstawie umowy uaktywniającej, pobierania renty rodzinnej w przypadku, gdy nastąpił zbieg prawa do tej renty z prawem do renty z tytułu niezdolności do pracy i wybrano pobieranie renty rodzinnej, sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem przez osoby, o których mowa w art. 6a ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, prawo do zasiłku przysługuje bezrobotnym zwolnionym z zakładów karnych i aresztów śledczych, zarejestrowanym w okresie 30 dni od dnia zwolnienia, jeżeli suma okresów zatrudnienia, przypadających w okresie 18 miesięcy przed ostatnim pozbawieniem wolności oraz wykonywania pracy w okresie pozbawienia wolności, wynosiła co najmniej 365 dni, przy czym podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i Fundusz Pracy stanowiła kwota w wysokości co najmniej minimalnego wynagrodzenia za pracę przed pozbawieniem wolności oraz co najmniej minimalnego wynagrodzenia za pracę w okresie pozbawienia wolności. W przypadku pozbawienia wolności w okresie pobierania zasiłku po zwolnieniu z zakładu karnego lub aresztu śledczego i w trakcie przerw w odbywaniu kary przysługuje prawo do zasiłku na okres skrócony o okres pobierania zasiłku przed pozbawieniem wolności, prawo do zasiłku przysługuje bezrobotnym zwolnionym po odbyciu zasadniczej służby wojskowej, jeżeli okres jej odbywania wynosił co najmniej 240 dni i przypadał w okresie 18 miesięcy poprzedzających dzień zarejestrowania się w powiatowym urzędzie pracy. PAMIĘTAJ! Jeżeli rejestrujesz się w powiatowym urzędzie pracy, sprawdź, czy przysługuje Ci zasiłek! str. 13

15 Okresy pobierania zasiłku Jeżeli przyznano Ci prawo do zasiłku, możesz go otrzymywać przez: 180 dni, jeśli mieszkasz w okresie pobierania zasiłku na obszarze powiatu, w którym stopa bezrobocia w dniu 30 czerwca roku poprzedzającego dzień nabycia prawa do zasiłku nie przekraczała 150% przeciętnej stopy bezrobocia w kraju, 365 dni, jeśli: o mieszkasz w okresie pobierania zasiłku na obszarze powiatu, w którym stopa bezrobocia w dniu 30 czerwca roku poprzedzającego dzień nabycia prawa do zasiłku przekraczała 150% przeciętnej stopy bezrobocia w kraju lub o masz powyżej 50 lat oraz posiadasz jednocześnie co najmniej 20-letni okres uprawniający do zasiłku lub o masz na utrzymaniu co najmniej jedno dziecko w wieku do 15 lat, a Twój małżonek jest także bezrobotny i utracił prawo do zasiłku z powodu upływu okresu jego pobierania po dniu nabycia przez Ciebie prawa do zasiłku lub o samotnie wychowujesz co najmniej jedno dziecko w wieku do 15 lat. Okres pobierania zasiłku nie ulega zmianie, jeżeli w okresie jego pobierania zmienisz miejsce zamieszkania lub miejscowość, w której mieszkasz, zostanie objęta obszarem działania innego powiatu. PAMIĘTAJ! Okres pobierania zasiłku zależy m.in. od miejsca zamieszkania oraz stażu pracy! str. 14

16 Wysokość zasiłku Jeżeli przyznano Ci prawo do zasiłku, jego wysokość zależy od długości Twego okresu uprawniającego do zasiłku i wynosi: w okresie pierwszych trzech miesięcy posiadania prawa do zasiłku: 658,90 zł brutto (80% kwoty zasiłku) przysługuje, jeżeli okres uprawniający do zasiłku wynosi mniej niż 5 lat, 823,60 zł brutto (zasiłek podstawowy), 988,40 zł brutto (120% kwoty zasiłku) przysługuje, jeżeli okres uprawniający do zasiłku wynosi co najmniej 20 lat. w okresie kolejnych miesięcy posiadania prawa do zasiłku: 517,40 zł brutto (80% kwoty zasiłku) przysługuje, jeżeli okres uprawniający do zasiłku wynosi mniej niż 5 lat, 646,70 zł brutto (zasiłek podstawowy), 776,10 zł brutto (120% kwoty zasiłku) przysługuje, jeżeli okres uprawniający do zasiłku wynosi co najmniej 20 lat. PAMIĘTAJ! Po zsumowaniu wszystkich okresów uprawniających do zasiłku, będziesz wiedział, w jakiej wysokości i na jaki okres zasiłek Ci przysługuje! Warto wiedzieć Zasiłki urząd wypłaca w okresach miesięcznych z dołu. Świadczenie za niepełny miesiąc ustala się, dzieląc kwotę przysługującego zasiłku przez 30 i mnożąc przez liczbę dni kalendarzowych przypadających w okresie, za który zasiłek przysługuje. Roszczenia do należnych a niepobranych kwot zasiłków ulegają przedawnieniu z upływem 6 miesięcy od dnia postawienia ich do dyspozycji. Za okres pobierania zasiłku urząd wystawia osobom bezrobotnym PIT 11. str. 15

17 Coś więcej? Poniżej przedstawiamy źródło, z którego korzystaliśmy i do którego możesz się w każdej chwili odwołać: Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy z późn. zm. Ustawa z dnia 11 maja 2012 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw POWODZENIA! str. 16

18 Poradnik ABC bezrobotnego Opracowanie Zespół redakcyjny Zielonej Linii Publikacja udostępniana nieodpłatnie