Recenzja osiągnięcia naukowego oraz dorobku naukowego dr Pawła Zielińskiego w związku z postępowaniem habilitacyjnym

Transkrypt

1 Prof. dr hab. Józef Superson Zakład Geomorfologii Wydział Nauk o Ziemi i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie Recenzja osiągnięcia naukowego oraz dorobku naukowego dr Pawła Zielińskiego w związku z postępowaniem habilitacyjnym Sylwetka naukowa Habilitanta Dr Paweł Zieliński ukończył studia geograficzne w zakresie geografii fizycznej (specjalność geomorfologia) na Wydziale Biologii i Nauk Ziemi Uniwersytetu Marii Curie- Skłodowskiej w Lublinie w 1995 r. Bezpośrednio po studiach został zatrudniony na tym Wydziale na stanowisku asystenta naukowo-dydaktycznego. W 2003 r. obronił dysertację doktorską pt. Rozwój procesów i form eolicznych w późnym vistulianie i holocenie w zachodniej części Wyżyny Lubelskiej, na tymże Wydziale Biologii i Nauk Ziemi Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie. Po doktoracie został zatrudniony na stanowisku adiunkta, na którym pracował do 2016 r. Od 31października 2016 r. wrócił na stanowisko asystenta naukowo-dydaktycznego. Od początku swojej kariery naukowej dr Paweł Zieliński zajmował się głównie procesami i formami eolicznymi oraz ich uwarunkowaniami. Formy te badał na obszarze Polski i zachodniej Ukrainy. Ocena osiągnięcia naukowego Osiągnięcie naukowe dr Pawła Zielińskiego, w postaci rozprawy habilitacyjnej pt. Regionalne i lokalne uwarunkowania późnovistuliańskiej depozycji eolicznej w środkowej części europejskiego pasa piaszczystego, jest podsumowaniem Jego wieloletnich badań nad procesami i formami eolicznymi na obszarze Polski i zachodniej części Ukrainy. Podjęta przez Habilitanta w monografii problematyka dotyczy lokalnej 1

2 i regionalnej zmienności czynników morfogenetycznych i rekonstrukcji środowisk sedymentacyjnych w późnym glacjale, istotnych dla określenia uwarunkowań depozycji eolicznej. Natomiast przedmiotem badań były osady eoliczne, eoliczno-fluwialne, fluwialne oraz niveo-eoliczne i deluwialne oraz formy eoliczne. Powyższa problematyka jest interesująca i ważna z poznawczego punktu widzenia, gdyż procesy eoliczne zachodzą w specyficznych warunkach klimatycznych, a więc mają znaczenie wskaźnikowe. Układ monografii jest przejrzysty i spójny od wprowadzenia w problematykę zagadnienia, sformułowania celów, zakresu i metod badawczych (rozdział 1), poprzez wieloaspektową analizę pokryw piaszczystych i wydm na przykładzie wybranych, reprezentatywnych stanowisk (rozdziały 2-5), po syntezę, dyskusję i podsumowanie uzyskanych wyników badań (rozdziały 6-8). We wprowadzeniu przedstawiono bardzo dobry i szczegółowy przegląd literatury krajowej i zagranicznej, dotyczącej czynników i uwarunkowań lokalnych oraz regionalnych, wpływających na późnoglacjalną, piaszczystą akumulację eoliczną. Na podstawie tego przeglądu wskazano problemy badawcze, które są wciąż dyskutowane lub dotychczas niepodejmowane. Pozwoliło to Autorowi na odpowiednie wybranie szczegółowych celów opracowania w kontekście rozwoju tej gałęzi nauki. Główny cel pracy i siedem celów cząstkowych są jasno sformułowane. Cele cząstkowe są ambitne, gdyż obejmują większość dyskutowanych w literaturze przedmiotu problemów badawczych. Metodyka przeprowadzonych badań oraz dobór odpowiednich analiz uzyskanych wyników są odpowiednie do założonych celów opracowania. W mojej ocenie szczególnie przydatne były dwie metody: analiza litofacjalna osadów (jako podstawowa) oraz analiza kształtu i zmatowienia ziaren kwarcu. Pozwoliły one Autorowi na określenie typów środowisk sedymentacyjnych i ich dynamiki. Szkoda jednak, że przy określaniu z jakiego typu transportu były deponowane osady nie skorzystano z analizy krzywych kumulacyjnych uziarnienia metodą Vishera (1969). Budzi także wątpliwości oznaczenie wieku tych samych osadów dwoma metodami: TL i OSL. Inne prace dotyczące oznaczenia wieku osadów tych samych próbek wykazały, że daty TL są z reguły starsze niż daty OSL (np. Fedorowicz 2011). Podobny fakt ma miejsce w przypadku badanych osadów. Różnica dat, równa często czasowi trwania faz i interfaz późnego glacjału, wymusza subiektywny wybór otrzymanych dat. Należy jednak pokreślić słuszny krytycyzm Autora w stosunku do dat TL oraz wzięcie pod uwagę przy rekonstrukcjach wiekowych innych czynników, m. in. wykształcenia gleb. W czterech rozdziałach analitycznych (2, 3, 4 i 5) Autor szczegółowo przeanalizował pokrywy piaszczyste i piaszczysto-pylaste, wydmy poprzeczne sensu lato, wydmy złożone 2

3 oraz wydmy wałowe w wybranych, reprezentatywnych stanowiskach badawczych. Wybrane formy eoliczne oraz ich osady zostały scharakteryzowane pod wieloma względami (położenia geomorfologicznego, litologii, gleb kopalnych, architektury środowiska depozycyjnego oraz wieku osadów). Taka całościowa i jednolita analiza, oparta na bardzo bogatym materiale terenowym i analitycznym, jest dużą zaletą opracowania, gdyż uwiarygadnia uzyskane wyniki i daje możliwości ich porównania. Szczególnie wartościowe są podrozdziały (w ramach badanych stanowisk) o tytule Architektura środowiska depozycyjnego, w których Autor rekonstruuje typy środowisk sedymentacyjnych i czynników morfogenetycznych oraz ich zmienność czasową na podstawie analizy litofacjalnej i analizy powierzchni ziaren kwarcu. Należy także podkreślić wysoką jakość wizualną i merytoryczną fotografii, przedstawiających cechy litologiczne osadów pokrywowych i wydmowych. Bardzo dobrze są widoczne tekstury depozycyjne i postdepozycyjne (uskoki, fleksury, pogrązy), oraz pseudomorfozy po klinach lodowych, co bardzo podnosi walor poznawczy opracowania. Wieloaspektowość analizy bogatego materiału sprawiła, że Autor nie ustrzegł się kilku usterek w rozdziałach 2, 3, 4 i 5. Nie wpływają one jednak na bardzo dobrą ocenę prezentowanych danych. Bardziej szczegółowe mogłyby być rekonstrukcje środowisk sedymentacyjnych późnego glacjału niektórych stanowisk. Przy analizie stanowisk Trzepieciny, Kopanina Kaliszańska, Mielec-Łuże Autor sugeruję obecność procesów niveo-eolicznych, deluwialnych i ruchów masowych w środowisku eolicznym, co powinno mieć wyraz, co najmniej w nazwach serii osadów. Wątpliwości budzi fluwialna geneza kompleksów osadów oznaczonych symbolem f 1 i f 2 w stanowisku Trzepieciny (profil 1), gdyż osady te położone są na lokalnym dziale wodnym (ryc. 10B). W opisie niektórych osadów brak także wyjaśnienia czy inwolucje w nich występujące są genezy mrozowej czy grawitacyjnej (pogrązy). Również przy opisie gleb kopalnych brakuje miejscami określenia genetycznego. Przykładowo w stanowisku Karczmiska, dla dwóch poziomów gleb kopalnych określono genezę jako koluwialną (str. 84), która wskazuje na położenie stokowe, a nie na genezę gleby (np. bielica lub gleba rdzawa). Podobne uwagi odnoszą się do gleby koluwialnej w stanowisku Karczmiska II. Usterki redakcyjne, które umknęły korekcie, dotyczą głównie: 1) Niezbyt spójnego nazewnictwa w opisie niektórych stanowisk. Na przykład, w stanowisku Kopanina Kaliszańska środowisko depozycyjne kompleksu na rycinie e 1, a więc eolicznego, w tekście jest nazwane fluwio-eolicznym (str. 60). 3

4 2. Przedwczesnego używania nazw genetycznych kompleksów litofacjalnych (fluwialny, fluwialno-eoliczny, eoliczny) przed podrozdziałem Architektura środowiska depozycyjnego, w którym to dopiero określana jest ich geneza osadów na podstawie cech litologicznych. 3. Braku powiązania lokalizacji stanowisk dokumentacyjnych z numeracją tych stanowisk na ryc Braku objaśnień do oznaczeń graficznych litologii osadów na syntetycznych przekrojach morfologiczno-geologicznych (np. część B na ryc. 16). 5. Konstrukcji diagramu udziału frakcji uziarnienia osadów. Zdaniem recenzenta nie jest właściwe łączenie linią wartości frakcji poprzez powierzchnie erozyjne oraz powierzchnie sedymentacyjne, oddzielające osady różnej genezy. Nie ma sensu także przedstawiać uziarnienia laminowanych rytmitów piaszczysto-pyłowych, w których miąższość pojedynczych jednostek depozycyjnych jest mniejsza niż 0,5 cm. Nieliczne usterki stylistyczne w rozdziałach analitycznych wynikają głównie ze skrótów myślowych, które utrudniają miejscami zrozumienie tekstu. Przykładem może być zdanie: Biorąc pod uwagę położenie powierzchni deflacyjnej między datami OSL można domniemywać, iż reprezentuje ona przerwę w procesach eolicznych przypadającą na alleröd. (str. 69). Rozdział syntetyczny Modele depozycyjno-środowiskowe form eolicznych jest najcenniejszą naukowo częścią opracowania. Modele te opracowano osobno dla pokryw piaszczysto-pylastych i piaszczystych oraz osobno dla wydm. Przedstawiają one typ transportu z jakiego osady były deponowane, eoliczne i fluwialne (prądowe) formy depozycyjne, a także uwarunkowania depozycji oraz kierunek i siłę wiatru wydmotwórczego. Określono również litologiczne cechy diagnostyczne dla poszczególnych typów wydm. Modele są poparte i bardzo dobrze udokumentowane wynikami badań terenowych i laboratoryjnych, a także obszerną dyskusją procesów depozycyjnych i ich uwarunkowań z innych obszarów Europy i świata. Ich wizualizacje przedstawiono na bardzo poglądowych rycinach, które ilustrują kierunek i dynamikę czynnika transportującego osady, typ transportu, formy depozycyjne i postsedymentacyjne (uskoki i struktury kontrakcji termicznej). Wszystkie te cechy sprawiają, że opracowane modele są przejrzyste, dobrze udokumentowane i nowatorskie. W rozdziale tym Autor zrealizował dwa spośród siedmiu szczegółowych celów pracy. 4

5 Dyskusyjnych jest kilka stwierdzeń, zawartych w tekście rozdziału 6. Określenie, że starsze pokrywy piaszczysto-pylaste są w głównie genezy fluwio-eolicznej może jest słuszne dla obszarów Belgii i Holandii, gdzie występuje dużo obszarów płaskich. Natomiast przenoszenie tego poglądu na wyżynne obszary Polski jest tylko częściowo właściwe. Na obszarach powyżej teras zalewowych i den mniejszych dolin pokrywy tworzyły się również w wyniku procesów deluwialnych, koluwialnych, niveo-eolicznych i eolicznych. Przy opisie modeli depozycyjno-środowiskowych Autor szeroko opisuje i dyskutuje depozycję osadów i jej uwarunkowania aerodynamiczne, geomorfologiczne, hydrologiczne (wilgotność powierzchni obszaru) oraz pokrycia terenu. Natomiast na rycinach, przedstawiających te modele, skupiona jest uwaga przede wszystkim na lokalnym miejscu transportu i depozycji. W ocenie recenzenta warto było uzupełnić te ryciny o szerszy zakres uwarunkowań położenia pokryw alimentacyjnych, gęstości pokrywy roślinnej oraz orientacji przeszkód terenowych. Bardzo dobrym przykładem takiego szerokiego podejścia jest ryc. 48., przedstawiająca rozwój poszczególnych typów wydm. Jednak Autor przedstawił ją na początku rozdziału, jako klasyfikację genetyczną form eolicznych. Autor w nielicznych miejscach tekstu zbyt szeroko dyskutuje uwarunkowania środowiskowe depozycji osadów w innych regionach, nie łącząc bezpośrednio tej dyskusji z własnymi wynikami badań. Przykładem może być dyskutowany problem uwarunkowań powstawania rytmitu pylasto-piaszczystego (str ). Powyższe uwagi są dyskusyjne i nie umniejszają wysokiej oceny tego rozdziału. W drugim syntetycznym rozdziale (7) opracowano uwarunkowania późnoglacjalnej, piaszczystej akumulacji eolicznej na obszarze wschodniej Polski i zachodniej Ukrainy. Jest to również bardzo cenny poznawczo rozdział, gdyż Autor zestawił w nim, w ujęciu czasowym i przestrzennym (obszar wschodniej Polski i obszar zachodniej Ukrainy) późnopleniglacjalne i późnoglacjalne środowiska sedymentacyjne, stwierdzone w badanych stanowiskach. Na tej podstawie wysunął cenny i oryginalny wniosek, że metachroniczność warunków klimatycznych (głównie regionalne warunki termiczno-wilgotnościowe oraz aerodynamiczne) na obszarze wschodniej Polski i zachodniej Ukrainy, związana z kontynentalnym gradientem klimatycznym, wpływała znacząco na różny przebieg czasowy, przestrzenny i jakościowy procesów morfogenetycznych na tych obszarach. W zachodniej części badanego obszaru Autor wyróżnił trzy fazy sedymentacji eolicznej (najstarszy dryas, starszy dryas i młodszy dryas), natomiast we wschodniej dwie (najstarszy dryas i starszy dryas łącznie oraz młodszy dryas). Przeprowadzone przez Autora badania wskazują na także na inną interesującą 5

6 prawidłowość a mianowicie, że inicjalna faza powstawania pokryw pylasto-piaszczystych, piaszczystych i wydm w różnym położeniu terenowym przypadała na różne fazy późnego glacjału zależnie od warunków lokalnych. Przykładowo na piaszczystych obszarach położonych na lessach wydmy powstawały najwcześniej (najstarszy dryas), natomiast w dolinach rzecznych nieco później, bo w starszym dryasie. Szczegółowe badania terenowe oraz analiza litofacjalna pozwoliły Autorowi oszacować skalę aktywności środowiska eolicznego oraz natężenie depozycji eolicznej w poszczególnych fazach późnego glacjału, a także podkreślić duży wpływ warunków lokalnych (litologii podłoża, rzeźby terenu i odległości od obszarów alimentacyjnych) na wykształcenie form eolicznych. W związku z powyższym, w rozdziale tym Autor z powodzeniem zrealizował cztery pozostałe cele szczegółowe. Należy także wskazać na duże znaczenie uzyskanych rezultatów badań dla innych nauk o Ziemi (m. in. geomorfologii, paleopedologii oraz paleoklimatologii). Końcowa części opracowania zatytułowana "Podsumowanie i wnioski, zdaniem recenzenta, zawiera szerokie podsumowanie osiągniętych wyników badań, a nie zwięzłe wnioski. Przedstawione wyniki są wieloaspektowe i interdyscyplinarne. Ocena istotnej aktywności naukowej Dorobek publikacyjny dr Pawła Zielińskiego obejmuje 91 oryginalnych opracowań (bez monografii przedstawionej jako osiągnięcie habilitacyjne), w tym 10 artykułów w czasopismach z bazy Journal Citation Reports (JCR), 16 artykułów w czasopismach z listy B MNiSW, 16 publikacji w wydawnictwach zbiorowych o charakterze monografii, 43 doniesienia konferencyjne oraz 3 opracowania opublikowane on-line na stronie internetowej ( i 3 opracowania archiwalne w maszynopisie. Widoczny jest bardzo wyraźny wzrost aktywności publikacyjnej Habilitanta po doktoracie. w tym okresie powstało 91% wszystkich opracowań. Znaczna część publikacji (ok. 40%) została opublikowana w językach obcych (w tym 29 prac w języku angielskim i 6 prac w języku ukraińskim). Są więc one także dostępne dla odbiorcy zagranicznego. Najbardziej wartościowe opracowania zostały opublikowane w ostatnich pięciu latach, w renomowanych czasopismach indeksowanych w bazie JCR, takich jak: Bores (2014), Sedimentary Geology (2015), Quaternary International (2015 i 2016), Geological Quaterly (2014, 2016), Geochronometria (2009 i 2011). 6

7 Bibliometryczne parametry publikacji (baza JRC) dr Pawła Zielińskiego przedstawiają się następująco: sumaryczny IF według listy JRC (zgodnie z rokiem publikacji) wynosi 13,412, zaś liczba wszystkich cytowań i indeks Hirscha (wg bazy Web of Science) wynoszą odpowiednio 24 i 3. Przedstawione parametry należy uznać za wystarczające w postępowaniu habilitacyjnym. Opracowania naukowe z listy B MNiSW opublikowane zostały w znaczących czasopismach geograficznych i geologicznych (Annales UMCS, sect. B, Przegląd Geograficzny, Landform Analysis, Geologija, Quaestiones Geographicae i Geologos) o punktacji od 8 do 14 pkt. Fakt ten wskazuje na dużą istotność naukową publikacji Habilitanta. Znaczna część prac jest opublikowana we współautorstwie, ale w połowie tych opracowań Habilitant był autorem prowadzącym. Wskazuje to na umiejętność współpracy naukowej dr Pawła Zielińskiego z naukowcami krajowymi i zagranicznymi. Należy także podkreślić przeważający udział w przygotowaniu wielu opracowań. Dr Paweł Zieliński jest jednym z niewielu naukowców w Polsce, zajmującym się sedymentologią, a w szczególności środowiskiem eolicznym. Jego zainteresowania badawcze obejmują szeroki wachlarz zagadnień związanych z procesami i formami eolicznymi. W tym nurcie mieści się większość jego dorobku naukowego. Pierwsze prace naukowe Habilitanta, opracowane przed doktoratem, dotyczyły procesów i form eolicznych w zachodniej części Wyżyny Lubelskiej. Istotna naukowo jest publikacja traktująca o natężeniu i fazach rozwoju procesów eolicznych w Kotlinie Chodelskiej. Swój warsztat naukowy doskonalił poprzez dwa staże krajowe na Uniwersytecie Łódzkim i Uniwersytecie Adama Mickiewicza w latach 1998 i Kolejne prace Habilitanta, opublikowane już po doktoracie, są dojrzałe naukowo i dotyczą pięciu tematycznych grup: 1) metodyki badań osadów czwartorzędowych; 2) mechanizmu sedymentacji osadów eolicznych w późnym glacjale na obszarze Polski i zachodniej Ukrainy; 3) zapisu zmian środowisk sedymentacyjnych w cyklu glacjalnointerglacjalnym; 4) środowiska przyrodniczego, związanego z pradziejowym osadnictwem; 5) wykorzystania form eolicznych w geoturystyce. Z pierwszej grupy (4 opracowania), moim zdaniem, najbardziej istotną naukowo jest publikacja pt. Propozycja kodu genetycznego osadów środowiska eolicznego, opracowana razem z K. Issmer i zamieszczona w Przeglądzie Geologicznym. W opracowaniu tym Autorzy zaproponowali kod litogenetyczny, jako sposób rejestracji informacji genetycznych. Jednolita baza cech litofacjalnych form eolicznych pozwoli na wyróżnienie typowych cech 7

8 litologicznych osadów różnych form eolicznych oraz na dużą rozdzielczość faz rozwoju form eolicznych. Drugą grupę reprezentuje największa liczba publikacji, gdyż jest to główny nurt badań dr P. Zielińskiego. Z tej grupy najbardziej cenne naukowo są prace opublikowane w czasopismach z tzw. listy filadelfijskiej, gdyż prezentowane w nich poglądy zostały zweryfikowane przez zagranicznych recenzentów. Publikacje te dotyczą szerokiego spektrum tematycznego: klasyfikacji form eolicznych, późnoglacjalnych warunków aerodynamicznych, pozycji stratygraficznej fluwialnych i eolicznych osadów oraz faz eolicznej akumulacji w zlodowaceniu Wisły, depozycji fluwio-eolicznych osadów z późnego glacjału oraz peryglacjalnych struktur w nich występujących, a także piaszczystej depozycji peryglacjalnej w małych, suchych dolinach w wybranych stanowiskach Polski i zachodniej Ukrainy. Publikacje te są interesujące i cenne poznawczo, gdyż przedyskutowano zagadnienie klasyfikacji form eolicznych oraz zrekonstruowano warunki środowiska przyrodniczego w późnym glacjale we wschodniej Polsce i zachodniej Ukrainie w kontekście rozwoju form eolicznych. W większości tych wieloautorskich opracowań Habilitant był autorem prowadzącym, a jego wkład przekraczał 50%. W mojej ocenie, w tej grupie szczególnie ważne są dwie publikacje The depositional conditions of the fluvio-aeolian succession during the last climate minimum based on the examples from Poland and NW Ukraine oraz Sandy deposition in a small dry valley in periglacial zone of the Last Glacial Maximum - a case study from the Józefów site, SE Poland zamieszczone w liczącym się czasopiśmie zagranicznym Quaternary International (2015, 2016). Do tego nurtu można zaliczyć także badania nad rozwojem wydm nadmorskich, które pozwoliły udokumentować cztery fazy intensywnej działalności wiatru w młodszym holocenie oraz wskazać przyczyny uruchomienia procesów eolicznych. Ważnym tematem badawczym poruszanym w ramach trzeciej tematyki badawczej Habilitanta była agradacja i degradacja wieloletniej zmarzliny w późnym pleniglacjale i w późnym glacjale. Procesy te m. in. warunkowały początek i intensywność zjawisk eolicznych. Na podstawie bogatego materiału terenowego wysunięto ważne wnioski. Stwierdzono, że największe rozprzestrzenienie wieloletniej zmarzliny przypada na okres późnego pleniglacjału, a jej degradacja była niesynchroniczna. Ten ostatni proces, w zależności od warunków geomorfologicznych i litologicznych, zachodził pod koniec pleniglacjału lub na początku późnego glacjału. W ramach tematyki Zapis zmian środowisk sedymentacyjnych w cyklu glacjalnointerglacjalnym mieszczą się także publikacje Habilitanta dotyczące rekonstrukcji 8

9 przekształcania koryt rzecznych w cyklu glacjalno-interglacjalnym. Problem ten dyskutowany był w dwóch horyzontach czasowych. Pierwszy odnosił się do ostatniego cyklu, zaś drugi do 12 i 11 stadium izotopowo-tlenowego. Udział Habilitanta w opracowaniach z trzeciej grupy jest zróżnicowany, gdyż wynosi od 7 do 95%. Dr Paweł Zieliński współpracował z interdyscyplinarnym zespołem naukowym, badającym zimowe obozowisko późnopaleolitycznych łowców (kultura późnomagdaleńska) w Wilczycach (Kotlina Sandomierska). W ramach tej współpracy powstały 3 publikacje, w których dokonano rekonstrukcji środowiska przyrodniczego w czasie funkcjonowania obozowiska oraz z okresu poprzedzającego i następującego. Udział Habilitanta w tych opracowaniach polegał na wykonaniu części prac terenowych i analiz sedymentologicznych oraz współopracowaniu tekstu pracy. Wykorzystania form eolicznych w geoturystyce dotyczy jedna praca pt. Geomorphosite assessment in the proposed geopark Vistula River Gap (E Poland), zamieszczona w Quaestiones Geographicae (2014). Udział Habilitanta polegał na opracowaniu stanowisk zlokalizowanych w wydmach. Dr Paweł Zieliński przedstawiał także referaty i postery na 18 konferencjach krajowych i 2 międzynarodowych w Polsce i za granicą, co świadczy o dużej aktywności naukowej. Przygotował także, jako współautor, 16 referatów/posterów, bez uczestnictwa w konferencji. Większość prezentowanych materiałów to wyniki Jego oryginalnych badań terenowych i analitycznych. Pokłosiem tych konferencji są liczne streszczenia referatów i posterów. Zaangażowany był także w organizację 8 konferencji krajowych, w tym 3 międzynarodowych, jako sekretarz lub członek komitetu organizacyjnego. Bierze także czynny udział w pracach organizacyjnych towarzystw naukowych: Polskim Towarzystwie Geograficznym (jako członek Zarządu Oddziału Lubelskiego (od 2010 r.) oraz Polskim Towarzystwie Geologicznym, Oddział Lubelski (sekretarz Oddziału w latach ). Za wyróżniającą się pracę naukową i organizacyjną dr Paweł Zieliński został uhonorowany nagrodą zespołową II stopnia Rektora UMCS w roku 2015 oraz Złotą Odznaką Polskiego Towarzystwa Geograficznego w roku Istotny dorobek naukowy Habilitanta był m. in. podstawą do przyznania kierownictwa grantu, finansowanego przez Komitet Badań Naukowych pt. Rozwój procesów eolicznych w Kotlinie Chodelskiej. Był także kierownikiem grantu Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego p.t. Zmienność warunków środowiska od plenivistulianu po środkowy holocen w zapisie fluwialno-eolicznej sukcesji osadowej Polski i Ukrainy Zachodniej. Projekt ten był 9

10 realizowany we współpracy międzynarodowej. Habilitant został także zaproszony do współpracy w realizacji 3 grantów jako wykonawca. Wszystkie te granty świadczą o dużej aktywności Habilitanta w pozyskiwaniu środków na badania oraz umiejętnościach współpracy z grupami naukowymi. Ocena dorobku dydaktycznego i popularyzatorskiego oraz współpracy międzynarodowej Dr Paweł Zieliński wyróżnia się dużą aktywnością w działalności dydaktycznej i popularyzatorskiej. Prowadził liczne ćwiczenia, konwersatoria oraz był opiekunem ćwiczeń terenowych z topografii oraz praktyk zawodowych na specjalności Geomonitoring z ekofizjografią. Sprawował opiekę naukową nad studentami pod Jego kierunkiem wykonano 41 prac licencjackich i jedną pracę magisterską. Zaangażowany jest także w prowadzenie warsztatów z zakresu geografii fizycznej z elementami geologii, w ramach Festiwalu Nauki oraz Dnia Ziemi na macierzystym Wydziale. Współpracuje również ze szkołami podstawowymi, prowadząc warsztaty terenowe oraz wygłaszając wykłady popularno-naukowe. Był członkiem i jurorem Okręgowej Olimpiady Geograficznej i Nautologicznej. Za całokształt działalności dydaktycznej Habilitant został odznaczony Medalem Komisji Edukacji Narodowej w roku W zakresie współpracy międzynarodowej dr Paweł Zieliński recenzował 3 publikacje w czasopismach międzynarodowych, w tym dwie z bazy JCR. Współpracował naukowo z badaczami z Uniwersytetu im. Iwana Franki we Lwowie (Ukraina), w ramach szerokiej tematyki badawczej. Należy podkreślić także artystyczne osiągnięcia Habilitanta w postaci pięciu indywidualnych i zbiorowych wystaw fotograficznych o tematyce geograficznej. Podsumowanie Recenzowana rozprawa jest oryginalnym opracowaniem, stanowiącym istotne osiągnięcie naukowe, które wnosi cenny wkład w rozwój sedymentologii, a w szczególności wydatnie poszerza wiedzę o uwarunkowaniach i dynamice środowiska eolicznego w późnym glacjale na obszarze wschodniej Polski i zachodniej Ukrainy. W opracowaniu tym Habilitant wykazał się szeroką, interdyscyplinarną wiedzą oraz dojrzałością naukową, ukazując 10

11 wieloaspektowość i złożoność procesów eolicznych. Najważniejszymi osiągnięciami naukowymi rozprawy są: rozpoznanie uwarunkowań regionalnych i lokalnych późnoglacjalnej depozycji eolicznej oraz odtworzenie zmian warunków aerodynamicznych analizowanego okresu. Były one możliwe dzięki zastosowaniu Jego nowatorskiej adaptacji analizy litofacjalnej do badań środowiska eolicznego. Analiza istotnego dorobku naukowego dr Pawła Zielińskiego wskazuje na rosnącą oraz coraz bardziej dojrzałą, samodzielną i cenną naukowo działalność naukową po uzyskaniu doktoratu. Jego opracowania naukowe oparte są o szczegółowe i rzetelne badania terenowe, nowoczesną metodykę (analiza litofacjalna), merytoryczną analizę i syntezę zgromadzonego materiału. Uzyskane wnioski są konfrontowane i dyskutowane z wynikami uzyskanymi w innych regionach Europy i świata, a więc dobrze osadzone w szerokiej literaturze światowej. Wyniki badań habilitanta stanowią istotny wkład do wyjaśnienia uwarunkowań procesów eolicznych zachodzących w schyłku ostatniego glacjału na obszarze Polski i zachodniej Ukrainy oraz przyczyniają się do rozwoju sedymentologii. Dr Paweł Zieliński należy do uznanych badaczy procesów i form eolicznych w kraju, jak i za granicą. Na podstawie wysokiej oceny rozprawy habilitacyjnej oraz pozytywnej oceny całego dorobku naukowego, dydaktycznego i organizacyjnego Habilitanta, stwierdzam, że dr Paweł Zieliński spełnia wymagania stawiane kandydatom do stopnia doktora habilitowanego, zgodnie z ustawą z dnia 14 marca 2003 r. o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki (Dz. U. nr 65, poz. 595, z późn. zm.) oraz Rozporządzeniem Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 1 września 2011 r. w sprawie kryteriów oceny osiągnięć osoby ubiegającej się o nadanie stopnia doktora habilitowanego (Dz. U. nr 196, poz. 1165). Wnioskuję o dopuszczenie dr Pawła Zielińskiego do dalszych etapów postępowania habilitacyjnego. Lublin, 5 kwietnia 2017 r. Prof. dr hab. Józef Superson 11