Biblioteka Politechniki Poznańskiej

Transkrypt

1 towarzyszyła Uczelni od początku jej istnienia, czyli od roku 1919, kiedy to Naczelna Rada Ludowa podjęła decyzję o założeniu w Poznaniu wyższej szkoły technicznej Państwowej Wyższej Szkoły Budowy Maszyn. Biblioteka rozwijała się zatem wraz z Uczelnią: wielokrotnie ulegała przeobrażeniom i modernizacjom, tak aby zaspokajać zmieniające się potrzeby jej użytkowników oraz w najszerszym zakresie wykonywać postawione przed nią zadania. Lokalizacja Biblioteki Głównej PP w latach (fot. z arch. BG PP)

2 Po kierowanej przez Władysława Ślebodzińskiego ( ) bibliotece Wyższej Szkoły Budowy Maszyn pozostał zaledwie 47-metrowy pokój, w którym bezpośrednio po zakończeniu działań wojennych inż. Stanisław Olszewski ( ) gromadził pozostałości księgozbioru rozrzucone po całym gmachu przy pl. M. Skłodowskiej-Curie. Z roku na rok książek przybywało, a warunki lokalowe były nadal więcej niż skromne. W 1950 roku Biblioteka wciąż dysponowała zaledwie jednym pomieszczeniem i zatrudniała 3 osoby z kierownik mgr Anną Szeptycką włącznie. W 1955 roku przekazano Bibliotece kolejne pomieszczenie (w pierwszym urządzono pracownię i magazyn, a w drugim czytelnię) oraz przybudówkę służącą jako wypożyczalnia. Personel liczył wówczas 8 osób pracujących w 3 działach: opracowania, udostępniania i gromadzenia. Okres to początki właściwej Biblioteki: powierzchnia wzrosła do 390 m 2, wydzielono pracownie poszczególnych oddziałów i zorganizowano magazyny. Pod względem prac informacyjno-wydawniczych oraz dydaktycznych Biblioteka Główna PP dorównywała bibliotekom największych uczelni technicznych na świecie. W latach 80. XX wieku unowocześniono architekturę wewnętrzną Biblioteki, wprowadzono Czytelnia BG PP w roku 1955 (fot. z arch. BG PP) technikę mikrofiszową, a zespół informatyków i bibliotekarzy 2

3 opracował rodzimy system komputerowy LECH (następnie LECH-BMS) służący do zarządzania podstawowymi funkcjami pracy bibliotecznej (katalogowanie, gromadzenie i akcesja oraz wypożyczenia zbiorów). Pod koniec lat 90. zastąpił go zintegrowany system biblioteczny HORIZON. Jego zastosowanie wyznaczyło kolejny etap w rozwoju podstawowych funkcji i zadań Biblioteki, która połączyła cechy biblioteki tradycyjnej i elektronicznej, tym bardziej że właśnie wtedy pojawiły się pierwsze elektroniczne bazy danych. Unowocześnienie Biblioteki nastąpiło także za sprawą zmiany lokalizacji. 4 listopada 2010 roku oddano do jej dyspozycji nieco ponad 3400 m 2 w nowo powstałym kompleksie Biblioteki Technicznej i Centrum Wykładowego w kampusie Warta. Dzięki tej nowoczesnej siedzibie usprawniono wykonywanie podstawowych zadań bibliotecznych, zwiększył się komfort korzystania ze zbiorów i usług, a ponadto stała się możliwa realizacja wizji, którą jest dążenie do osiągnięcia pozycji wzorcowej jednostki wspierającej wiedzę naukowo-techniczną nie tylko w regionie, ale także w skali kraju. Siedziba Biblioteki PP od roku 2010 (fot. N. Cofta) Dokonujące się zmiany wymagały kilkakrotnej modyfikacji struktury organizacyjnej Biblioteki oraz, w kontekście 3

4 współpracy Biblioteki ze środowiskiem akademickim PP, wprowadzenia regulacji dotyczących obowiązku przekazywania do Biblioteki informacji o publikacjach pracowników Politechniki Poznańskiej w celu ich dokumentowania i udostępniania (Zarządzenie nr 19 Rektora Politechniki Poznańskiej z dnia 10 czerwca 2013 r.), a także zasad gromadzenia, opracowania, udostępniania i archiwizowania utworów deponowanych w Repozytorium Naukowym Politechniki Poznańskiej (Zarządzenie nr 20 Rektora Politechniki Poznańskiej z dnia 10 czerwca 2013 r.). 4 Wypożyczalnia Biblioteki PP w kampusie Warta (fot. N. Cofta) Rola biblioteki XXI wieku nie sprowadza się jedynie do gromadzenia i udostępniania księgozbiorów. Współczesna Biblioteka Politechniki Poznańskiej to międzywydziałowa jednostka stanowiąca swego rodzaju łącznik między poszczególnymi wydziałami wspiera działalność naukowo-dydaktyczną Uczelni, dokumentuje i promuje dorobek naukowy jej pracowników, udostępnia przestrzeń do pracy naukowej, współuczestniczy we wszystkich wydarzeniach związanych z Uczelnią, a w końcu sama inicjuje działania kulturalne, edukacyjne i naukowe. Nowa przestrzeń pozwala na wolny dostęp do znaczącej części książek i czasopism (ok. 40% zbiorów) zgromadzonych w czytelniach i księgozbiorze

5 studenckim. Zakup technologii RFID (kontroli, udostępniania i ochrony zbiorów bibliotecznych) umożliwił zorganizowanie stanowiska do samodzielnego wypożyczania książek z Aktywnego Księgozbioru Dydaktycznego w systemie self-check. Znacząco zwiększyła się liczba miejsc dla czytelników (od 128 w 2010 roku, w starej siedzibie przy pl. M. Skłodowskiej-Curie, do 212 w nowej lokalizacji) oraz stanowisk komputerowych z dostępem do Internetu, stworzono też pokoje pracy zespołowej. W Czytelni znalazło miejsce stanowisko dla studentów z dysfunkcjami (2 specjalistyczne zestawy komputerowe dla osób słabowidzących oraz 7 zestawów wspomagających słyszenie). Powstała Strefa Malucha kącik z mebelkami i zabawkami dla dzieci i stanowiskiem pracy dla ich opiekunów oraz strefa wyposażona w wygodne meble i pufy przy nowym dziale książek popularnonaukowych. Dla wygody użytkowników wprowadzono usługę Zapytaj bibliotekarza, dzięki której bibliotekarze z BPP służą pomocą w czasie rzeczywistym za pośrednictwem czatu. 5 Samoobsługowa wrzutka do zwrotu wypożyczonych podręczników (fot. N. Cofta) Uruchomiono wrzutkę umożliwiającą samodzielne zwroty książek przez całą dobę 7 dni w tygodniu; wprowadzono rezerwację on-line pokoi pracy zespołowej; umożliwiono

6 wypożyczenie laptopa do pracy na miejscu, a zgodnie z ideą biblioteki 2.0 wszyscy użytkownicy mogą współtworzyć księgozbiór, korzystając z usługi Zaproponuj zakup. Za pomocą monitorów zawieszonych w wypożyczalni i czytelni na bieżąco informuje się czytelników o podstawowych zasadach funkcjonowania Biblioteki (np. o godzinach otwarcia, a także o nowych usługach czy wystawach), a infokiosk umożliwia szybkie, intuicyjne wyszukanie informacji (poszukuję potrzebuję), pełniąc równocześnie funkcję swoistego drogowskazu. Zbiory drukowane udostępniane są na miejscu i na zewnątrz użytkownikom z Uczelni i regionu (biblioteka techniczna regionu), a nawet zainteresowanym z kraju i zagranicy (wypożyczalnia międzybiblioteczna). Księgozbiór tradycyjny, na którego kształt mają wpływ sugestie wykładowców i studentów, liczy obecnie ponad 450 tys. woluminów i został poszerzony o nową ofertę tytuły z kanonu fantastyki naukowej (science fiction). Zasoby elektroniczne obejmują pozycje zamawiane przez jednostki organizacyjne Politechniki Poznańskiej oraz udostępniane w konsorcjach krajowych finansowanych przez MNiSW (w tym książki, czasopisma oraz bibliograficzne bazy danych), których większość stanowią zagraniczne źródła o światowej randze. Ponadto corocznie są testowane nowe źródła w celu rozeznania potrzeb użytkowników. Z e-zasobów może korzystać ogół pracowników i studentów wszystkich stopni (w tym studenci zagraniczni) na miejscu w Bibliotece lub za pomocą dowolnych komputerów uczelnianych. Do dyspozycji użytkowników są narzędzia wspomagające dostęp do e-zasobów: multiwyszukiwarka (do wszystkich zasobów), system zdalnego dostępu do e-źródeł HAN oraz narzędzie typu link resolver, które umożliwia linkowanie z baz bibliograficznych do pełnych tekstów. 6 Działalność informacyjna Biblioteki obejmuje wyszukiwanie literatury, lokalizowanie i dostarczanie materiałów źródłowych, sporządzanie analiz cytowań oraz dorobku naukowego, organizację warsztatów wspierających

7 samodzielną pracę użytkowników poszukujących literatury oraz dokumentowanie dorobku naukowego pracowników Politechniki Poznańskiej (System Informacji Naukowej SIN PP). W ramach działalności organizacyjnej i dydaktycznej są urządzane konferencje i seminaria (od 2011 roku odbyło się 17 takich imprez), warsztaty oraz zajęcia dydaktyczne dla studentów Uczelni. Biblioteka jest także animatorem kultury: organizuje wystawy, uczestniczy w takich imprezach, jak Poznańskie Festiwale Nauki i Sztuki, Tygodnie Bibliotek czy Noce Naukowców oraz przyjmuje wycieczki, pokazując nowe oblicze biblioteki technicznej, łączącej funkcje biblioteki tradycyjnej i wirtualnej. Zasoby Biblioteki PP od początku jej funkcjonowania Współczesna biblioteka działa w stale zmieniającym się otoczeniu. By sprostać oczekiwaniom środowiska akademickiego, Biblioteka PP nieustannie rozbudowuje swoją ofertę, m.in. zbiorów elektronicznych, a także usług umożliwiających budowanie biblioteki 2.0, której użytkownik jest równocześnie współtwórcą. Starania te zostały już dostrzeżone i nagrodzone: 12 marca 2013 roku Biblioteka PP otrzymała medal Bibliotheca Magna Perennisque za wybitne zasługi dla bibliotekarstwa. 7

8 8 Infografika Biblioteki PP (wyk. J. Pomianowicz)

9 Źródła Politechnika Poznańska i wcześniejsze uczelnie techniczne w Poznaniu, red. W. Dembecka, Wyd. Politechniki Poznańskiej, Poznań Politechnika Poznańska. Dzieje polskiego wyższego szkolnictwa technicznego w Poznaniu , red. H. Ganińska, Wyd. Politechniki Poznańskiej, Poznań Szkoły inżynierskie w Poznaniu Politechnika Poznańska , red. K. Kapitańczyk, Wyd. Uczelniane Politechniki Poznańskiej, Poznań (strona internetowa BPP). 9