ANALIZA WPŁYWU WDRO ENIA SYSTEMU ZARZ DZANIA BEZPIECZE STWEM NA JAKO PRACY W KOPALNI IZABELA MISIURA, BARBARA BIAŁECKA

Transkrypt

1 ANALIZA WPŁYWU WDRO ENIA SYSTEMU ZARZ DZANIA BEZPIECZE STWEM NA JAKO PRACY W KOPALNI IZABELA MISIURA, BARBARA BIAŁECKA Streszczenie W artykule przedstawiono ocen funkcjonuj cego w wybranej kopalni systemu zarz dzania bezpiecze stwem pracy oraz wskazano te obszary działania systemu które wymagaj doskonalenia. Słowa kluczowe: jako pracy, bezpiecze stwo, system zarz dzania 1. Wprowadzenie W górnictwie zwraca si wielk uwag na stałe podnoszenie poziomu bezpiecze stwa pracy w kopalniach i podejmuje działania w tym zakresie. Skuteczno tych działa mo e wzrosn po implementacji systemu zarz dzania bezpiecze stwem pracy. Wynika to przede wszystkim z faktu, e wła ciwe zarz dzanie jest najskuteczniejszym sposobem zapewnienia odpowiednio wysokiego poziomu bezpiecze stwa i higieny pracy, wymaganego zarówno ze wzgl du na konieczno przestrzegania przepisów prawnych w tej dziedzinie, jak te ze wzgl du na oczekiwania społeczne oraz mo liwo uzyskania pozytywnych efektów ekonomicznych dla zakładu [1]. Bezpiecze stwo na stanowiskach pracy i bezpieczne zachowania nie powstaj samoczynnie. Bezpiecze stwo musi zosta ukształtowane według z góry przyj tego programu. Takim programem mo e by system zarz dzania bezpiecze stwem i higien pracy (BHP), oparty na normie PN-N-18001, umo liwiaj cy skuteczne podnoszenie poziomu jako ci pracy. W artykule przedstawiono prób oceny wpływu wdro enia systemu zarz dzania BHP na bezpiecze stwo pracy w wybranej kopalni w gla kamiennego oraz wskazano te obszary działania systemu które wymagaj doskonalenia. 2. Istota bezpiecze stwa pracy w procesie wydobycia w gla Polskie górnictwo podziemne charakteryzuje si trudnymi warunkami geologicznogórniczymi oraz wyst powaniem praktycznie wszystkich zagro e naturalnych znanych w górnictwie wiatowym. Mo na zaobserwowa równie pogarszanie si warunków technicznych, organizacyjno ludzkich, rodowiska pracy i stały wzrost poziomu ryzyka przy wykonywaniu robót górniczych. Do niebezpiecznych i szkodliwych czynników fizycznych wyst puj cych w górnictwie w gla kamiennego nale tak e: zapylenie, hałas, radiacja, wibracje, warunki mikroklimatu, o wietlenie, obecno substancji chemicznych [3]. Wpływaj one na warunki pracy i generuj zapadalno na choroby zawodowe.

2 274 Izabela Misiura, Barbara Białecka Analiza wpływu wdro enia systemu zarz dzania bezpiecze stwem na jako pracy w kopalni Aktualny poziom bezpiecze stwa w krajowych kopalniach w gla kamiennego kształtuj [4]: lokalizacja praktycznie wszystkich kopal w obr bie jednego regionu, Górno l skiego Zagł bia W glowego, skutkuj ca koncentracj robót górniczych zarówno w skali lokalnej, jak i regionalnej, długi okres, cz sto ponad 100 lat i wi cej, prowadzenia działalno ci górniczej przez poszczególne kopalnie, co w wielu rejonach doprowadziło do znacznej obj to ci wyeksploatowanego zło a i naruszenia struktury górotworu, wyst powanie zło a wielopokładowego (problemy resztek, filarów, kraw dzi i ich interakcji), du a i stale powi kszaj ca si gł boko eksploatacji ( rednio 5 8 m/rok), np. najgł bsze kopalnie prowadz eksploatacj na gł boko ci m, stosowanie na coraz wi ksz skal podpoziomowego modelu udost pnienia zło a, wieloletnie niedoinwestowanie kopal w sferze techniki i technologii górniczych oraz w zakresie utrzymywania nale ytego poziomu uzbrojenia kopal w nowoczesne maszyny i urz dzenia górnicze spowodowały pogarszanie si warunków rodowiska pracy i wzrost poziomu ryzyka przy wykonywaniu robót górniczych. Potwierdzaj to niebezpieczne zdarzenia, jakie odnotowano w mijaj cych latach w zakładach górniczych wydobywaj cych w giel kamienny, zatrudnianie firm obcych. Wynika to z niepełnego przygotowania aktualnie wyst puj cych na rynku usług firm do pracy w ruchu zakładów górniczych, zwłaszcza wykonywanych pod ziemi, odej cie od pracy du ej liczby pracowników, zwłaszcza osób kierownictwa i dozoru, o wysokich kwalifikacjach i wieloletnim do wiadczeniu w ruchu zakładów górniczych. 3. Ocena bezpiecze stwa pracy w kopalni po wdro eniu systemu zarz dzania BHP Polskie górnictwo w gla kamiennego charakteryzuje si wysokim wska nikiem cz sto ci wypadkowo ci zawodowej (liczba zdarze wypadkowych na 1000 pracuj cych w ci gu roku), mimo znacz cej redukcji liczby urazów w ostatnich latach. Wpływ na taki stan ma przede wszystkim wysokie ryzyko pierwotne. Ryzyko to zwi zane jest z podziemn eksploatacj górnicz. Głównymi elementami składowymi ryzyka to wyst puj ce zagro enia, i to zarówno zagro enia naturalne, techniczne jak i osobowe [5]. Ograniczanie zagro e zwi zanych z wypadkowo ci w górnictwie jest realizowane poprzez obowi zuj ce przepisy i zasady dotycz ce profilaktyki i zwalczania zagro e naturalnych i technicznych, ich egzekwowanie, nie bez znaczenia s równie do wiadczenie kadry i technika stosowana w bran y górniczej [4]. Wdra anie systemów zarz dzania mo e wpłyn wpływa na lepsze, sprawniejsze i skuteczniejsze zarz dzanie firm. Dobr jako produkowanych wyrobów tworzy si poprzez zapewnienie pracownikom wła ciwych, bezpiecznych warunków pracy i w miar mo liwo ci sprz tu o najwy szym poziomie techniki. Dbaj c o standard bezpiecze stwa i higieny pracy stwarza si lepsze warunki do tworzenia coraz bardziej konkurencyjnych wyrobów. Mo liwo ci głego doskonalenia zapewnia system zarz dzania bezpiecze stwem i higien pracy, oparty na normie PN-N

3 Studies & Proceedings of Polish Association for Knowledge Management Nr 40, Ocen wpływu wdro enia systemu zarz dzania BHP przeprowadzono w du ej kopalni, 3 tys. zatrudnionych osób, zlokalizowanej w Górno l skim Okr gu W glowym. W kopalni w 2002 roku wdro ono system zarz dzania jako ci, w 2004 system zarz dzania bezpiecze stwem i higien pracy. W 2010 roku, po wdro eniu systemu zarz dzania rodowiskiem, wszystkie w/w systemy zintegrowano. Kopalnia pracuje w trudnych warunkach geologiczno-górniczych, wydobycie jest prowadzone na du ej gł boko ci, istnieje zagro enie wybuchami metanu. Metodyka bada obejmuje: krytyczn ocen materiałów udost pnionych przez kopalni, analiz wyników wewn trznych i zewn trznych audytów systemu bezpiecze stwa, badania ankietowe oraz wywiad. Analizie poddano 4 letni okres funkcjonowania kopalni ( ) przed wdro eniem systemu zarz dzania BHP, rok 2004 w którym wdro ono system oraz 5 lat pracy kopalni w systemie ( ). Tak długi okres po implementacji systemu wydawał si gwarantem prawidłowej oceny wpływu systemu na bezpiecze stwo pracy. Nale y doda, e we wdro onym w 2004 roku w kopalni systemie uwzgl dniono panuj ce w zakładzie realia, przełamuj c tym samym istniej ce bariery i tradycje rzutuj ce na poziom bezpiecze stwa pracy. W kopalni przez wiele lat bezpiecze stwo pracy kojarzono wył cznie ze stanem wyposa enia i dostosowaniem warunków pracy do mo liwo ci człowieka. Decyduj cy wpływ na kształtowanie si poziomu wypadkowo ci wywiera wiedza pracowników oraz cz sto z jak podejmuj niebezpieczne zachowania, st d istotn cz pracy stanowi wyniki bada wiadomo ci pracowników. Poni ej scharakteryzowano wybrane obszary bezpiecze stwa pracy w kopalni [5]. Wypadki według rodzaju [tabela 1] Tabela 2. Zestawienie wypadków w kopalni X według ich rodzaju Zestawienie Ilo wypadków wypadków według rodzaju wypadku miertelne Ci kie Lekkie Razem ródło: Opracowanie własne na podstawie danych uzyskanych w badanej firmie. W analizowanym okresie w kopalni zaistniały 922 wypadki przy pracy, w tym: 20 wypadków miertelnych, 12 ci kie i 890 wypadków lekkich. Mo na zaobserwowa dominuj c przewag wypadków lekkich na przestrzeni wszystkich rozpatrywanych lat. W latach wyst piła tendencja wzrostowa wypadków ogółem. W 2006 roku odnotowano 8 wypadków miertelnych, co było nast pstwem wybuchu metanu oraz pyłu w glowego w toku robót likwidacyjnych. Najwi kszej liczbie wypadków (344 wypadki) ulegli pracownicy w wieku powy ej 40 lat oraz pracownicy od 31 do 40 roku ycia (328 wypadków), a co za tym idzie najwi ksza wypadkowo panuje w ród najstarszych pracowników. W latach i 2007 r. najwi cej wypadków przy

4 276 Izabela Misiura, Barbara Białecka Analiza wpływu wdro enia systemu zarz dzania bezpiecze stwem na jako pracy w kopalni pracy wyst piło w ród pracowników w wieku od 31 do 40 lat natomiast w 2006 r., 2008 i 2009 r. nast pił du y wzrost wypadków w ród grupy pracowników w wieku powy ej 40 lat. Najwi ksz ilo wypadków odnotowano w ród pracowników o długim sta u pracy tj. od 11 do 20 lat pracy. Tak wysoka wypadkowo w ród tej grupy pracowników mo e wiadczy o tym, i rutyna i pewno siebie powoduje zmniejszenie dostatecznego i odpowiedniego podej cia do bezpiecze stwa pracy oraz niejednokrotnie lekcewa enie warunków w jakich praca jest wykonywana. Wypadki według wieku poszkodowanych [tabela 2] Tabela 2. Zestawienie wypadków w kopalni X według wieku poszkodowanych Zestawienie Ilo wypadków wypadków według wieku poszkodowanych od lat od lat powy ej 40 lat Razem ródło: Opracowanie własne na podstawie danych uzyskanych w badanej firmie. Wypadki według sta u pracy [tabela 3] Tabela 3. Zestawienie wypadków w kopalni X według sta u pracy poszkodowanych Zestawienie wypadków według sta u pracy poszkodowanych Ilo wypadków do 2 lat od 3 10 lat od lat pow. 20 lat Razem ródło: Opracowanie własne na podstawie danych uzyskanych w badanej firmie. Wypadki według kwalifikacji poszkodowanych Z analizy ilo ci wypadków według kwalifikacji poszkodowanych wynika, e najwi kszej liczbie wypadów ulegaj pracownicy na stanowisku górnik tj. 149 wypadków w ci gu 3 lat. Powy szy fakt spowodowany jest prawdopodobnie specyficznymi warunkami panuj cymi w cianach wydobywczych, przodkach dr onych chodników jak i z tego i eksploatacja górnicza prowadzona jest na du ych gł boko ciach, charakteryzuj cych si trudnymi warunkami geologiczno-górniczymi. Eksploatacja w tych warunkach charakteryzuje si wyst powaniem wielu

5 Studies & Proceedings of Polish Association for Knowledge Management Nr 40, zagro e naturalnych i technicznych, co ma bezpo redni wpływ na stan bezpiecze stwa w kopalni. Du ej liczbie wypadkom równie ulegaj osoby pracuj ce na stanowisku jako: lusarze, elektromonterzy i pracownicy in ynieryjno techniczni. Z przeprowadzonej analizy mo na wnioskowa, e najwi ksza liczba wypadków spowodowana jest takimi wydarzeniami jak: potkni cie, po lizgni cie si lub upadek. W sumie odnotowano 216 wypadków o tej specyfice w okresie 10 lat. Wysoki poziom wypadków obejmuje równie nast puj ce niebezpieczne wydarzenia spowodowane poprzez: spadni cie, stoczenie si lub obsuni cie skał lub innych przedmiotów, tj. 158 wypadków. Mo na wysun wniosek, e niebezpieczne wydarzenia, które spowodowały wypadek mogły by przyczyn np.: braku uwagi poszkodowanego; bł dów, niedoci gni przy wykonywaniu pracy oraz z powodu przyczyn organizacyjno ludzkich. Nale y podkre li, e do najcz ciej wyst puj cych miejsc zaistnienia wypadków zalicza si chodniki w skład który wchodz : chodniki poziome transportowe; chodniki transportowe; chodniki i przej cia na dole. W tych miejscach wyst piło ł cznie 400 wypadków w badanym okresie. Szczególn uwag równie nale y zwróci na ciany z zawałem stropu i kompleksow mechanizacj tj. 224 wypadków wg miejsca powstania. Wypadki według niebezpiecznych wydarze [tabela 4] Tabela 4. Zestawienie wypadków według niebezpiecznych wydarze Zestawienie wypadków Ilo wypadków wg niebezpiecznych wydarze Oberwanie si skał ze stropu lub ociosu Spadni cie, stoczenie si lub obsuni cie skał lub innych przedmiotów Kontakt z maszynami i urz dzeniami w ruchu (w tym z przedmiotem transportowym) Potkniecie, po lizgni cie lub upadek osób (w tym z wysoko ci) Uderzenie lub zranienie narz dziami pracy lub przedmiotami Inne zdarzenie Razem ródło: Opracowanie własne na podstawie danych uzyskanych w badanej firmie.

6 278 Izabela Misiura, Barbara Białecka Analiza wpływu wdro enia systemu zarz dzania bezpiecze stwem na jako pracy w kopalni Analiza zachorowalno ci Na rysunku 1 przedstawiono poziom zachorowalno ci ci na choroby zawodowe przed i po wdro eniu systemu zarz dzania BHP. rednia wyst powania chorób w latach przed wdro eniem systemu wynosi 45 przypadków a po wdro eniu systemu warto ta wynosi 29 osób. Spadek zachorowalno ci ci mo e by spowodowany bardziej rygorystycznymi przepisami i ich egzekwowaniem. Na podstawie powy szych danych mo na stwierdzi, e nie ma okre lonego trendu ilo ci wyst puj cych wypadków. W latach rednia liczby wypadków na rok wynosi 71, natomiast po wdro eniu SZB rednia ta wynosi 83. Statystyka wypadków ostatnich dwóch lat jest bardzo wysoka, m.in. z powodu wyst pienia wypadku zbiorowego, który rzutuje na tak wysok redni w latach Wysoka rednia w tych latach jest równie skutkiem wyst pienia znacznej liczby wypadków lekkich. Na okres wdra ania systemu zarz dzania BHP nakłada si znaczne starzenie kadry pracowniczej. Na zjawisko to wpłyn ła ła przeprowadzona reforma górnictwa pod k tem zatrudnienia. Wskutek blokady przyj nowych pracowników do zakładu, wyst pił niedobór młodej kadry. Rutyna i przyzwyczajenie do wiadczonych i wykwalifikowanych pracowników do warunków pracy sprzyja powstawaniu wypadków przy pracy. Rysunek 1. Analiza chorób zawodowych przed i po wdro eniu systemu BHP ródło: Opracowanie własne [5].

7 Studies & Proceedings of Polish Association for Knowledge Management Nr 40, Przyczyny i okoliczno ci powstawania wypadków przy pracy Analiza raportów audytów stanowiskowych, prowadzi do szeregu wniosków wskazuj cych główne przyczyny wypadków, do najwa niejszych z nich mo na zaliczy : nieznajomo dróg ucieczkowych w ród zatrudnionych pracowników, brak kontroli i brak dokumentowania kontroli rodków ochrony indywidualnej, słab znajomo przepisów dotycz cych wykonywania r cznych prac transportowych, zły stan r cznych narz dzi i niedostateczne w nie zaopatrzenie pracowników, słab znajomo posługiwania si podr cznymi rodkami ga niczymi oraz nieznajomo sygnałów d wi kowych nadawanych podczas wycofywania si w czasie po aru, brak ładu i porz dku na stanowisku pracy, zalegaj ce zb dne materiały w strefie szczególnego zagro enia t paniami w chodniku cianowym, brak stosowania przez pracowników wymaganych rodków ochrony indywidualnej. Powy ej wymienione niezgodno ci mog prowadzi do powstawania wypadków. Jednak głównym zadaniem audytów jest zobowi zanie osób zarz dzaj cych do podj cia działa eliminuj cych niezgodno ci w celu poprawy stanu bezpiecze stwa na stanowisku pracy. W przypadku ich nie usuni cia niezgodno ci mog by wynikiem niepo danych potencjalnych zagro e wyst puj cych na stanowisku. Dlatego po przedstawieniu raportu z audytu stanowiskowego niezwłocznie zgłasza si meldunek usuni cia zaistniałych nieprawidłowo ci. 5. Ocena pracowników wpływu wdro enia systemu zarz dzania bezpiecze stwem na jako pracy Interesuj ce wyniki uzyskano z bada ankietowych przeprowadzonych w lutym 2010 roku w ród 130 pracowników kopalni. Pracownicy oceniali poziom bezpiecze stwa pracy, wdro ony system zarz dzania BHP i istotno działa w tym zakresie. Respondentów dobrano w taki sposób, aby zapewni udział wszystkich grup pracowników maj cych bezpo redni styczno z procesem wydobycia w gla. Poni ej przedstawiono wyniki bada zgrupowane wg analizowanych problemów. 1. Bezpiecze stwo pracy. Zdecydowana wi kszo respondentów 87% pozytywnie ocenia swoje bezpiecze stwo w miejscu pracy, tylko 13% twierdzi, e nie czuje si bezpieczna w warunkach w jakich pracuje. wiadczy to mo e o pozytywnym wpływie wdro onego systemu na bezpiecze stwo pracy w kopalni. Kierownictwo kopalni deklaruje, i prowadzone wszystkie procesy produkcyjne na dole i powierzchni musz spełnia warunki bezpiecze stwa i higieny pracy w wietle obowi zuj cych przepisów. Kopalnia d y do ci głego doskonalenia działa w zakresie eliminowania zagro e i uci liwo ci. Taki cel zostanie osi gni ty je li otrzyma pełne wsparcie i zaanga owanie z strony pracowników. Pracownik b dzie czuł si bezpieczny je eli b dzie prawidłowo przeszkolony i poinformowany o mo liwym niebezpiecze stwie na jego stanowisku pracy. Obowi zek podnoszenia kwalifikacji pracownika jest po stronie kopalni. W ród badanej grupy pracownikowi kopalni 83% twierdz co odpowiedziało na pytanie zwi zane z podniesieniem bezpiecze stwa w pracy, tylko 17% z badanej grupy nie dostrzega wpływu systemu zarz dzania BHP na bezpiecze stwo pracy.

8 280 Izabela Misiura, Barbara Białecka Analiza wpływu wdro enia systemu zarz dzania bezpiecze stwem na jako pracy w kopalni 2. Wiedza o ryzyku zawodowym. Respondenci s dobrze poinformowani o ryzyku zawodowym, które wi e si z wykonywan prac, oraz o zasadach ochrony przed zagro eniami wynikaj cymi z wymaga systemu zarz dzania BHP. Kopalnia jest zobowi zana prowadzi ocen ryzyka czyli zidentyfikowa i ocenia zagro enia na jakie s nara eni pracownicy. Ocena ryzyka jest istotna we wszystkich działaniach kopalni tak aby zapewni odpowiednie rodki kontroli dla okre lonego ryzyka. W ocenie ryzyka okre la si stosowane rodki profilaktyczne, które powinny by adekwatne do poziomu ryzyka. Ma ona zabezpieczy i zapobiec przed stratami ludzkimi, sprz tu, instalacji i negatywnym wpływem na rodowisko. Osi gni cie bezpiecznego stanu uzyska si poprzez informowanie, zapewnienie instrukcji, szkolenia pracowników oraz nadzoru potrzebnego do wykonywania bezpiecznej pracy. 97% badanych pracowników stwierdziło, e zostało poinformowanych o ryzyku na stanowisku pracy oraz o ochronie przed zagro eniami w pracy w kopalni. Tylko 3% ankietowanych stwierdziło, i nie uzyskało takiej informacji. Na tej podstawie mo na wywnioskowa, i zakład pracy dba o szkolenia dla pracowników oraz sukcesywnie informuje o skali zagro enia na stanowiskach pracy. 3. Istotno działa w zakresie BHP. Respondenci uszeregowali, według własnej wiedzy, działania z zakresu BHP od najistotniejszych do najmniej istotnych, uzyskano nast puj c kolejno : Doskonalenie załóg górniczych (podnoszenie kwalifikacji pracowników), Wła ciwy nadzór nad stanem bezpiecze stwa kopalni, Poprawa bezpiecze stwa pracy w warunkach wyst puj cych szkodliwo ci fizycznych i chemicznych (ograniczenie emisji hałasu i zapylenia, wyposa anie załóg górniczych w nowoczesne rodki ochrony indywidualnej, wyposa anie pracowników w nowe aparaty ucieczkowe), Poprawa warunków bezpiecze stwa pracy na drogach transportowych oraz doj załogi, Poprawa warunków bezpiecze stwa pracy przy maszynach i urz dzeniach energomechanicznych, Poprawa bezpiecze stwa pracy przez zmniejszenie zagro e naturalnych Z powy szego zestawienia wida, e dla pracowników najwa niejszym aspektem BHP s szkolenia podnosz ce kwalifikacje oraz prawidłowy nadzór nad bezpiecze stwem w miejscu pracy. Te obszary powoduj, e pracownicy czuj si bezpieczniej na swoich miejscach pracy. 6. Podsumowanie i wnioski W artykule przedstawiono ocen obiektywn i subiektywn funkcjonuj cego systemu zarz dzania BHP w wybranej kopalni. W ramach oceny obiektywnej przeprowadzono analiz wypadkowo ci i zachorowalno ci w kopalni, analiz przyczyn zaistniałych wypadków przed i po wdro eniu systemu. W ramach oceny subiektywnej przeprowadzono badania wiadomo ci pracowników z wykorzystaniem kwestionariusza ankiety i techniki wywiadu. Wyniki bada pozwalaj sformułowa nast puj ce stwierdzenia: a) Analiza wypadkowo ci: Ilo wypadków lekkich po wdro eniu systemu BHP znacznie wzrosła (z 406 do 484) Zmalała ilo wypadków ci kich (z 7 do 5) oraz miertelnych (z 12 do 8).

9 Studies & Proceedings of Polish Association for Knowledge Management Nr 40, Natomiast najwi kszej liczbie wypadkom uległa grupa pracowników: w wieku powy ej 40 lat tj. 344 osób poszkodowanych na 734 poszkodowanych, na stanowisku górnik tj. 149 osób poszkodowanych na 285 poszkodowanych. Główne przyczyny zaistniałych wypadków to niebezpieczne zdarzenia: Potkniecie, po lizgni cie lub upadek osób (w tym z wysoko ci) 30% zdarze, niebezpieczne miejsca: Chodniki poziome, transportowe, chodniki i przej cia na dole 55% wypadków brak uwagi 37% wypadków. b) Najwi ksza zachorowalno na choroby zawodowe wyst powała przed wdro eniem systemu zarz dzania BHP. Najwi ksza liczba zachorowa w badanym okresie przed i po wdro eniu systemu przypada na pylic płuc. c) Najcz ciej wyst puj ce niezgodno ci mog ce powodowa niebezpiecze stwo na stanowisku pracy to m.in.: brak wiedzy pracowników na temat dróg ucieczkowych, nieznajomo przepisów, nieodpowiednio oznakowane, zabudowane, uporz dkowane, zabezpieczone, zanieczyszczone maszyny, urz dzenia i miejsca stanowiska pracy i drogi doj cia do niej. Konieczne jest bardziej rygorystyczne egzekwowanie czynno ci pracowników przez nadzór górniczy oraz kontrolowanie miejsc pracy, zlikwidowanie nieładu i porz dku na stanowiskach pracy i doprowadzenie do stosowania osłon i zabezpiecze maszyn. Kopalnia powinna powi ksza wiadomo pracowników w kształtowaniu kultury bezpiecze stwa poprzez przeprowadzanie dodatkowych, nowocze niejszych szkole i udost pnianie stałego wgl du do instrukcji, przepisów i planów. d) W zakresie zagro enia metanowego, nale y szczególnym nadzorem obj roboty górnicze prowadzone w cianach poniewa na wszystkich pokładach w kopalni wyst puje zagro enie metanowe. Dlatego tak wa nym elementem dla pracowników jest aby przodowy posiadał metanomierz, który mo e mu uratowa ycie. e) Z przeprowadzonych w ród pracowników kopalni bada ankietowych wynika, e: Pracownicy w 83% deklaruj pozytywny wpływ wdro enia systemu zarz dzania BHP, Zdaniem respondentów system wpłyn ł na warunki bezpiecze stwa pracy, ale w znacznej mierze dotyczy to usystematyzowania dokumentacji a nie konsekwencji w działaniach i zabezpieczeniach miejsc pracy. Dla pracowników najwa niejszym aspektem BHP s szkolenia podnosz ce kwalifikacje oraz prawidłowy nadzór nad bezpiecze stwem w miejscu pracy. Te obszary powoduj, e pracownicy czuj si bezpieczniej na swoich stanowiskach pracy. Z powy szej analizy mo na wnioskowa, i system zarz dzania BHP na poziom wypadkowo ci wpłyn ł w niewielkim stopniu, jednak dzi ki jego doskonaleniu z roku na rok warunki pracy si polepszaj. Zakład powinien bardziej skupi si na działaniach: propaguj cych zmian mentalno ci pracowników; zaanga owa ich w tworzenie bezpiecznych warunków pracy dla siebie i otaczaj cych ich ludzi. Kontrola ma powodowa i dobre zachowania maj sta si nawykiem u pracowników a nie czynno ciami chwilowymi. Badany obiekt jest du ym zakładem, zatem potrzeba wi cej czasu, zaanga owania ludzi

10 282 Izabela Misiura, Barbara Białecka Analiza wpływu wdro enia systemu zarz dzania bezpiecze stwem na jako pracy w kopalni i rodków pieni nych aby wdro ony system zacz ł dobrze funkcjonowa. W wietle uzyskanych danych, aby uzyska zadowalaj ce efekty z funkcjonowania systemu trzeba jeszcze poczeka. [1] Gajdzik B., Wyci lik A.: Jako, rodowisko i bezpiecze stwo pracy w zarz dzaniu przedsi biorstwem. Wydawnictwo Politechniki l skiej, Gliwice [2] Misiura I.: Ocena wdro enia zintegrowanego system zarz dzania w kopalni w gla kamiennego. Praca dyplomowa magisterska, Wydział Organizacji i Zarz dzania Pol. l [3] Oleksy A., Siodłak J.: Zarz dzanie bezpiecze stwem i higien pracy. Wiadomo ci górnicze 6/2006. [4] Rogulski K.: Oddziaływanie górnictwa w gla kamiennego na rodowisko w latach Wiadomo ci górnicze 5/2006. [5] Trembecki A.: Zarz dzanie jako ci produkcji w górnictwie. Stabilizacja procesu wydobywczego. Wydawnictwo Naukowe l sk, Katowice-Warszawa ANALYSIS OF THE IMPLEMENTATION OF SAFETY MANAGEMENT SYSTEM ON QUALITY OF WORK IN THE MINE Summary This paper presents an evaluation of functioning in a specific mine safety management system and identifies those areas of the system that need improvement. Keywords: quality of work, safety management system Izabela Misiura Barbara Białecka Instytut In ynierii Produkcji Wydział Organizacji i Zarz dzania Politechnika l ska ul. Roosevelta 26, Zabrze barbara.bialecka@polsl.pl