...1 SPIS TREŚCI CHARAKTERYSTYKA LOKALNEJ GRUPY DZIAŁANIA (LGD) JEDNOSTKI ODPOWIEDZIALNEJ ZA REALIZACJĘ LOKALNEJ STRATEGII ROZWOJU (LSR)...

Transkrypt

1

2

3 Spis treści...1 SPIS TREŚCI CHARAKTERYSTYKA LOKALNEJ GRUPY DZIAŁANIA (LGD) JAKO JEDNOSTKI ODPOWIEDZIALNEJ ZA REALIZACJĘ LOKALNEJ STRATEGII ROZWOJU (LSR) OPIS OBSZARU OBJĘTEGO LSR WRAZ Z UZASADNIENIEM JEGO WEWNĘTRZNEJ SPÓJNOŚCI ANALIZA SWOT DLA OBSZARU OBJĘTEGO LSR, WNIOSKI WYNIKAJĄCE Z PRZEPROWADZONEJ ANALIZY OKREŚLENIE CELÓW OGÓLNYCH I SZCZEGÓŁOWYCH LSR ORAZ WSKAZANIE PLANOWANYCH PRZEDSIĘWZIĘĆ SŁUŻĄCYCH OSIĄGNIĘCIU POSZCZEGÓLNYCH CELÓW SZCZEGÓŁOWYCH W RAMACH, KTÓRYCH BĘDĄ REALIZOWANE OPERACJE, ZWANYCH DALEJ PRZEDSIĘWZIĘCIAMI OKREŚLENIE MISJI LGD WYKAZANIE SPÓJNOŚCI SPECYFIKI OBSZARU Z CELAMI LSR UZASADNIENIE PODJĘCIA ZINTEGROWANEGO DLA PLANOWANYCH W RAMACH LSR PRZEDSIĘWZIĘĆ UZASADNIENIE PODJĘCIA INNOWACYJNEGO DLA PLANOWANYCH W RAMACH LSR PRZEDSIĘWZIĘĆ OKREŚLENIE PROCEDURY OCENY ZGODNOŚCI OPERACJI Z LSR, WYBORU OPERACJI PRZEZ LGD I ODWOŁANIA OD ROZSTRZYGNIĘĆ ORGANU DECYZYJNEGO W SPRAWIE WYBORU OPERACJI W RAMACH DZIAŁANIA, O KTÓRYM MOWA W ART. 5 UST. 1 PKT 21 USTAWY ORAZ KRYTERIÓW NA PODSTAWIE, KTÓRYCH JEST OCENIANA ZGODNOŚĆ OPERACJI Z LSR, ORAZ KRYTERIÓW WYBORU OPERACJI, A TAKŻE PROCEDURY ZMIANY TYCH KRYTERIÓW...56 II. NIEWYKONALNOŚCI OPERACJI OKREŚLENIE BUDŻETU LSR DLA KAŻDEGO ROKU JEJ REALIZACJI OPIS PROCESU PRZYGOTOWANIA LSR OPIS PROCESU WDRAŻANIA I AKTUALIZACJI LSR ZASADY I SPOSÓB DOKONYWANIA OCENY (EWALUACJI) WŁASNEJ OKREŚLENIE POWIĄZAŃ LSR Z INNYMI DOKUMENTAMI PLANISTYCZNYMI ZWIĄZANYMI Z OBSZAREM OBJĘTYM LSR...74

4 15. WSKAZANIE PLANOWANYCH DZIAŁAŃ, PRZEDSIĘWZIĘĆ LUB OPERACJI REALIZOWANYCH PRZEZ LGD W RAMACH INNYCH PROGRAMÓW WDRAŻANYCH NA OBSZARZE OBJĘTYM LSR PRZEWIDYWANY WPŁYW REALIZACJI LSR NA ROZWÓJ REGIONU I OBSZARÓW WIEJSKICH INFORMACJA O ZAŁĄCZNIKACH

5

6 1. Charakterystyka lokalnej grupy działania (LGD) jako jednostki odpowiedzialnej za realizację lokalnej strategii rozwoju (LSR) 1) nazwa i status prawny LGD oraz data wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego i numer w tym rejestrze; Nazwa: Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działanie Podbabiogórze Status prawny: Stowarzyszenie z uwzględnieniem zapisów art. 15 ustawy z 7 marca 2007 r. o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich z udziałem środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich Data wpisu: 12 kwietnia 2006 roku Numer KRS: ) opis procesu budowania partnerstwa; Działania związane z powołaniem do życia Lokalnej Grupy Działania, która była jednostką odpowiedzialną za realizację Zintegrowanej Strategii Rozwoju Obszarów Wiejskich Podbabiogórza, prowadzone były od początku realizacji projektu w ramach I Schematu,,Pilotażowego Programu Leader+. Pierwszy etap tych działań związany był z analizą prawną ram instytucjonalnych dla powstającej Lokalnej Grupy Działania przez układ partnerski Podbabiogórza. Proces ten ostatecznie zakończył się w dniu 25 stycznia 2006 roku poprzez ostateczny wybór stowarzyszenia jako formy prawnej Lokalnej Grupy Działania oraz dyskusję na temat szczegółowych zapisów statutowych Lokalnej Grupy Działania. Po wyborze przez układ partnerski Podbabiogórza formy prawnej powstającej LGD prowadzone były konsultacje projektu Statutu. Po określeniu ostatecznego brzmienia Statutu LGD, przy uwzględnieniu wytycznych programowych,,pilotażowego Programu Leader+ uczestnicy projektu w ramach I Schematu powołali w dniu 28 lutego 2006 roku do życia Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania PODBABIOGÓRZE na podstawie ustawy z dnia 7 kwietnia 1989 roku Prawo o Stowarzyszeniach (Dz. U. z 2001 r. Nr 79, poz. 855 z późn. zm.). Komitet Założycielski Stowarzyszenia Lokalna Grupa Działania PODBABIOGÓRZE stanowiło 50 osób, które zostały zarekomendowane do prac Stowarzyszenia przez 28 podmiotów Podbabiogórza, wśród których 14 należy do grupy partnerów publicznych i 14

7 należy do grupy partnerów społeczno gospodarczych, zachowując tym samym równowagę sektorową. Lista partnerów została zaprezentowana poniżej. Lista partnerów publicznych i społeczno-gospodarczych w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 roku o Narodowym Planie Rozwoju (Dz. U. Nr 116, poz.1206), którzy zarekomendowali członków założycieli do Stowarzyszenia Lokalna Grupa Działania Podbabiogórze : PARTNERZY PUBLICZNI 1. Gmina Budzów 2. Gminna Biblioteka Publiczna w Budzowie 3. Gmina Bystra Sidzina 4. Gminny Ośrodek Kultury, Promocji, Turystyki i Sportu Bystra Sidzina 5. Gmina Jordanów 6. Gminny Ośrodek Kultury w Jordanowie 7. Centrum Kultury, Promocji, Turystyki i Sportu w Makowie Podhalańskim 8. Gmina Stryszawa 9. Gmina Zawoja 10. Szkoła Podstawowa nr 4 w Zawoi 11. Szkoła Podstawowa nr 5 w Zawoi Gołyni 12. Gmina Zembrzyce 13. Szkolne Schronisko Młodzieżowe w Zawoi z filią w Suchej Beskidzkiej 14. Starostwo Powiatowe w Suchej Beskidzkiej PARTNERZY SPOŁECZNO GOSPODARCZY 1. Stowarzyszenie Tradycja i Natura Bystra Sidzina 2. Stowarzyszenie Ekologiczno Kulturalne LAS Jordanów 3. Fundacja Lutnia Staropolska Jordanów 4. Klub Sportowy BÓR Jordanów 5. Zakłady Mięsne MIŚKOWIEC Maków Podhalański 6. Firma Zabielanka Maków Podhalański 7. Babiogórskie Stowarzyszenie Zielona Linia Stryszawa 8. Stowarzyszenia na Rzecz Zrównoważonego Rozwoju Przysłop Zawoja 9. Uczniowski Klub Sportowy Zawojak Zawoja 10. Stowarzyszenia Śleszowia Zembrzyce 11. Jerzy Gęsikowski przedsiębiorca indywidualny Zembrzyce 12. Wyższa Szkoła Turystyki i Ekologii w Suchej Beskidzkiej 13. Polskie Towarzystwo Schronisk Młodzieżowych Oddział Kraków 14. Fundacja Spółdzielczy Fundusz Oświaty Wiejskiej ODiDK Sucha Beskidzka Po uzyskaniu wpisu do KRS w dniu 28 kwietnia 2006 roku przeprowadzono wybory władz Stowarzyszenia czyli Zarządu zgodnie z 18 Statutu Stowarzyszenia LGD Podbabiogórze (9 osób) oraz Komisji Rewizyjnej zgodnie z 18 Statutu 19 Statutu (3 osoby). Zarząd Stowarzyszenia LGD Podbabiogórze został powołany w następujący sposób: - 7 członków Zarządu jako przedstawicieli gmin zaangażowanych wskazali członkowie zwyczajni posiadający rekomendacje partnerów społecznych 7

8 - i gospodarczych w rozumieniu przepisów o Narodowym Planie Rozwoju lub innych osób prawnych posiadających swoją siedzibę na terenie poszczególnych gmin objętych działaniami Stowarzyszenia 2 członków Zarządu zostało wybranych przez Walne Zebranie Członków spośród kandydatów zgłoszonych przez członków zwyczajnych Stowarzyszenia. Zarząd Stowarzyszenia LGD Podbabiogórze został wybrany z zachowaniem proporcji polegającej na tym, iż Zarząd składać się będzie z co najmniej 50% członków zwyczajnych Stowarzyszenia wskazanych przez poszczególne podmioty będące partnerami społecznymi i gospodarczymi oraz przy zachowaniu wymogu statutowego, że w składzie Zarządu nie może być mniej niż 40% kobiet i mniej niż 40 % mężczyzn. W dniu 07 kwietnia 2008 roku Walne Zebranie Członków Stowarzyszenia Lokalna Grupa Działania "Podbabiogórze" dokonało wyboru Zarządu. Obecny skład Zarządu to: 1. Danuta Kawa Prezes Zarządu Stowarzyszenia 2. Grzegorz Hadwiczak - Wiceprezes Zarządu Stowarzyszenia 3. Władysław Hujda - Wiceprezes Zarządu Stowarzyszenia 4. Maria Kus - Skarbnik Zarządu Stowarzyszenia 5. Katarzyna Bartyzel Członek Zarządu Stowarzyszenia 6. Mariusz Zasadziński Członek Zarządu Stowarzyszenia 7. Renata Chudzik Członek Zarządu Stowarzyszenia 8. Jadwiga Frątczak-Mróz Członek Zarządu Stowarzyszenia 9. Tadeusz Uczniak Członek Zarządu Stowarzyszenia Skład Komisji Rewizyjnej: 1. Piotr Grych Przewodniczący Komisji Rewizyjnej 2. Anna Oleksa Wiceprzewodnicząca Komisji Rewizyjnej 3. Zdzisława Wojdyło Członek Komisji Rewizyjnej 3) charakterystyka członków LGD albo jej partnerów i sposób rozszerzania lub zmiany składu LGD; Obecny stan członków wynosi 119 spośród których 102 to osoby fizyczne, 17 to osoby prawne. Sposób rozszerzania lub zmiany składu LGD 8

9 Zgodnie ze Statutem Stowarzyszenia LGD Podbabiogórze Członkiem zwyczajnym Stowarzyszenia może być: 1) osoba fizyczna, która: a) spełnia warunki określone w ustawie Prawo o stowarzyszeniach, b) jest pełnoletnia, c) posiada pełną zdolność do czynności prawnych, d) posiada obywatelstwo Rzeczpospolitej Polskiej lub innego państwa UE, bez względu na miejsce zamieszkania, e) działa na rzecz rozwoju obszarów wiejskich, f) przedstawi pisemną rekomendację udzieloną przez: działającego na obszarze, którego dotyczy LSR, partnera społecznego lub gospodarczego, lub gminę wiejską, lub gminę miejsko-wiejską, lub związek międzygminny, lub inną osobę prawną, której działalność związana jest z realizacją celów Stowarzyszenia, lub innego przedsiębiorcę, lub grupę 10 osób fizycznych zamieszkałych na obszarze, którego dotyczy LSR, lub uzyska rekomendację przynajmniej od 2 członków zwyczajnych Stowarzyszenia, g) złoży deklarację członkowską, 2) osoba prawna, w tym jednostka samorządu terytorialnego [ustawa z 7 marca 2007 (Dz. U. Nr 64, poz.427)], która: działa na obszarze, którego dotyczy LSR, wykonuje działalność związaną z realizacją celów Stowarzyszenia, jest jednostką samorządu terytorialnego lub jednym z partnerów publicznych, gospodarczych i społecznych, w tym organizacją pozarządową działającą na rzecz rozwoju obszarów wiejskich, zajmującą się zagadnieniami z zakresu środowiska naturalnego lub promowanie równości mężczyzn i kobiet. przedstawi deklarację przystąpienia do LGD oraz wskazanie osoby reprezentującej osobę prawną w LGD lub, przedstawi uchwałę właściwego organu zawierającą deklarację przystąpienia do LGD oraz wskazanie osoby reprezentującej osobę prawną w LGD. 2. Jednostka samorządu terytorialnego będąca członkiem zwyczajnym Stowarzyszenia jest reprezentowana przez swój organ wykonawczy lub upoważnioną przez niego osobę. Zgodnie z 13 Statutu Stowarzyszenia Lokalna Grupa Działania "Podbabiogórze" Stowarzyszenie nie przewiduje członków wspierających i honorowych., w tym w szczególności Zarząd Stowarzyszenia będzie w ramach zarządzania procesem wdrażania LSR prowadził dalsze działania służące rozszerzaniu składu LGD o kolejnych członków, aktywizacji oraz współpracy lokalnych środowisk na rzecz rozwoju Podbabiogórza, rozwoju sieciowej struktury współpracy pomiędzy przedstawicielami różnych sektorów Podbabiogórza, która zdolna będzie do podejmowania wspólnych inicjatyw na rzecz rozwoju subregionu oraz 9

10 rozwiązywania lokalnych problemów, w celu poprawy efektywności i skuteczności wykorzystania ich zasobów rozwojowych oraz wzrostu konkurencyjności terytorialnej we wszystkich płaszczyznach zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju. Wśród działań, które będą służyć dalszej aktywizacji lokalnego środowiska, w tym szczególnie mieszkańców, organizacji społecznych i gospodarczych należy wymienić między innymi: 1. Planowane szkolenia i konferencje dla wybranych grup społecznych, zawodowych, gospodarczych i przedsiębiorczych Podbabiogórza, 2. Kampanie informacyjne realizowane zarówno poprzez spotkania jak i materiały drukowane, 3. Podbabiogórskie Forum Organizacji Pozarządowych jako forma aktywizacji środowisk lokalnych i rozwoju układu partnerskiego Podbabiogórza, 4. Podbabiogórska Rada Młodych Aktywnych jako forma aktywizacji środowisk lokalnych i rozwoju układu partnerskiego Podbabiogórza, szczególnie w oparciu zaangażowanie młodzieży i środowisk szkolnych, 5. Prowadzenie strony 6. Punkt wsparcia dla organizacji pozarządowych i grup społecznych w ramach Podbabiogórskiego Centrum Inicjatyw Społecznych. 4) struktura rady lub innego organu LGD, do którego wyłącznej właściwości należy wybór operacji zgodnie z art. 62 ust. 4 rozporządzenia nr 1698/2005, zwanych dalej organem decyzyjnym Rada LGD zgodnie z Statutem Stowarzyszenia może składać się od 20 do 27 osób. W skład Rady obecnie wchodzi 23 osoby, w podziale na trzy sektory w następujący sposób: a) partnerzy publiczni b) partnerzy gospodarczy c) partnerzy społeczni - 8 osób, co stanowi 35 % składu Rady - 5 osób, co stanowi 22 % składu Rady - 10 osób, co stanowi 43 % składu Rady Partnerzy publiczni stanowią poniżej 50 % składu Rady. Każdy z sektorów jest reprezentowany przez co najmniej 3 osoby. Obszar każdej gminy jest reprezentowany przez co najmniej jednego przedstawiciela. Skład Rady podano w tabeli poniżej. Tab. Skład Rady Lp Imię i nazwisko Kazimierz Polak Józef Gąsiorek Ryszard Hadka Marek Listwan Aureliusz Kania Nazwa Członka Gmina Maków Podhalański Gmina Zembrzyce Gmina Stryszawa Gmina Zawoja Gmina Bystra-Sidzina Gmina Maków Podhalański Zembrzyce Stryszawa Zawoja Bystra-Sidzina 10 Sektor publiczny publiczny publiczny publiczny publiczny

11 Jan Najdek Andrzej Pająk Gmina Budzów Starostwo Powiatowe w Suchej Beskidzkiej Stanisław Pudo Gmina Jordanów Barbara Piaseczny Firma Zabielanka Józef Krzak Stolarstwo-Handel STOLHAND Tadeusz Tatara Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej i Budownictwa ZAWOJA Spółka z o. o. Mariusz Usługi Tartaczne, Handel Drewnem, Usługi Frankiewicz Transportowe s.c. Andrzej Peć Eduskrypt Spółka z o. o. Janina Listwan Janina Listwan - Koło Gospodyń Wiejskich w Grzechyni Krystyna Krystyna Szczepaniak - Koło Gospodyń Wiejskich w Szczepaniak Bieńkówce Maria Grzechynka Fundacja Spółdzielczy Fundusz Oświaty Wiejskiej, Ośrodek Doradztwa i Doskonalenia Kadr Czesław Kruźlak OSP Bieńkówka Małgorzata Oleksa Małgorzata Oleksa Koło Gospodyń Wiejskich w Osielcu Zofia Hyciek Stowarzyszenia Tradycja i Natura Jacek Zając Stowarzyszenie Gmin Babiogórskich Ryszard Czaicki Ryszard Czaicki Dariusz Waligórski Stowarzyszenie Klub Sportowy Bór Toporzysko Folwark Jan Smyrak Zawojskie Stowarzyszenie Właścicieli Lasów Prywatnych Budzów Zawoja publiczny publiczny Jordanów Maków Podhalański Zembrzyce publiczny gospodarczy gospodarczy Zawoja gospodarczy Bystra-Sidzina gospodarczy Stryszawa Maków Podhalański gospodarczy społeczny Budzów społeczny Maków Podhalański społeczny Budzów Jordanów społeczny społeczny Bystra-Sidzina społeczny Stryszawa społeczny Zembrzyce Jordanów społeczny społeczny Zawoja społeczny Szczegółowe dane wszystkich członków organu decyzyjnego LGD przedstawia załącznik nr 11 do Wniosku o wybór LGD do realizacji LSR. 5) zasady i procedury funkcjonowania LGD oraz organu decyzyjnego; 11

12 LGD działa w oparciu o Statut Stowarzyszeni, który jest załącznikiem nr 1 do wniosku o wybór LGD do realizacji LSR i Regulaminy opracowane dla poszczególnych organów i Biura Stowarzyszenia oraz przepisy polskiego prawa w zakresie stowarzyszeń. Zarząd również uchwalił procedurę naboru pracowników LGD (załącznik nr 5 do Wniosku o wybór LGD do realizacji LSR) oraz opisy stanowisk precyzujące podział obowiązków i zakres odpowiedzialności na poszczególnych stanowiskach (załącznik nr 6 do Wniosku o wybór LGD do realizacji LSR) W dniu 23 maja 2006 roku Walne Zebranie zatwierdziło regulaminy organizacyjne Stowarzyszenia LGD Podbabiogórze. Wśród nich są: Regulamin Obrad Walnego Zebrania, Regulamin Zarządu, Regulamin Komisji Rewizyjnej, Regulamin Komisji Problemowych oraz Regulamin Biura Zarządu. Regulamin Rady został przyjęty przez Walne Zebranie w dniu 10 lipca 2008 r. i stanowi załącznik nr 2 do Wniosku o wybór LGD do realizacji LSR. Rada LGD jest organem LGD, do którego wyłącznej właściwości należy wybór operacji zgodnie z art. 62 ust. 4 rozporządzenia nr 1698/2005. Rada liczy od 20 do 27 osób. Członkiem Rady nie może być pracownik Biura LGD, Członek Zarządu i Komisji Rewizyjnej. Członkowie Rady wybierani są przez Walne Zebranie Członków Stowarzyszenia Lokalna Grupa Działania Podbabiogórze w głosowaniu tajnym, spośród członków Stowarzyszenia, przy czym w skład Rady wchodzą: 1) obligatoryjnie przedstawiciel jednostki samorządu terytorialnego, będącej członkiem Stowarzyszenia, 2) 50 % członków Rady stanowią podmioty, o których mowa w art. 6 ust. 1 lit b i c rozporządzenia Rady (WE) nr 1698/2005 z dnia 20 września 2005r. w sprawie wsparcia rozwoju obszarów wiejskich przez Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich, czyli partnerzy gospodarczy i społeczni oraz inne odpowiednie podmioty reprezentujące społeczeństwo obywatelskie, organizacje pozarządowe, w tym organizacje zajmujące się zagadnieniami z zakresu środowiska naturalnego, oraz podmiotami odpowiedzialnymi za promowanie równości mężczyzn i kobiet. Członkowie Rady mają obowiązek uczestniczenia w posiedzeniach Rady. W razie niemożności wzięcia udziału w posiedzeniu Rady, członek Rady zawiadamia o tym przed terminem posiedzenia Przewodniczącego Rady, a następnie jest obowiązany w ciągu 7 dni usprawiedliwić w formie pisemnej swoją nieobecność Przewodniczącemu Rady. Rada na pierwszym posiedzeniu, które zwołuje Prezes Zarządu wybiera w głosowaniu tajnym Przewodniczącego, Wiceprzewodniczącego i Sekretarza Rady. Przewodniczący Rady organizuje pracę Rady i przewodniczy posiedzeniom Rady oraz reprezentuje Radę na zewnątrz. Przewodniczący Rady ma obowiązek zwołać Radę na wniosek Zarządu. Podczas nieobecności Przewodniczącego Rady jego obowiązki pełni Wiceprzewodniczący. Posiedzenia Rady są zwoływane odpowiednio do potrzeb wynikających z naboru wniosków prowadzonego przez LGD, lecz nie rzadziej niż raz na rok. Posiedzenia Rady zwołuje Przewodniczący Rady, uzgadniając miejsce, termin i porządek posiedzenia z Zarządem. 12

13 Członkowie Rady powinni być pisemnie zawiadomieni o miejscu, terminie i porządku posiedzenia Rady najpóźniej 14 dni przed terminem posiedzenia. W okresie 14 dni przed terminem posiedzenia Rady jej członkowie powinni mieć możliwość zapoznania się ze wszystkimi materiałami i dokumentami związanymi z porządkiem posiedzenia, w tym z wnioskami, które będą rozpatrywane podczas posiedzenia. Posiedzenia Rady są jawne. Zawiadomienie o terminie, miejscu i porządku posiedzenia Rady podaje się do publicznej wiadomości co najmniej na 7 dni przed posiedzeniem. W posiedzeniach Rady uczestniczy Prezes Zarządu lub wskazany przez niego członek Zarządu z głosem doradczym (bez prawa do głosowania). Do udziału w posiedzeniu Rady mogą być zaproszone osoby trzecie, w szczególności osoby, których dotyczą sprawy przewidziane w porządku posiedzenia. Posiedzenia Rady otwiera, prowadzi i zamyka Przewodniczący administracyjno-biurową posiedzeń Rady zapewnia Biuro Zarządu LGD. Rady. Obsługę Decyzja w spawie wyboru projektów (zwanych w dalszej części również operacjami) do finansowania jest podejmowana w formie uchwały Rady. Podczas głosowania nad wyborem projektu dotyczącego podmiotu reprezentowanego przez członka Rady, Radny jest automatycznie wyłączony z głosowania. Każdy Członek Rady, przed uczestnictwem w pierwszym posiedzeniu Rady składa oświadczenie, że w razie zaistnienia takiej sytuacji, poinformuje o tym Przewodniczącego Rady. Członkowie Rady z terenu gminy wnioskodawcy, której projekt dotyczy są automatycznie wyłączeni podczas głosowania nad wyborem projektu. Wszystkie głosowania Rady są jawne. Głosowania Rady mogą odbywać się w następujących formach: 1) przez podniesienie ręki na wezwanie Przewodniczącego Rady, 2) przez wypełnienie i oddanie komisji skrutacyjnej kart do oceny operacji, stanowiących załączniki do niniejszego regulaminu. O wyborze formy głosowania decyduje Rada. Głosowania Rady odbywają się zwykłą większością głosów przy obecności co najmniej połowy Członków Rady uprawnionych do głosowania. OPIS WARUNKÓW TECHNICZNYCH I LOKALOWYCH BIURA ZARZĄDU STOWARZYSZENIA LOKALNA GRUPA DZIAŁANIA PODBABIOGÓRZE 13

14 Biuro Zarządu Stowarzyszenia LGD Podbabiogórze Biuro Zarządu Stowarzyszenia LGD Podbabiogórze, w dalszej części nazywane Biurem, mieści się w budynku Starostwa Powiatowego Powiatu Suskiego przy ulicy Kościelnej 5b w Suchej Beskidzkiej. Dogodne usytuowanie komunikacyjne Suchej Beskidzkiej i samego Biura sprawia, że potencjalni beneficjenci będą mieli ułatwiony dostęp do możliwości pozyskiwania środków z Osi 4 Leader. Ponadto inne Urzędy Powiatowe, jak i ARiMR znajdują się w jego bezpośrednim sąsiedztwie. Biuro dysponuje pomieszczeniem o łącznej powierzchni 20 m2 z dostępem do usług telekomunikacyjnych w tym do internetu. W skład wyposażenia Biura wchodzą: 1. szafa na dokumenty bieżące, 2. szafa przeznaczona do archiwizacji dokumentów, 3. dwa biurka z krzesłami, 4. szafka pod ksero, 5. stół z sześcioma krzesłami, 6.komputer stacjonarny, 7. laptop, 8. aparat cyfrowy, 9. urządzenie wielofunkcyjne (kopiarko-drukarko-skaner-fax, druk: czarno-biały), 10. drukarka kolorowa, 11. modem-router WIFI ( umożliwiający bezprzewodowy dostęp do internetu, także w razie potrzeby beneficjentom), 12. telefon stacjonarny. Biuro posiada wydzielone miejsce do przyjmowania i obsługi interesantów. Dodatkowo w razie potrzeby istnieje możliwość wynajęcia również w budynku Starostwa pomieszczenia o powierzchni ok. 100 m2 i przystosowania go do potrzeb LGD. 6) kwalifikacje i doświadczenie osób wchodzących w skład organu decyzyjnego Zgodnie z aktualnym potencjałem administracyjnym Rady Stowarzyszenia LGD Podbabiogórze należy stwierdzić, iż Rada posiada wysokie kwalifikacje i różnorodne doświadczenia w zakresie realizacji projektów oraz wybranych procesów rozwoju obszarów wiejskich co z pewnością pozwoli na sprawny i efektywny wybór projektów realizowanych na obszarze wdrażania LSR. Spośród 23 członków Rady: 14

15 a) 23 osób posiada udokumentowaną wiedzę z zakresu rozwoju obszarów wiejskich i podejścia Leader, b) 19 to osoby zameldowane na pobyt stały, na obszarze objętym LSR, przez okres co najmniej 3 lat, c) 13 posiada udokumentowane doświadczenie w zakresie realizacji operacji lub projektów z zakresu rozwoju obszarów wiejskich współfinansowanych ze środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej. d) 1 osoba posiada udokumentowaną znajomość języka angielskiego w stopniu umożliwiającym swobodne porozumiewanie się. Szczegółowe informacje o kwalifikacjach i doświadczeniu osób wchodzących w skład organu decyzyjnego zawarto w załączniku nr 11 do wniosku o wybór lokalnej grupy działania (LGD) do realizacji lokalnej strategii rozwoju (LSR) w ramach PROW ) doświadczenie LGD i członków LGD albo jej partnerów w realizacji operacji LGD uczestniczyło w Schemacie II Pilotażowego Programu Leader+ realizując projekt Turystyka, kultura i produkt lokalny największą wartością Podbabiogórza zgodnie z umową nr L/02/026/2006. W ramach projektu zrealizowano szereg działań: Szkolenia: Szkolenia i warsztaty tematyczne dla określonych grup społecznych (np. warsztaty muzyki regionalnej, szkolenia z sektora turystycznego, drzewnego) Analizy, ekspertyzy: Kompleksowa analiza potrzeb szkoleniowych i doradczych podbabiogórskiego sektora turystycznego i podbabiogórskiego sektora MŚP Analiza ginących zawodów i kompetencji Podbabiogórza wraz z programem ich ożywienia i komercjalizacji Opracowanie koncepcji systemu gminnych punktów dostępu do Internetu i nowoczesnych technologii informatycznych wraz z analizą potrzeb szkoleniowych mieszkańców i przedsiębiorców w zakresie rozwoju kompetencji informatycznych Studium kierunków rozwoju turystycznego Podbabiogórza wraz z programem projektów i działań do realizacji Opracowanie dokumentacji technicznej ścieżki turystycznej inicjatywy Leader+ na Podbabiogórzu Szlakiem atrakcji i produktów lokalnych Podbabiogórza jako trasy Podbabiogórskiego Ekomuzeum Program ochrony dziedzictwa kulturowego i krajobrazu Podbabiogórza wraz z programem działań do realizacji Opracowanie koncepcji systemu tras turystycznych i edukacyjnych na Podbabiogórzu Działania na rzecz promocji regionu: Opracowanie i wydanie folderu promocyjnego Nowoczesne produkty i usługi Podbabiogórza 2007 Opracowanie serwisu internetowego Podbabiogórskich Punktów informacji Turystycznej oraz utworzenie wirtualnego Sklepiku Babiogórskiego Utworzenie młodzieżowego muzycznego zespołu regionalnego jako forma aktywizacji młodzieży 15

16 Certyfikacja oraz nadanie znaku promocyjnego produktom lokalnym Wydanie katalogu produktów lokalnych Opracowanie tablic informacyjnych oraz oznakowanie ścieżki turystycznej Udział w branżowych targach krajowych Opracowanie i druk map oraz folderów dot. produktów i usług lokalnych Organizacja i działalność Podbabiogórskiej Rady Młodych Aktywnych i Podbabiogórskiego Forum Organizacji Pozarządowych Promocja regionu poprzez imprezy kulturalne - 8 imprez Współpraca i wymiana doświadczeń między LGD: Krajowe oraz zagraniczne wyjazdy studyjne Łączna wartość projektu zł. Szczegóły realizowanego projektu w II schemacie II PPL+ obrazuje sprawozdanie końcowe z projektu, który jest załącznikiem do Wniosku o wybór LGD do realizacji LSR. LGD nie realizowało innych projektów. Członkowie LGD mają bogate doświadczenie w realizacji operacji dzięki wykonaniu kilkudziesięciu, a może nawet kilkuset projektów zrealizowanych na obszarach wiejskich. Są to projekty obejmujące bardzo różne dziedziny, zarówno zgodne z działaniami w Osi 3 i 4 PROW, jak i inne projekty zrealizowane na obszarach wiejskich, związane z budową infrastruktury komunalnej i technicznej drogi, sieć wodna i kanalizacyjna, termomodernizacja obiektów (realizowane głównie przez gminy), jak i projekty związane z budową ścieżek rowerowych, modernizacją obiektów kulturalnych, edukacją ekologiczną, organizacją imprez kulturalnych. Wiele z tych projektów zrealizowanych zostało z udziałem środków europejskich. Szczegółowe informacje o doświadczeniu członków LGD zawarto w załączniku nr 17 do wniosku o wybór lokalnej grupy działania (LGD) do realizacji lokalnej strategii rozwoju (LSR) w ramach PROW

17 2. Opis obszaru objętego LSR wraz z uzasadnieniem jego wewnętrznej spójności 1) wykaz gmin wchodzących w skład LGD Lp Gmina Typ Identyfikator Ludność 1 Budzów wiejska Bystra-Sidzina wiejska Jordanów wiejska Maków Podhalański miejsko-wiejska Stryszawa wiejska Zawoja wiejska Zembrzyce wiejska Razem Miasto Ludność (Miasto) liczba osób zameldowanych na pobyt stały w dniu 31 XII 2006 r. Gminy tworzące obszar LGD to sześć gmin wiejskich i jedna gmina miejsko-wiejska. Miasto Maków Podhalański w gminie miejsko-wiejskiej ma poniżej 20 tys. mieszkańców. Łączna liczba ludności jest większa od 10 tys. i mniejsza od 150 tys. mieszkańców. Gminy obszaru objętego Lokalną Strategią Rozwoju Podbabiogórza, z uwagi na wspólne położenie geograficzne oraz bezpośrednie sąsiedztwo administracyjne, zachowują wysoką spójność pod względem przyrodniczym, historycznym, kulturowym i ekonomicznym. Wspólna historia i kultura oraz ciągłość zamieszkania na terenie Podbabiogórza od pokoleń sprawia, że mieszkańcy identyfikują się z obszarem stanowiącym lokalną małą ojczyznę. Wszystkie główne czynniki rozwojowe i jak ograniczające tempo rozwoju Podbabiogórza, zarówno w sferze społecznej, kulturowej, gospodarczej, przyrodniczej i instytucjonalnej, występują w każdej z gmin tego obszaru. Wniosek ten potwierdza przeprowadzona poniżej diagnoza Podbabiogórza, jak i fakt, iż czynniki te występują w dokumentach strategicznych wszystkich gmin objętych analizą, co przemawia dodatkowo za wyraźną spójnością społeczno-gospodarczą obszaru Podbabiogórza. 2) uwarunkowania przestrzenne (mapa), geograficzne, przyrodnicze, historyczne i kulturowe Gminy objęte LSR administracyjnie należą do powiatu suskiego i zajmują powierzchnię 637 km2, co stanowi 92,9 % powierzchni powiatu. Obszar LGD leży na południowozachodnim krańcu województwa małopolskiego i graniczy od zachodu z powiatem żywieckim 17

18 w województwie śląskim, od północy i wschodu z trzema innymi powiatami wchodzącymi w skład województwa małopolskiego: wadowickim, myślenickim i nowotarskim, a od południa z okresem Namestovo na Słowacji. Obszar LGD obejmuje dwie gminy miejskie: Jordanów 5157 osób zameldowanych na pobyt stały w dniu 31 XII 2006 r. Sucha Beskidzka osób zameldowanych na pobyt stały w dniu 31 XII 2006 r. Ze względu na liczbę ludności powyżej 5 tys. mieszkańców, obszar obu gmin nie mógł być włączony do obszaru LGD. Obszar LGD leży w pięciu mezoregionach: w Beskidach (Beskid Mały, Beskid Makowski, Beskid Żywiecki) i w Kotlinie Rabczańskiej oraz na Pogórzu Wielickim. Rys 1. Obszar LGD na tle województwa małopolskiego. wadowicki myślenicki żywiecki Namestovo nowotarski Obszar LGD to obszar typowo górski, a naturalne bogactwo regionu stanowią lasy, zajmujące 49,4% jego powierzchni. Południowa część obszaru Podbabiogórza, położona najwyżej, znajduje się na terenie Beskidu Żywieckiego, który dzieli się tu na trzy mniejsze jednostki geograficzne: Pasmo Babiogórskie z najwyższym szczytem całych Beskidów Zachodnich, Babią Górą (1725 m n.p.m.), Pasmo Polic (Polica, 1369 m n.p.m.) oraz Pasmo Jałowieckie, zwane też Przedbabiogórskim (Jałowiec, 1111 m n.p.m.). Charakterystycznym elementem krajobrazu północnej części powiatu są natomiast wzniesienia należące do niższych grup górskich Pasma Leskowca (918 m n.p.m.) i Łamanej Skały (929 m n.p.m.) w Beskidzie 18

19 Małym (na północnym zachodzie) oraz Pasma Koskowej Góry (866 m n.p.m.) w Beskidzie Makowskim (na północnym wschodzie). Rys 2. Obszar LGD na tle mapy hipsometrycznej z mezoregionami wg Kondrackiego Rys. Mapa turystyczna obszaru LGD 19

20 Klimat Obszar Podbabiogórza znajduje się w karpackiej strefie klimatycznej, w regionie podgórskim i górskim, w piętrze klimatycznym umiarkowanie ciepłym o średniej rocznej temperaturze od +60C do +80C, przy rocznej sumie opadów mm oraz długości okresu wegetacyjnego dni. W szczytowych partiach gór występuje klimat umiarkowanie chłodny. Klimat charakteryzuje się częstymi zmianami: dni pogodne to tylko około 20% roku, wiatry wieją najczęściej z północnego zachodu i zachodu, pojawia się także wiatr halny. Warunki klimatyczne obszaru kształtowane są w głównej mierze przez masy powietrza polarno-morskiego napływającego z zachodu, polarno-kontynentalnego napływającego ze wschodu, w mniejszym stopniu arktycznego i zwrotnikowego. W okresie zimowo wiosennym pogoda jest najczęściej kształtowana przez układy niżowe, w ciągu lata i jesienią przez układy wyżowe. Obszar cechuje się większym zachmurzeniem i większą częstotliwością dni z opadami i jednocześnie mniejszą liczbą dni słonecznych niż obszary beskidzkie położone dalej w kierunku wschodnim. Promieniowanie całkowite zwiększa się zimą wraz z wysokością n.p.m., latem zaś maleje. Ta cecha klimatu przemawia za rozwojem sportów zimowych w Beskidach. Sezonowy przebieg zachmurzenia i nasłonecznienia wskazuje, że najkorzystniejsze warunki występują w okresie późnego lata i jesienią, a także w drugiej połowie okresu z pokrywą śnieżną. Czas zalegania pokrywy śnieżnej przekracza 4 miesiące, a w najwyższych partiach obszaru nawet 6 miesięcy. Miąższość pokrywy śniegu w okresie maksymalnej jej wartości (luty marzec) rośnie wraz z wysokością n.p.m. Najkorzystniejsze warunki klimatu lokalnego mają stoki górskie o ekspozycji południowej oraz południowo wschodniej i południowo zachodniej. Najmniej korzystne warunki notuje się w dolinie rzek, gdzie tworzą się zastoiska zimnego powietrza. Dotyczy to głównie wylotów dolin bocznych, przy zmianie kierunku dolin oraz przed przewężeniami i przegrodami terenowymi. Gleby Na terenie obszaru dominują gleby brunatne kwaśne. W ich kształtowaniu równorzędną rolę odgrywa klimat, roślinność i skała macierzysta. Gleby takie kształtują się w klimacie umiarkowanie wilgotnym, głównie pod wpływem mezofilnych lasów liściastych, przy dobrych warunkach humifikacji szczątków organicznych i na podłożu zawierającym przynajmniej drobne ilości wapnia. Mniejszość stanowią gleby zbielicowane, a ponadto w dolinach rzek występują mady górskie. Są to głównie gleby pyłowo ilaste, średnie lub ciężkie, średnio głębokie. Przydatność gleb do uprawy określana jest poprzez klasyfikację bonitacyjną. Odsetek gleb należących do I, II i III klasy na terenie całego obszaru Podbabiogórza jest niski i wynosi 3%. Dominują gleby klasy IV, V i VI. Są to gleby na ogół płytkie, silnie szkieletowe, narażone na procesy erozyjne. Największe zagrożenia środowiska glebowego to: erozja (szczególnie na stokach wzgórz) i stosowanie rolniczych środków chemicznych (nawozy sztuczne i środki ochrony roślin), które przy nieprawidłowym ich dozowaniu mogą być przyczyną systematycznego pogarszania ich jakości. Bogactwa naturalne Geologicznie obszar Podbabiogórza należy do Karpat Zewnętrznych i zbudowany jest ze skał fliszowych. Dominujące znaczenie wśród surowców mineralnych Podbabiogórza mają eksploatowane odkrywkowo surowce skalne. Najliczniejszą grupą kopalin wśród 20

21 wydobywanych surowców skalnych stanowią piaskowce, które na obszarze Podbabiogórza występują w gminach Jordanów, Stryszawa oraz Zembrzyce. Lesistość Lasy zajmują 49,03% (2007 rok) powierzchni całkowitej obszaru LGD. W gminach przeważają lasy iglaste. Średnio 0,16% ogólnej powierzchni lasów na terenie Podbabiogórza tj. ok. 50 ha podlega odnowieniom leśnym i zalesianiu, przy czym najwięcej, bo aż 0,95 % (42 ha) w gminie Bystra Sidzina, a najmniej, po 1 ha, w gminach Budzów (0,02 %), Stryszawa (0,02 %) i Zawoja (0,01 %). Ilość pozyskiwanego drewna (grubizny) na 1 ha ogólnej powierzchni lasu na terenie całego obszaru Podbabiogórza kształtuje się na poziomie 0,49 m3/ha, co daje ponad 15 tys. m3 drewna rocznie. Najwięcej drewna pozyskuje się w gminach Bystra-Sidzina 1,18 m3/ha oraz Jordanów 0,94 m3/ha, a najmniej w gminie Stryszawa 0,18 m3/ha. Większość stanowią prywatne grunty leśne tj. 57 % gruntów leśnych ogółem. Pozostałe 43% to grunty publiczne, w większości należące do Skarbu Państwa. Zasoby wodne Obszar Podbabiogórza jest terenem obfitującym w wodę, posiada gęstą sieć rzek i potoków. Niemal cały opisywany teren leży w dorzeczu górnej Skawy, głównej rzeki regionu, która jest jednym z prawobrzeżnych karpackich dopływów Wisły. Właśnie nad Skawą leżą miasta: Maków Podhalański i Jordanów. Do najważniejszych dopływów Skawy na tym terenie należą: Pożoga, Toporzyski Potok, Bystrzanka, Cadynka, Skawica, Grzechynia, Stryszawka i Tarnawka (lewobrzeżne), oraz Malejów, Osielec, Wieprzec, Żarnowianka i Paleczka (prawobrzeżne). Dorzecze górnej Skawy zajmuje tereny o bardzo urozmaiconym charakterze. W okresie intensywnych opadów wezbrane wody stwarzają duże zagrożenie powodziowe. Wody przepływającej przez obszar Podbabiogórza Skawy nie odpowiadają normatywom klasy czystości wód, a wody Stryszawki na jej końcowym odcinku należą do III klasy czystości wód powierzchniowych. Wody podziemne, wgłębne i gruntowe, w punktach badawczych krajowej sieci monitoringu na obszarze Podbabiogórza należą do klasy Ia i Ib jakości wód podziemnych (źródło WIOŚ w Krakowie). Częściowo na obszarze Podbabiogórza, tj. w granicach administracyjnych gmin: Zawoja, Maków Podhalański, Jordanów znajduje się zbiornik wód podziemnych w ośrodku szczelinowym. Grzbietem Babiej Góry i zachodnim odcinkiem Pasma Polic biegnie europejski dział wód, który oddziela zlewisko Bałtyku od zlewiska Morza Czarnego. Na terenie Podbabiogórza nie występują wody uznane za lecznicze. 21

22 Zanieczyszczenie środowiska Główny składnik zanieczyszczeń powietrza na obszarze Podbabiogórza stanowią zanieczyszczenia gazowe (99% zanieczyszczeń powietrza), związane przede wszystkim z emisją dwutlenku węgla. Głównym źródłem emisji zanieczyszczeń jest gmina Maków Podhalański. W wyniku corocznej oceny jakości powietrza w województwie małopolskim strefę Podbabiogórza zaliczono do klasy B. Klasyfikacji jakości powietrza dokonuje się ze względu na kryterium ochrony zdrowia i ochrony roślin, określając poziom stężenia zanieczyszczeń oraz konieczne do podjęcia działania. W klasie B poziom stężeń zanieczyszczeń jest powyżej wartości dopuszczalnej, lecz nie przekracza wartości dopuszczalnej powiększonej o margines tolerancji. Obszary objęte ochroną Prawie 30% powierzchni obszaru LGD w 2007 roku stanowiły obszary prawnie chronione. Obszary tego typu występują we wszystkich gminach Podbabiogórza oprócz Makowa Podhalańskiego. W gminach Bystra-Sidzina i Jordanów stanowią one 100% powierzchni gminy, przy czym są to obszary chronionego krajobrazu. Na terenie dwóch gmin znajdują się rezerwaty, tj. w gminie Bystra-Sidzina (13 ha) oraz w gminie Zawoja (59 ha) Rezerwat na Policy im. prof. Z. Klemensiewicza, naturalny górnoreglowy bór świerkowy, ostoja chronionych gatunków zwierząt. W celu ochrony unikalnych walorów krajobrazowych i przyrodniczych Babiej Góry na południowych krańcach obszaru Podbabiogórza, m.in. na terenie gminy Zawoja (2552 ha), został utworzony w 1954 r. Babiogórski Park Narodowy, kilka lat temu włączony do międzynarodowej sieci Rezerwatów Biosfery UNESCO. 22

23 Rezerwat Na Policy im. prof. Z. Klemensiewicza (SOO Na Policy PLH120012) o powierzchni 72,6 ha oraz masyw Babiej Góry (SOO Babia Góra PLH120001) o powierzchni 3 442,4 ha należą do specjalnych obszarów ochrony Europejskiej Sieci Ekologicznej Natura Na obszarze objętym LSR znajduje się 82 % powierzchni SOO Na Policy oraz 74 % powierzchni SOO Babia Góra. SOO Babia Góra PLH (3442,4 ha) Masyw Babiej Góry jest najwyższym pasmem górskim Beskidu Wysokiego, zbudowanym z fliszu karpackiego, w którego skład wchodzą głównie piaskowce, łupki i margle. Północne stoki masywu, powstałe w wyniku procesów osuwiskowych, są strome. Charakteryzują się znacznie bardziej urozmaiconą rzeźbą niż łagodne stoki południowe. Grzbiet jest obszarem wododziałowym pomiędzy zlewnią Morza Bałtyckiego i Morza Czarnego. Spośród innych, niższych pasm Beskidów, Babia Góra wyróżnia się typową dla wysokich gór strefowością klimatyczno roślinną oraz obecnością piętra kosodrzewiny. Lasy zajmują ok. 90% obszaru. W drzewostanach dominuje świerk, jodła i buk. Bory jodłowo-świerkowe, które tylko w niewielkim stopniu były niegdyś użytkowane gospodarczo, zachowały pierwotny charakter. Ponad granicą lasu występują zarośla kosodrzewiny, a leżące powyżej szczytowe partie masywu pokryte są skalnymi rumowiskami. Znajduje się tu także 1 z 2 stanowisk zarośli kosodrzewiny na terenie Beskidów. Ostoja odznacza się bogatą florą (ok. 924 gat. roślin naczyniowych), a wśród niej występuje wiele gatunków rzadkich i zagrożonych oraz prawnie chronionych. Najcenniejszymi roślinami są okrzyn jeleni Laserpitium archangelica, który na Babiej Górze ma swoje jedyne stanowisko w Polsce i rogownica alpejska Cerastium alpinum ssp. babiogorense, takson endemiczny dla Babiej Góry. Jest to także jedno z 4 stanowisk w Polsce tojadu morawskiego i jeden z 4 rejonów występowania tocji karpackiej. Jedno z trzech w Polsce miejsc występowania karpackich endemitów: darniówki tatrzańskiej i sichrawy karpackiej (ostatnie stwierdzenie sichrawy pochodzi z 1987 roku). Z terenu ostoi podano już ok gatunków bezkręgowców. Bogata jest koleopterofauna (ok udokumentowanych gatunków) z 14 gatunkami prawnie chronionymi. Interesujące gatunki 23

24 zanotowano też wśród skąposzczetów Oligocheta (np. dżdżownica subalpejska) i niesporczaków Tardigrada (np. Echiniscus lapponicus). W masywie Babiej Góry występowała nadobnica alpejska gatunek priorytetowy z załącznika II Dyrektywy Siedliskowej; zachowały się jej siedliska, więc jest możliwa restytucja. Obszar ma również duże znaczenie dla ochrony ptaków. Podstawowe zagrożenia tego obszaru to transgraniczne zanieczyszczenie powietrza oraz pozbywanie się odpadów z gospodarstw domowych. SOO Na Policy PLH (72,6 ha) Obszar obejmuje szczytowe partie góry Polica w Beskidzie Żywieckim. Masyw Policy zbudowany jest z piaskowców magurskich. Są to grubo i średnioławicowe piaskowce glaukonitowe lub mikowe, ilaste, miejscami wapniste lub krzemionkowe. Piaskowce przewarstwione są ciemnoszarymi łupkami. Prawie cały obszar porośnięty jest zwartym borem górnoreglowym, pokrywającym ok. 95% powierzchni ostoi. Spotyka się tu często pojedyncze osobniki dużych drapieżników. Znajdują się tu też stanowiska gatunków roślin naczyniowych chronionych prawnie oraz zagrożonych w Polsce. Obszar ma również duże znaczenie dla ochrony ptaków. Obszar obejmuje 2 rezerwaty przyrody: Rezerwat na Policy im. prof. Z. Klemensiewicza (58,7 ha; 1972) i Na Policy (13,2 ha; 1998). Terenem rekomendowanym do proponowanej sieci ekologicznej w ramach programu ECONET-PL jest gmina Stryszawa, która dzięki występującemu zróżnicowaniu elementów środowiska przyrodniczego należy do obszarów o bardzo wysokiej lub wysokiej różnorodności biologicznej. W skali całego kraju i jego systemu terenów ekologicznie cennych, obszar gminy reprezentuje bardzo wysokie i cenne wartości przyrodnicze. Na terenie obszaru Podbabiogórza znajduje się również południowo-wschodnia część Parku Krajobrazowego Beskidu Małego, powstałego w 1998 r. Zajmuje on ok. 2,6% powierzchni LGD. W przyszłości planowane jest również utworzenie rezerwatu "Leskowiec" celem ochrony fragmentu naturalnej buczyny, porastającej grzbiet pomiędzy Leskowcem a Groniem Jana Pawła II. Uwarunkowania kulturowe Grzbiety górskie wokół masywu Babiej Góry tworzą miejsce styczne regionów zamieszkałych przez kilka grup etnicznych górali: od północy Babiogórcy, od południa Orawianie, od zachodu Żywczaki, od wschodu Kliszczacy (grupa przejściowa pomiędzy Góralami a Lachami - Krakowiakami Zachodnimi). Każda z tych grup wykształciła swoisty typ budownictwa, stroju, zdobnictwa, rzeźby, malarstwa, muzyki i obrzędów. Ważnym momentem w historii osadniczej całego rejonu Babiej Góry, wspólnym zarówno dla północnych, jak i południowych jej stoków, było przybycie na ten teren pasterskiej ludności wołoskiej, której najsilniejsza fala dotarła tu w XVII wieku. Mieli oni duży wpływ na kulturę duchową i materialną górali regionu Babiej Góry. Na obszarze Podbabiogórza wyraźne są również wpływy kultury górali Podhala oraz Orawy. Liczne ślady tych wpływów pozostały w miejscowym nazewnictwie pasterskim i topograficznym. Niegdyś podstawą bytu Babiogórców była hodowla owiec i bydła oraz rolnictwo. Sporą rolę odgrywała gospodarka leśna, która dawała zatrudnienie nie tylko właścicielom lasów, ale również drwalom, czy wozakom. Z obróbką drewna związane było rzemiosło m.in. stolarstwo, bednarstwo, gonciarstwo, wyrób naczyń przydatnych w gospodarstwie domowym i rolnictwie. 24

25 Na dziedzictwo kulturowe mieszkańców Podbabiogórza składa się przede wszystkim: gwara, przebogata obrzędowość doroczno rodzinna (do dziś kultywuje się tradycje związane z dożynkami, kolędowaniem, jasełkami czy święceniem palm, przetrwały starodawne przyśpiewki i opowieści z wieloma bardzo specyficznymi obrzędami jak chociażby palenie hub, sobótki, hołdymas), folklor słowno - muzyczny, architektura tradycyjna: drewniana i murowana, zabudowa wiejska i małomiasteczkowa, dworska i zamkowo pałacowa, sakralna i świecka, również i tzw. mała architektura (np. liczne kapliczki i krzyże przydrożne), sztuka ludowa nieprofesjonalna oraz rękodzieło ludowe (przede wszystkim: zabawkarstwo, rzeźba w drewnie, malarstwo na szkle, hafciarstwo, plecionkarstwo wyroby z wikliny i łuby dartej, bibułkarstwo). Z tradycji wywodzą się również potrawy regionalne. Królową góralskich potraw jest kwaśnica z kiszonej kapusty z ziemniakami, a nie mniej smakowite są kluski bulate przygotowywane z tartych ziemniaków z dodatkiem mąki razowej. Od pokoleń sidzinianie i bystrzanie zajmują się wyrobem do dziś tradycyjnymi metodami wędzonych i suszonych serków. Tradycyjny wyrobem Babiogórców jest miód wielokwiatowy i spadziowy, z którego wytwarzana jest oryginalna nalewka miodówka. Bogate tradycje rękodzieła dzisiaj najbardziej znane są dzięki tzw. haftowi makowskiemu, wyrobom z wikliny, a także produkcji oryginalnych, drewnianych zabawek, będących jednymi z bardziej charakterystycznych wizytówek regionu. Aby kultywować tradycje zabawkarskie w Stryszawie powołano Beskidzkie Centrum Zabawkarstwa Ludowego i Warsztaty Twórcze. Uwarunkowania historyczne W okresie wczesnego średniowiecza tereny Podbabiogórza pokrywała puszcza karpacka. Zwarte osadnictwo pojawiło się tu dość późno w stosunku do innych regionów kraju. O najstarszych śladach pobytu człowieka w dorzeczu górnej Skawy przekonują wyniki badań archeologicznych, których wiadomo, że w Zembrzycach istniało znaczne grodzisko, datowane przez większość badaczy na okres kultury łużyckiej ( przed Chr.) Za czasów pierwszych Piastów opisywany obszar znalazł się w granicach Ziemi Krakowskiej, jednak ok r. został podzielony. Od tej pory jego zachodnia część znajdowała się na terenie księstw śląskich (początkowo opolskiego, później cieszyńskiego, a następnie, w wyniku kolejnych podziałów Śląska oświęcimskiego i zatorskiego), a wschodnia pozostawała w granicach Królestwa Polskiego. Granica pomiędzy nimi biegła wtedy mniej więcej wzdłuż linii Skawy, i dalej na południe w kierunku Pasma Babiej Góry i pogranicza polsko-węgierskiego. Podział ten miał istotne znaczenie dla dalszej historii obu części Podbabiogórza i sprawił, że ich dzieje potoczyły się nieco odmiennie. Pierwsza silniejsza i zwarta fala osadnictwa napłynęła na te tereny w XIV w. Akcja osadnicza była wówczas wspierana przez książąt oświęcimskich po stronie zachodniej i królów polskich, głównie Kazimierza Wielkiego, po stronie wschodniej. Trzecia fala osadnicza kierowała się na teren Podbabiogórza od strony północno-wschodniej, a jej nasilenie miało miejsce w XVI stuleciu i było związane z działalnością znanego rodu Jordanów z Zakliczyna. Zakładali oni kolejne wsie w zachodniej części Podbabiogórza (Osielec , Toporzysko, Wysoka, Naprawa), a ukoronowaniem tych działań była w 1564 r. lokacja na terenach dawnej 25

26 wsi Malejowa pierwszego miasta na tym terenie, które otrzymało od nazwiska swojego założyciela nazwę Jordanów. W 1564 roku Sejm w Warszawie dokonał ostatecznej inkorporacji terenów dawnych księstw oświęcimskiego i zatorskiego, zakupionych przez królów polskich już w poprzednim stuleciu, wcielając je jako powiat śląski do województwa krakowskiego. W ten sposób cały teren Podbabiogórza znalazł się w granicach Rzeczypospolitej. Można wyróżnić trzy jego części różniące się od siebie zwłaszcza pod względem stosunków własnościowych. Miejscowości położone w środkowej części opisywanego obszaru wchodziły nadal w skład starostwa lanckorońskiego i pozostawały wsiami królewskimi. Osady leżące na zachodnich i wschodnich krańcach Podbabiogórza znajdowały się w rękach prywatnych właścicieli. W 1772 r. w wyniku traktatu rozbiorowego teren Podbabiogórza został włączony w skład Cesarstwa Austriackiego. Starostwo lanckorońskie przestało istnieć, a miejscowości wchodzące wcześniej w jego skład, stały się własnością skarbu austriackiego. Pewna ich część została wystawiona na sprzedaż jeszcze w XVIII w., natomiast Maków wraz z okolicznymi 10 wsiami stał się w 1878 r. własnością arcyksięcia Albrechta Habsburga. Maków, Zawoja i okolice pozostawały w rękach Habsburgów także po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1918 r., przy czym część dóbr została w 1924 r. przekazana Polskiej Akademii Umiejętności w Krakowie. W okresie porozbiorowym, a także później, za czasów II Rzeczypospolitej, przeprowadzano na Podbabiogórzu częste zmiany w podziale administracyjnym. W wyniku reformy, jaka miała miejsce w Cesarstwie w 1867 r., utworzone zostały starostwa powiatowe. Wtedy to dobra suskie znalazły się w granicach powiatu żywieckiego, Maków i okolice wadowickiego, a Jordanów - myślenickiego. Kilka lat po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, w 1924 r. utworzony został nowy powiat z siedzibą w Makowie, w którego granicach znalazła się także Sucha wraz z okolicznymi miejscowościami. Taki stan rzeczy utrzymał się jednak tylko niespełna 10 lat, do roku 1933, kiedy to powiat makowski zlikwidowano. Sucha znalazła się wtedy ponownie w powiecie żywieckim, a Maków i okolice w wadowickim. Wschodnia część omawianego obszaru z Jordanowem w okresie II Rzeczypospolitej pozostawała stale w granicach powiatu myślenickiego. W okresie okupacji hitlerowskiej zachodnia część omawianego obszaru wraz z Suchą została bezpośrednio wcielona do Rzeszy Niemieckiej, natomiast wschodnia, z Makowem i Jordanowem, weszła w skład nowo utworzonego przez Niemców Generalnego Gubernatorstwa. Granica pomiędzy nimi biegła wzdłuż Skawy i dalej głównym grzbietem Pasma Jałowieckiego. W tych trudnych czasach mieszkańcy Podbabiogórza niejednokrotnie dawali dowody swojego patriotyzmu i przywiązania do Ojczyzny. Do historii przeszła dzielna walka, jaką z przeważającymi siłami niemieckimi 1-2 września 1939 r. stoczyły w Wysokiej koło Jordanowa oddziały 10. Brygady Kawalerii Zmotoryzowanej pod dowództwem płk Stanisława Maczka wspierane przez miejscową ludność. Od pierwszych miesięcy wojny na opisywanym obszarze rozwijał się ruch oporu, dużą aktywnością wykazywały się liczne oddziały partyzanckie, szczególnie aktywne w ostatnich latach okupacji w rejonie Pasma Polic. W styczniu 1945 r. tereny te zostały zajęte przez wojska radzieckie, które wyparły stąd oddziały niemieckie. Ważną datą w powojennej historii Podbabiogórza jest rok 1956, kiedy to z części terenów, wchodzących wcześniej w skład powiatów: żywieckiego, wadowickiego i myślenickiego utworzony został nowy powiat z siedzibą w Suchej. Jednak w 1975 r., w wyniku reformy wprowadzającej nowy, dwustopniowy podział administracyjny kraju (województwa, gminy) został on zlikwidowany, a jego teren podzielony i wcielony do nowoutworzonych 26

27 województw: bielskiego i nowosądeckiego. Ćwierć wieku później, w wyniku kolejnej reformy, już w czasach III Rzeczypospolitej, 1 I 1999 r., powiat suski obejmujący obszar Podbabiogórza, w nieco zmienionym kształcie terytorialnym, powrócił na mapę, wchodząc, zgodnie z tradycjami historycznymi i kulturowymi mieszkańców, w skład województwa małopolskiego. 3) ocena społeczno - gospodarcza obszaru, w tym potencjału demograficznego i gospodarczego obszaru oraz poziomu aktywności społecznej Ludność Obszar LGD według danych GUS za rok 2007 zamieszkuje łącznie osób, stanowi to 82,25% ludności całego powiatu suskiego i 2,08% ludności województwa małopolskiego. W prezentowanych gminach mieszka mężczyzn i kobiet co daje nam wskaźnik ilości kobiet na 100 mężczyzn w wysokości 100,8 który jest bardzo zbliżony do wartości średniej dla polskiej wsi tj Saldo migracji w 2007 roku dla obszaru LGD było dodatnie i wynosiło 47, warto zauważyć że 3 lata wcześniej saldo migracji było ujemne i wynosiło -12. Wskaźnik salda migracji na 1000 mieszkańców w 2007 roku wynosił 0,69. Dla porównania wskaźnik ten dla gmin miejskich i miejsko-wiejskich w Polsce wyniósł 1,64. Wskaźnik przyrostu naturalnego, mierzony różnicą liczby urodzeń i zgonów na 1000 ludności w LGD przyjął wartość dodatnią i wynosił w 2007 roku 2,59 co oznacza to, że sytuacja demograficzna na obszarze Podbabiogórza jest lepsza niż obszarów wiejskich w Polsce gdzie wskaźnik przyrostu naturalnego wyniósł 0,78. Strukturę ludności według wieku w roku 2007 przedstawia wykres poniżej. Należy zauważyć, że struktura na obszarze LGD nie odbiega znacząco od wartości obserwowanych dla polskiej wsi. 27

28 Strukturę ludności wg wieku produkcyjnego przedstawiono w tabeli (2007 r.). Dla porównania podano strukturę w % dla obszarów wiejskich w Polsce. Grupa wiekowa Ilość ludność w wieku przedprodukcyjnym (do 17 lat) ludność w wieku produkcyjnym ludność w wieku poprodukcyjnym % LGD 23,81 60,03 15,78 Polska Wieś 22,63 61,92 15,45 Poziom zatrudnienia i stopa bezrobocia Liczba osób zatrudnionych, łącznie z indywidualnym sektorem rolniczym na terenie LGD w 2007 roku wyniosła 9700 osób. Zatrudnienie w sektorze rolniczym wyniosło 4414 osoby co oznacza, że w sektorze rolniczym zatrudnionych jest 46% ogółu osób podejmujących jakąkolwiek działalność zarobkową. Stopa bezrobocia wyliczona jako stosunek zarejestrowanych bezrobotnych do ludności w wieku produkcyjnym wynosił na terenie LGD w 2007 roku 4,74%. Zarejestrowane jako bezrobotne były 1932 osoby, przy czym wśród tej liczby było 632 mężczyzn i 1300 kobiet. Jak widać bezrobotnych kobiet jest ponad dwa razy więcej niż mężczyzn. Stopa bezrobocia dla powiatu suskiego liczona przez GUS na czerwca 2008 roku wyniosła 5,5%, jest to wartość niska w odniesieniu zarówno do całego województwa gdzie wyniosła 7,4% jak również w skali kraju gdzie stopa bezrobocia jest równa 9,6%. Warto również zauważyć, że niższą stopę bezrobocia w województwie odnotowano jedynie w mieście Kraków (3,3%). Gospodarstwa rolne Obszar LGD wg danych GUS z 2007 roku zajmuje ok ha powierzchni ogółem, z czego użytki rolne zajmują ha, co stanowi 41,2% powierzchni ogółem, jest to trochę mniej niż średnio w polskich wsiach gdzie zajmują one średnio 51% powierzchni. Lasy 28

29 stanowią 49,03% obszaru, świadczy to o stosunkowo dużym stopniu zalesienia tego terenu. Średnio w kraju lasy porastają ok. 29,55% powierzchni obszarów wiejskich. Na użytki rolne składają się przede wszystkim grunty orne ha, co stanowi 59% użytków rolnych ogółem oraz łąki i pastwiska ha, co stanowi 40,5% użytków rolnych ogółem, pozostały teren zajmują sady. Najwięcej jest gospodarstw małych (do 1 ha). Nie ma w ogóle gospodarstw większych niż 30 ha. Rolnictwo jest mocno pofragmentowane, związane jest m.in. z specyficznym ukształtowaniem terenu. Gospodarstwa są mniejsze niż przeważnie na terenach wiejskich. Strukturę wielkości gospodarstw rolnych (Spis rolny 2002, GUS) na terenie LGD przedstawia wykres poniżej. Podmioty gospodarcze W 2007 roku na obszarze LGD funkcjonowały 5293 podmioty gospodarcze, a w roku 2006 mniej Wskaźnik przedsiębiorczości ilość podmiotów gospodarczych na 1000 mieszkańców LGD w 2007 roku wyniósł 78,03. Jest to wartość wyższa od średniej dla polskiej wsi 60,31. W 2004 roku funkcjonowało więcej, bo jednostek zarejestrowanych w systemie REGON, z czego 96,7% w sektorze prywatnym, w którym dominuje głównie działalność gospodarcza osób fizycznych - 85,81%. Największa liczba podmiotów gospodarczych zlokalizowana jest na terenie gminy Maków Podhalański 1 801, a najmniejsza w gminie Zembrzyce 394. Maków Podhalański cechuje się ponadto największą przedsiębiorczością swoich mieszkańców, mierzoną wskaźnikiem liczby podmiotów gospodarczych sektora prywatnego na 1000 mieszkańców, który wynosi 110,99, w porównaniu do gminy Stryszawa, gdzie wskaźnik ten jest o ok. połowę mniejszy i kształtuje się na poziomie 57,7 podmiotów na 1000 mieszkańców. 29

30 Niewielki udział w ogólnej liczbie podmiotów gospodarczych gmin Podbabiogórza mają spółki prawa handlowego (0,97%), spółki z udziałem kapitału zagranicznego (0,21%) oraz spółdzielnie (0,24%). Do głównych sektorów gospodarki na terenie Podbabiogórza należą przetwórstwo przemysłowe (sekcja D), budownictwo (sekcja F) oraz handel hurtowy i detaliczny, naprawy pojazdów samochodów, motocykli itp. (sekcja G). Widać znaczące różnice w stosunku do terenów wiejskich w Polsce, zwłaszcza jeżeli chodzi o sekcję D, która na tych obszarach stanowi średnio ok. 12% natomiast w LGD 30%. Dzieje się tak ze względu na mocno rozwinięty na tym obszarze sektor przemysłu drzewnego. Udział jednostek z poszczególnych sekcji w liczbie jednostek ogółem na terenie polskiej wsi oraz LGD kształtuje się odpowiednio według wykresu poniżej, który został sporządzony na podstawie danych GUS z 2007 roku. Branże gospodarki mające kluczowe znaczenie dla rozwoju obszaru Z przeprowadzonej analizy luk i potencjałów rozwojowych Podbabiogórza wynika, że kluczowymi dziedzinami dla rozwoju tego obszaru są następujące branże: turystyka, rzemiosło, handel i usługi, przetwórstwo drzewne. Turystyka 30