WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY W KLASIE IV - HISTORIA SZKOŁA PODSTAWOWA W ZEMBRZYCACH ROK SZKOLNY 2018/2019

Transkrypt

1 WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY W KLASIE IV - HISTORIA SZKOŁA PODSTAWOWA W ZEMBRZYCACH ROK SZKOLNY 2018/2019 Temat lekcji 1. Historia nauka o przeszłości 2. Historia wokół nas Wymagania na poszczególne oceny dopuszczająca dostateczna dobra bardzo dobra celująca nauczyciela posługuje się terminami: współczesność, przeszłość, historia, historycy, legenda, baśń rozróżnia przeszłość od współczesności rozróżnia fikcję (np. baśń) od rzeczywistości historycznej potrafi krótko scharakteryzować, czym zajmują się historycy nauczyciela poprawnie posługuje się terminami: ojczyzna, patriotyzm podaje przykłady świąt rodzinnych podaje przykłady pamiątek rodzinnych poprawnie posługuje się terminami: dzieje, archeologia, źródła pisane, źródła materialne rozróżnia pracę historyków i archeologów potrafi podać przykłady postaci legendarnych i historycznych wyjaśnia, czym są przyczyny i skutki dokonuje podstawowego podziału źródeł historycznych poprawnie posługuje się terminami: tradycja, drzewo genealogiczne, mała ojczyzna przygotowuje drzewo genealogiczne najbliższej rodziny wyjaśnia, czym jest patriotyzm podaje przykłady postaw i porównuje pracę historyków i archeologów wskazuje różne przykłady źródeł pisanych i niepisanych wyjaśnia potrzebę edukacji historycznej wyjaśnia, czym jest genealogia wskazuje na mapie Polski własną miejscowość, region, województwo i jego stolicę podaje przykłady regionalnych tradycji charakteryzuje własną omawia rolę źródeł historycznych w procesie poznawania dziejów wskazuje pozapodręcznikowe przykłady różnych kategorii źródeł historycznych przedstawia różne efekty pracy naukowców zajmujących się przeszłością wskazuje lokalne przykłady instytucji dbających o regionalną kulturę i historię tworzy przewodnik po własnej miejscowości i regionie charakteryzuje inne regiony państwa polskiego potrafi zaproponować podział źródeł pisanych bądź niepisanych na podkategorie przedstawia nowoczesne metody badania życia ludzi w przeszłości ocenia wiarygodność różnego rodzaju źródeł pisanych przedstawia historyczną genezę regionu wskazuje wybitne postaci w dziejach regionu ocenia, w jaki sposób różnorodność małych ojczyzn wpływa na bogactwo wielkiej 1

2 zachowań patriotycznych małą ojczyznę na tle innych regionów wyjaśnia znaczenie dbałości o tradycję regionalną 3. Mieszkamy w Polsce 4. Czas w historii nauczyciela posługuje się terminami: państwo, region, naród wskazuje na mapie państwo polskie i jego granice zna poprawną nazwę państwa polskiego nauczyciela używa terminów chronologicznych (data, tysiąclecie, wiek) umieszcza daty na osi czasu poprawnie posługuje się terminami: społeczeństwo, symbole narodowe, Polonia wymienia elementy współtworzące państwo wymienia najważniejsze czynniki narodowotwórcze przedstawia polskie symbole narodowe przedstawia najważniejsze święta państwowe wskazuje na mapie stolicę państwa poprawnie posługuje się terminami: chronologia, okres p.n.e. i n.e zamienia cyfry arabskie na rzymskie wyjaśnia, czym jest epoka historyczna porządkuje fakty i epoki historyczne oraz umieszcza je w czasie (era, stulecie) wskazuje Polskę na mapie świata wskazuje na mapie główne krainy historyczno-geograficzne Polski oraz największe miasta rozróżnia pojęcia naród i społeczeństwo przedstawia genezę najważniejszych świąt państwowych wskazuje przykłady instytucji dbających o dziedzictwo narodowe opisuje właściwy sposób zachowania względem symboli narodowych podaje cezury czasowe epok historycznych wskazuje na mapie świata największe zbiorowości Polonii wyjaśnia, dlaczego należy szanować inne tradycje narodowe przedstawia konsekwencje przynależności Polski do UE charakteryzuje główne epoki historyczne podaje przykłady innych rachub mierzenia czasu omawia genezę polskich symboli narodowych wyjaśnia pojęcia: emigracja, uchodźcy podaje przykłady mniejszości narodowych żyjących w Polsce wyjaśnia okoliczności ustanowienia roku 1 i podziału na dwie ery wyjaśnia różnicę między kalendarzem juliańskim i gregoriańskim 2

3 5. Obliczanie czasu w historii nauczyciela określa, w którym wieku miało miejsce dane wydarzenie poprawnie wskazuje wydarzenie wcześniejsze w czasach p.n.e. oblicza upływ czasu między wydarzeniami w ramach jednej ery samodzielnie przyporządkowuje wydarzenia stuleciom oblicza upływ czasu między wydarzeniami, w tym na przełomie obu er przy określeniu datacji wydarzenia posługuje się sformułowaniami: początek, środek, koniec stulecia; półwiecze; przełom wieków przyporządkowuje wydarzenia do epok historycznych przy określeniu datacji wydarzenia posługuje się sformułowaniami: początek, środek, koniec stulecia; półwiecze; przełom wieków przyporządkowuje wydarzenia do epok historycznych 6. Czytamy mapę i plan 1. Mieszko I i chrzest Polski nauczyciela posługuje się terminami: mapa, plan dostrzega różnice między mapą a planem nauczyciela posługuje się terminami: plemię, Słowianie wie, kto był pierwszym historycznym władcą Polski poprawnie posługuje się terminami: legenda, symbol, róża wiatrów przygotowuje proste plany miejscowe objaśnia symbole legendy mapy odczytuje z mapy podstawowe informacje poprawnie posługuje się terminem: Piastowie przytacza przykłady legend o początkach państwa polskiego wyjaśnia pochodzenie nazwy Polska wskazuje na mapie rozmieszczenie plemion słowiańskich na ziemiach polskich wyjaśnia, czym jest kartografia wyjaśnia, czym jest skala mapy rozróżnia mapę geograficzną, polityczną, historyczną wyjaśnić okoliczności zawarcia małżeństwa z Dobrawą oraz przyjęcia chrztu przez Mieszka wymienia legendarnych protoplastów Mieszka przedstawia najważniejsze konsekwencje przyjęcia chrztu lokalizuje na mapie Gniezno, Poznań oraz inne główne grody w państwie Mieszka I opisuje bitwę pod Cedynią interpretuje i wyciąga wnioski z mapy charakteryzuje znaczenie przyjęcia chrześcijaństwa dla państwa polskiego przedstawia elementy historii kartografii wyjaśnia zasadę działania i rolę GPS-u we współczesnej lokalizacji przestrzennej przedstawia najważniejsze odkrycia archeologiczne na ziemiach polskich określa, jakie informacje może zdobyć historyk dzięki zastosowaniu metody dendrochronologicznej omawia dokument Dagome iudex 3

4 2. Bolesław Chrobry pierwszy król Polski *W średniowieczny m klasztorze 3. Polska Kazimierza Wielkiego nauczyciela posługuje się terminami: cesarz, arcybiskupstwo, koronacja, gród, wojowie opisuje wygląd grodu średniowiecznego wie, że Bolesław Chrobry był pierwszym królem Polski nauczyciela posługuje się terminami: duchowieństwo, zakon chrześcijański, mnich, klasztor charakteryzuje wygląd mnichów opisuje podstawowe zajęcia duchowieństwa zakonnego w średniowieczu nauczyciela posługuje się terminem: uniwersytet wyjaśnia, dlaczego historycy nadali królowi Kazimierzowi przydomek Wielki opisuje wygląd średniowiecznego zamku poprawnie posługuje się terminami: misja, relikwie zna wydarzenia związane z datami: 1000, 1025 charakteryzuje postać św. Wojciecha opisuje wygląd i uzbrojenie woja z drużyny książęcej poprawnie posługuje się terminami: reguła zakonna, skryptorium, pergamin podaje przykłady zakonów opisuje życie wewnątrz klasztoru poprawnie posługuje się terminami: dynastia, uczta u Wierzynka zna wydarzenia związane z datami: 1364, 1370 wyjaśnia powiedzenie: Zastał Polskę drewnianą, a zostawił murowaną zna wydarzenia związane z datami: 997, opisuje przebieg misji św. Wojciecha do Prusów przedstawia przyczyny i skutki zjazdu gnieźnieńskiego wskazuje na mapie terytoria podbite przez Bolesława Chrobrego wymienia najstarsze zakony na ziemiach polskich wyjaśnia, jak należy rozumieć zasadę obowiązującą benedyktynów módl się i pracuj opisuje wygląd średniowiecznych ksiąg wyjaśnia, w jaki sposób zakony przyczyniły się do rozwoju rolnictwa na ziemiach polskich wymienia główne reformy Kazimierza Wielkiego opisuje zjazd monarchów w Krakowie wyjaśnia cele oraz znaczenie utworzenia Akademii Krakowskiej wskazuje na mapie ziemie przyłączone do Polski za panowania Kazimierza Wielkiego wyjaśnia znaczenie wizyty Ottona III w Gnieźnie dla państwa polskiego wyjaśnia znaczenie utworzenia samodzielnej metropolii kościelnej wyjaśnia znaczenie koronacji Bolesława Chrobrego charakteryzuje wkład duchowieństwa w średniowieczną kulturę wyjaśnia znaczenie ksiąg i książek dla rozwoju wiedzy i nauki charakteryzuje oraz ocenia politykę wewnętrzną i zagraniczną prowadzoną przez Kazimierza Wielkiego argumentuje, dlaczego Kazimierz Wielki stał się wzorem dobrego władcy ocenia skutki polityki wewnętrznej i zagranicznej Bolesława dla państwa polskiego wskazuje przykłady lokalizacji najstarszych budowli zakonnych na ziemiach polskich wyjaśnia, jakie są związki między działalnością zakonów a nauką historyczną porównuje politykę prowadzoną przez Bolesława Chrobrego i Kazimierza Wielkiego wyjaśnia znaczenia panowania Kazimierza Wielkiego dla państwa polskiego 4

5 *Rycerze i zamki 4. Jadwiga i Jagiełło unia polsko-litewska 5. Zawisza Czarny i bitwa pod Grunwaldem nauczyciela posługuje się terminami: rycerz, zbroja, herb, zamek opisuje wygląd średniowiecznego rycerza nauczyciela poprawnie posługuje się terminem: Jagiellonowie wie, kim był Władysław Jagiełło wskazuje na mapie państwo polskie oraz obszar Wielkiego Księstwa Litewskiego nauczyciela poprawnie posługuje się terminami: rycerz, miecz, herb opisuje wygląd i cechy rycerza poprawnie posługuje się terminami: paź, giermek, pasowanie, kopia, dziedziniec, fosa, baszta, most zwodzony wyjaśnia, kto i w jaki sposób mógł zostać rycerzem opisuje wygląd średniowiecznego zamku charakteryzuje turnieje rycerskie poprawnie posługuje się terminem: unia zna wydarzenia związane z datami: 1385 przedstawia główne konsekwencje unii w Krewie poprawnie posługuje się terminami: giermek, kopia, kodeks honorowy zna wydarzenia związane z datami: 1410 charakteryzuje postać Zawiszy Czarnego wyjaśnia powiedzenie: polegać jak na Zawiszy wyjaśnia, w jaki sposób utrzymywali się rycerze przedstawia powinności rycerskie charakteryzuje kodeks rycerski opisuje sytuację związaną z objęciem tronu polskiego po wygaśnięciu dynastii Piastów przedstawia okoliczności zawiązania unii polsko-litewskiej wymienia postanowienia unii w Krewie charakteryzuje rycerski kodeks honorowy przedstawia przyczyny wielkiej wojny z zakonem krzyżackim opisuje przebieg bitwy pod Grunwaldem podaje przykłady zachowanych zamków średniowiecznych w Polsce i w regionie omawia zagrożenie ze strony zakonu krzyżackiego dla obu państw wyjaśnia, czym zajmuje się heraldyka wyjaśnia charakter obyczajowości i kultury rycerskiej przedstawia postanowienie pokoju toruńskiego oraz skutki bitwy pod Grunwaldem przedstawia przykłady wzorców rycerskich utrwalonych w literaturze i legendach przedstawia stosunek Litwinów do unii w Krewie na podstawie mapy ocenia sytuację geopolityczną w Europie Środkowej po zawarciu unii przedstawia genezę i charakteryzuje różne zakony rycerskie podaje przykłady różnych herbów 5

6 6. Mikołaj Kopernik wielki astronom 1. Jan Zamoyski druga osoba po królu 2. XVII wiek stulecie wojen nauczyciela poprawnie posługuje się terminami: astronom, obserwacje wie, kim był Mikołaj Kopernik nauczyciela poprawnie posługuje się terminem: szlachta określa epokę, w której żył Jan Zamoyski nauczyciela poprawnie posługuje się terminami: potop szwedzki, husaria, Jasna Góra opisuje wygląd i uzbrojenie husarii poprawnie posługuje się terminami: astronomia, diecezje, ekonomia wyjaśnia powiedzenie: wstrzymał Słońce i ruszył Ziemię poprawnie posługuje się terminami: kanclerz, hetman, akademia charakteryzuje postać i dokonania Jana Zamoyskiego poprawnie posługuje się terminami: potop szwedzki, wielki wezyr, odsiecz zna wydarzenia związane z datami: , 1683 wskazuje na mapie granice Rzeczypospolitej oraz jej sąsiadów zna postaci: Augustyn Kordecki, Stefan wie, gdzie urodził się Mikołaj Kopernik oraz gdzie znajduje się jego grobowiec przedstawia poglądy na temat Ziemi i Układu Słonecznego przed odkryciem Kopernika zna królów Polski: Stefana Batorego i Zygmunta II Augusta opisuje państwo polskie rządzone przez szlachtę w XVI w. charakteryzuje zabudowę i układ Zamościa wyjaśnia słowa Zamoyskiego: Takie będą Rzeczypospolite, jakie ich młodzieży chowanie przedstawia przebieg potopu szwedzkiego i przełomowej obrony Jasnej Góry wskazuje na mapie: Szwecję, Jasną Górę, Turcję, Chocim, Wiedeń wyjaśnia powiedzenie: Polska przedmurzem chrześcijaństwa przedstawia inne dokonania i zainteresowania Mikołaja Kopernika wyjaśnia, czym jest nauka i jakie cechy musi spełniać wiedza naukowa opisuje, w jaki sposób zrekonstruowano wygląd Mikołaja Kopernika wyjaśnia różnice między monarchią dynastyczną a elekcyjną przedstawia zagrożenia dla państwa polskiego wynikające z systemu wolnej elekcji wskazuje na mapie Zamość wyjaśnia, jakie były przyczyny klęski Polaków w pierwszej fazie potopu szwedzkiego poprawnie posługuje się terminem: układ heliocentryczny wyjaśnia, dlaczego najważniejsze dzieło Kopernika zostało potępione przez Kościół wyjaśnia, jakie cechy powinien mieć mąż stanu charakteryzuje Zamość, jako przykład miasta renesansowego wyjaśnia, dlaczego wojny XVII wieku przyczyniły się do osłabienia Rzeczypospolitej 6

7 Czarniecki, Jan III Sobieski, oraz ich dokonania *Czasy stanisławowski e 3. Tadeusz Kościuszko na czele powstania nauczyciela posługuje się terminami: encyklopedia, edukacja, reformy wyjaśnia, w jakim celu wprowadzane są reformy państwa nauczyciela poprawnie posługuje się terminami: rozbiory, powstanie wymienia państwa, które dokonały rozbiorów przedstawia cel powstania kościuszkowskiego poprawnie posługuje się terminami: Szkoła Rycerska, kadet, mecenas, obiady czwartkowe wymienia zasługi króla Stanisława Augusta Poniatowskiego wyjaśnia, dlaczego Dzień Edukacji Narodowej jest współcześnie obchodzony 14 października poprawnie posługuje się terminami: konstytucja, kosynierzy zna wydarzenia związane z datami: 3 maja 1791 r., 1794, 1795 charakteryzuje postać i dokonania Tadeusza Kościuszki charakteryzuje sytuację państwa polskiego w czasach panowania Stanisława Augusta Poniatowskiego przedstawia najwybitniejszych twórców doby stanisławowskiej oraz ich dokonania charakteryzuje postać i dokonania króla Stanisława Augusta Poniatowskiego przedstawia znaczenie uchwalenia Konstytucji 3 Maja opisuje przebieg powstania kościuszkowskiego wskazuje przykłady zabytków doby oświecenia w kraju i w regionie wyjaśnia, dlaczego oświecenie było nazywane wiekiem rozumu wyjaśnia znaczenie powołania Komisji Edukacji Narodowej dla państwa polskiego wyjaśnia, dlaczego rocznica uchwalenia Konstytucji 3 Maja została ogłoszona świętem narodowym charakteryzuje program politycznospołeczny Tadeusza Kościuszki wyjaśnia przyczyny klęski powstania kościuszkowskiego wyjaśnia kontrowersje w ocenie panowania króla Stanisława Augusta Poniatowskiego proponuje własne reformy w państwie oraz edukacji i wyjaśnia ich celowość wyjaśnia przyczyny kryzysu Rzeczypospolitej szlacheckiej podaje przykłady i ocenia różne postawy Polaków w okresie rozbiorów (w tym 7

8 4. Józef Wybicki i hymn Polski 5. Romuald Traugutt i powstanie styczniowe 6. Maria Skłodowska- Curie polska noblistka nauczyciela poprawnie posługuje się terminem: hymn państwowy zna nazwisko autora hymnu państwowego potrafi objaśnić pierwszą zwrotkę i refren hymnu nauczyciela poprawnie posługuje się terminami: zabory, zabór rosyjski, wojna partyzancka wyjaśnia, dlaczego Polacy zorganizowali powstanie charakteryzuje taktykę walki partyzanckiej nauczyciela poprawnie posługuje się terminami: tajne nauczanie, laureat, Nagroda Nobla wyjaśnia, dlaczego Polacy nie mogli odbywać edukacji w języku polskim poprawnie posługuje się terminami: emigracja, legiony zna wydarzenia związane z datą: 1797 charakteryzuje postaci oraz dokonania gen. Jana Henryka Dąbrowskiego i Józefa Wybickiego poprawnie posługuje się terminami: działalność konspiracyjna, branka, dyktator, zesłanie zna wydarzenia związane z datami: pokazuje na mapie zasięg zaboru rosyjskiego charakteryzuje postać i dokonania Romualda Traugutta poprawnie posługuje się terminami: Uniwersytet Latający charakteryzuje, na czym polegało tajne nauczanie charakteryzuje postać Marii Skłodowskiej- Curie wymienia, za jakie dokonania Maria Skłodowska-Curie otrzymała Nagrodę Nobla przedstawia sytuację narodu polskiego po III rozbiorze opisuje Legiony Polskie we Włoszech oraz panujące w nich zasady wie, kiedy Mazurek Dąbrowskiego został polskim hymnem narodowym charakteryzuje sytuację narodu polskiego w zaborze rosyjskim wyjaśnia, dlaczego Polacy prowadzili działalność konspiracyjną opisuje charakter i przebieg powstania styczniowego przedstawia skutki powstania porównuje szkolnictwo XIX-wieczne i współczesne wyjaśnia, jak funkcjonował Uniwersytet Latający wyjaśnia, dlaczego M. Skłodowska-Curie musiała wyjechać do Francji przedstawia dokonania M. Skłodowskiej-Curie i wyjaśnia, za co została uhonorowana Nagrodą Nobla przedstawia dalsze losy Legionów Polskich we Włoszech wyjaśnia, dlaczego Polacy zaczęli tworzyć legiony polskie u boku Napoleona opisuje funkcjonowanie państwa powstańczego wyjaśnia, dlaczego powstanie styczniowe upadło ocenia postawę Polaków pod zaborem rosyjskim wymienia innych polskich laureatów Nagrody Nobla opisuje swoją ulubioną dziedzinę naukową i jej wybitnego przedstawiciela wyjaśnia rolę nauki w rozwoju cywilizacyjnym charakteryzuje postać Napoleona Bonaparte ocenia, czy Napoleon spełnił pokładane w nim przez Polaków nadzieje porównuje powstanie styczniowe z innymi powstaniami przedstawia różne metody walki o polskość opisuje działalność Marii Skłodowskiej- Curie podczas I wojny światowej 8

9 1. Józef Piłsudski i niepodległa Polska *Bitwa Warszawska 2. Eugeniusz Kwiatkowski i budowa Gdyni nauczyciela poprawnie posługuje się terminem: II Rzeczpospolita wskazuje na mapie obszar II RP wie, kiedy i z jakiej okazji obchodzimy święto państwowe w dniu 11 listopada nauczyciela posługuje się terminami: II RP, ułani przedstawia głównodowodzącego wojsk polskich w bitwie pod Warszawą odpowiada, jaki był wynik Bitwy Warszawskiej nauczyciela poprawnie posługuje się terminami: port, przemysł, minister, bezrobocie wskazuje na mapie Polski Gdynię wyjaśnia, dlaczego poprawnie posługuje się terminami: I wojna światowa, Naczelnik Państwa zna wydarzenia związane z datami: ; 11 listopada 1918 r., 15 sierpnia 1920 r. charakteryzuje postać Józefa Piłsudskiego poprawnie posługuje się terminami: komunizm, bolszewicy, cud nad Wisłą zna wydarzenie związane z datą: 15 sierpnia 1920 r. wyjaśnia, dlaczego 15 sierpnia obchodzone jest Święto Wojska Polskiego poprawnie posługuje się terminami: eksport, import, okręg przemysłowy charakteryzuje postać Eugeniusza Kwiatkowskiego wskazuje na mapie charakteryzuje działalność Józefa Piłsudskiego przed I wojną światową wyjaśnia sytuację państw zaborczych po wybuchu I wojny światowej przedstawia udział Legionów Polskich w działaniach zbrojnych podczas I wojny światowej wyjaśnia, dlaczego dzień 11 listopada został ogłoszony świętem państwowym wyjaśnia rolę Józefa Piłsudskiego w odzyskaniu niepodległości i budowie państwa polskiego wyjaśnia genezę wojny o wschodnią granicę II RP omawia przebieg wojny polsko-bolszewickiej ocenia postawę ludności polskiej wobec sowieckiego zagrożenia charakteryzuje mit cudu nad Wisłą opisuje trudności gospodarcze i ustrojowe w odbudowie państwa polskiego przedstawia dokonania Eugeniusza Kwiatkowskiego opisuje trudności polityczne w odbudowie państwa polskiego ocenia znaczenie Bitwy Warszawskiej wyjaśnia, dlaczego w rocznicę Bitwy Warszawskiej Wojsko Polskie obchodzi swoje święto omawia wydarzenia, które miały wpływ na kształtowanie się granic II Rzeczypospolitej wyjaśnia, jakie czynniki złożyły się na sukces wojsk polskich w wojnie z Rosją Sowiecką wyjaśnia, w jaki sposób rozwój gospodarczy wpływa na sytuację obywateli wyjaśnia sytuację geopolityczną w Europie powstałą w wyniku I wojny światowej wyjaśnij, kiedy i w jaki sposób bolszewicy przejęli władzę w Rosji podaje przykłady współcześnie istniejących krajów komunistycznych oraz opisuje życie ich mieszkańców wyjaśnia rolę potencjału gospodarczego państwa we współczesnym świecie wymienia najważniejsze ośrodki przemysłowe 9

10 Gdynia stała się polskim oknem na świat obszar Centralnego Okręgu Przemysłowego współczesnej Polski 3. Zośka, Alek i Rudy bohaterscy harcerze 4. Pilecki i Inka żołnierze niezłomni 5. Jan Paweł II papież pielgrzym nauczyciela poprawnie posługuje się terminem: okupacja wie, kiedy i gdzie wybuchła II wojna światowa opisuje sytuację narodu polskiego pod niemiecką okupacją nauczyciela poprawnie posługuje się terminem: obozy koncentracyjne opisuje politykę Niemiec wobec ludności żydowskiej wyjaśnia, kto objął rządy w państwie polskim po zakończeniu II wojny światowej nauczyciela poprawnie posługuje się terminem: papież wie, kim był Karol Wojtyła podaje miasto, w którym urodził się Karol Wojtyła poprawnie posługuje się terminami: łapanki, Armia Krajowa, Szare Szeregi zna wydarzenia związane z datami: 1 września 1939 r., 1 sierpnia 1944 r. charakteryzuje postaci Zośki, Alka i Rudego poprawnie posługuje się terminem: żołnierze niezłomni zna zbrodnie niemieckie popełnione na Żydach charakteryzuje postaci Witolda Pileckiego, Danuty Siedzikówny wyjaśnia, dlaczego dla wielu Polaków wojna się nie zakończyła wyjaśnia pojęcie: żołnierze niezłomni poprawnie posługuje się terminami: konklawe, kardynał, pontyfikat charakteryzuje rolę papieża jako przywódcy Kościoła katolickiego oraz jako autorytetu moralnego dla wiernych wyjaśnia, dlaczego opisuje najważniejsze akcje Szarych Szeregów, w tym akcję pod Arsenałem ocenia postawę młodzieży polskiej pod okupacją charakteryzuje postać i działalność Witolda Pileckiego opisuje represje komunistów wobec zwolenników prawowitych władz polskich ocenia postawę Danuty Siedzikówny, ps. Inka opisuje sytuację społeczeństwa polskiego w czasach PRL charakteryzuje rolę Kościoła katolickiego w czasach komunizmu charakteryzuje działalność Polskiego Państwa Podziemnego przedstawia politykę okupantów wobec Polaków (mord katyński) wyjaśnia, dlaczego państwo polskie znalazło się po II wojnie światowej w sowieckiej strefie wpływów charakteryzuje działalność partyzantki antykomunistycznej wyjaśnia dramatyzm wyboru postaw przez obywateli wobec państwa polskiego po II wojnie światowej wyjaśnia znaczenie pierwszej pielgrzymki Jana Pawła II do kraju dla społeczeństwa polskiego podaje przykłady udziału żołnierzy polskich na frontach II wojny światowej przedstawia przebieg powstania warszawskiego wyjaśnia pojęcie: suwerenność wyjaśnia pojęcie: żelazna kurtyna oraz jego genezę charakteryzuje postać i działalność Ireny Sendlerowej wymienia największe niemieckie obozy koncentracyjne wyjaśnia znaczenie słów Jana Pawła II: Niech zstąpi Duch Twój i odnowi oblicze ziemi. Tej ziemi! 10

11 Jan Paweł II był darzony wielkim szacunkiem 6. Solidarność i jej bohaterowie nauczyciela poprawnie posługuje się terminami: demokracja, strajk wie, jak się nazywał pierwszy przywódca związku zawodowego Solidarność i późniejszy prezydent poprawnie posługuje się terminami: związek zawodowy, Solidarność, stan wojenny, Okrągły Stół zna wydarzenia związane z datami: sierpień 1980, l989 wyjaśnia, dlaczego w 1980 r. doszło do masowych strajków robotniczych zna głównych bohaterów Solidarności Lecha Wałęsę, Annę Walentynowicz, Andrzeja Gwiazdę, Jerzego Popiełuszkę opisuje okoliczności zawiązania związku zawodowego Solidarność przedstawia główne postulaty Solidarności wymienia ograniczenia, z jakimi wiązało się wprowadzenie stanu wojennego wyjaśnia symbolikę Okrągłego Stołu wskazuje różnice polityczne między czasami komunizmu a wolną Polską podaje przykłady protestów Polaków przeciwko władzom komunistycznym wyjaśnia, jaką rolę odegrał stan wojenny opowiada o rywalizacji między Związkiem Sowieckim a Zachodem wyjaśnia znaczenie i skutki rozmów Okrągłego Stołu 11

12 WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY W KLASIE VI - HISTORIA SZKOŁA PODSTAWOWA W ZEMBRZYCACH ROK SZKOLNY 2018/2019 WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY TEMAT LEKCJI POZIOM KONIECZNY OCENA DOPUSZCZAJĄCA POZIOM PODSTAWOWY OCENA DOSTATECZNA POZIOM ROZSZERZAJĄCY OCENA DOBRA POZIOM DOPEŁNIAJĄCY OCENA BARDZO DOBRA POZIOM WYKRACZAJĄCY OCENA CELUJĄCA 12

13 1. Jeszcze nie umarła datę: 1797, postacie: Jana Henryka Dąbrowskiego, Józefa Wybickiego. pojęcie: emigracja. wymienić i wytłumaczyć znaczenie najważniejszych symboli państwowych. datę: 1807, postać: Napoleona Bonaparte, okoliczności powstania polskiego hymnu państwowego. pojęcia: Deklaracja praw człowieka i obywatela, Legiony Polskie we Włoszech. wyjaśnić, co głosiła Deklaracja praw człowieka i obywatela, datę: pojęcia: rewolucja francuska, rewolucja. wymienić przyczyny rewolucji francuskiej, omówić losy Legionów Polskich, opisać skutki wyprawy Napoleona przeciw Rosji. datę: pojęcie: wojny napoleońskie wyjaśnić, jak doszło do powstania Księstwa Warszawskiego, dokonać charakterystyki Księstwa Warszawskiego. daty: 1804, 1812, ocenić postawę Napoleona wobec Polaków. przedstawić okoliczności powstania Legionów Polskich we Włoszech. 13

14 2. Pod berłem cara postać: Fryderyka Chopina. pojęcie: konstytucja. przedstawić dokonania Fryderyka Chopina, zebrać z różnych źródeł informacje o zasługach dla kultury polskiej: Fryderyka Chopina. postać: Aleksandra I. wymienić rozrywki mieszkańców Warszawy. datę: 1815, postać: wielkiego księcia Konstantego, główne postanowienia konstytucji Królestwa Polskiego. pojęcie: kongres wiedeński. opisać wygląd Warszawy w czasach Fryderyka Chopina, przedstawić warunki cywilizacyjne panujące w Warszawie w pierwszej połowie XIX w. scharakteryzować politykę cara Aleksandra I wobec Polaków. wymienić decyzję kongresu wiedeńskiego w sprawie Księstwa Warszawskiego. 14

15 3. Powstanie listopadowe daty: 29 XI 1830, pojęcia: sprzysiężenie podchorążych, zesłanie. umiejscowić w czasie powstanie listopadowe, wymienić cele walki powstańców, postać: Mikołaja I. pojęcia: ziemie zabrane, tajne związki. wskazać na mapie miejsca najważniejszych bitew stoczonych podczas powstania. pojęcia: spiskowiec, noc listopadowa, Arsenał, Syberia. przedstawić sytuację panującą w Królestwie Polskim po 1815 r., opisać przebieg nocy listopadowej. dlaczego powstanie listopadowe zakończyło się klęską. omówić przebieg powstania listopadowego. wymienić przykłady represji zastosowanych wobec społeczeństwa po przegranym powstaniu. 4. W kraju i na emigracji postać: Adama Mickiewicza, najważniejsze dzieła Adama Mickiewicza. pojęcie: wieszcz narodowy. pojęcie: Wielka Emigracja. rozróżniać emigrację polityczną i zarobkową, postać: księcia Adama Czartoryskiego. omówić sytuację uczestników powstania główne założenia romantyzmu. pojęcie: romantyzm. okoliczności narodzin romantyzmu. 15

16 wskazać na mapie państwa, które przyjęły najwięcej emigrantów z ziem polskich. zebrać z różnych źródeł informacje o zasługach dla kultury polskiej: Fryderyka Chopina, Adama Mickiewicza. listopadowego po jego klęsce. opisać działalność Wielkiej Emigracji. 5. Powstanie styczniowe, rusyfikacja i germanizacja daty: 22/23 I 1863, , postać: Marii Skłodowskiej. pojęcia: represje, rusyfikacja, germanizacja. umiejscowić w czasie powstanie styczniowe, wymienić cele walki powstańców, omówić, na wybranym przykładzie, walkę o język polski w nauczaniu, wymienić przejawy rusyfikacji i germanizacji Polaków, podejmowanej przez zaborców. wskazać na mapie zasięg powstania styczniowego. datę: 1871, postać: Romualda Traugutta. na czym polegała specyfika powstania styczniowego. opisać przebieg powstania styczniowego. pojęcia: garnizon, Rząd Narodowy, tajne państwo. przedstawić sytuację w Królestwie Polskim po 1855 r., przedstawić funkcjonowanie tajnego państwa w czasie powstania. wymienić przykłady represji zastosowanych wobec społeczeństwa po przegranym powstaniu. 16

17 6. Dla pokrzepienia serc postacie: Stanisława Moniuszki, Marii Skłodowskiej- Curie, Jana Matejki, Heleny Modrzejewskiej, Henryka Sienkiewicza, Stanisława Wyspiańskiego. pojęcia: muzyka narodowa, malarstwo historyczne. przedstawić najważniejsze dokonania Stanisława Moniuszki, Marii Skłodowskiej- Curie, Jana Matejki, Heleny Modrzejewskiej, Henryka Sienkiewicza, Stanisława Wyspiańskiego. pojęcie: promieniotwórczość. zebrać z różnych źródeł informacje o zasługach dla rozwoju kultury polskiej: Jana Matejki, Stanisława Moniuszki, Henryka Sienkiewicza, Stanisława Wyspiańskiego, Marii Skłodowskiej-Curie, Heleny Modrzejewskiej. pojęcie: Galicja, znaczenie sformułowania dla pokrzepienia serc. wyjaśnić, w czym przejawiała się patriotyczna postawa twórców kultury polskiej w XIX w. 17

18 Jak przywrócić niepodległość? lekcja powtórzeniowa daty, postacie i wydarzenia związane z tematyką działu O wolną Polskę, najważniejsze dzieła wybitnych twórców kultury polskiej XIX w. pojęcia związane z tematyką działu O wolną Polskę. lokalizować w czasie powstanie listopadowe i styczniowe, wymienić przyczyny i omówić skutki polskich powstań narodowych. lokalizować w przestrzeni powstanie listopadowe i styczniowe, wymienić przejawy polityki rusyfikacji i germanizacji prowadzonej przez państwa zaborcze, przedstawić zasługi dla rozwoju kultury polskiej Fryderyka Chopina, Adama Mickiewicza, Marii Skłodowskiej-Curie, Stanisława Moniuszki, Jana Matejki, Heleny Modrzejewskiej, Henryka Sienkiewicza, Stanisława Wyspiańskiego. scharakteryzować sytuację panującą na ziemiach polskich w XIX w., omówić przebieg powstań narodowych, omówić metody walki Polaków z rusyfikacją i germanizacją. okoliczności powstania Księstwa Warszawskiego i Królestwa Polskiego. opisać działalność Wielkiej Emigracji. 18

19 7. Wynalazki XIX wieku postać: Jamesa Watta, czas trwania rewolucji przemysłowej, najważniejsze wynalazki rewolucji przemysłowej. pojęcia: rewolucja przemysłowa, fabryka. opowiedzieć o rozwoju uprzemysłowienia w XIX w., używając pojęć: maszyna parowa, kolej żelazna, statek parowy, silnik elektryczny, telegraf, fabryka. daty: 1782, 1825, postać: George`a Stephensona. związek przyczynowoskutkowy między pojawieniem się maszyny parowej, a rozwojem przemysłu. podać przykłady zastosowania maszyny parowej, przedstawić skutki rewolucji przemysłowej. pojęcia: przędzalnia, rafineria. wyjaśnić, jak doszło do powstania kolei żelaznej, wymienić zalety i wady zastosowania maszyny parowej jako siły napędowej. daty: 1807, 1876, 1879, 1885, 1906, postacie: Roberta Fultona, Karla Benza, Thomasa Edisona. opisać wygląd maszyny parowej oraz pierwszych samochodów, wyjaśnić, jaki wpływ miały wynalazki XVIII i XIX w. na życie ludzi. 19

20 8. W przemysłowym mieście pojęcie: strajk. wskazać na mapie najbardziej uprzemysłowione miasta na ziemiach polskich, rozróżniać rzemieślnicze i fabryczne (maszynowe) formy produkcji (P). żądania robotników organizujących strajki w XIXwiecznych fabrykach. związek między warunkami higienicznymi panującymi w XIXwiecznych miastach przemysłowych a sytuacją zdrowotną ich mieszkańców. opisać warunki pracy w XIX-wiecznej fabryce. omówić zmiany, jakie nastąpiły w Łodzi pod wpływem rewolucji przemysłowej, scharakteryzować zmiany społeczne, do jakich doszło pod wpływem rewolucji przemysłowej. opisać warunki życia mieszkańców XIXwiecznej Łodzi. postacie: Ludwika Pasteura, Josepha Listera. pojęcia: antyseptyka, skalpel, gangrena, eter. wyjaśnić, w czym przejawiał się postęp, jaki dokonał się w XIXwiecznej medycynie. 20

21 *9. Żyć w XIX wieku datę: 1896, najważniejsze dyscypliny sportowe pierwszych nowożytnych igrzysk olimpijskich. pojęcie: bieg maratoński. wskazać najważniejsze różnice między pierwszymi igrzyskami nowożytnymi, a dzisiejszymi igrzyskami. pojęcie: obowiązek szkolny. opowiedzieć, jak wyglądała sytuacja dzieci przed wprowadzeniem obowiązku szkolnego, przedstawić okoliczności, w których doszło do odrodzenia igrzysk olimpijskich. przedstawić okoliczności, w których wprowadzono obowiązek szkolny na ziemiach polskich, opisać przebieg pierwszych nowożytnych igrzysk olimpijskich. datę: 1895, postacie: braci Lumiére, Pierre`a de Coubertin. opowiedzieć o rozwoju fotografii, kina i rowerów. Od pary do elektryczności lekcja powtórzeniowa daty, postacie i wydarzenia związane z tematyką działu Stulecie wielkich przemian, czas trwania rewolucji przemysłowej, najważniejsze wynalazki rewolucji przemysłowej. główne postulaty robotników walczących podczas strajków o poprawę własnego bytu. wymienić najważniejsze skutki gospodarcze i wpływ rewolucji przemysłowej na życie mieszkańców miast. przedstawić przebieg rewolucji przemysłowej, omówić przebieg związki przyczynowoskutkowe między rozwojem przemysłu, a zmianami gospodarczymi i społecznymi w XIX w. scharakteryzować postęp, jaki dokonał się w XIX-wiecznej medycynie. 21

22 pojęcia związane z tematyką działu Stulecie wielkich przemian. społeczne rewolucji przemysłowej, opisać pracę robotników w XIX-wiecznych fabrykach. pierwszych nowożytnych igrzysk olimpijskich. opisać wygląd i warunki życia w miastach przemysłowych w XIX w. 10. Niepodległe państwo datę: 11 XI 1918, postacie: Romana Dmowskiego, Józefa Piłsudskiego. pojęcia: orientacja prorosyjska, orientacja proaustriacka. wyjaśnić, do czego dążyli przywódcy orientacji prorosyjskiej i proaustriackiej. datę: , przyczyny i skutki I wojny światowej. przedstawić okoliczności, w których doszło do odzyskania niepodległości przez Polskę, zebrać informacje o zasługach dla państwa polskiego Józefa Piłsudskiego i Romana Dmowskiego. pojęcia: państwa centralne, ententa. wymienić najważniejsze państwa uczestniczące w I wojnie światowej, wymienić czynniki decydujące o odzyskaniu niepodległości przez Polskę. daty: VII 1914, IV 1917, XI pojęcia: Legiony Polskie, Komitet Narodowy Polski, komuniści. omówić działalność Romana Dmowskiego i Józefa Piłsudskiego podczas I wojny światowej. omówić przebieg I wojny światowej. 22

23 11. Walka o granice datę: VIII 1920, pojęcie: Bitwa Warszawska, wskazać na mapie granice II Rzeczypospolitej oraz wymienić jej sąsiadów. datę: 1918, postanowienia traktatu wersalskiego w sprawie granic Polski. pojęcia: zasada samostanowienia narodów, traktat wersalski, plebiscyt. scharakteryzować sytuację panującą na ziemiach polskich po zakończeniu I wojny światowej. daty: XII 1918, 1919, , 1920, 1921, III 1921, V pojęcia: Orlęta Lwowskie, bojówki. opisać przebieg walk we Lwowie, charakter walk toczonych we Lwowie przez Polaków i Ukraińców. ocenić międzynarodowe położenie II Rzeczypospolitej. omówić proces kształtowania się wschodniej i zachodniej granicy Polski. 23

24 *12. Polska między wojnami najważniejsze narody zamieszkujące obszar II Rzeczypospolitej. pojęcia: magistrala węglowa, Centralny Okręg Przemysłowy. przedstawić najważniejsze osiągnięcia gospodarcze II Rzeczypospolitej. daty: 1922, pojęcie: sobór, na czym polegały trudności z integracją ziem polskich po okresie zaborów. postać: Eugeniusza Kwiatkowskiego. opisać wygląd stolicy Polski i życie jej mieszkańców po 1918 r. wymienić negatywne skutki zaborów. *13. W II Rzeczypospolitej najpopularniejsze rozrywki mieszkańców II Rzeczypospolitej. pojęcie: okres międzywojenny. opisać sytuację kolei polskich po odzyskaniu niepodległości przez Polskę. postacie: Ernesta Wilimowskiego, Haliny Konopackiej. pojęcie: motowagon. scharakteryzować rozwój kolei w okresie międzywojennym. przedstawić osiągnięcia II Rzeczpospolitej w różnych dyscyplinach sportowych, przedstawić rozwój kina i radia w czasach II Rzeczypospolitej. omówić funkcjonowanie systemu edukacji istniejącego w II Rzeczypospolitej. 24

25 14. Wybuch II wojny światowej daty: 1 IX 1939, 17 IX 1939, postacie: Adolfa Hitlera, Józefa Stalina, żądania Hitlera wysuwane wobec Polski. pojęcia: nazizm, rasizm, wojna totalna. wskazać na mapie państwa, które dokonały agresji na Polskę, wskazać na mapie miejsca najważniejszych starć podczas kampanii wrześniowej. daty: VIII 1939, 3 IX pojęcie: pakt o nieagresji, dlaczego sytuację na zachodzie Europy po 3 września 1939 r. nazywano dziwną wojną. podać charakterystyczne cechy polityki Stalina i Hitlera wobec własnych społeczeństw i państw podbitych. pojęcie: łagry. porównać stosunek sił zbrojnych II Rzeczpospolitej oraz sił zbrojnych Niemiec i ZSRR, opisać przebieg kampanii wrześniowej. daty: , 1938, III opisać sytuację w Niemczech po I wojnie światowej. dlaczego Adolf Hitler zdołał przejąć władzę w Niemczech. 25

26 15. Dwie okupacje datę: pojęcia: okupacja, terror, Armia Krajowa, Polskie Państwo Podziemne, cele polityki hitlerowskich Niemiec i ZSRR wobec Polaków na okupowanych ziemiach. przedstawić organizację ziem polskich po zakończeniu działań wojennych na ziemiach polskich, zlokalizować na mapie Oświęcim i Katyń. pojęcia: obóz koncentracyjny, ruch oporu, rząd londyński. opisać działalność hitlerowców na ziemiach polskich wcielonych do Rzeszy oraz na terenach okupowanych, opisać działalność władz radzieckich na terenach wcielonych do ZSRR. datę: pojęcia: tajne komplety, getto, obóz zagłady, Holocaust, szoah. scharakteryzować życie ludności na okupowanych terytoriach Polski, z uwzględnieniem losów ludności żydowskiej, omówić formy oporu społeczeństwa wobec okupantów. przedstawić funkcjonowanie Polskiego Państwa Podziemnego w okresie II wojny światowej. 26

27 16. Powstanie warszawskie daty: 1 VIII 1944, 2 X 1944, 8 V 1945, decyzje wielkiej trójki w sprawie Polski. pojęcia: godzina W, wielka trójka. opisać postawę ludności cywilnej i żołnierzy powstańczej Warszawy, wymienić skutki powstania warszawskiego. państwa wchodzące w skład wielkiej trójki. przyczyny podjęcia przez rząd londyński decyzji o zorganizowaniu akcji Burza i wywołaniu powstania w Warszawie. wyjaśnić, czym była i jak się zakończyła akcja Burza, wskazać przyczyny klęski powstania. datę: 1944, postać: gen. Tadeusza Komorowskiego. pojęcia: bezwarunkowa kapitulacja, ofensywa. przedstawić plany Stalina wobec Polski, omówić przebieg powstania warszawskiego. daty: VI 1941, I 1944, II skutki decyzji podjętych w sprawie Polski na konferencji w Jałcie. opisać udział żołnierzy polskich w walkach podczas II wojny światowej, wskazać na mapie miejsca walk żołnierzy polskich podczas II wojny światowej. ocenić decyzję o wywołaniu powstania w Warszawie. 27

28 Od niepodległości do niewoli lekcja powtórzeniowa daty, postacie i wydarzenia związane z tematyką działu Dwie wojny światowe, żądania Hitlera wysuwane wobec Polski. pojęcia związane z tematyką działu Dwie wojny światowe, cele polityki prowadzonej przez okupantów wobec ludności polskiej w czasie II wojny światowej wskazać na mapie granice II Rzeczypospolitej i wymienić jej sąsiadów, wskazać na mapie podział ziem polskich dokonany przez III Rzeszę i ZSRR po kampanii wrześniowej. postanowienia traktatu wersalskiego w sprawie granic Polski. z czego wynikały najważniejsze problemy państwa polskiego po odzyskaniu niepodległości, charakter polityki prowadzonej przez okupantów wobec ludności polskiej w czasie II wojny światowej. przedstawić okoliczności, w których doszło do odzyskania niepodległości przez Polskę, opisać politykę okupanta niemieckiego wobec ludności polskiej i żydowskiej w czasie II wojny światowej. przedstawić najważniejsze dokonania Polski w okresie międzywojennym, opisać przebieg kampanii wrześniowej. omówić działania przywódców orientacji prorosyjskiej i proaustriackiej podczas I wojny światowej, omówić działalność polskiego ruchu oporu podczas II wojny światowej. omówić przebieg I wojny światowej, ocenić międzynarodowe położenie II Rzeczpospolitej. 28

29 17. Komuniści u władzy pojęcia: Ziemie Odzyskane, komunizm, socjalizm. przedstawić straty poniesione przez Polskę podczas II wojny światowej, wskazać na mapie granice Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej i wymienić jej sąsiadów. pojęcia: analfabetyzm, opozycja. wyjaśnić, jak zakończyła się II wojna światowa, opowiedzieć o Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, używając pojęć: odbudowa zniszczeń wojennych, awans społeczny i likwidacja analfabetyzmu, zależność od ZSRR. pojęcie: żelazna kurtyna, dlaczego duża część społeczeństwa poparła rządy komunistów. opisać sytuację panującą w Europie po 1945 r., wskazać na mapie państwa należące do bloku wschodniego i zachodniego. daty: 1944, pojęcia: Rząd Tymczasowy, Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej, reakcja, propaganda. opisać okoliczności, w których komuniści przejęli władzę w Polsce. 29

30 18. Czasy stalinowskie postać: Władysława Gomułki. pojęcia: Polska Zjednoczona Partia Robotnicza, dyktatura partii komunistycznej, cenzura. opowiedzieć o Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, używając pojęć: planowanie centralne, dyktatura partii komunistycznej, cenzura. daty: 1948, X 1956, postać: Stefana Wyszyńskiego. pojęcia: dyktator, stalinizm. podać charakterystyczne cechy polityki Stalina wobec własnego społeczeństwa, omówić postępowanie władz komunistycznych wobec Kościoła katolickiego. daty: 1952, pojęcia: odwilż, więzień polityczny. wskazać przejawy odwilży w ZSRR i wyjaśnić, jaki był jej wpływ na sytuację w Polsce. scharakteryzować stalinowskie metody rządzenia stosowane przez komunistów w Polsce. 30

31 19. Jak zbudować socjalizm? postacie: Edwarda Gierka, Jana Pawła II. pojęcie: Trójmiasto. daty: XII 1970, wyjaśnić, czym charakteryzowała się gospodarka oparta na centralnym planowaniu, omówić wydarzenia z XII 1970 r. i wyjaśnić, jakie były ich konsekwencje dla władzy komunistycznej. daty: , , pojęcia: racjonowanie, propaganda sukcesu. opisać sytuację panującą w Polsce w okresie rządów Władysława Gomułki, z czego wynikała słabość polskiej gospodarki w czasie rządów komunistów, cele i konsekwencje polityki ekonomicznej Edwarda Gierka. ocenić działania władz komunistycznych w Polsce w okresie opisać warunki życia w Polsce w czasach rządów Edwarda Gierka. *20. Dzieciństwo w PRL nazwy najpopularniejszych programów telewizyjnych dla dzieci. cele nauczania w polskiej szkole w okresie rządów pojęcie: referat. opowiedzieć, jak wyglądała edukacja w czasach PRL. najważniejsze różnice między szkołą w czasach PRL a szkołą współczesną. pojęcie: czarny rynek. z czego wynikały utrudnienia stawiane przez władze komunistyczne osobom chcącym wyjechać za granicę. dostrzec wpływ rządów komunistów na życie codzienne Polaków. 31

32 komunistów. wymienić rozrywki dzieci w okresie PRL. opowiedzieć, jak rodziny spędzały wakacje w czasach komunistycznych. porównać życie codzienne Polaków w czasach komunistycznych i współczesnych. 21. Solidarność datę: 13 XII postacie: Lecha Wałęsy, Wojciecha Jaruzelskiego. pojęcia: strajk, związek zawodowy, NSZZ Solidarność, stan wojenny, walka bez przemocy. daty: VIII 1980, 31 VIII 1980, żądania robotników strajkujących na Wybrzeżu w VIII 1980 r. pojęcia: internowanie, godzina milicyjna, daty: 1982, opisać warunki życia w Polsce w 1981 r., przedstawić okoliczności wprowadzenia stanu wojennego w Polsce, przedstawić sytuację gospodarczą Polski w 1980 r. scharakteryzować politykę władz komunistycznych wobec Solidarności. opisać powstanie i działania Solidarności, używając określeń: strajk, walka bez przemocy, stan wojenny. przyczyny wprowadzenia stanu wojennego w Polsce. wyjaśnić, w czym przejawiało się funkcjonowanie stanu wojennego. opowiedzieć o Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, używając pojęcia: opozycja demokratyczna. 32

33 22. III Rzeczpospolita datę: VI 1989, daty: 1989, daty: 1990, datę: 1985, postać: Tadeusza Mazowieckiego, główne postanowienia rozmów Okrągłego Stołu. pojęcie: Okrągły Stół. opisać powstanie i działania Solidarności, używając określenia: Okrągły Stół, pojęcie: Jesień Narodów, znaczenie rozmów Okrągłego Stołu. wyjaśnić, jakie najważniejsze zmiany zaszły w Polsce w 1989 r. opisać wydarzenia, do jakich doszło w państwach bloku wschodniego w 1989 r. postać: Michaiła Gorbaczowa, cele i konsekwencje polityki Michaiła Gorbaczowa. przedstawić okoliczności i skutki rozpadu Związku Radzieckiego. wskazać na mapie III Rzeczpospolitą i jej sąsiadów. 33

34 Od niewoli do wolności lekcja powtórzeniowa daty, postacie i wydarzenia związane z tematyką działu Polska Rzeczpospolita Ludowa, wymienić najważniejsze wystąpienia społeczeństwa przeciw rządom komunistycznym w Polsce, dlaczego komunistom udało się przejąć i utrzymać władzę w Polsce. przyczyny trudności gospodarczych Polski w czasach rządów komunistów. ocenić skutki rządów komunistycznych w Polsce w latach główne postanowienia rozmów Okrągłego Stołu. pojęcia związane z tematyką działu Polska Rzeczpospolita Ludowa. opisać sytuację w Polsce w okresie stanu wojennego, opisać okoliczności, w których doszło do upadku komunizmu w Polsce. omówić najważniejsze wystąpienia społeczeństwa przeciw rządom komunistycznym w Polsce. scharakteryzować rządy komunistów w Polsce, opowiedzieć o życiu codziennym mieszkańców PRL-u. wskazać na mapie granice Polski po 1945 r. i wymienić jej sąsiadów, wskazać na mapie III Rzeczpospolitą i wymienić jej sąsiadów. 34

35 23. Rzeczpospolita Polska znaczenie słowa: rzeczpospolita. pojęcia: republika, obywatel, konstytucja, dlaczego współczesną Polskę nazywa się III Rzeczpospolitą. podać przykłady praw i obowiązków obywateli Rzeczypospolitej Polskiej. datę: 1997, najważniejsze postanowienia Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. pojęcie: republika demokratyczna, czym jest równość wobec prawa. dostrzec różnicę między demokracja bezpośrednią i pośrednią. wyjaśnić, w czym wyraża się demokratyczny charakter państwa polskiego, używając pojęć: wolne wybory, wolność słowa, wolne media, konstytucja. pojęcia: referendum, ustawa, ustrój państwa. wyjaśnić, w jakich okolicznościach organizuje się w Polsce referendum. 24. Kto rządzi Polską? imię i nazwisko aktualnie urzędującego prezydenta i premiera. pojęcia: władza zasady obowiązujące podczas wyborów do sejmu i senatu. pojęcia: Zgromadzenie scharakteryzować relacje między władzą wykonawczą, ustawodawczą i sądowniczą. pojęcia: niezawisłość, bezstronność. opisać sposób 35

36 ustawodawcza, władza wykonawcza, władza sądownicza, trójpodział władzy, parlament. wymienić organy władzy w Rzeczypospolitej Polskiej: parlament, prezydent, rząd i sądy. Narodowe, minister, dlaczego wprowadzono trójpodział władzy. omówić najważniejszą funkcję każdego z organów władzy w systemie politycznym. działania sejmu i senatu, wyjaśnić, na jakich zasadach opiera się praca sądów i trybunałów. 25. To, co nas łączy lokalizację najważniejszych miejsc pamięci narodowej. pojęcia: święto państwowe (narodowe), miejsca pamięci narodowej. wymienić i wytłumaczyć znaczenie najważniejszych świąt narodowych, symboli państwowych i miejsc ważnych dla pamięci narodowej. dlaczego obchodzimy święta państwowe (narodowe). wyjaśnić, z jakimi wydarzeniami są związane miejsca pamięci narodowej. co zadecydowało o nadaniu konkretnym terenom, budowlom i obiektom statusu miejsc pamięci narodowej opisać najważniejsze miejsca pamięci narodowej, zlokalizować i opisać miejsca pamięci narodowej w środowisku lokalnym. przedstawić historię polskich symboli narodowych. 36

37 26. Nie tylko Polacy pojęcia: mniejszość narodowa, mniejszość etniczna. wymienić mniejszości narodowe i etniczne żyjące w Polsce. różnice między mniejszością narodową i mniejszością etniczną. wyjaśnić, jakie prawa przysługują mniejszościom narodowym i etnicznym w Polsce. wyjaśnić, na czym polega podwójna narodowość, na wybranych przykładach opisać kulturę i tradycje mniejszości narodowych i mniejszości etnicznych w Polsce. dane liczbowe dotyczące liczebności mniejszości narodowych i etnicznych w Polsce. wymienić pozytywne aspekty obecności mniejszości narodowych i etnicznych w Polsce. 27. Polacy na świecie pojęcia: emigracja, Polonia. wymienić i wskazać na mapie miejsca największych skupisk Polaków na świecie. przyczyny emigracji w przeszłości i współcześnie. na czym polega różnica między osobami polskiego pochodzenia a Polakami za granicą. problemy, jakie napotykają za granicą osoby udające się na emigrację. wskazać pozytywne i negatywne aspekty życia na emigracji. opisać historię emigracji Polaków. rozróżniać emigrację polityczną i zarobkową. 37

38 Polska dziś lekcja powtórzeniowa polskie święta narodowe, symbole narodowe i miejsca pamięci narodowej, najważniejsze mniejszości narodowe i etniczne zamieszkujące Polskę. pojęcia związane z tematyką działu Polska dziś. podać przykłady praw i obowiązków obywateli Rzeczypospolitej Polskiej, typy emigracji oraz jej przyczyny w przeszłości i współcześnie. dlaczego obchodzimy święta państwowe (narodowe). omówić najważniejszą funkcję każdego z organów władzy w systemie politycznym. wyjaśnić, w czym wyraża się demokratyczny charakter państwa polskiego, opisać na wybranych przykładach kulturę i tradycje mniejszości narodowych i etnicznych. opisać sposób działania sejmu i senatu, przedstawić historię polskich symboli narodowych. wymienić organy władzy w Rzeczypospolitej Polskiej, wymienić i wskazać na mapie miejsca największych skupisk Polaków na świecie. 28. Nikt nie jest samotną wyspą pojęcia: potrzeby fizjologiczne, potrzeby psychiczne, grupa społeczna. pojęcia: kultura, wartości, znaczenie realizacji potrzeb dla funkcjonowania pojęcia: społeczeństwo, problem społeczny, bezrobocie, dane liczbowe dotyczące wysokości bezrobocia w Polsce, opisać proces kształtowania się pierwszych 38

39 wyjaśnić, w czym wyraża się odmienność i niepowtarzalność każdego człowieka, podać przykłady różnorodnych potrzeb człowieka oraz sposoby ich zaspokajania, wymienić przykłady grup społecznych, do których należy uczeń. każdego człowieka. dokonać charakterystyki własnej osoby i dostrzec te cechy, które odróżniają go od innych, wymienić przykłady wartości, które są ważne dla ucznia. narkomania. wymienić przykłady wartości, które są ważne dla społeczeństwa, opisać różne grupy społeczne, wskazując ich role w społeczeństwie, podać przykłady ważnych problemów współczesnej Polski, korzystając z różnych źródeł informacji (od osób dorosłych, z prasy, radia, telewizji, Internetu). sposoby walki z bezrobociem. wpływ problemów społecznych na funkcjonowanie społeczeństwa. społeczeństw ludzkich. 39

40 29. Każdy człowiek ma prawo pojęcia: Organizacja Narodów Zjednoczonych, rzecznik praw dziecka. podać przykłady praw przysługujących każdemu człowiekowi, omówić wybrane prawa dziecka i podać, gdzie można się zwrócić, gdy są one łamane. główne prawa zawarte w Powszechnej deklaracji praw człowieka oraz w Konwencji o prawach dziecka. pojęcie: konwencja. numer dziecięcego telefonu zaufania i adres rzecznika praw dziecka. dlaczego Powszechna deklaracja praw człowieka jest uważana za wielkie osiągnięcie ludzkości. daty: 1948, Żyć w rodzinie nazewnictwo stosowane dla określenia stopnia pokrewieństwa w rodzinie, cele istnienia rodzin. na czym polega sprawiedliwy podział obowiązków w rodzinie. wyjaśnić znaczenie rodziny w życiu. wyrazić opinię na temat kultywowania tradycji i gromadzenia pamiątek rodzinnych. pojęcia: rodzina mała, rodzina wielka, tradycja rodzinna. podać przykłady pamiątek i tradycji rodzinnych. wskazać przykłady praw i obowiązków przysługujących poszczególnym członkom rodziny. 40