ISSN NR 3/2008. Domenowi milionerzy Corporate Firewall O zaletach geowizualizacji

Transkrypt

1 ISSN NR 3/2008 Domenowi milionerzy Corporate Firewall O zaletach geowizualizacji

2 O D R E D A K T O R A W Y D A R Z E N I A 3 4 Zaawansowane systemy firewall 6 Świętokrzyskie w sieci 8 Warsztat o sieciach korporacyjnych D O M E N Y 9 9 Domenowi milionerzy 12 Sklep internetowy z domenami U S Ł U G I Osiem razy NASK 18 Zalety Corporate Firewall 21 Bezpieczeństwo systemu IT w firmie 23 Serwis www w klastrze HA B E Z P I E C Z E Ń S T W O ARAKIS monitoruje przestrzeń Internetu B A D A N I A Test autentyczności tęczówki 33 O zaletach geowizualizacji W październiku tego roku odbędzie się dwunasta konferencja z cyklu SECURE. W nawiązaniu do tego wydarzenia w biuletynie publikujemy materiały związane z bezpieczeństwem teleinformatycznym, m.in. artykuł Tomasza Grudzieckiego o działaniu systemu wczesnego wykrywania zagrożeń sieciowych ARAKIS oraz artykuł Michała Rotnickiego, będący próbą odpowiedzi na pytanie, czy opracowanie polityki bezpieczeństwa, przeprowadzenie audytu bezpieczeństwa i uszczelnienie systemów stosowanych w firmie wystarcza, aby prowadzony biznes był w pełni bezpieczny. Z kolei Mariusz Szczęsny pisze o usłudze Corporate Firewall, dzięki której nasi klienci zyskują możliwość skorzystania z najnowszych technologii ochrony styku swojej sieci z niechronioną siecią globalną, bez konieczności zakupu oraz utrzymania własnych urządzeń i systemów do firewallingu. W biuletynie zamieszczamy również drugą część artykułu Adama Czajki i Andrzeja Pacuta na temat testu autentyczności tęczówki. Zachęcam także do lektury artykułu Joanny Łukasiewicz, która wprowadza czytelnika w geografię biur regionalnych NASK. Jak pisze autorka, do niedawna oprócz siedziby centrali NASK na warszawskich Kabatach działało jedynie drugie biuro zlokalizowane w gdańskim Zieleniaku. Ale w ciągu ostatnich trzech lat NASK uruchomił sześć biur regionalnych w dużych miastach i planuje otwarcie następnych. Bieżąca tematyka domenowa to wywiad z Maciejem Kozłowskim, dyrektorem NASK, na temat obecnego stanu i perspektyw rozwojowych domeny.pl, a także artykuł Konrada Marzęckiego o prawnych aspektach obrotu domenami. Autor zwraca m.in. uwagę na to, że umowy zawierane na aukcjach internetowych oraz w sklepach internetowych z domenami nie mogą w rozumieniu prawa polskiego być uznawane za umowy sprzedaży. W biuletynie znajdą Państwo także aktualne informacje związane z prowadzeniem serwisów www. Znana już czytelnikom Agnieszka Kukałowicz pisze tym razem o konfiguracji prostej usługi w środowisku klastrowym o wysokiej dostępności, a Albina Mościcka i Marek Marzec prezentują założenia projektu internetowej mapy lokalizującej zabytki ruchome prezentowane w portalu Polska.pl. 2

3 Wiodące tematy konferencji W Y D A R Z E N I A W programie SECURE 2008 Tematem przewodnim tegorocznej konferencji jest ochrona tożsamości w Internecie. Związanym z tym zagrożeniom i metodom ochrony naszych danych poświęcimy sporą część konferencji. W Warszawie pojawią się przedstawiciele największych polskich serwisów internetowych, m.in. Allegro.pl oraz Nasza-Klasa.pl. W programie SECURE 2008 znajduje się także odrębny blok poświęcony bezpieczeństwu IT w administracji państwowej. Szczególnie interesująco zapowiada się sesja na temat działania powstałych w strukturach administracji CERT-ów: wojskowego i działającego od tego roku w ABW CERT-u rządowego GOV.CERT.PL. Kolejna sesja dotyczy bezpieczeństwa e-bankingu. Współpraca ze Związkiem Banków Polskich oraz przedstawienie doświadczeń międzynarodowych, m.in. ścisłej współpracy CERT-u węgierskiego z tamtejszymi bankami, zapewni wysoki poziom merytoryczny tej części konferencji. Od kilku lat stałym elementem programu SECURE są prezentacje dotyczące budowania świadomości zagrożeń sieciowych. Od kiedy w Polsce powstał tzw. Awarenode, prowadzony wspólnie przez Fundację Dzieci Niczyje i NASK, możemy uczestnikom przekazać najważniejsze informacje dotyczące tego tematu, szczególnie w tym roku, gdy konferencja SECURE odbywa się tuż po dużej międzynarodowej konferencji na ten temat, organizowanej przez polski Awarenode. W trakcie tej sesji będziemy mieli również okazję wysłuchać referatu przedstawiciela agencji ENISA programy uświadamiające to także jeden z podstawowych kierunków działania tej agencji. Zawsze dbamy o to, aby konferencja z cyklu SECURE była okazją do zaprezentowania najnowszych informacji z zakresu działalności operacyjnej i projektowej funkcjonującego w NASK zespołu CERT Polska. Obok doświadczeń wynikających z obsługiwanych przez nas przypadków naruszenia bezpieczeństwa i współpracy z innymi polskimi zespołami reagowania przedstawimy najważniejsze projekty prowadzone obecnie przez zespół, takie jak: ARAKIS, WOMBAT i Honey- Spider Network. Uzupełnieniem informacji o prowadzonej przez NASK działalności w zakresie szeroko rozumianej IT security będzie sesja dotycząca bezpieczeństwa DNS, rozwiązań hostingowych i systemów biometrii. Konferencja SECURE 2008 jest organizowana pod Honorowym Patronatem Grzegorza Schetyny, wicepremiera, ministra spraw wewnętrznych i administracji oraz prof. dr hab. Barbary Kudryckiej, ministra nauki i szkolnictwa wyższego. Współorganizatorami konferencji są Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego i Europejska Agencja Bezpieczeństwa Sieci i Informacji ENISA. /mm/ Organizatorzy: Partnerzy konferencji: Patroni medialni: 3

4 Światow y Dzień Społeczeństwa Informacyjnego Statuetka InfoStat dla NASK Podczas tegorocznej Gali Światowego Dnia Społeczeństwa Informacyjnego NASK został wyróżniony statuetką InfoStat za zaangażowanie w proces budowy społeczeństwa informacyjnego w Polsce. Uroczystość wręczenia nagród odbyła się 15 maja br. w Zamku Ujazdowskim w Warszawie. Wśród nagrodzonych znaleźli się m.in.: Grzegorz Schetyna, wiceprezes Rady Ministrów, minister spraw wewnętrznych i administracji, wyróżniony za skuteczne stworzenie warunków do wprowadzenia systemu Nr 112 w Polsce i Piotr Krzystek, prezydent Miasta Szczecina za program wspierania rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Szczecinie. Wyróżniono także portal Nasza Klasa za stworzenie fenomenu społeczności informacyjnej. Nagrodą uhonorowano również autorów raportu Diagnoza Społeczna 2007 za kompleksowe badania społeczeństwa informacyjnego w Polsce. Maciej Kozłowski, dyrektor NASK (drugi od prawej) Światowy Dzień Społeczeństwa Informacyjnego ustanowiony przez Zgromadzenie Ogólne ONZ przypada 17 maja każdego roku. W tym roku w ciągu kilku tygodni, na przełomie maja i czerwca, odbyło się wiele spotkań oraz konferencji związanych z tematyką społeczeństwa informacyjnego. /mb/ Zaawansowane systemy firewall W ramach cyklu spotkań mających na celu popularyzację tematyki bezpieczeństwa teleinformatycznego NASK zorganizował seminarium, w trakcie którego zaprezentowano różne rodzaje zabezpieczeń typu firewall. Podczas seminarium nie zabrakło omówienia najnowszych rozwiązań dostępnych w ofercie NASK systemów firewall firm Juniper, Check Point i Fortinet. Zaprezentowano m.in. Corporate Firewall nową usługę w ofercie NASK. Jest to rozwiązanie gwarantujące skuteczną ochronę styku sieci firmowej z Internetem, wykorzystujące zaawansowane systemy firewall umiejscowione w infrastrukturze teleinformatycznej NASK. Ten model ochrony gwarantuje firmom profesjonalne zabezpieczenie, zwalniając jednocześnie klientów z konieczności zakupu i utrzymania własnych urządzeń czy systemów do firewallingu (więcej o tym w artykule na s. 18). Do udziału w spotkaniu zaprosiliśmy dyrektorów i managerów ds. IT, firmowych specjalistów zajmujących się rozwojem systemów IT oraz osoby odpowiedzialne za bezpieczeństwo teleinformatyczne w firmach. Aż 57 proc. uczestników seminarium oceniło je jako bardzo ciekawe, 43 proc. jako ciekawe. Materiały z seminarium dostępne są w Centrum wiedzy na stronie internetowej NASK pod adresem: Osoby zainteresowane udziałem w następnych seminariach na temat rozwiązań z zakresu bezpieczeństwa prosimy o kontakt mailowy: szkolenia@nask.pl (prosimy o podanie imienia, nazwiska, telefonu, stanowiska, nazwy i adresu firmy oraz wskazanie tematyki, która Państwa interesuje). /jł/ 4

5 Modelowanie i symulacja zjawisk naturalnych W Y D A R Z E N I A Piknik Naukowy Tegoroczna, Piknik Naukowy Polskiego Radia i Centrum Nauki Kopernik to obecnie największa w Europie plenerowa impreza popularyzująca najciekawsze wyniki badań i osiągnięcia nauki. Od 1997 roku odbywa się na Rynku Nowego Miasta i Podzamczu w Warszawie. jedenasta Konferencja Algorytmy Ewolucyjne i Optymalizacja Globalna (KAEiOG) zorganizowana przez Wydział Elektroniki i Technik Informacyjnych PW i NASK odbyła się od 2 do 4 czerwca br. w Szymbarku na Kaszubach. W tym roku do grupy organizatorów dołączyła Akademia Morska w Gdyni. Konferencja KAEiOG Podobnie jak w latach ubiegłych, i w tym roku partnerem Pikniku był NASK, zapewniając całej imprezie dostęp do Internetu. Dla tak wielkiego przedsięwzięcia (w tym roku w Pikniku uczestniczyło ponad 200 instytucji z dziewiętnastu krajów świata) pomoc techniczna NASK miała istotne znaczenie zważywszy na to, że wystawcy coraz częściej korzystają z najnowszych technik komputerowych i audiowizualnych. Podczas Pikniku można było także odwiedzić namiot, w którym przedstawiciele NASK informowali o zasadach bezpiecznego korzystania z Internetu przez dzieci i młodzież (inicjatywa realizowana w ramach projektu Saferinternet.pl). Każdego roku Piknik przyciąga tłumy zwiedzających: dorosłych, młodzież i dzieci, często całe rodziny. /mb/ Jednym z celów konferencji jest przyciąganie młodych badaczy ponad połowę uczestników stanowili młodzi doktorzy i doktoranci, jak również studenci dyplomanci. Tematyka konferencji obejmowała rozważania poświęcone zagadnieniom modelowania matematycznego procesów ewolucji i genetyki oraz badaniom efektywności algorytmów wyznaczania rozwiązań optymalnych, jak i rezultaty praktycznego zastosowania nowych, opracowanych przez badaczy, algorytmów. Pracownicy Pionu Naukowego NASK oraz studenci Politechniki Warszawskiej zaprezentowali (wykonaną wspólnie) bibliotekę metod optymalizacji globalnej z graficznym środowiskiem do badania efektywności tych metod. Opracowane narzędzie może znaleźć zastosowanie w procesie kształcenia oraz wspierać prace badawczo-rozwojowe. Pracownicy NASK przedstawili również autorską metodę wyznaczania położenia węzłów w sieciach czujników bezprzewodowych. KAEiOG służy integracji polskich naukowców zajmujących się modelowaniem i symulacją zjawisk naturalnych, w tym procesów ewolucyjnych, oraz projektowaniem i analizą algorytmów optymalizacji globalnej, w tym metod stosujących heurystyki i metaheurystyki, często inspirowanych procesami biologicznymi, fizycznymi czy chemicznymi. Szczególną uwagę zwrócono na wykorzystanie tych metod w praktyce, w zagadnieniach optymalnego projektowania, modelowania, sterowania, czy wspomagania decyzji. Zastosowania są rozległe i dotyczą m.in. logistyki, mechaniki, elektroniki, elektroenergetyki, technologii materiałowej, sieci teleinformatycznych, bezprzewodowych sieci ad hoc, ekonomii, ochrony środowiska, itd. Więcej o konferencji na stronie: kaeiog.elka.pw.edu.pl /en-s/ 5

6 Wyniki ankiety Świętokrzyskie w sieci Nasza nowa strona Ponad rok temu NASK uruchomił w województwie świętokrzyskim radiową sieć szerokopasmowego dostępu do Internetu, na którą składa się sześć stacji bazowych w Kielcach, Końskich, Grzybowie koło Staszowa, Jędrzejowie, Ostrowcu Świętokrzyskim i Sandomierzu. Obecnie w zasięgu anten bazowych NASK jest 57 ze 102. gmin tego województwa. 21% 17% mo liwości techniczne korzystna cena usługi atrakcyjne warunki współpracy 62% Czynniki decydujące o podjęciu współpracy z NASK przez lokalnych ISP* mamy już pierwsze wnioski wynikające z realizacji projektu. Dotyczą one m.in. przeprowadzonej w kwietniu ankiety skierowanej do kilkudziesięciu dostawców usług teleinformatycznych korzystających z sieci NASK. Obecnie z nami współdziała ponad czterdziestu lokalnych ISP. Do nawiązania współpracy skłoniła ich przede wszystkim wysoka jakość techniczna usług oferowanych przez NASK był to główny argument dla 62 proc. badanych firm. Wskazywano też na korzystną cenę usługi i atrakcyjne warunki współpracy. W ciągu roku współpracy z NASK operatorzy zwiększyli liczbę obsługiwanych klientów o 64 proc. (dane uzyskane podczas badania). Coraz więcej osób w województwie świętokrzyskim korzysta z dostępu do Internetu. Okazało się również, że ceny oferowane przez ISP klientom końcowym są bardzo zbliżone do średnich cen, które potencjalni użytkownicy sieci uznali za możliwe do przyjęcia (zbliżone do podanych w badaniu potrzeb w województwie świętokrzyskim, przeprowadzonym przez NASK w 2006 roku). ISP biorący udział w ankiecie wyrazili przekonanie, że najważniejsze są dla nich możliwości techniczne, jakie daje sieć zbudowana przez NASK. Aż 96 proc. badanych zadeklarowało, że zamierza rozwijać swoją działalność, wykorzystując system dostarczany przez NASK. Firmy współpracujące z nami pozyskały w ciągu ostatniego roku wielu klientów biznesowych i instytucjonalnych. Ich liczba wzrosła średnio o ponad 50 proc. Usługi oferowane przez partnerów z wykorzystaniem sieci NASK to nie tylko Internet: 54 proc. badanych planuje w najbliższym czasie wprowadzenie usługi telefonii, 20 proc. uruchomienie VoIP. Więcej o realizacji projektu w komentarzu Andrzeja M. Skrzeczkowskiego, kierownika Działu Inżynierii Sieci NASK, s. 7. /jł, mb/ Jednym z celów projektu NASK e-świętokrzyskie budowa sieci radiowej jest aktywizacja lokalnej sieci operatorów ISP (Internet Service Providers), którzy oferują usługę dostępu do Internetu indywidualnym odbiorcom, a także firmom i instytucjom działającym w tym regionie. W rok po uruchomieniu systemu Segment rynku Przyrost w proc. Firmy małe (do 10 pracowników) 52 Przedsiębiorstwa zatrudniające powy ej 10 pracowników 50 Edukacja, administracja, słu ba zdrowia 56 Klienci biznesowi i instytucjonalni obsługiwani przez partnerów NASK* * Dane na podstawie badania kwestionariuszowego (wywiady indywidualne) przeprowadzonego w kwietniu 2008 roku z firmami współpracującymi z NASK. 6

7 Roz wój usług internetow ych W Y D A R Z E N I A ANDRZEJ M. SKRZECZKOWSKI Podsumowanie projektu Z przeprowadzonej ankiety wynika m.in., że z sygnału rozprowadzanego przez sieć powstałą w ramach projektu e-świętokrzyskie korzysta obecnie około mieszkańców tego regionu. To dużo więcej, niż się spodziewaliśmy. Ale ankieta przynosi także odpowiedź na kilka innych ważnych pytań. P Y TA N I E O C E N Y Pierwsze oczekiwanie, dotyczące projektu, miało związek z cenami dostępu do Internetu dla klientów indywidualnych. Projekt miał przynieść spadek cen. Gdyby to był cel projektu, mielibyśmy do czynienia z zakłóceniem konkurencji. A projekt tego nie mógł spowodować. Ceny dostępu do Internetu spadły, ale w wyniku wprowadzenia przez operatora dominującego, pod naciskiem regulatora, oferty BSA. Natomiast w projekcie dla klienta końcowego usługi oferowane są przez lokalnych dostawców, którzy są klientami NASK. Jak wynika z przeprowadzonej ankiety, ceny za usługi dla klienta końcowego wyniosły normalnie około 45 zł za 512 kbps. Skutkiem projektu nie było więc obniżenie cen, ale udostępnienie sygnału dla operatorów tam, gdzie go nie było (lub był bardzo słaby/drogi). I to jest zgodne z celami projektu e-świętokrzyskie. Pojawiało się także pytanie, czy udostępnienie stosunkowo niedrogiego sygnału dla operatorów lokalnych nie spowoduje, że będą oni dyktowali wysokie ceny przy niskiej jakości, czerpiąc nieusprawiedliwione zyski? Oczywiście może się tak zdarzyć. Ale w takiej sytuacji musi zadziałać rynek. Dzięki projektowi e-świętokrzyskie na tym samym terenie możemy podłączyć więcej niż jednego operatora. I wtedy lokalni dostawcy będą ze sobą konkurować. A kiedy tak się dzieje, to zysk operatora jest utrzymywany na właściwym, niezbyt wysokim poziomie. M U S I Z A D Z I A Ł A Ć R Y N E K Podczas jednego z paneli zapytano mnie, czy projekt jest opłacalny dla NASK. Są dwie odpowiedzi. Nie ponieważ budowa sieci w terenie, gdzie jest niewielki popyt i klienci mogą płacić niewielkie pieniądze, nie może być opłacalna. Mimo dofinansowania projekt nie wyjdzie nigdy na plus, choć unijne fundusze powodują, że nie jest też kompletnie nieopłacalny. Tak bo dzięki projektowi powstało zapotrzebowanie na większe przepływności, na lepsze usługi, i takie NASK świadczy, tym razem z użyciem budowanej komercyjnie infrastruktury. Zwiększony popyt ma także wpływ na rozwój usług innych operatorów, którzy na zasa- Po roku od zakończenia projektu e-świętokrzyskie budowa sieci radiowej mo na pokusić się o komentarz i podsumowanie. Okazją do tego jest ankieta przeprowadzona wśród lokalnych operatorów wykorzystujących sieć NASK. 7

8 Właściwy wybór VPN-ów dach normalnej konkurencji oferują swoje usługi, korzystając z efektów projektu. Z O S TA Ń O P E R AT O R E M Podczas dyskusji pojawiało się także pytanie, jak dalej rozwijać sieć? System radiowy jest bardzo dobry, klasy operatorskiej (choć nie ukrywam, że dość drogi). Natomiast pasmo radiowe nie jest z gumy i to fakt podłączamy klientów także po radioliniach. A także i to też jest fakt gdy wzrośnie zapotrzebowanie, to trzeba będzie przejść na światłowody (np. te budowane w projekcie). Także budowa radia nie jest panaceum na wszystko, a jedynie elementem większej układanki. I na koniec pytanie: dlaczego w województwie świętokrzyskim nie jest dobrze z infrastrukturą? Dlatego, że nie ma operatorów lub jest ich za mało. Mój apel podczas każdej konferencji, czy w czasie publicznych wystąpień, jest następujący: jeżeli znasz się na sieci, nie boisz się, czujesz się na siłach coś zrobić i przy tym zarobić sam, to zostań operatorem dla sąsiadów. Dostęp do sieci dostaniesz od nas lub kogokolwiek innego, na inwestycje i rozpoczęcie działalności są pieniądze z UE (specjalnie dla małych operatorów jest 170 mln euro), trzeba tylko chcieć. I jeżeli takich operatorów powstanie dużo, jeżeli wszyscy sąsiedzi będą mieli dostęp do Internetu, dopiero wtedy będziemy mogli mówić o całkowitym zrealizowaniu celów przyświecających powstaniu projektu e-świętokrzyskie. Autor jest kierownikiem Działu Inżynierii Sieci NASK Warsztat o sieciach korporacyjnych nowa W dobie globalizacji Nasza jednym z najważniejszych strona czynników decydujących o sukcesie biznesowym jest zapewnienie niezawodnej i bezpiecznej komunikacji wewnątrz organizacji. Coraz ważniejsze staje się też to, aby przepływ danych generowanych w ramach codziennej pracy firmy odbywał się niezawodnie i bez zbędnego angażowania użytkownika. Dlatego coraz więcej firm szczególnie wielooddziałowych decyduje się na zakup sieci korporacyjnych gwarantujących bezpieczną komunikację między poszczególnymi lokalizacjami w kraju lub za granicą. Tematyce sieci korporacyjnych i aspektom ich implementacji poświęcony został warsztat techniczny, który odbył się w siedzibie NASK. Nasi specjaliści przekazali zaproszonym klientom informacje o właściwym doborze VPN-ów w zależności od specyficznych potrzeb różnych branż. Która sieć najlepiej pasuje do Państwa potrzeb? METRO MPLS SSL IPSec FR/ATM Propozycje z oferty NASK VPN VPN VPN VPN Podczas warsztatu, w części teoretycznej, omówiono możliwości technologii Ethernet, MPLS i SSL na przykładzie usług Metro VPN, MPLS VPN oraz SSL VPN. Kilka warsztatów było poświęconych zaprojektowaniu rozwiązań dla konkretnych firm, których przedstawiciele uczestniczyli w tym spotkaniu. Na przykładach omówiono różne rodzaje i topologie sieci oraz rozwiązano problemy zgłoszone przez słuchaczy. Uczestnicy spotkania wypełnili ankiety, których wyniki pomogą w przygotowywaniu przez NASK następnych seminariów. Średnia ocena warsztatów to 4,13 w skali od 2 do 5. Połączenie oddziałów firmy w jeden LAN Połączenie oddziałów firmy i zapewnienie sprawnego działania aplikacji krytycznych - np. systemu ERP Połączenie oddziałów firmy i zapewnienie sprawnego działania wewnętrznej łączności VoIP Osoby zainteresowane udziałem w następnych warsztatach i seminariach NASK prosimy o kontakt mailowy: szkolenia@nask.pl (prosimy o podanie imienia, nazwiska, telefonu, stanowiska, nazwy i adresu firmy oraz wskazanie tematyki, która Państwa interesuje). Najwy sze bezpieczeństwo przesyłania danych przez Internet Zapewnienie bezpiecznego i prostego dostępu do zasobów firmy z dowolnego miejsca w Internecie Łączność w pełni odseparowana od publicznej sieci Internet /jł/ 8

9 Doświadczenia krajowego rejestru DOME N Y Domenowi milionerzy W maju, w prowadzonym przez NASK krajowym rejestrze domen internetowych została zarejestrowana milionowa domena.pl. Czy jest to powód do dumy, czy niepokój o to, co dalej? Oczywiście, powód do dumy, bo trzeba to widzieć na tle innych rejestrów. Mamy prawie tyle samo domen co rejestr francuski, więcej niż rejestr hiszpański i prawie tyle samo co rejestr japoński, przy czym tempo przyrostu liczby rejestrowanych domen jest wyższe niż w rejestrze.jp, więc mamy nadzieję, że wkrótce prześcigniemy Japonię... Rejestry krajowe domen rozwijały się różnie, niezależnie od siebie, aczkolwiek w wyniku przynależności rejestratorów do wspólnych organizacji, częstych spotkań, wymiany poglądów i dzielenia się doświadczeniami ich ewolucja zmierza w jednym kierunku rejestry się do siebie upodabniają. Rejestr japoński np. jest dość konserwatywny, stawia się tam pewne ograniczenia dotyczące rejestracji domen. Podobnie konserwatywny rejestr domen miała do niedawna Francja, gdzie uważano, że domen dla osób indywidualnych się nie rejestruje bezpośrednio w rejestrze.fr, a firma może mieć tylko jedną domenę itd. W efekcie we Francji domeną dominującą była.com, a nie.fr. Co prawda, osoby prowadzące rejestr argumentowały, że.fr oznacza elitarną jakość. Ale świat nie idzie na jakość, świat idzie na ilość. Po zliberalizowaniu polityki rejestracji domen rejestr francuski całkiem zresztą nie stracił na jakości. Amerykanie już dawno temu potraktowali domeny w sposób biznesowy, ekspandując z ich rejestracją na cały świat. Obecnie rynek domen internetowych jest otwarty. W rejestrze.pl rejestrujemy domeny z całego świata. Nie stawiamy żadnych ograniczeń terytorialnych co do obywatelstwa osób rejestrujących domeny, czy afiliacji krajowej firm. Polska jest też rynkiem otwartym dla wszystkich rejestrów np. takich jak.com,.org, net,.eu,.fm (Federacja Mikronezji), czy.tv (Tuvalu). W związku z tym proste zasady konkurencji zmuszają nas do pewnych zachowań, przede wszystkim liberalizacji. Mogliśmy tego dokonać dopiero w 2003 roku, po ustanowieniu Sądu Polubownego ds rozstrzygania sporów o nazwy domenowe przy Polskiej Izbie Informatyki i Telekomunikacji. Od chwili powstania sądu mogliśmy przestać analizować semantycznie nazwy domen i rejestrować wszystko, nawet słowa nieprzystojne bo ta sprawa nie leży w obszarze naszych zainteresowań. W tej chwili prawie wszystkie rejestracje są dokonywane za pośrednictwem ok. 100 rejestratorów, których nazywamy partnerami i mamy W maju tego roku w prowadzonym przez NASK krajowym rejestrze domen internetowych zarejestrowano milionową domenę.pl. Z Maciejem Kozłowskim, dyrektorem NASK, rozmawia Anna Leszkowska, redaktor naczelna miesięcznika Sprawy Nauki. 9

10 .pl jako marka z nimi umowy. Są one ważne, gdyż mają także charakter dyscyplinujący dbając o jakość domeny.pl, musimy dbać o jakość rejestracji. Są to rejestracje bezpośrednie, rejestratorzy bowiem mają dostęp on line do naszej centralnej bazy rejestru.pl. Ale to NASK jest głównym rejestratorem domeny.pl. To do czegoś zobowiązuje? Trzeba powiedzieć, że domena.pl oznacza Polskę, zatem musimy jej nadać odpowiednią jakość, dbać o to, żeby liczba rejestracji i jakość obsługi abonentów były godne tej nazwy. Domena.pl jest z naszego punktu widzenia przede wszystkim dobrą marką, którą NASK dysponuje. Ta marka konkuruje z innymi na terytorium Polski, także z domeną europejską.eu. Polaków nie ciągnie, żeby używać właśnie domeny.eu zamiast.pl? Domena.eu nie jest dla nas bezpośrednią konkurencją, zarejestrowano pod nią dotychczas w Polsce ok. 100 tys. adresów (maj 2008). Jest to liczba pokaźna, ale to, jak są wykorzystywane nazwy domenowe i jaką która ma rangę, widać najlepiej w Internecie, reklamie, na ulicy. Zdecydowanie dominuje.pl, natomiast.eu po uruchomieniu tego rejestru dwa lata temu było na ogół rejestrowane na zapas. Często nazwy, rejestrowane pod.eu i.pl wskazują na ten sam serwis internetowy, ale jako nazwę podstawową podaje się tę pod.pl. Jest to po prostu duplikowanie nazw, ale nie jest to oznaką odejścia od nazwy.pl. Trzeba zresztą dodać, że rejestrację w domenie.eu również prowadzimy w tym przypadku jako partner konsorcjum EURid, odpowiedzialnego za utrzymanie tej domeny. /.../ Jak się ma i ta liczba domen krajowych, i to tempo ich przyrostu do twardych danych: słabnącego od 2005 r. sektora ICT w Polsce oraz naszego 5. miejsca od końca w UE pod względem wydatków na informatykę (liczonych w procentach PKB), nie mówiąc już o liczbie komputerów, zwłaszcza podłączonych do Internetu? Liczba domen może być miernikiem stopnia rozwoju naszego społeczeństwa informacyjnego, czy optymizmu w odniesieniu do rozwijającej się u nas e-gospodarki. Jest to dobry miernik, który oznacza może nie tyle stan rozwoju gospodarki, ile zainteresowanie nią, czyli jej potencjalna dynamikę. Bo rejestracja domen może wyprzedzać to, co później nastąpi. Polacy są coraz bardziej operatywni na tym rynku, młodzi ludzie znakomicie sobie radzą jako przedsiębiorcy operujący domenami. Domena internetowa dzisiaj to często przedmiot obrotu podobnie jak nieruchomość czy dzieło sztuki. Niektóre domeny mają wielką wartość, zatem w sposób naturalny stają się obiektem sprzedaży czy kupna w celu dalszej sprzedaży. Obserwujemy także handel domenami o mniejszej wartości rynkowej, ale za to w dużej liczbie. Dawniej było to zjawisko naganne, nazywane cybersquattingiem, któremu staraliśmy się przeciwdziałać. Dziś jest to po prostu rynek o rosnącej wartości, który jest elementem nowoczesnej gospodarki elektronicznej, na którym wyrosły giełdy obrotu domenami. W odniesieniu do operujących na nim domeniarzy pora zapewne używać jakiejś bardziej szlachetnej nazwy może domejnersi? (domainers). Z przyjemnością zauważam, że młodzi Polacy są bardzo operatywni na tym rynku szczególnie że jest to rynek o skali światowej. Czy wprowadzenie znaków diakrytycznych w domenach jest wynikiem ścigania się z konkurencją, potrzeby wzrostu atrakcyjności? 10

11 Tendencje w światow ym DNS Potrzebne są takie działania, gdyż Internet z jednej strony jest globalny, a z drugiej coraz bardziej się lokalizuje. Obecnie jest wielka potrzeba, aby nazwy domen były pisane w alfabetach lokalnych, a co więcej aby nazwa podstawowa była również wyrażana za pomocą rodzimych znaków. Chińczycy mają np..cn, ale chcą zastąpić to swoim znakiem graficznym tak, aby cała nazwa domenowa była pisana po chińsku. Twórcy Internetu nie przewidzieli tego problemu, zaś jego rozwiązanie nie jest proste. Na przykład domena rosyjska.ru zapisana w cyrylicy to.py a przecież to domena Paragwaju! Są kraje, w których używa się wielu alfabetów lokalnych i powstaje pytanie, czy nie używać ich wariantowo tak, aby nazwy różnie pisane oznaczały fizycznie to samo. Ciekawe, że podobny problem pojawia się np. w odniesieniu do języka szwedzkiego, w którym to samo słowo może mieć wiele pisowni. Sprawę komplikuje fakt, że pochopne decyzje mogłyby osłabić bezpieczeństwo Internetu, dając przestępcom nowe narzędzia do ataków homograficznych, polegających na oszukaństwach przez podszywanie pod kogoś innego z wykorzystaniem nazw łudząco podobnych. Prace na tym prowadzi ICANN (Internet Corporation for Assigned Names and Numbers), a obszerne studium tego problemu zostało wykonane przez Międzynarodową Unię Telekomunikacyjną ITU. Koordynatorem prac wykonanych przez ITU był Andrzej Bartosiewicz szef działu domen internetowych NASK. Trzeba powiedzieć, że nie jest to przypadek, gdyż to właśnie NASK był pionierem we wprowadzaniu znaków narodowych w nazwach domenowych w Europie nie tylko, że jako pierwsi wprowadziliśmy znaki lokalne w domenie krajowej, ale uwzględniliśmy w niej znaki niemieckie wcześniej, niż uczynili to Niemcy w swojej domenie, Francuzi w.fr, itd, a nawet zaimplementowaliśmy grekę, cyrylicę, alfabet arabski, a nawet hebrajski, choć dotychczas jeszcze nie funkcjonują one w swoich domenach narodowych. Świat się ujednolica, globalizuje, a Internet będzie się zamykać w społecznościach lokalnych? Tak, obie te tendencje występują w rozwoju Internetu, są to procesy równoległe. Pewnym przypadkiem, ale jednocześnie ciekawym przykładem jest właśnie ta milionowa domena zarejestrowana pod.pl galeria.radom.pl. Choć globalna, to jednak lokalna, bo będzie dotyczyć w pierwszej kolejności społeczności Radomia. /.../ Wraz z rozwojem domen powstają nowe zapotrzebowania i nowe usługi. Jedną z nich będzie prawdopodobnie scalenie nazwy domeny z numerem telefonu. Co w tej dziedzinie planuje dla Polaków NASK? Jesteśmy krajowym koordynatorem w projekcie ENUM, zaproponowanym przez Międzynarodową Unię Telekomunikacyjną, który zakłada podejście domenowe do adresacji telefonicznej. Nie ma bowiem żadnego powodu, aby numery telefoniczne nie były obsługiwane w ten sam sposób jak domeny internetowe. Taki system dobrze działa, jest trudny do zaatakowania przez hakerów, a nadto stanowi rozwiązanie dla zawiłości i niekonsekwencji, które nastąpiły w rozwoju naszego systemu numerów telefonicznych. Dodatkowo stanowi doskonałą podstawę do adresowania różnych usług internetowych, a w szczególności telefonii internetowej. W koncepcji tego systemu klasyczna telefonia stanie się tylko jedną z usług internetowych. System ten nie zakłada, że wszystko i wszystkich na świecie da się w jednolity sposób ponazywać. Komplikacje z wprowadzaniem lokalnych alfabetów do nazw domen internetowych dobitnie świadczą, że nie byłoby to proste. Wszystko natomiast da się ponumerować! Co więcej, nie trzeba czynić uzgodnień w skali światowej, jak do tego podejść, bo taki system już istnieje jest to światowy system numeracji telefonicznej. Numer telefonu można przypisać do obywatela, czy do urządzenia i stanie się on jego podstawowym identyfikatorem, który można zapisać jako składającą się z cyfr nazwę domenową i dalej obsługiwać ją tak, jak obsługuje się domeny internetowe. Nie oznacza to, że będziemy legitymować się numerem telefonu, który ktoś nam przypisał lub sami sobie przypiszemy. Ten identyfikator będzie tylko podstawą różnych serwisów. Ciekawostką jest, że ENUM ogromnie rozwinął się w Rumunii, która była bardzo zapóźniona w rozwoju tradycyjnej sieci telefonicznej, co zastąpił żywiołowy rozwój telefonii internetowej. Paradoksalnie Rumunia stała się światowym liderem w tym zakresie, przeskakując pewne etapy w rozwoju telekomunikacji. Optymistycznie kończąc najbiedniejsi mają duże szanse na używanie najnowocześniejszych technologii? Oczywiście, że tak. To jest szansa na innowacje, w związku z tym nie zawsze równo przebiega liniowo czasami są skoki technologiczne. Zresztą pojęcie innowacji pozostaje zawsze w relacji ze stanem wyjściowym. Dziękuję za rozmowę. Wywiad opublikowany za zgodą redakcji miesięcznika Sprawy Nauki 11

12 D O ME N Y Cz y to jest towar... KONRAD MARZĘCKI Sklep internetowy z domenami? Łatwo rozpoznawalna domena stwarza du e mo liwości w Internecie. Mo na do nich zaliczyć dobre perspektywy ekonomiczne, szansę na szybki zysk. Coraz powszechniejsza świadomość tych prawidłowości przyspiesza rozwój obrotu domenami. Kupno oraz sprzedaż domen internetowych zajrzyj, na pewno znajdziesz coś dla siebie!, W naszej ofercie znajdują się wyłącznie prestiżowe domeny narodowe, Posiadasz ciekawą domenę na sprzedaż, skontaktuj się z nami, być może będziemy zainteresowani zakupem, Domena nie była jeszcze używana, idealna na sklep. To tylko niektóre przykłady sformułowań odnoszących się do nazw domen internetowych, używanych przez podmioty związane ze sprzedażą, czy też dzierżawą domen. Domeny są traktowane jak towar, a co za tym idzie podejmowane są coraz bardziej urozmaicone próby uzyskania korzyści finansowych związanych z przeniesieniem praw do domeny. Warto przyjrzeć się bliżej działaniom związanym ze zbywaniem nazw domeny w domenie.pl. W I R T U A L N Y O B R Ó T Oprócz najprostszych form obrotu domenami, takich jak aukcje czy oferty sprzedaży pojedynczych domen, zamieszczanie ofert w serwisie aukcyjnym Allegro.pl (w serwisie tym znajduje się osobna kategoria towarów Komputery/Internet/Domeny/Krajowe), coraz popularniejsze stają się formy pośredniczenia pomiędzy stronami zainteresowanymi sprzedażą domen, skupywaniem pojedynczych domen w celu dalszego oferowania ich we własnych, bardziej złożonych serwisach, a nawet formy, które wyraźnie wskazują na wykonywanie przez prowadzących w sposób zorganizowany i ciągły zarobkowej działalności handlowej. Jest to forma przypominająca sklep internetowy, a zatem dająca możliwość zawierania transakcji handlowych, prowadzona za pośrednictwem Internetu, umożliwiająca przeglądanie, wybór i nabywanie towarów. Próby handlowania domenami w realiach e-commerce uwidaczniają się w kopiowaniu znanych i sprawdzonych rozwiązań charakterystycznych dla bardziej złożonych i zorganizowanych form obrotu dobrami w Internecie. Domeny oferowane w sklepach internetowych niczym towary są dzielone na kategorie w różny sposób: stosownie do ceny, liczby znaków składających się na nazwę domeny, dziedziny aktywności, do której odnosi się wyraz/wyrazy składające się na nazwę domeny (np. gospodarka, sport, kultura itp.), etc. Przy każdej nazwie domeny jest umieszczana jej cena, graficzne przedstawienie stylizowane na zdjęcia znajdujące się obok towarów, czy opisy uwypuklające zalety danej nazwy domeny, co w widoku ogólnym wyraźnie przypomina typowy sklep internetowy. Po dokonaniu wyboru można dodać domenę do koszyka, zapłacić i stać się jej właścicielem. Czy na pewno? 12

13 Regulacje kodeksu cy wilnego Z prawnego punktu widzenia ta ostatnia kwestia wydaje się być nie do przyjęcia. Informacje zawarte na licznych aukcjach, czy w sklepach internetowych z domenami wyraźnie wskazują na intencje zawarcia umowy sprzedaży 1, których przedmiotem są domeny internetowe, o czym świadczą używane np. w regulaminach takich sklepów i serwisów aukcyjnych określenia jak: Wystawiający oświadcza, że jest pełnoprawnym właścicielem domen i może nimi dowolnie dysponować, Oferowane domeny sprzedawane są na podstawie pisemnej umowy, gdzie stronami są wystawiający i kupujący, a nawet: Sprzedawane za pośrednictwem serwisu domeny muszą być własnością osoby sprzedającej, w innym przypadku administrator serwisu może złożyć wniosek o wszczęcie postępowania karnego. C H A R A K T E R U M O W Y Stosownie do art. 535 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 roku kodeks cywilny (Dz. U. nr 16, poz. 63) przez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę. Warto jednak zwrócić uwagę na art. 555 kodeksu cywilnego, który stanowi, że przepisy o sprzedaży rzeczy stosuje się odpowiednio do sprzedaży praw Definicja kodeksowa odnosi się do rzeczy, a rzeczy zostały zdefiniowane w kodeksie cywilnym w art. 45 jako przedmioty materialne. Domena internetowa to część adresu internetowego, składająca się z liter znajdujących się po prawej stronie ostatniej kropki. Przedmiotem sprzedaży w omawianych w niniejszym artykule sklepach internetowych oraz aukcjach nie są w rzeczywistości domeny, lecz nazwy domeny, tj. część adresu internetowego znajdująca się po lewej stronie ostatniej kropki aż do kolejnej kropki po lewej stronie lub znaku //. Zatem oferta taka jak np. Mam do sprzedania polską domenę odnosi się do nazwy domeny z zakończeniem.pl, a nie do domeny.pl. Dla uproszczenia jednak w artykule określenia domena i nazwa domeny używane są zamiennie. Domeny internetowej nie można uznać za przedmiot materialny. Dodatkowo należy wskazać, że prawa wynikające z rejestracji domeny mają charakter względny, a dokonujący na swoją rzecz rejestracji nie korzysta z ochrony charakterystycznej dla bezwzględnych praw podmiotowych, ponieważ polski ustawodawca nie ustanowił praw do domeny internetowej jako nowego typu bezwzględnych praw podmiotowych. Bezdyskusyjne jest to, że domeny internetowej nie można uznać za przedmiot materialny. Dodatkowo należy wskazać, że prawa wynikające z rejestracji domeny mają charakter względny, a dokonujący na swoją rzecz rejestracji nie korzysta z ochrony charakterystycznej dla bezwzględnych praw podmiotowych, ponieważ polski ustawodawca nie ustanowił praw do domeny internetowej jako nowego typu bezwzględnych praw podmiotowych. Zatem art. 555 kodeksu cywilnego nie będzie miał zastosowania do prawa do domeny jako bezwzględnego prawa podmiotowego. Warto zwrócić uwagę na okoliczności, w których dany ciąg znaków zyskuje status domeny internetowej. Możliwość taką zapewnia zawarcie umowy z podmiotem wykonującym usługę rejestracji i utrzymywania nazw domen, co wynika z technicznych uwarunkowań Internetu. Zatem prawa (i obowiązki) podmiotu rejestrującego domenę na swą rzecz (dalej: abonent) nabywane są podczas zawarcia umowy z podmiotem wykonującym rejestrację i utrzymywanie nazw domen (dalej: rejestr). Należy jednak wyraźnie zaznaczyć, że prawa i obowiązki nie są związane z samą nazwą domeny jako taką, lecz z utrzymywaniem nazwy domeny, a tym samym możliwością żądania od rejestru konkretnego zachowania polega- 13

14 Pułapki cy frow ych transakcji Podmioty związane z internetowym handlem domenami zainteresowane są przede wszystkim nabywaniem praw wynikających z umowy o utrzymywanie domeny w sposób wtórny, co określane jest nieprawidłowo przez te podmioty mianem sprzedaży domeny lub nabycia praw do domeny. cesja). Zmiana taka oznacza przejęcie zarówno praw, jak i obowiązków wynikających z umowy. Zastosowanie będą miały przepisy kodeksu cywilnego odnoszące się do zmiany wierzyciela (art. 509 i nast.) oraz zmiany dłużnika (art. 519 i nast.). Stosownie do wskazanych przepisów zmiana dłużnika, czyli przejęcie obowiązków wynikających z umowy o utrzymywanie nazwy domeny przez osobę trzecią, wymagać będzie każdorazowo zgody drugiej strony tej umowy, tj. rejestru. NASK jako rejestr nazw domeny.pl umożliwia dokonywanie zmiany abonenta stosownie do pkt. 17 Regulaminu nazw domeny.pl (dalej: Regulamin) przez doręczenie NASK oświadczeń abonenta i osoby trzeciej przejmującej prawa i obowiązki. Nie jest jednak możliwe uznanie wskazanego w zdaniu poprzedzającym pkt. 17 za bezwarunkowe i generalne wyrażenie przez NASK zgody we wszystkich sytuacjach, w których będzie występowało przejęcie długu, o których mowa w art pkt. 1 kodeksu cywilnego, czyli przejęcie obowiązków wynikających z umowy o utrzymywanie nazwy domeny. Stosownie do postanowień Regulaminu zmiana abonenta może zostać wstrzymana w razie powiadomienia NASK o sporze w rozumieniu pkt. 2 lit. n Regulaminu. Dodatkowo NASK może odmówić dokonania zmiany abonenta nazwy domeny w szczególnych sytuacjach wskazanych w Regulaminie. Podmiot przejmujący prawa i obowiązki dotychczasowego abonenta nazwy domeny, składając oświadczenie o przejęciu, zapewnia, że dane w nim zawarte są prawidłowe, a złożenie oświadczenia i wykonywanie umowy o utrzymywanie nazwy domeny nie spowoduje naruszenia praw osób trzecich lub przepisów prawa. jącego właśnie na utrzymywaniu nazwy domeny na rzecz abonenta. Uwarunkowania techniczne sieci Internet sprawiają, że nabycie względnych (skutecznych jedynie wobec rejestru) praw wynikających z umowy o rejestrację i utrzymywanie nazwy domeny (nabycie pierwotne) to jedyny sposób na uzyskanie wyłączności technicznej korzystania z nazwy domeny. Natomiast podmioty związane z internetowym handlem domenami zainteresowane są przede wszystkim nabywaniem praw wynikających z umowy o utrzymywanie domeny w sposób wtórny, co określane jest nieprawidłowo przez te podmioty mianem sprzedaży domeny lub nabycia praw do domeny. Kwestią istotną dla wyjaśnienia tej nieprawidłowości będzie wskazanie możliwości przeniesienia praw i obowiązków wynikających z umowy z rejestrem (dla domeny.pl jest to NASK) na inny podmiot. Z M I A N A A B O N E N TA Najczęściej pojawiającą się na aukcjach internetowych, czy też w sklepach internetowych z domenami jest oferta sprzedaży domeny. Powracając do analizy możliwości zastosowania regulacji kodeksu cywilnego, należy stwierdzić, że najbezpieczniejszym dla kupującego sposobem zapewnienia sobie technicznej wyłączności korzystania z domeny jest dokonanie zmiany podmiotu będącego stroną umowy o utrzymywanie nazwy domeny, czyli przeniesienie praw i obowiązków wynikających z tej umowy (dalej: W Ś W I E T L E P R A W A Umowy zawierane na aukcjach internetowych oraz w sklepach internetowych z domenami nie mogą być uznane za umowy sprzedaży w rozumieniu prawa polskiego. Przeniesienie praw do domeny krajowej, co uznać można jedynie za uzyskanie technicznej wyłączności korzystania z domeny na zasadach określonych w umowie z rejestrem, jest w rzeczywistości przeniesieniem praw i obowiązków wynikających z umowy z NASK o utrzymywanie nazwy domeny, a przeniesienie obowiązków w niej zawartych nie zawsze musi odbyć się automatycznie. Brak wśród zainteresowanych świadomości tego może spowodować komplikacje w stosunkach pomiędzy podmiotami zawierającymi takie umowy, np. w sytuacji, w której odnośnie sprzedawanej nazwy domeny zgłoszony zostanie spór przed Sądem Polubownym do spraw Domen Internetowych przy Polskiej Izbie Informatyki i Telekomunikacji lub innym właściwym sądem, lub gdy NASK nie może dokonać cesji z przyczyn określonych w pkt. 6 lit. b Regulaminu, np. kiedy okaże się, że NASK jest związana umową o utrzymywanie nazwy domeny z podmiotem innym niż wskazany w umowie cesji. Powinni pamiętać o tym wszyscy, którym zależy na bezpiecznych i pewnych zakupach na aukcji lub w sklepie internetowym z domenami. Autor pracuje w Dziale Prawnym NASK 14

15 Roz wój biur regionalnych U S Ł UGI JOANNA ŁUK ASIEWICZ Osiem razy NASK NASK ma swoje biura już w ośmiu miastach Polski. Jeszcze kilka lat temu oprócz siedziby centrali na warszawskich Kabatach ze słynnym neonem na dachu widocznym nawet z samolotu działało jedynie biuro w gdańskim Zieleniaku, centrum biznesowym w pobliżu dworca PKP. W ciągu ostatnich trzech lat NASK uruchomił sześć biur regionalnych w dużych miastach i planuje otwarcie następnych. Gdańsk Koszalin Szczecin Bydgoszcz Rozwój biur regionalnych związany jest z rozwojem infrastruktury telekomunikacyjnej NASK i dążeniem do jak najlepszej obsługi klientów w całej Polsce. W budowanej przez NASK ogólnokrajowej szerokopasmowej sieci bezprzewodowej pracuje już osiemnaście nadajników radiowych. Do działających wcześniej stacji bazowych w Warszawie, Gdańsku, Gdyni-Jaśkowej Kopie, Gdyni-Oksywiu, Katowicach, Krakowie, Poznaniu, Wro- Olsztyn Do niedawna oprócz siedziby centrali NASK na warszawskich Kabatach działało drugie biuro w gdańskim Zieleniaku. W ciągu ostatnich trzech lat NASK uruchomił sześć biur regionalnych w du ych miastach. Zielona Góra Poznań Wrocław Warszawa Siedlce Łódź Radom Lublin Kielce Katowice Rzeszów Kraków Istniejące biura NASK 15

16 Trójmiasto jako pier wsze cławiu oraz sześciu stacji pracujących w ramach projektu e-świętokrzyskie budowa sieci radiowej pod koniec 2007 roku dołączyły cztery stacje bazowe rozmieszczone wokół Warszawy: w Pruszkowie, Legionowie, Wołominie i Karczewie. Najstarsze biuro regionalne NASK mieści się w Gdańsku przy Wałach Piastowskich 1. Zlokalizowane jest na siódmym piętrze siedemnastopiętrowego Zieleniaka, jednego z najstarszych centrów biznesowych w Gdańsku. Budynek mieści się niedaleko Starówki, naprzeciwko dworca PKP Gdańsk Główny. Z okien roztacza się widok na zabytkowe Stare Miasto i Stocznię. W Trójmieście działają trzy stacje bazowe NASK: zasięg każdej z nich pozwala na świadczenie usług telekomunikacyjnych w promieniu 30 km od stacji. Obejmują one swoim zasięgiem również przedmieścia oraz okoliczne miejscowości. B I U R A W Ś W I Ę T O K R Z Y S K I E M W Radomiu przy ul. Struga 26/28 mieści się biuro regionalne NASK. Działa ono od wiosny 2005 roku. Obsługuje klientów, którzy korzystają z usług NASK w województwie świętokrzyskim. Jest tu aż sześć stacji bazowych zbudowanych w ramach projektu e-świętokrzyskie. Od niedawna w regionie tym działa drugie biuro w Kielcach, przy ul. Warszawskiej 113. Jednym z celów projektu e-świętokrzyskie budowa sieci radiowej miała być aktywizacja lokalnej sieci operatorów ISP, którzy oferują usługę dostępu do Internetu odbiorcom indywidualnym, a także firmom i instytucjom w danym regionie. W kwietniu 2008 roku przeprowadzono badanie obejmujące kilkudziesięciu dostawców usług teleinformatycznych, którego zadaniem było sprawdzenie, czy cel ten udało się osiągnąć i czy dzięki projektowi coraz więcej osób w województwie świętokrzyskim ma szansę skorzystać z wysokiej jakości bezpiecznego dostępu do sieci globalnej. Obecnie w województwie świętokrzyskim z NASK współpracuje ponad czterdziestu lokalnych dostawców. W ciągu roku współpracy z NASK zwiększyli oni liczbę obsługiwanych klientów aż o 64 proc. (więcej na ten temat na s. 6). Obecnie w zasięgu sześciu anten bazowych NASK jest już 57 ze 102 gmin województwa świętokrzyskiego. Dzięki upowszechnieniu dostępu do Internetu możliwe stało się tam tworzenie zdalnych miejsc pracy, co ułatwia wyrównanie szans podjęcia pracy dla osób niepracujących, w tym niepełnosprawnych, przez świadczenie tzw. telepracy. Firmy mają też szansę skorzystania z wysokiej jakości usług teleinformatycznych NASK, takich jak: sieci korporacyjne, dzierżawa łączy cyfrowych czy biznesowa telefonia IP i PSTN. Infrastruktura telekomunikacyjna w województwie świętokrzyskim jest nadal intensywnie rozbudowywana ze środków własnych NASK. Z okna gdańskiego biura NASK widać słynną Stocznię Gdańską i Pomnik Poległych Stoczniowców I N N E R E G I O N Y Na przełomie 2005/2006 roku powstały dwa biura NASK na południu Polski: w Katowicach i Krakowie. Oba znajdują się w budynkach o nowoczesnej infrastrukturze katowickie jest w dzielnicy Koszutka, przy ul. Modelarskiej 12, zaś krakowskie mieści się przy ul. Lubicz 25a, niedaleko Starówki. Najnowsze 16

17 Adresy placówek KONTAKT DO BIUR REGIONALNYCH NASK: ul. Wały Piastowskie Gdańsk tel.: fax: gdansk@nask.pl ul. Modelarska 12, pok Katowice tel.: fax: katowice@nask.pl ul. Lubicz 25a, pok Kraków tel.: fax: krakow@nask.pl Wrocławskie biuro NASK mieści się w secesyjnej kamienicy placówki NASK to biuro w Poznaniu Julius Sckeyde i zlecił wrocławskiemu (w samym centrum, przy ul. Składowej architektowi Hermannowi Wahlichowi 5) i we Wrocławiu (również w centrum stworzenie projektu domu handlowego. miasta przy ulicy Oławskiej, która Utrzymany w stylu secesyjnym dom handlowy został wzniesiony po uprzednim jest ciągiem handlowym łączącym Rynek z Placem Dominikańskim). całkowitym zburzeniu starych budynków. Zachowały się jedynie godła kamie- Pierwotnie budynek, w którym dziś znajduje się wrocławskie biuro, podzielony nic Pod Zielonym Wieńcem Laurowym był na kilka posesji, na których znajdowały się trzy nieruchomości: dom Ciekawym istniejącym do dziś zabyt- oraz godło budynku Pod Złotą Kotwicą. Pod Zielonym Wieńcem Laurowym, kiem z tamtego okresu jest winda osobowa z 1908 roku, która po gruntownej dom Pod Złotą Kotwicą oraz dom Pod Starym Krzewem Winnym. Budynki te renowacji odzyskała swoją świetność były tuż obok dawnej wieży tak zwanej i nadal jest w użyciu. Wyremontowany Bramy Oławskiej. W 1610 roku w kamienicy Pod Starym Krzewem Winnym dziś kompleksem biurowo-handlowym, budynek byłego domu towarowego jest powstała karczma, która wzięła swoją wrocławskie biuro regionalne NASK nazwę od więzienia, zwanego Starym, znajduje się na jego piątym piętrze. znajdującego się obok Bramy Oławskiej. W 1907 roku kamienicę nabył Autorka pracuje w Dziale Marketingu NASK ul. Struga 26/28, pok Radom tel.: fax: radom@nask.pl ul. Warszawska Kielce tel.: fax: kielce@nask.pl ul. Składowa 5, bud. B, pok Poznań tel.: fax: poznan@nask.pl ul. Oławska Wrocław tel.: fax: wroclaw@nask.pl 17

18 U S Ł U G I W modelu MSS MARIUSZ SZCZĘSNY Zalety Corporate Firewall Dzięki oferowanej przez NASK usłudze Corporate Firewall firmy uzyskują mo liwość skorzystania z najnowszych technologii ochrony styku swojej sieci z globalną siecią, ponosząc jednocześnie ni sze koszty implementacji i utrzymania systemu. NASK, jako jeden z pierwszych polskich operatorów telekomunikacyjnych, uruchomił profesjonalną usługę bezpieczeństwa świadczoną w modelu MSS (Managed Security Services), oferując zaawansowaną ochronę firewall realizowaną na bazie własnej infrastruktury teleinformatycznej. Corporate Firewall jest rozwiązaniem gwarantującym skuteczną ochronę styku sieci firmowej Rys. 1. W pełni redundantny system firewall znajdujący się w Centrum Kolokacji i Hostingu w NASK z siecią Internet. Wykorzystuje ono zaawansowane systemy firewall umieszczone w infrastrukturze teleinformatycznej NASK. Dzięki takiemu modelowi bezpieczeństwa firmy uzyskują kompletną ochronę styku swojej sieci z niezaufaną siecią globalną, bez konieczności zakupu i utrzymania własnych urządzeń i systemów do firewallingu. C E C H Y R O Z W I Ą Z A N I A Opieka wykwalifikowanych specjalistów z NASK, którzy przez całą dobę zarządzają usługą i utrzymują system, pozwala zagwarantować najwyższy poziom świadczonej usługi. System firewall funkcjonuje w ramach infrastruktury teleinformatycznej NASK, w nowoczesnym Centrum Kolokacji i Hostingu. Dzięki zapewnieniu pełnej redundancji rozwiązania oraz wysokich parametrów pracy urządzeń gwarantujemy wysoki poziom bezpieczeństwa i dostępności oferowanej usługi. Najważniejsze zalety usługi Corporate Firewall we wszystkich modelach jej świadczenia to: n kompleksowa ochrona styku z siecią Internet, n inspekcja warstwy aplikacyjnej modelu OSI, n możliwość pracy w trybach NAT i BRIGDE, 18

19 Ochrona sieci klientów n zaawansowane statystyki bezpieczeństwa (dotyczące m.in. zablokowanych portów i rodzajów ataków), n możliwość realizowania bezpiecznych połączeń IPSec VPN, n redundantny tryb pracy systemu, n utrzymanie systemu przez specjalistów z NASK, n niskie koszty zakupu usługi i utrzymania systemu, n opłata za usługę w ratach abonamentowych. Najważniejsze parametry ochrony w usłudze Corporate Firewall to: n wielowarstwowa ochrona ruchu w warstwach 3, 4 i 7 modelu OSI, n ochrona przed spoofingiem adresów IP, n ochrona przed atakiem SYN flood, n ochrona przed atakami typu finger, echo, ping, traceroute, n zaimplementowany system IPS (około 2500 sygnatur najbardziej popularnych ataków). T R Z Y P O D E J Ś C I A NASK ma w swojej ofercie trzy modele świadczenia usługi kompleksowej ochrony sieci klientów, dostosowane do potrzeb firm różnej wielkości i z różnych branż. We wszystkich opcjach gwarantujemy utrzymanie systemu przez wykwalifikowanych specjalistów: codzienne backupy konfiguracji, zasilanie awaryjne, tryb wysokiej dostępności, przywracanie systemu po ewentualnej awarii oraz archiwizację logów. Opcja Enterprise Firewall Oferujemy kompleksową ochronę firewall świadczoną za pośrednictwem infrastruktury teleinformatycznej NASK. Gwarantujemy ochronę styku sieci klienta z siecią globalną, inspekcję warstwy aplikacyjnej modelu OSI, ochronę przed różnymi rodzajami zagrożeń oraz zaimplementowany system IPS. W tym wariancie system jest zarządzany przez wykwalifikowany specjalistów NASK. Dodatkowo w tej wersji usługi klient ma dostęp do aktualizowanych codziennie statystyk bezpieczeństwa styku sieci firmowej z siecią Internet, udostępnionych dla niego na dedykowanej stronie www. Rys. 2. Przykładowy panel administracyjny rozwiązania Corporate Firewall w wariancie Premium i Premium Plus Rys. 3. Przykładowy dziennik logów rozwiązania Corporate Firewall w wariancie Premium i Premium Plus 19

20 Zró nicowane opcje Opcja Premium Firewall W tym modelu świadczenia usługi mamy do zaproponowania kompleksową ochronę firewall świadczoną za pośrednictwem infrastruktury teleinformatycznej NASK z w pełni wydzieloną instancją systemu firewall dla klienta. Odbiorca usługi ma zagwarantowany dostęp do w pełni funkcjonalnego panelu zarządzania wydzieloną dla niego instancją firewall oraz otrzymuje możliwość samodzielnego generowania zaawansowanych raportów dotyczących statystyk bezpieczeństwa styku z siecią Internet. Oferujemy również pełny dostęp do dziennika logów generowanych dla instancji danego klienta (rys. 2 i 3 na s. 19). Opcja Premium Plus Firewall W tym modelu proponujemy kompleksową ochronę firewall świadczoną za pośrednictwem infrastruktury teleinformatycznej NASK z w pełni wydzieloną instancją systemu firewall dla klienta. W opcji Premium Plus administracja wydzieloną dla klienta instancją firewall jest realizowana przez wykwalifikowanych specjalistów z NASK. Klientowi może zostać udostępniony panel zarządzania wydzieloną dla niego instancją firewall w trybie tylko-do-odczytu. Tak jak w wariancie Premium oferujemy również dostęp do dziennika logów generowanych dla instancji danego klienta. W pakiecie Premium Plus zapewniamy dodatkowo: n przyjmowanie zgłoszeń zmiany konfiguracji systemu w trybie 24/7/365, n gwarantowany czas reakcji na zgłoszenie następny dzień roboczy. Wszystkie opcje usługi Corporate Firewall dostępne są dla nowych i obecnych klientów NASK, mających wykupioną minimum jedną z poniższych usług: n dostęp do Internetu, n Metro VPN, n MPLS VPN, n kolokacja, n hosting dedykowany. Wszystkich zainteresowanych zapraszamy do kontaktu z Działem Handlowym NASK. Autor jest menedżerem produktów bezpieczeństwa w NASK Bezpieczeństwo Na pytanie: Kiedy biznes jest bezpieczny? każdy odpowie inaczej, w zależności od zdobytych doświadczeń. Finansista będzie mówił o cash flow, prawnik o umowach i orzecznictwie, szef produkcji o serwisowaniu maszyn, administrator IT o bezpieczeństwie aplikacji, a szef ochrony o bezpieczeństwie fizycznym budynków. Poczucie bezpieczeństwa, nawet najbardziej usprawiedliwione, jest złym doradcą. Joseph Conrad Jeśli wszystkie wymienione elementy będą razem tworzyły spójną całość, możemy zacząć myśleć o tym, że firma została dobrze zabezpieczona, że nie nastąpi jakieś nieprzewidziane zdarzenie, które doprowadzi przedsiębiorstwo do bankructwa. Ale jaka w tym wszystkim jest rola usług telekomunikacyjnych? W mojej ocenie tego typu usługi są dla firmy tym, czym układ nerwowy dla człowieka. Jeśli szwankuje, konsekwencje są różne: od niewielkich tików nerwowych po nagły zgon. Dlatego od wielu lat, z myślą o zapewnieniu bezpiecznej łączności, dla przedsiębiorstw rozwijane są usługi budowy wydzielonych sieci korporacyjnych popularnie nazywanych VPN. W teorii wszyscy wiemy, że dla firmy wielooddziałowej sieć korporacyjna jest właściwym rozwiązaniem, ale co daje to przedsiębiorstwu w praktyce? Zastanawiając się, dlaczego warto inwestować w sieci korporacyjne, można rozważyć trzy obszary, w ramach których sieci korporacyjne skutecznie chronią przed- 20