Załącznik nr 2. Program edukacji ekologicznej dotyczącej zbiórki odpadów ulegających biodegradacji

Transkrypt

1 Załącznik nr 2 Program edukacji ekologicznej dotyczącej zbiórki odpadów ulegających biodegradacji Grudzień 2009

2 Spis treści 1 PROGRAM DZIAŁAŃ EDUKACYJNYCH PRAWNE UWARUNKOWANIA PROGRAMU EDUKACJI EKOLOGICZNEJ STRATEGIA PROWADZENIA KAMPANII Zadania kampanii Elementy kampanii Wskazanie grup docelowych Wybór formy przekazu PROGRAM EDUKACJI EKOLOGICZNEJ ETAP I Rola mediów w kampanii informacyjnej EDUKACJA EKOLOGICZNA NA SZCZEBLU MIEJSKIM ETAP II KOSZTY PRZEKAZU PARTNERZY W PROGRAMACH INFORMACYJNYCH Współpraca ze szkołami Organizacje pozarządowe (NGO) PRZYKŁADOWE TREŚCI MATERIAŁÓW INFORMACYJNYCH Przykładowe treści ulotek Przykładowe tematy szkoleń Przykładowe konkursy Spis tabel Tab. 1-1 Działania Konsultanta z szacunkowymi nakłdami finansowymi Tab Przykładowe tematy szkoleń Załącznik nr 2 strona 2/34

3 1 Program Działań Edukacyjnych Jednym z ważniejszych warunków realizacji Programu Gospodarki Odpadami jest wysoka świadomość społeczeństwa, które powinno brać aktywny udział w realizacji strategii zagospodarowania odpadów. Dlatego też z dużym wyprzedzeniem należy prowadzić odpowiednie działania, których celem jest modyfikacja dotychczasowego postępowania mieszkańców miasta w sferze zachowań konsumpcyjnych i postępowania z odpadami. Celem działań edukacyjnych jest podniesienie świadomości ekologicznej mieszkańców miasta poprzez odpowiednie ukształtowanie przyzwyczajeń i zmianę codziennych nawyków związanych z dotychczasowym sposobem gospodarowania wytwarzanych odpadów. Wyznaczony cel zostanie osiągnięty za pomocą szeregu akcji informacyjnych, przeprowadzanych wśród dzieci, młodzieży oraz dorosłych. Akcje informacyjne będą przebiegały w formie szkoleń, prezentacji, konkursów, promocji; szczegółowy charakter akcji został odpowiednio dobrany ze względu na docelową grupę odbiorców. Celem edukacji ekologicznej jest: Nauczanie podstaw ekologicznie zrównoważonego użytkowania środowiska i sposobów jego ochrony; Pobudzanie do twórczego, innowacyjnego działania zmierzającego do oszczędnego korzystania z zasobów przyrody i maksymalnej ich ochrony; Zaszczepienie potrzeby postrzegania norm i zakazów ekologicznych; Kształtowanie nawyków kultury ekologicznej oraz poczucie moralnej i obywatelskiej odpowiedzialności za ochronę dóbr przyrody; Wdrożenie umiejętności interdyscyplinarnego myślenia i rozumowania, nauczanie postrzegania zależności między stanem środowiska a jakością życia każdej jednostki ludzkiej i całych społeczeństw; Kształtowanie nawyków międzynarodowej solidarności w dziedzinie ochrony środowiska. Cele bezpośrednie edukacji ekologicznej w zakresie gospodarki odpadami: Uświadomienie społeczeństwu zagrożeń związanych z odpadami powstającymi w gospodarstwach domowych, Kształtowanie przekonania, że dotychczasowe metody pozbywania się odpadów są nieefektywne, a w dłuższym okresie czasu wręcz niebezpieczne dla środowiska i mieszkańców, Kształtowanie przekonania, że najlepszymi metodami rozwiązania problemu odpadów jest zmniejszenie ilości odpadów powstających w gospodarstwach domowych oraz ich segregacja, recykling i kompostowanie, Uzyskanie wśród mieszkańców akceptacji społecznej dotyczącej przedsięwzięć z zakresu gospodarki odpadami, w szczególności budowy i rekultywacji składowisk odpadów, Załącznik nr 2 strona 3/34

4 Zapoznanie mieszkańców z cyklem życia odpadów oraz opłatami związanymi z gospodarką odpadami 1.1 Prawne uwarunkowania programu edukacji ekologicznej Zapisy świadczące o konieczności propagowania działań proekologicznych wśród społeczeństwa, a tym samym konieczność sporządzania min. programów edukacji ekologicznej znalazły się w dokumentach dotyczących ochrony środowiska na wszystkich szczeblach, tj. zarówno dokumentach międzynarodowych i Unii Europejskiej jak i krajowych oraz wojewódzkich, także w zapisach Konstytucji RP (art. 5 i 74). Przepisy UE Ostatnim z opublikowanych i opracowanych programów w dziedzinie środowiska naturalnego jest wydany w styczniu 2001 r. przez Komisję Europejską Szósty Program działań, zatytułowany Środowisko 2010: Nasza przyszłość zależy od naszego wyboru (Environment 2010, Our Future, Our Choice). Program został opracowany na lata , swoim okresem działania obejmuje lata, w których Unia Europejska rozszerzy swój obszar o kolejne 12 państw. W programie tym, uznano za priorytetowe działania w czterech dziedzinach: Przeciwdziałanie zmianom klimatycznym (efektowi cieplarnianemu), Ochrona przyrody i bioróżnorodności (zwiększenie obszarów chronionych w tym mórz), Dbałość o wpływ środowiska na zdrowie (zaostrzenie norm), Oszczędne wykorzystanie zasobów naturalnych i gospodarka odpadami (recykling). Metodami służącymi do osiągnięcia zakładanych celów są: Zapewnienie wdrożenia istniejącego prawa ekologicznego, Uwzględnienie potrzeb ochrony środowiska we wszystkich sferach wspólnotowej polityki, Bliska współpraca z biznesem i konsumentami w celu znalezienia optymalnych rozwiązań, Zapewnienie lepszej i łatwiej dostępnej informacji na temat środowiska wszystkim obywatelom Unii, Rozwinięcie bardziej świadomego (z punktu widzenia dbałości o środowisko naturalne) podejścia do problemu wykorzystania gruntów. Wszelkie opracowania dotyczące ochrony środowiska są wykonywane z uwzględnieniem zastrzeżeń zawartych w ww. programie. Załącznik nr 2 strona 4/34

5 Polityka ekologiczna państwa II Polityka Ekologiczna Państwa została przyjęta przez Sejm RP w lipcu 2001 roku. Podstawowym celem polityki ekologicznej państwa jest zapewnienie bezpieczeństwa ekologicznego kraju (mieszkańców, infrastruktury społecznej i zasobów przyrodniczych). II Polityka Ekologiczna Państwa oraz jej Program wykonawczy na lata , zawierają m. in. wskazówki i wytyczne dla uwzględniania zagadnień ochrony środowiska w programach sektorowych, harmonogramy zadań wynikających z polityki ekologicznej państwa, zwłaszcza zadań nakładanych na administrację publiczną, a także szacunek kosztów osiągania celów polityki ekologicznej. Przewidziane w Programie Wykonawczym Polityki przedsięwzięcia dotyczące dostępu do informacji, edukacji ekologicznej i udziału społeczeństwa w działaniach na rzecz środowiska, obejmują zadania w zakresie: tworzenia, zgodnie z wymaganiami ustawy Prawo Ochrony Środowiska, publicznych rejestrów i elektronicznych baz danych o środowisku, ułatwiających dostęp obywateli do informacji gromadzonych i przechowywanych przez organa administracji; stworzenia uzgodnionych zasad współpracy pomiędzy instytucjami publicznymi i społecznymi organizacjami ekologicznymi. Uzupełnieniem tych zadań ma być, zgodnie z Narodową Strategią Edukacji Ekologicznej, wsparcie finansowe, organizacyjne i techniczne udzielane przez instytucje publiczne działaniom edukacyjnym i promocyjnym realizowanym przez organizacje ekologiczne, usprawnianie przekazywania treści dotyczących środowiska i zrównoważonego rozwoju w ramach edukacji szkolnej o profilu ogólnym i zawodowym, a także rozwijanie edukacji ekologicznej przez placówki funkcjonujące przy jednostkach zarządzających cennymi przyrodniczo obszarami chronionymi (przede wszystkim parkami narodowymi i krajobrazowymi). Wśród pierwszoplanowych niezbędnych działań pozainwestycyjnych zostały wymienione: utworzenie w urzędach administracji publicznej systemów gromadzenia i upowszechniania informacji o środowisku i jego ochronie, w tym stworzenie systemu elektronicznych baz danych z tego zakresu, Załącznik nr 2 strona 5/34

6 wypracowanie i wdrożenie zasad dotyczących udziału pozarządowych organizacji ekologicznych w działaniach administracji publicznej na rzecz środowiska. Polityka Ekologiczna wśród przewidywanych zadań wymienia również dofinansowanie wybranych projektów realizowanych przez organizacje pozarządowe zgodnie z obowiązującymi zasadami dofinansowania działań w dziedzinie edukacji ekologicznej oraz stałe podejmowanie działań informacyjnych, promocyjnych i edukacyjnych. W dokumencie zwrócono również uwagę na potrzebę zapewniania udziału społeczeństwa w procedurach ocen oddziaływania na środowisko przedsięwzięć, planów i programów. Narodowa Strategia Edukacji Ekologicznej Narodowa Strategia Edukacji Ekologicznej została opracowana i zaakceptowana przez Sejmową i Senacką Komisję Ochrony Środowiska w 1998 roku. W roku 1999 i 2000 wykonano prace uaktualniające dokument oraz dostosowujące go do nowych wprowadzanych reform w Polsce. Wraz z Narodowym Programem Edukacji Ekologicznej (stanowiącym program wykonawczy dla Strategii) oba dokumenty identyfikują i ustanawiają hierarchię celów edukacji ekologicznej wskazując jednocześnie zadania edukacyjne oraz podmioty odpowiedzialne za ich realizację. Do głównych celów NSEE należą: upowszechnianie idei ekorozwoju we wszystkich sferach życia, uwzględniając również pracę i wypoczynek człowieka, czyli objęcie permanentną edukacją ekologiczną wszystkich mieszkańców Rzeczpospolitej Polskiej, wdrożenie edukacji ekologicznej jako edukacji interdyscyplinarnej na wszystkich stopniach edukacji formalnej i nieformalnej, tworzenie wojewódzkich, powiatowych i gminnych programów edukacji ekologicznej, stanowiących rozwinięcie Narodowego Programu Edukacji Ekologicznej a ujmujących propozycje wnoszone przez poszczególne podmioty realizujące projekty edukacyjne dla lokalnej społeczności, promowanie dobrych doświadczeń z zakresu metodyki edukacji ekologicznej. Załącznik nr 2 strona 6/34

7 Narodowa Strategia Edukacji Ekologicznej określa sposób kształtowania świadomości ekologicznej wśród środowisk dzieci i młodzieży (przedszkola, szkoły, szkolnictwo wyższe), instytucjach wojewódzkich i samorządowych, organizacji społecznych, kościołów i związków wyznaniowych. Narodowy Program Edukacji Ekologicznej Narodowy Program Edukacji Ekologicznej stanowi rozwinięcie i konkretyzację zapisów Narodowej Strategii Edukacji Ekologicznej. Dokument określa podstawowe zadania edukacyjne, podmioty odpowiedzialne za ich realizację oraz źródła finansowania. Główne cele Programu to: wdrażanie zaleceń Narodowej Strategii Edukacji Ekologicznej z uwzględnieniem zmian zachodzących w procesie reformowania Państwa i integracji z Unią Europejską; stworzenie mechanizmów pozwalających sprostać wyzwaniom związanym z wdrażaniem idei i zasad w zrównoważonego rozwoju; zwiększenie efektywności edukacji ekologicznej przez promowanie najskuteczniejszych jej form, wskazywanie sposobów optymalnej alokacji środków finansowych i uporządkowanie przepływu informacji związanych z propagowaniem idei tego rodzaju edukacji. Adresatami Narodowego Programu Edukacji Ekologicznej są: podmioty finansujące edukację ekologiczną, którym program ten pomoże planować budżet i określać celowość i efektywność wykorzystania środków; podmioty realizujące zadania z zakresu edukacji ekologicznej, które otrzymają wykaz priorytetowych zadań wraz ze wskazaniem potencjalnych źródeł finansowania. Program zakłada trzy sfery wprowadzania zapisów Narodowej Strategii Edukacji Ekologicznej w życie: Załącznik nr 2 strona 7/34

8 edukacja formalna to zorganizowany system kształcenia zgodny z określonymi zasadami sformułowanymi w odpowiednie akty prawne, który obejmuje system oświaty i szkolnictwa wyższego; ekologiczna świadomość społeczna, którą można określić jako stan wiedzy, poglądów i wyobrażeń ludzi o środowisku, jego zasobach oraz zagrożeniach wynikających z działalności człowieka, a także stan wiedzy o sposobach użytkowania i ochrony środowiska; szkolenia to zinstytucjonalizowane formy przekazywania wiedzy i umiejętności dla określonej grupy zawodowej lub społecznej służące podnoszeniu kwalifikacji niezbędnych w życiu zawodowym, działalności społecznej i dla potrzeb indywidualnych. Wdrożenie Narodowego Programu Edukacji Ekologicznej powinno umożliwić pełną integrację tych trzech sfer w celu zwiększenia efektywności edukacji ekologicznej. Działalność w sferze edukacji formalnej powinna stymulować świadomość społeczeństwa w akcjach i kampaniach związanych z ochroną środowiska i z rozwojem zrównoważonym. Działania skierowane na wzrost świadomości ekologicznej powinny być prowadzone w taki sposób, by społeczeństwo zrozumiało potrzebę stałego kierowania środków na edukację ekologiczną. Działania w sferze szkoleń powinny zwiększać trafność decyzji na różnych szczeblach zarządzania środowiskiem, podnosić stopień profesjonalizmu w działaniach organizacji społecznych oraz mediów, a także pozytywnie wpływać na świadomość ekologiczną wszystkich obywateli. 1.2 Strategia prowadzenia kampanii Zadania kampanii Do głównych zadań kampanii należą: przegląd istniejących na terenie miasta oraz powiatu a także województwa materiałów, których celem jest podnoszenie świadomości społeczeństwa, przygotowanie kampanii na rzecz podniesienia świadomości społeczeństwa, identyfikacja problemów, których nie omawiają dostępne materiały informacyjne, opracowanie dodatkowych materiałów informacyjnych, Załącznik nr 2 strona 8/34

9 wprowadzenie w życie powyższej kampanii Elementy kampanii Strategia prowadzenia kampanii składa się z następujących elementów: program przygotowawczy (9 miesięcy) opracowana w celu osiągnięcia największych i najwcześniej dostrzegalnych efektów, program podstawowy (15 miesięcy), program długoterminowy (permanentny do 2015) Schemat działania programu edukacji ekologicznej Program Edukacji Ekologicznej na miasta realizowany będzie w dwóch etapach. W pierwszym etapie wyłoniony w drodze przetargu Konsultant będzie odpowiedzialny za przygotowanie i wdrożenie edukacji ekologicznej oraz przez: przygotowanie koncepcji realizacji programu edukacyjnego, wybór grup docelowych, przygotowanie niezbędnych materiałów, szkolenie pracowników na szczeblu gminnym, przeprowadzenie pokazowych zajęć, opracowanie materiałów informacyjnych, przygotowania scenariusza wdrażania programu, pomoc w przygotowaniu modeli finansowania kampanii edukacyjnej w tym przygotowaniu wniosków. Drugi etap rozpocznie się po zakończeniu działań Konsultanta, realizacja Programu Edukacji Ekologicznej w tym etapie spocznie bezpośrednio na pracownikach gminnych, a więc nauczycielach i pracownikach jednostek organizacyjnych, którzy będą odpowiedzialni za właściwy przebieg edukacji wśród dzieci, młodzieży i osób dorosłych. Istnieje możliwość powołania specjalnej komórki przy urzędzie której zadaniem będzie wdrażanie programu. Naturalnym byłoby to ażeby komórka ta powstała przy Biurze Promocji i Informacji. Jednostką koordynującą program edukacji ekologicznej w drugim etapie będzie samorząd lub podmiot wyłoniony przez samorząd (najlepiej miejska jednostka organizacyjna, fundacja lub stowarzyszenie).. Załącznik nr 2 strona 9/34

10 Zakłada się, że całkowity czas, w którym nastąpi wdrożenie i przeprowadzenie programu przygotowawczego i podstawowego wyniesie ok. 24 miesiące, w tym: miesiące zostaną przeznaczone na przygotowanie przetargu i wyłonienie wykonawcy Konsultanta, 6 miesięcy przewidziano na działalność Konsultanta na terenie miasta (przygotowanie programu i przeprowadzenie szkoleń), 10 miesięcy obejmie czas edukacji ekologicznej na szczeblu miejskim (rok szkolny wrzesień / czerwiec). Działalność Konsultanta ma charakter jednorazowy, natomiast edukacja ekologiczna na szczeblu gminnym powinna być powtarzana cyklicznie, w każdym roku szkolnym w ramach programu długoterminowego Wskazanie grup docelowych Edukacja ekologiczna powinna docierać do wszystkich grup społecznych i wiekowych jednak najistotniejsze jest dotarcie do lokalnych liderów, których postępowanie jest traktowane jako model postępowania środowiskowego. Przyjęta w niniejszym opracowaniu droga edukacji ekologicznej zapewni w najprostszy i najskuteczniejszy sposób przekazanie informacji ekologicznych do poszczególnych odbiorców. Po uwzględnieniu konieczności zróżnicowania form i treści przekazu wyodrębniono cztery grupy mieszkańców odbiorców: Dzieci i młodzież, Pracownicy samorządowi ; Nauczyciele, Dorośli mieszkańcy, Przedstawiciele małych i średnich przedsiębiorstw. Dzięki wyrobieniu wśród dzieci i młodzieży nawyków właściwego postępowania w dziedzinie gospodarki odpadami, należy się spodziewać że wprowadzane zmiany i inwestycje w tej dziedzinie będą znajdowały przychylniejsze przyzwolenie społeczeństwa. Edukacja w środowisku samorządowym (radni miejscy, radni rad osiedli) jest również bardzo istotna, gdyż to z tego kręgu wywodzą się wszelkie decyzje odnośnie zadań inwestycyjnych i organizacyjnych związanych z ochroną środowiska na terenie danej jednostki organizacyjnej. Nauczyciele (a także dziennikarze, pracownicy służb Załącznik nr 2 strona 10/34

11 komunalnych) to grupa, która z racji wykonywanego zawodu ma szerszy kontakt z mieszkańcami gmin. Osoby te, jako osoby kontaktujące się ze środowiskiem dzieci, młodzieży, mieszkańców gminy i przekazujące swe doświadczenie i wiedzę powinny zostać objęte akcją edukacyjną w pierwszej kolejności. Szkolenia i warsztaty dla tej grupy odbiorców zostaną przeprowadzone przez podmioty zewnętrzne. Bardzo istotne jest również szkolenie przedstawicieli małych i średnich przedsiębiorstw. Podmioty te są istotnym wytwórcą odpadów, który dotychczas w większości trafia do zmieszanych odpadów komunalnych. Ważnym jest poinformowanie wytwórców odpadów o ich obowiązkach jakie wynikają z obowiązującego prawa Wybór formy przekazu Formy przekazu dzielą się na: materiały drukowane, materiały audiowizualne i imprezy promocyjne. 1. Materiały drukowane nie wymagające dużych nakładów: krótkie materiały drukowane, takie jak ulotki, ulotki typu pytania i odpowiedzi, zestawienia faktograficzne, wkładki i broszury, zwykłe obwieszczenia i powiadomienia służb komunalnych, publikacje w prasie i wydawnictwach periodycznych, takie jak: artykuły, komentarze, stałe rubryki, wywiady, listy do redakcji, artykuły redakcyjne;, materiały dla prasy: komunikaty, powiadomienia i obwieszczenia służb komunalnych, plakaty, obszerne, starannie wydrukowane broszury, biuletyny, opracowania, raporty i monografie, opracowane graficznie obwieszczenia służb komunalnych, materiały kształceniowe: programy nauczania, materiały samokształceniowe, materiały dla nauczycieli, okolicznościowe pamiątki (znaczki, długopisy, teczki z nadrukami itp.). 2. Materiały audiowizualne: wywiady dla radia i telewizji, pokazy przezroczy, Załącznik nr 2 strona 11/34

12 ogłoszenia służb komunalnych w radiu i telewizji; filmy, wystawy. 3. Imprezy promocyjne: konferencje prasowe, wizyty oficjalne, zebrania mieszkańców, imprezy specjalne (festiwale, akcje), warsztaty, seminaria, konferencje. 1.3 Program edukacji ekologicznej etap I Realizacja Programu Edukacji Ekologicznej rozpocznie się od momentu wyłonienia w przetargu Konsultanta. Zamawiającym w przetargu będzie samorząd lub gminna jednostka organizacyjna. Wybrany Konsultant będzie odpowiedzialny, za przygotowanie wszystkich niezbędnych materiałów w tym: graficznego logo akcji, materiałów informacyjnych z nią związanych oraz za przeszkolenie pracowników na szczeblu gminnym. Konsultant, w ramach swojej działalności poprowadzi również przykładowe zajęcia w szkołach. Działalność Konsultanta na terenie objętym projektem powinna przygotować środowisko pracowników samorządowych oraz nauczycieli do samodzielnego prowadzenia edukacji ekologicznej wśród dzieci i młodzieży oraz stworzyć zaplecze materiałów promocyjnych dostępnych po skończeniu zadań Konsultanta. Konsultant pomaga również samorządowi w przygotowaniu niezbędnych dokumentów, których efektem ma być uzyskanie pomocy finansowej przy realizacji programu edukacji ekologicznej. Kolejność działań konsultanta przedstawia się następująco: 1. Zorganizowanie konferencji kierunkowej, mającej na celu omówienie i przybliżenie tematu wdrożenia edukacji ekologicznej na obszarze miasta. Na spotkaniu obecni powinni być przedstawiciele władz miasta, oraz osoby odpowiedzialne za wdrażanie kampanii. Szacuje się liczbę uczestników konferencji na ok osób. Załącznik nr 2 strona 12/34

13 2. Zorganizowanie konferencji merytorycznej Planuje się zorganizowanie jednej, konferencji z udziałem samorządu, osób odpowiedzialnych za wdrożenie programu oraz organizacji zainteresowane gospodarką odpadami na terenie miasta. Elementem konferencji powinna być debata na temat zidentyfikowanych problemów miasta w dziedzinie gospodarki odpadami. 3. Opracowanie projektu graficznego logo akcji edukacji ekologicznej. Edukacja ekologiczna będzie najbardziej rozpowszechniona wśród dzieci i młodzieży szkolnej. W celu uatrakcyjnienia prowadzonej edukacji każda szkoła biorąca w niej udział powinna otrzymać maskotkę będącą symbolem akcji oraz zestaw naklejek, folderów informujących o przystąpieniu danej placówki szkolnej do akcji edukacji ekologicznej. Za udziały szkół w konkursach wiedzy o gospodarce odpadami na poziomie między szkolnym i gminnym szkoły uzyskają certyfikaty uczestnictwa i dyplomy. Każdy z tych certyfikatów, folderów itp. powinien zostać zaprojektowany graficznie w ten sposób, aby zawierać logo programu edukacji ekologicznej. Konsultant będzie odpowiedzialny za przygotowanie materiałów promocyjnych związanych z akcją, w ilościach: maskotki szt. nalepki szt. foldery szt. Przygotowanie symbolu graficznego oraz projektu maskotki powinno się odbyć po konsultacji i zatwierdzeniu projektu przez władze samorządu. 4. Opracowanie materiałów informacyjnych. prasowe - informacje dotyczące wprowadzanego systemu segregacji odpadów, edukacyjne co do sposobu korzystania z pojemników na odpady, informacje o tym, jak unikać wytwarzania odpadów. Publikowane wiadomości powinny przybierać formę ogłoszeń, wkładek informacyjnych, dodatkowych broszur, artykułów. Autorami publikacji powinni być specjaliści w dziedzinie gospodarki odpadami, przedstawiciele pozarządowych organizacji ekologicznych, władze samorządowe. Częstotliwość publikowania: 1 w miesiącu, nakład ok szt. radiowych za pomocą stacji radiowych o zasięgu regionalnym będą propagowane zagadnienia gospodarki odpadami. W tym celu planuje się wyprodukowanie radiowego spotu reklamowego poruszającego problematykę selektywnej zbiórki odpadów, przeprowadzenie w studio dyskusji z udziałem specjalistów i władz Załącznik nr 2 strona 13/34

14 gminnych oraz telefonicznym udziałem mieszkańców. Częstotliwość emisji: 1 w miesiącu. internetu stworzenie strony internetowej pozwoli środowiskom mającym dostęp do sieci na kontrolowanie bieżących informacji dotyczących gospodarki odpadami. Treści dotyczące odpadów mogą być zamieszczone jako dodatkowa zakładka edukacji ekologicznej na stronach gminy. Informacje zawarte na stronach www powinny zawierać opisy organizowanych akcji, przewidywane konkursy, szkolenia, ustalone regulaminy dotyczące czystości w gminie, aktualne opłaty, planowane przedsięwzięcia oraz powinny umożliwić kontakt mieszkańców gmin ze służbami komunalnymi odpowiedzialnymi za gospodarkę odpadami i władzami samorządowymi. Kontakt ten może przybrać formę korespondencji poprzez pocztę elektroniczną, założonego tematycznego forum bądź pytań i odpowiedzi zamieszczanych na stronach www. telewizyjne reportaże, wywiady publikowane w telewizji będą uzupełnieniem audycji radiowych. Problematyka poruszana w telewizji lokalnej będzie poszerzona o wizje z obiektów infrastruktury gospodarki odpadami. Przewidziano również emisję spotu reklamowego, propagującego zachowania proekologiczne. Częstotliwość emisji: 1 w miesiącu. materiały informacyjne rozdawane wśród mieszkańców, w przychodniach, bankach, sklepach i innych placówkach użyteczności publicznej, tak by trafiły do jak najszerszego grona ludzi. W broszurach będą zawarte min. podstawowe informacje dotyczące zasad gospodarki odpadami w tym selektywnej zbiórki odpadów. Nakład szt. 5. Zorganizowanie szkolenia dla pracowników samorządowych. Właściwy poziom świadomości ekologicznej pracowników samorządowych i nauczycieli (a także dziennikarzy i pracowników służb komunalnych) oraz zrozumienie zasad rządzących się zrównoważonym rozwojem pozwoli na łatwiejsze wprowadzenie niezbędnych działań z zakresu gospodarki odpadami. Szkolenie dla pracowników urzędu powinno objąć pracowników wydziałów ochrony środowiska i gospodarki komunalnej, gospodarki nieruchomościami, inwestycji miejskich itp. zajmujących się w danej jednostce organizacyjnej problematyką ochrony środowiska. Zorganizowany cykl szkoleń dla tych pracowników, powinien obejmować spotkania ze specjalistami, konsultacje z praktykami, którzy realizują podobne zadania z zakresu gospodarki odpadami na własnym terenie. Podczas spotkań w szczególności należy Załącznik nr 2 strona 14/34

15 poruszyć problematykę: rodzaju i ilości powstających odpadów na terenie powiatu/gminy, istniejących obiektów infrastruktury gospodarki odpadami na terenie powiatu/gminy, aktualnych i możliwych sposobów zagospodarowania powstających odpadów, zagrożeń ze strony niewłaściwego postępowania z odpadami, kosztów związanych z gospodarką odpadami, źródeł współfinansowania zadań z dziedziny ochrony środowiska. Planuje się, że szkolenie będzie połączone z wycieczkami plenerowymi do obiektów infrastruktury gospodarki odpadami. Jako prowadzący szkolenie będą występowały również firmy zewnętrzne zajmujące się gospodarką odpadami na terenie miasta, w celu praktycznego przekazania wiedzy (np. organizacje zajmujące się odzyskiem odpadów). W szkoleniu powinni wziąć udział wytypowani pracownicy ww. działów z urzędu miasta, którzy po przeszkoleniu uzyskają niezbędną wiedzę w temacie edukacji ekologicznej i będą za nią odpowiedzialni w dalszym etapie realizacji planu. Szacunkowa ilość przeszkolonych urzędników 50 osób. 6. Szkolenie nauczycieli odpowiedzialnych w dalszym etapie za edukację ekologiczną dzieci i młodzieży zostanie przeprowadzone w kilku grupach. Tematyka szkoleń będzie obejmowała ten sam zakres jak dla pracowników urzędów gminnych (łącznie z wyjazdami plenerowymi oraz udziałem firm zewnętrznych), lecz z pominięciem szerszego zakresu aspektów finansowych gospodarki odpadami. Z kolei elementem nowym w cyklu warsztatów szkoleniowych dla nauczycieli będzie spotkanie dotyczące form przekazywanych treści. Nauczyciele muszą w odpowiedni sposób przekazywać dzieciom i młodzieży informacje i swoją wiedzę. Nauczyciele muszą być przygotowani na spotkania z uczniami o różnym poziomie świadomości ekologicznej i na konieczności dostosowania formy przekazywanych informacji do konkretnej grupy odbiorców. Planuje się udział w szkoleniu grupy po 5 nauczycieli z placówek szkolnych oraz 3 nauczycieli przedszkolnych. Przeprowadzane jednorazowo zajęcia przewidziane są dla uczestnictwa do 50 osób. Uwzględniając liczbę i rodzaj placówek oświatowych na obszarze Projektu, ilość osób biorących udział w szkoleniu zakłada się: nauczyciele przedszkolni 90 osób, nauczyciele szkół podstawowych 200 osób, nauczyciele gimnazjum 200 osób, nauczyciele szkół średnich 100 osób. Załącznik nr 2 strona 15/34

16 7. Zrealizowania przykładowych zajęć lekcyjnych. Lekcja może mieć charakter spotkania, na którym zostanie przybliżona dzieciom i młodzieży idea edukacji ekologicznej. Na spotkaniu tym zostanie omówiony zakres działań z zakresu przyjętego programu edukacji ekologicznej w ciągu roku szkolnego. W lekcjach wezmą udział uczniowie z samorządów szkolnych (po 3 osoby), jako przedstawiciele danej placówki szkolnej (szkół podstawowych, gimnazjum i szkół średnich). Miejscem odbywania zajęć będzie urząd miasta lub dom kultury. Łączna ilość osób uczestniczących w zajęciach to ok. 200 osób. Uzupełnieniem przykładowych zajęć będzie zorganizowanie konkursu wśród klas szkolnych na temat: Najciekawsza lekcja edukacji ekologicznej. Uczniowie w tym konkursie przygotują wg własnych wyobrażeń przykładową lekcję, nagrodą w konkursie może być sfinansowanie przez samorząd wycieczki krajoznawczej bądź nagroda finansowa itp. 8. Zrealizowanie przykładowych szkoleń przeznaczonych dla małych i średnich przedsiębiorców. Szkolnie może mieć charakter konferencji, na którą zostaną przedstawienie specjaliści z branży gospodarki odpadami. Omówione zostaną uwarunkowania prawne oraz zasady funkcjonowania gospodarki odpadami w mieście. Przybliżony zostaną Planu Gospodarki Odpadami a także omówione obowiązki wytwórców odpadów Miejscem odbywania zajęć będzie urząd miasta lub dom kultury. Łączna ilość osób uczestniczących w konferencji to ok. 200 osób. 9. Opracowanie scenariusza i przygotowanie poszczególnych imprez dla II etapu Programu Edukacji Ekologicznej. Konsultant na postawie zatwierdzonej koncepcji (Roz ) opracowuje harmonogram i scenariusz oraz budżet imprez jakie mają się odbyć w ramach II etapu edukacji ekologicznej. Dokumentacja musi być na tyle wyczerpująca ażeby przeszkoleni pracownicy samorządu byli w stanie realizować poszczególne imprezy Rola mediów w kampanii informacyjnej Częstym błędem popełnianym przez samorządy jest brak kontaktu z media co skutkuje tym, iż szereg ważnych dla społeczności lokalnej informacji dociera Załącznik nr 2 strona 16/34

17 z opóźnieniem lub wcale. Nie można dopuszczać do sytuacji, gdy kontakt z mediami stanowiły odpowiedzi na zarzuty kierowane pod adresem władz. Od samego początku programu edukacji ekologicznej, polityka informacyjna prowadzona poprzez media powinna być w sposób profesjonalny. Brak szczegółowych ustaleń, co do przedstawianego Programu Gospodarki Odpadami może spowodować efekt odwrotny do zamierzonego zamiast wiedzy o faktach wywołamy falę plotek i spekulacji na temat planowanych działań. Dostarczenie pełnej informacji oznacza czasem ujawnienie negatywnych skutków przyszłych inwestycji. W przypadku segregowania odpadów takim negatywnym zdarzeniem jest konieczność wywozu tylko częściowo posegregowanych odpadów na składowisko śmieci. Nie poinformowanie mieszkańców o tym lub źle podana informacja, może się skończyć rezygnacją mieszkańców z selektywnej zbiórki odpadów. Pakiet materiałów informacyjnych dla mediów powinien zawierać między innymi: pełen zestaw danych na temat planowanego projektu, w tym dane porównawcze podobnych projektów realizowanych lub zakończonych w innych społecznościach lokalnych (w kraju lub zagranicą); niezależne opinie i ekspertyzy na temat planowanej inwestycji; listę korzyści dla społeczności lokalnej w związku z realizacją danego projektu gospodarczego, np. oszczędności w budżecie lokalnym osiągnięte po wprowadzeniu segregacji w przeliczeniu na kilka lat, korzyści dla środowiska przyrodniczego. Współpraca z mediami ma za zadanie uzyskanie aktywnego poparcia mieszkańców dla realizowanego przez samorząd projektu. Akcja informacyjna prowadzona przez media musi rozpocząć się dużo wcześniej niż wprowadzanie do realizacji np. programu segregacji odpadów. Chodzi o taką profesjonalną działalność, której celem jest promowanie postaw prospołecznych. Promocja za pośrednictwem mediów zachowań proekologicznych, a szczególnie recyklingu odgrywa bardzo ważną rolę i jest jednym z podstawowych źródeł informacji. Dzięki pomocy mediów w trakcie realizacji Programu możliwe będzie również przeprowadzenie rozmaitych akcji i kampanii edukacyjnych. Załącznik nr 2 strona 17/34

18 Prasa lokalna Specyficznymi formami stosowanymi w publikacjach prasowych, które należy wykorzystać w kampanii edukacyjnej jest: 1. Komunikat prasowy najprostszy sposób informowania o projektach. Zazwyczaj zapowiada on jakieś wydarzenie lub imprezę, bądź też relacjonuje - podsumowuje coś co właśnie się odbyło np. zapowiedź festynów, informacje o konkursach, wystawach związanych z edukacją, o otwartych wykładach. 2. Artykuł sponsorowany. Ta forma polega na opracowaniu wywiadu, reportażu, notatki prasowej na temat np. segregacji odpadów przez znanego z lokalnych łamów dziennikarza, zajmującego się problematyką komunalną. Artykuł sponsorowany nie jest odbierany jako reklama i umożliwia zamieszczenie bardziej dokładnych informacji dotyczących inwestycji niż standardowe ogłoszenie. Przy tej okazji można wykorzystać pakiet artykułów edukacyjnych dołączonych do projektu. Służy on promocji projektu. 3. Ogłoszenie prasowe. Poprzez tą formę w prosty, hasłowy sposób promujemy np. wprowadzany system segregacji odpadów. Ogłoszenie powinno także zawierać informacje edukujące co do sposobów korzystania z pojemników na odpady. 4. Wkładka informacyjna do gazety. Powinna zostać opracowana jako ulotka. Treść składa się z informacji na temat zasad funkcjonowania systemu zbiórki odpadów, sposobów segregowania odpadów w domu czy ogólnej problematyki odpadowej. Wkładka ma za zadanie informować - jak unikać wytwarzania odpadów, jak je segregować, co robić, aby na składowisko trafiało jak najmniej śmieci. Ulotka może stanowić podstawowe kompendium wiedzy z którą powinni się zapoznać mieszkańcy. 5. Wykorzystanie kolumny dla dzieci i młodzieży. Większość gazet posiada część przeznaczoną dla młodych czytelników. Także tutaj powinien się znaleźć element edukacji na temat selektywnej zbiórki odpadów. Może mieć on formą rebusu, krzyżówki, gry planszowej, krótkiego opowiadania w zależności od zamierzeń redagujących. 6. Patronat medialny. Patronat pozwala na stałe zainteresowanie mediów problematyką programu gospodarki odpadami i umożliwia w stały sposób informowanie o wszelkich przedsięwzięciach związanych z wdrażaniem programu odpadowego i o wszelkich przedsięwzięciach edukacyjnych i informacyjnych z nim związanych. Takie aktywne uczestnictwo dziennikarzy w sposób dodatkowy Załącznik nr 2 strona 18/34

19 podnosi rangę problemu wszelkie informacje w tych mediach publikowane i emitowane są z informacją o patronacie medialnym tego przedsięwzięcia. 7. Udział dziennikarzy w seminariach dziennikarze powinni mieć stały dostęp do informacji o wszystkich seminariach związanych z programem gospodarki odpadami i mogą w nich uczestniczyć jako goście Lokalne rozgłośnie radiowe Proponuje się wykorzystać potencjał rozgłośni radiowych w celu propagowania selektywnej zbiórki odpadów w następujący sposób: 1. Opracowanie przez agencję reklamową reklamy radiowej zachęcającej np. do selektywnej zbiórki odpadów w domu. Ważne by reklama ta była zrozumiała dla słuchaczy w różnym wieku (można emitować kilka różnych reklam kierowanych do różnych odbiorców, należy jednak pamiętać o rosnących wtedy znacznie kosztach). Reklama powinna być emitowana najlepiej w najbardziej atrakcyjnych godzinach i podkreślać proponowane hasło kampanii edukacyjnej. 2. Dyskusja z udziałem specjalistów i przedstawicielami władz miejskich dotycząca gospodarki odpadami. Goście odpowiadają na zadawane przez telefon pytania słuchaczy. Takie dyskusje przyciągają zazwyczaj uwagę społeczności. Dzięki takiemu sposobowi informowania władze poznają stosunek mieszkańców do decyzji samorządowców, którzy z kolei mają możliwość wyjaśnić społeczności wszelkie pojawiające się wątpliwości i niejasności. 3. Ankieta (sonda) radiowa. Jest to metoda zdobywania informacji na temat wiedzy mieszkańców o problematyce recyklingowej. Charakteryzuje się jednak stosunkowo wysokim stopniem anonimowości respondentów, a co za tym idzie maleje kontrola nad pomiarem. 4. Słuchowisko radiowe dla dzieci poświęcone odpadom lub/i szeroko rozumianej problematyce ochrony środowiska. Słuchowisko może być przygotowane według gotowego scenariusza lub tekstu napisanego przez dzieci w ogłoszonym wcześniej konkursie Telewizja Telewizja należy do najlepszych mediów służących informowaniu społeczeństwa o wdrażanym programie. Jest to dotarcie do ludzi poprzez obraz i dźwięk jednocześnie, co umożliwia po prostu lepsze zrozumienie i zapamiętanie omawianej problematyki. Kampanię informacyjną w telewizji można przeprowadzić w następujących formach: Załącznik nr 2 strona 19/34

20 1. Reportaż dot. planowanych inwestycji. Prezentacje wszystkich elementów systemu. Jako konieczne należy uznać wypowiedzi osób związanych z podjęciem decyzji o inwestycji i odpowiedzialnych za jej przeprowadzenie. Taki reportaż zaprezentowany przed wdrożeniem projektu uświadomi widzom/mieszkańcom miasta konieczność takich działań i pokaże w jaki sposób są inwestowane pieniądze publiczne. 2. Przygotowanie filmu edukacyjnego poświęconego problematyce odpadów komunalnych. Miasto powinno sfinansować lub przynajmniej dofinansować zakup filmu ze swoich funduszy, przez co mogłoby mieć wpływ na jego kilkakrotną emisję. 3. Konferencje prasowe. Konferencje należy organizować w najbardziej istotnych etapach wdrażania systemu selektywnej zbiórki odpadów. Informując na bieżąco o postępach realizacji wdrożenia systemu gospodarki odpadami władze można w odpowiedni sposób rekomendować kolejne działania jakie będą realizowane w mieście oraz odnieść się do uzyskanych efektów. 8. Opracowanie w agencji reklamowej telewizyjnych ogłoszeń/reklam. Prezentowałyby one o zasady funkcjonowania systemu segregacji. Promowano by również hasło kampanii. Ważne aby pojawiły się tam informacje dotyczące pojemników na odpady, konstrukcji domowego punktu segregacji. 9. Ogłoszenie w telegazecie. Ogłoszenie w telegazecie powinno poza hasłem kampanii edukacyjnej zawierać informacje na temat sposobów segregowania, stworzenia domowego punktu zbiórki odpadów itp. Jest to proste i stosunkowo tanie medium Internet Stworzenie strony internetowej, na której znalazłyby się wszystkie informacje dotyczące gospodarki odpadami jest szczególnie atrakcyjne przy realizacji kampanii edukacyjnej wśród młodzieży. W przypadku tworzenia strony internetowej należy pamiętać o ograniczonym zasięgu oddziaływania tego medium oraz sporej popularności wśród młodzieży oraz młodych przedsiębiorców. Komentowany kanał komunikacji traktować należy jako posiadający bardzo duży potencjał. Załącznik nr 2 strona 20/34

21 Internet daje także możliwości korzystania z poczty elektroniczne tak więc można rozsyłać listy elektroniczne zawierające informacje na temat selektywnej zbiórki odpadów do tych mieszkańców miasta, którzy korzystają z Internetu. Dodatkowo poczta elektroniczna dawałaby możliwość zgłaszania przez internautów postulatów związanych z ochroną środowiska do samorządu. 1.4 Edukacja ekologiczna na szczeblu miejskim etap II Edukacja ekologiczna w II etapie oparta będzie na szeregu akcji promujących działania w zakresie ochrony środowiska, z głównym naciskiem na dziedzinę gospodarki odpadami. Formą akcji będą min. imprezy plenerowe, warsztaty, szkolenia, prace praktyczne na rzecz ochrony środowiska oraz konkursy. Akcje edukacji ekologicznej, na obszarze miasta, realizowane w formie imprez będą zgodne ze scenariuszem opracowanym przez Konsultanta w I etapie realizacji Programu Edukacji Ekologicznej. W celu sprawnego funkcjonowania edukacji ekologicznej na poziomie gminnym w II etapie, konieczna jest promocja ekologicznego spojrzenia na problem gospodarki odpadami wśród mieszkańców. Promocja wszelkich działań proekologicznych i wydarzeń z tym związanych zostanie zrealizowana w oparciu o materiały przygotowane przez Konsultanta. Sposób promocji obejmie rozpowszechnianie niezbędnych i ważnych informacji za pomocą: prasy lokalnej. lokalnych rozgłośni radiowych internetu telewizji lokalnej broszury, materiały informacyjne rozdawane wśród mieszkańców, w przychodniach, bankach, sklepach i innych placówkach użyteczności publicznej, tak by trafiły do jak najszerszego grona ludzi. W broszurach będą zawarte min. podstawowe informacje dotyczące zasad selektywnej zbiórki odpadów. Załącznik nr 2 strona 21/34

22 W ramach przedsięwzięć na szczeblu gminnym, w II etapie edukacji wśród mieszkańców zostaną zorganizowane: - pogadanki, prezentacje, - warsztaty, szkolenia, - wycieczki plenerowe i zajęcia praktyczne, - festyny, imprezy plenerowe, konkursy. Edukacja ekologiczna prowadzona wśród dzieci, młodzieży i dorosłych mieszkańców będzie realizowana w ramach Projektu obejmującego uporządkowanie gospodarki odpadami na terenie miasta. Przedsięwzięcie nie powinno jednak spowodować zaniechania przez placówki szkolne dotychczasowej działalności w zakresie edukacji ekologicznej. Zadania edukacji ekologicznej prowadzone w ramach Projektu, będą wzbogaceniem indywidualnych rozwiązań z tego tematu funkcjonujących na terenie gmin. Planuje się następujące nowe działania w poszczególnych grupach odbiorców: Dzieci przedszkolne - zajęcia przeprowadzane będą w grupach przedszkolnych, prowadzone przez nauczycielki i opiekunki, w czasie spędzanym przez dzieci w przedszkolu. Niektóre z działań wymagają zaangażowania się w akcję podmiotów odpowiedzialnych za usługi komunalne na terenie danej gminy oraz firm zajmujących się sprzedażą i utrzymaniem urządzeń do gospodarki odpadami: Zajęcia plastyczne przygotowanie gazetek ściennych tematycznych przez dzieci, z pomocą opiekunek przy częściowym wykorzystaniu surowców wtórnych, prace rysunkowe na tematy związane z problematyką odpadów. Częstotliwość: 1 w miesiącu. Pogadanki i praca z książką przekazanie dzieciom podstawowych informacji o odpadach, o sposobie ich gromadzenia, przekształcania, unieszkodliwiania, składowania. Pogadanka poparta ilustracjami z książek, czasopism, magazynów. Częstotliwość: 1 w miesiącu. Zabawy dydaktyczne praktyczne wykorzystanie pojemników do segregacji odpadów, wprowadzenie segregacji odpadów na terenie przedszkola w grupach. Częstotliwość: w miarę potrzeb. Załącznik nr 2 strona 22/34

23 Wycieczki plenerowe wyjazdy na teren składowiska odpadów, prezentacja maszyn i linii do sortowania odpadów. Częstotliwość: 1 w roku. Dzieci w wieku szkolnym i młodzież zajęcia prowadzone w ramach zajęć lekcyjnych wychowawczych i technicznych oraz jako warsztaty organizowane poza lekcyjne. Dogodną formą koordynacji akcji i zrzeszenia uczniów wokół tematu ekologii jest utworzenie szkolnego ogniska / kółka ekologicznego: Pogadanki na temat odpadów rozmowy z nauczycielami, pracownikami zakładów komunalnych i samorządu o wielkości wytwarzanego strumienia odpadów na terenie miasta, możliwościami redukcji ilości wytwarzanych odpadów przez człowieka, słuszności segregacji i możliwych sposobach recyklingu odpadów. Częstotliwość: 1 w miesiącu. Warsztaty organizowane przez zewnętrzne firmy zajmujące się ekologią. Warsztaty będą miały na celu min. pokazanie uczniom zasad wykorzystania zasobów naturalnych w produkcji opakowań, procesów wytwarzania papieru, szkła, tworzyw sztucznych, propagowanie polityki ograniczającej ilość wytwarzanych opakowań, redukcji zbędnych materiałów reklamowych i ulotek, naukę o recyklingu, eko znakach, rodzajach tworzyw sztucznych. Częstotliwość: 1 w miesiącu. Akcja porządkowania lasów i terenów zielonych, Sprzątanie świata ma na celu głównie uświadomienie uczniom o szkodliwości zaśmiecania terenów leśnych. Akcja przeprowadzona wraz ze służbami komunalnymi ma na celu również identyfikację dzikich wysypisk śmieci na terenie lasów. Częstotliwość: 1 w ciągu roku szkolnego. Akcja porządkowania terenu gminy analogicznie do akcji poprzedniej, uczniowie identyfikują nielegalne wysypiska na pozostałym terenie gminy, tworzą fotografie, opisy, lokalizację znalezionych wysypisk a tak powstałą dokumentację powierzają władzom samorządowym. Częstotliwość: 1 w ciągu roku szkolnego. Selektywna zbiórka surowców wtórnych - akcja ma na celu rozpropagowanie wśród środowiska uczniów konieczności selektywnej zbiórki odpadów. Akcja może zostać podzielona na konkretne strumienie odpadów: zbiórka makulatury zbiórka tworzy sztucznych zbiórka szkła Załącznik nr 2 strona 23/34

24 zbiórka aluminium zbiórka zużytych baterii zagospodarowanie odpadów typu bio z terenu szkoły jako kompost wykorzystywany na użyźnianie terenów zielonych na obszarze danej szkoły zbiórka zużytego sprzętu elektronicznego Zebrane surowce wtórne zostaną sprzedane do organizacji zajmujących się odzyskiem tych surowców. Fundusze uzyskane ze sprzedaży będą zasilały szkolne konto, z którego możliwe będzie (po uzyskaniu odpowiednich środków) sfinansowanie zakupu sprzętu edukacyjnego, rekreacyjnego na potrzeby uczniów. Przeprowadzana akcja ma na celu wytworzenie nawyku, przekonania do słuszności segregowania odpadów komunalnych wśród dzieci i młodzieży, jej finansowe korzyści mogą być jedynie dodatkowym atutem. Ważnym jest propagowanie wśród uczniów idei odpowiedzialności za środowisko, w którym żyjemy i ponoszenia konsekwencji za niewłaściwe użytkowanie go. Przygotowanie akcji selektywnej zbiórki odpadów powinno spoczywać na nauczycielach (opieka merytoryczna nad akcją, zagwarantowanie powierzchni magazynowych, pomoc przy kontaktach z organizacjami odzysku) oraz na uczniach (przygotowanie ulotek informacyjnych, prowadzenie akcji wśród uczniów). Częstotliwość: 3 w ciągu roku szkolnego. Wyjazdy plenerowe wycieczki zorganizowane przy współudziale służb komunalnych i samorządu oraz firm zajmujących się selektywną zbiórką odpadów na teren składowisk odpadów, stacji przeładunkowej, sortowni. Wycieczki mają na celu prześledzenie cyklu życia odpadów, procesów ich unieszkodliwiania, składowania, praktyczne zapoznanie się z instalacjami do odzysku odpadów. Częstotliwość: 1 w ciągu roku szkolnego. Konkursy wiedzy o gospodarce odpadami konkursy realizowane na etapie międzyszkolnym i między gminnym. Nagrodami za udział i zwycięstwo dla uczniów mogą być sadzonki roślin, drzewek, torby zakupowe wielokrotnego użytku z logo akcji edukacji ekologicznej itp. Częstotliwość: 1 w ciągu roku szkolnego. Dorośli edukacja ekologiczna dorosłych będzie odbywała się głównie jako forma seminariów, spotkań tematycznych oraz festynów: Audycje radiowe podczas audycji w radiu lokalnym, w rozmowach z ekspertami w dziedzinie ochrony środowiska zostaną przybliżone dorosłemu społeczeństwu zagrożenia wynikające z niewłaściwego postępowania Załącznik nr 2 strona 24/34

25 z odpadami komunalnymi, będzie poruszana problematyka ilości wytwarzanych odpadów i wielkość konsumpcji przez społeczeństwo. Częstotliwość: cyklicznie, 1 w miesiącu. Prasa lokalna, telewizja lokalna zostaną w nich opisane aktualne problemy w dziedzinie gospodarki odpadami oraz działania, które mają na celu rozwiązanie tych problemów. Częstotliwość: 1 w miesiącu. Materiały informacyjne, strony internetowe przygotowane przez lokalne zakłady zajmujące się gospodarką odpadami, informujące o sposobach recyklingu odpadów, miejscach deponowania odpadów, organizowanych akcjach itp. Festyny imprezy plenerowe, osiedlowe, wiejskie, gminne, połączone z występami, konkursami mają na celu rozpropagowanie konkretnych idei w zakresie gospodarki odpadami np.: okresowa zbiórka odpadów niebezpiecznych, wielkogabarytowych, leków do kontenerów podstawionych przez służby komunalne podczas trwania festynu, ogłoszenie zasad przyjmowania odpadów niebezpiecznych od mieszkańców bezpośrednio na składowisko itp. 1.5 Koszty przekazu Poszczególne działania Konsultanta w zakresie wdrażania Programu Edukacji Ekologicznej wraz z szacunkowymi kosztami przedstawiono w tabeli poniżej: Tab. 1-1 Działania Konsultanta z szacunkowymi nakłdami finansowymi Lp. Zadanie Szacunkowe nakłady finansowe Czas przygotowania/ realizacji 1. Konferencja kierunkowa zł 1 miesiąc 2. Konferencja merytoryczna zł 2 tygodnie Odbiorcy Przedstawiciele władz samorządowych gminy Władze samorządowe, podmioty zainteresowane wdrożeniem edukacji Załącznik nr 2 strona 25/34

26 Lp. Zadanie Szacunkowe nakłady finansowe Czas przygotowania/ realizacji Odbiorcy Opracowanie projektu graficznego logo akcji edukacji ekologicznej oraz przygotowanie materiałów promocyjnych: zł 1 miesiąc 3. Maskotki szt zł Nalepki szt zł Foldery szt zł 2 miesiące Władze samorządowe, mieszkańcy gmin Materiały informacyjne zł 4. Przeszkolenie: pracowników samorządowych i nauczycieli (10 grup) Wynajęcie sali Przygotowanie materiałów informacyjnych zł zł Wycieczka plenerowa zł 4 miesiące Pracownicy referatów zajmujących się problematyką ochrony środowiska, nauczyciele przedszkolni, szkół podstawowych, średnich i gimnazjum. 5. Zorganizowanie i poprowadzenie przykładowych zajęć szkolnych zł 2 tygodnie Uczniowie szkół podstawowych, gimnazjum i szkół średnich 6. Zorganizowanie i przeprowadzenie szkoleń dla małych i średnich przedsiębiorców zł 1 w miesiącu Przedstawiciele małych i średnich przedsiębiorstw 7. Opracowanie scenariusza i przygotowanie poszczególnych imprez dla II etapu programu edukacji ekologicznej 1 x zł jednorazowo Promocja prasa lokalna (cykl artykułów 1 w miesiącu) Promocja lokalne rozgłośnie radiowe (cykl audycji 1w miesiącu oraz spotów reklamowych) zł 1 w miesiącu Mieszkańcy gmin zł 1 w miesiącu Mieszkańcy gmin 10. Promocja - internet zł jednorazowo Mieszkańcy gmin 11. Promocja telewizja lokalna(cykl audycji 1w miesiącu oraz spotów reklamowych) zł 1 w miesiącu Mieszkańcy gmin Załącznik nr 2 strona 26/34

27 Koszty ponoszone przez miasto podczas przeprowadzania edukacji ekologicznej w etapie II zostaną wpisane w budżet miasta lub zostaną ujęte jako element kontraktu finansowanego z środków pomocowych. Szacunkowe koszty prowadzonych działań na tym szczeblu są trudne do oszacowania. Zajęcia typu pogadanki na wybrane tematy, zajęcia plastyczne, zabawy dydaktyczne związane są przede wszystkim z normalną pracą nauczycieli w placówkach dydaktycznych. Zorganizowanie wycieczek plenerowych będzie wymagało zaangażowania podmiotów gospodarki komunalnej, a więc zakładów budżetowych gminy. Działaniami generującymi koszty będą między innymi: koszt zorganizowania warsztatów prowadzonych przez zewnętrzne firmy 400 zł/ 1h zajęć, koszt wyposażenia dzieci i młodzież w worki i rękawice podczas akcji sprzątania lasów i terenu miasta zł, koszty zorganizowania przejazdu dla uczniów biorących udział w między gminnych konkursach wiedzy o gospodarce odpadami, wraz z ufundowaniem nagród zł, koszty zorganizowania festynów (imprez plenerowych, osiedlowych) zł. 1.6 Partnerzy w programach informacyjnych Współpraca ze szkołami Szkoły są najlepszymi partnerami w programach informacyjnych, ponieważ nastawione są na szerzenie oświaty, a poza tym skupiają społeczność lokalną. Dyrektorzy szkół i nauczyciele często pełnią rolę liderów lokalnej społeczności i ich autorytet może być ważny, szczególnie przy poruszaniu kwestii potrzebnych lecz niepopularnych. Szkoły są ponadto dobrymi partnerami w programach informacyjnych ponieważ: mogą być miejscem rozpowszechniania materiałów informacyjnych, wyposażone są w sprzęt, który może być pomocny w przygotowaniu materiałów informacyjnych (komputery, kopiarki), są miejscem funkcjonowania różnych kół zainteresowań, które mogą czynnie uczestniczyć w przygotowaniu materiałów informacyjnych, są źródłem ekspertów w dziedzinie edukacji, uczniowie mogą pomagać przy realizacji programów, ankiet itp. Załącznik nr 2 strona 27/34