Robert Durst ciemna strona dewelopera sztuka jak to działa? ponadczasowa whisky. posiadania. bezpłatny dodatek do tygodnika gazeta finansowa

Transkrypt

1 Robert Durst ciemna strona dewelopera sztuka jak to działa? ponadczasowa whisky Sztuka posiadania bezpłatny dodatek do tygodnika gazeta finansowa

2 38 wielkie rody HISTORIA 26 czerwca 2 lipca 2015 r. Robert Durst ciemna Krzysztof Osiejuk Robert Durst otrzymuje regularnie z funduszu rodzinnego dwa miliony dolarów rocznie, a kiedy w wyniku korporacyjnego porozumienia w 2006 r. został ostatecznie wyłączony z biznesu, organizacja wypłaciła mu jednorazową premię w wysokości 65 milionów dolarów. Mówi się także, że w roku 2014 Robert Durst za ponad 20 milionów dolarów sprzedał dwie posiadłości, które wcześniej kupił za niespełna 9 milionów, a w dniu kiedy został po raz ostatni aresztowany, FBI szacowała jego majątek na 100 (niektórzy twierdzą, że nawet 110) milionów dolarów

3 WIELKIE RODY 39 HISTORIA strona dewelopera

4 40 wielkie rody HISTORIA 26 czerwca 2 lipca 2015 r. Robert Durst Po raz pierwszy media zwróciły uwagę na Roberta Dursta w roku 1980, kiedy jego śliczna i, jak wszystko na to wskazuje, Bogu ducha winna żona, nazwiskiem Kathie McCormack przepadła jak kamień w wodę. Durst poznał ją jesienią 1971 r. i tak ją oczarował, że już po drugiej randce, zgodziła się zamieszkać z nim w jego domu w stanie Vermont, gdzie ten od pewnego czasu prowadził sklep ze zdrową żywnością Licznik długu publicznego na Szóstej Alei w Nowym Jorku, między 42. a 43. ulicą Kiedy we wrześniu 2010 r. na ogromnym ekranie w centrum Warszawy Leszek Balcerowicz umieścił tak zwany licznik długu publicznego, reakcja na ową inicjatywę była dwojaka. Pierwsza z nich, nazwę ją naiwną, polegała na zastanawianiu się, jak to się stało, że człowiek, który niemal od samego początku III RP tworzył najtwardszy rdzeń systemu, wyszedł z tak niezwykłą inicjatywą i jaki ma interes w tym, by atakować rząd, jakby nie było, powołany decyzją tego systemu. Druga natomiast, i tę nazwałbym supernaiwną, polegała na refleksji sprowadzającej się do wniosku, że Balcerowicz to jednak nie byle kto, bo jaki zwykły zjadacz chleba byłby w stanie w aż tak spektakularny i skuteczny sposób zaangażować się w taką akcję wbrew sobie i swojemu naturalnemu środowisku? Kto inny miałby odwagę publicznie pokazać, że zadłużenie Polski rośnie w tempie 100 tysięcy złotych na minutę, 6 milionów złotych na godzinę, ponad 150 milionów złotych na dobę? Amerykański Balcerowicz Wydaje się jednak, że niewielu z nas miało świadomość, że pomysł tego licznika nie był ani oryginalny, ani aż tak odważny, skoro już w roku 1989 z identycznym projektem wystąpił amerykański deweloper Seymour Durst. Umieścił on taki sam zegar na Szóstej Alei w Nowym Jorku, między 42. a 43. ulicą, z tą różnicą, że tamten nie pokazywał głupich miliardów złotych, ale aż trzy biliony dolarów, z tendencja rosnącą. Nie ma to większego znaczenia dla na-

5 WIELKIE RODY 41 HISTORIA Seymour Durst Rodzice Seymoura Joseph i Rose Friedwald szej historii, dlatego należy tylko wspomnieć, że nowojorski zegar został czasowo wyłączony w latach , kiedy to za prezydentury powszechnie dziś znienawidzonego prezydenta George a W. Busha dług publiczny spadł. Dziś, ponieważ z tego co wiemy, wyświetlana liczba przekroczyła już 10 bilionów dolarów i zegarowi zabrakło cyfr, możemy bezpiecznie przyjąć, że to, co się tam pokazuje, nie ma jakiegokolwiek znaczenia, a tego typu wyliczenia są tylko medialną ciekawostką. Od krawiectwa do nieruchomości Pewnie dziś nie mielibyśmy żadnego powodu, by zajmować się tym zegarem, a już na pewno jego odpowiednikiem, który w Warszawie postanowił wzorem Seymoura Dursta zamontować Leszek Balcerowicz, gdyby nie ślad, jaki Durstowie zostawili w historii świata, a mianowicie syna Roberta Dursta. Seymour B. Durst urodził się 7 września 1913 r. w Nowym Jorku, jako syn żydowskich imigrantów z Gorlic, Josepha i Rose Friedwald. Kiedy Joseph przybył do Stanów, nie miał przy sobie marnego centa, ale ponieważ był zdolnym krawcem, w niedługim czasie doszedł do bardzo wysokiej pozycji jako bogaty producent odzieży, który to biznes po pewnym czasie rozwinął w kierunku aktywności deweloperskiej oraz handlu nieruchomościami. Czy za tą karierą stały wyłącznie wrodzone talenty i profesjonalne zdolności? Nie wiemy, choć warto też zauważyć, że poza szyciem ubrań i handlem nieruchomościami, Joseph działał w komitecie wykonawczym czegoś, co nosiło nazwę Żydowskiego Związku Edukacyjnego, jak również przez 27 lat pełnił funkcję przewodniczącego Hebrajskiego Stowarzyszenia Bezprocentowych Kredytów. Sam Seymour w roku 1931 ukończył Horace Mann School w Bronxie, a już cztery lata później wydział księgowości na Uniwersytecie Południowej Kalifornii. W roku 1940 został pełnoprawnym członkiem założonej przez ojca i działającej na Manhattanie The Durst Organization, którą po śmierci Josepha formalnie przejął. W tym samym roku poślubił Bernice Herstein, z którą miał czworo dzieci: Douglasa, dziś prezesa organizacji, Roberta, w znaczniej mierze głównego bohatera naszej historii, oraz Douglas Durst Seymour B. Durst urodził się 7 września 1913 r. w Nowym Jorku, jako syn żydowskich imigrantów z Gorlic, Josepha i Rose Friedwald. W niedługim czasie doszedł do bardzo wysokiej pozycji jako bogaty producent odzieży, który to biznes po pewnym czasie rozwinął w kierunku aktywności deweloperskiej oraz handlu nieruchomościami Uniwersytet Południowej Kalifornii Horace Mann School

6 42 wielkie rody HISTORIA 26 czerwca 2 lipca 2015 r. Douglas Durst Thomasa i Wendy, z rodzinnym biznesem mających tyle wspólnego, że pewnie w jakiś sposób z niego czerpią, jednak na co dzień trudnią się pisarstwem i filantropią. Przekleństwo rodziny pokazało po raz pierwszy swoją twarz w roku 1950, kiedy to, z do dziś niewyjaśnionych przyczyn, żona Seymoura zmarła w wieku zaledwie 32 lat, spadając z dachu rodzinnego domu w Scarsdale. Nowojorska potęga Choć Seymour nigdy ponownie się nie ożenił, nie wydaje się, by to smutne wydarzenie szczególnie go załamało. Podczas wakacji spędzanych w roku 1960 w Paryżu przyszło mu do głowy, by po powrocie do Nowego Jorku uruchomić projekt w postaci prywatnej kolekcji starych książek, druków, kartek pocztowych, map, oryginalnych plakatów filmowych i wszelkich możliwych pamiątek związanych z historią Nowego Jorku, który już wkrótce, pod nazwą The Old York Library stał się jedną z kulturalnych atrakcji miasta. Nie wolno jednak zapominać, że przez cały ten czas rodzinny biznes, funkcjonujący, jak już wspomnieliśmy, pod nazwą The Durst Organization, zapewniał Durstom pozycję jednej z najważniejszych nowojorskich marek obracających pieniędzmi na rynku nieruchomości. Po śmierci Seymoura w roku 1974 wyłączne kierownictwo w firmie przejął Douglas jej faktyczny szef od dwóch lat, czyli od dnia, kiedy ojciec przeszedł na emeryturę. Wydaje się, że to przede wszystkim jego zasługą jest dzisiejsza pozycja firmy. Głównie dzięki własnym staraniom, on sam pełni funkcję jednego z dyrektorów Real Estate Board of New York, a Durstowie, ze swoim ponadczteromiliardowym majątkiem uważani są za jedną z najbogatszych rodzin w Stanach Zjednoczonych. To w końcu nikt inny jak on, zarządzał budową kilku najsłynniejszych budynków w Nowym Jorku, takich jak 48-piętrowy 4 Times Square, 38-piętrowa Helena na Zachodniej 57 Ulicy 601, wznoszona aktualnie wieża w kształcie piramidy przy Po śmierci Seymoura w roku 1974 wyłączne kierownictwo w firmie przejął Douglas jej faktyczny szef od dwóch lat, czyli od dnia, kiedy ojciec przeszedł na emeryturę. Wydaje się, że to przede wszystkim jego zasługą jest dzisiejsza pozycja firmy. Głównie dzięki własnym staraniom, on sam pełni funkcję jednego z dyrektorów Real Estate Board of New York, a Durstowie, ze swoim ponadczteromiliardowym majątkiem uważani są za jedną z najbogatszych rodzin w USA tej samej ulicy, 57-piętrowy Epic na Zachodniej 31 Ulicy 125, 58-piętrowa Bank of America Tower przy One Bryant Park. To wreszcie on został głównym udziałowcem budowy tak zwanego One World Trade Center projektu, który powstaje na miejscu zniszczonego w roku 2001 World Trade Center. To pod jego zarządem The Durst Organization przedstawiła zwycięską ofertę wejścia w ów projekt z inwestycją w wysokości 100 miliona dolarów. Pewnie rodzinny biznes pięknie by się rozwijał, a opinia publiczna niewiele wiedziała o Durstach, gdyby nie sprawa Roberta. Zaczął od żony Po raz pierwszy media zwróciły uwagę na Roberta Dursta w roku 1980, kiedy jego śliczna i, jak wszystko na to wskazuje, Bogu ducha winna żona, nazwiskiem Kathie McCormack przepadła jak kamień w wodę. Durst poznał ją jesienią 1971 r. i tak ją oczarował, że już po drugiej randce, zgodziła się zamieszkać z nim w jego domu w stanie Vermont, gdzie ten od pewnego czasu prowadził sklep ze zdrową żywnością. Wkrótce jednak, za namową ojca, który miał wobec Roberta plany biznesowe, oboje przenieśli się na Manhattan, gdzie w roku 1973 wzięli ślub. Trudno powiedzieć, jak dokładnie rozwijały się między nimi relacje. Wiadomo jednak, że Durst swoją żonę regularnie bił i upokarzał, a ona, przynajmniej przez pierwsze lata, była w nim tak bardzo zakochana, że znosiła wszelkie przykrości, protestując najwyżej w prywatnych rozmowach ze swoimi najbliższymi koleżankami. Trzy tygodnie przed zniknięciem, Kathie została ponownie ciężko pobita przez męża, w związku z czym zażądała od Dursta 250 tysięcy dolarów i rozwodu. Oprawca zablokował jej kartę kredytową, usunął jej nazwisko ze wspólnego rachunku bankowego i ogłosił, że nie będzie dłużej finansował jej studiów medycznych. W nocy, której zniknęła, 31 stycznia 1982 r., jak przyznał sam Durst, doszło między nimi do kłótni i szarpaniny, po czym również wedle jego relacji Kathie wsiadła w pociąg w South Salem i udała się do Nowego Jorku. Od tego czasu już nikt jej nie widział. Na początku Durst ogłosił, że każdemu, kto wskaże miejsce pobytu żony jest gotów wypłacić 100 tysięcy dolarów, jednak już po krótkim czasie wysokość nagrody spadła do 15 tysięcy, a po kolejnych paru dniach rodzina i przyjaciółki Kathie mieli okazję zaobserwować, jak Robert Durst pozbywa się z domu rzeczy zaginionej. Kolejna ofiara Czy to ze względu na opieszałość policji i prokuratury, czy też z powodu przeróżnych działań podejmowanych przez The Durst Organization w celu ochrony interesów firmy, sprawa została zamknięta i dopiero w roku 1999, po tym, jak pojawiły się pewne nowe okoliczności, śledztwo zostało tym razem bardzo dyskretnie wznowione. Ponownie przeszukano dom Dursta, w którym tuż przed zniknięciem przebywała Kathie, podobnie jak pobliskie lasy oraz jezioro, jednak nie znaleziono nic godnego uwagi. Na horyzoncie pojawiła się kolejna osoba, Susan Berman, córka lokalnego gangstera, znana autorka książek o mafii, a jednocześnie od wielu już lat bliska partnerka Dursta, która jeszcze w latach 80. z wielkim zaangażowaniem świadczyła o jego niewinności. Ponieważ pojawiły się podejrzenia, że Berman mogła pomagać Durstowi w morderstwie i w pozbyciu się ciała, postanowiono ją przesłuchać Niemal 4 Times Square Helena Epic Bank of America Tower

7 WIELKIE RODY 43 HISTORIA Kathie McCormack Robert Durst z żoną Kathie w tym samym momencie znaleziono Berman martwą w jej domu. Z reporterskiej uczciwości należy zwrócić uwagę na fakt, że sama policja zdementowała pogłoski, jakoby zwracała się do Berman z prośbą o rozmowę, a więc nie należy wykluczać, że to ona sama zgotowała sobie los, szantażując Dursta ujawnieniem jego grzechów. Ponieważ jej śmierć wyglądała na klasyczną mafijną egzekucję, uznano, że Berman została zamordowana ze względu na swoją publicystyczną działalność, która nie podobała się znajomym jej ojca. Wprawdzie wciąż część podejrzeń była kierowana w stronę Dursta, szczególnie po tym, jak odkryto, że w minionych dniach bez wyraźnego powodu Durst przelał na jej konto 50 tysięcy dolarów, jednak po tym, jak ten ostatecznie odmówił składania zeznań w sprawie morderstwa, jego osoba została ze sprawy wyłączona. Ucieczka w przebraniu W roku 2000 (częściowo prawdopodobnie przez to, że już wtedy wiadomo było, że w swoich biznesowych kalkulacjach rodzina nie bierze go pod uwagę jako członka organizacji, a także chcąc uciec od nieustannych podejrzeń policji i mediów) Robert Durst przeprowadził się do miasta Galveston w Texasie, gdzie przebrał się za kobietę i wynajął skromny pokój w pensjonacie, planując wieść życie uciekiniera-samotnika. 9 października 2001 r. miejscowi znaleźli pływające w jeziorze rozczłonkowane ciało nieznanego Wieża w kształcie piramidy na Zachodniej 57 Na horyzoncie pojawiła się kolejna osoba, Susan Berman, córka lokalnego gangstera, znana autorka książek o mafii, a jednocześnie od wielu już lat bliska partnerka Dursta, która jeszcze w latach 80. z wielkim zaangażowaniem świadczyła o jego niewinności. Ponieważ pojawiły się podejrzenia, że Berman mogła pomagać Durstowi w morderstwie i w pozbyciu się ciała mężczyzny. Dzięki błyskawicznej i profesjonalnie przeprowadzonej akcji policji niemal natychmiast odnaleziono trop prowadzący prosto do Dursta, który został aresztowany. Po wpłaceniu kaucji w wysokości 250 tysięcy dolarów zwolniono go i nakazano stawić się 16 września w sądzie na przesłuchaniu. Durst jednak wyjechał z miasta. Niemal dwa miesiące później, 30 listopada 2001 r. został zatrzymany w miejscowości Bethlehem w stanie Pensylwania, kiedy to w lokalnym supermarkecie, mimo że miał w kieszeni One World Trade Center 500 dolarów w gotówce, próbował ukraść z półki kanapkę z kurczakiem i plaster, który wyjął z pudełka i przylepił sobie pod nosem, zwracając w ten sposób uwagę ochrony, oraz gazetę. Policja przeszukała samochód, który wcześniej wypożyczył, znajdując w nim 37 tysięcy dolarów w gotówce, dwa pistolety, działkę marihuany oraz mapkę pokazującą, w jaki sposób odnaleźć Gilberte Najamy, przyjaciółkę Kathie MacCormack, która przez wiele lat prowadziła przeciwko Durstowi swoje prywatne śledztwo, oskarżając go publicznie o zamordowanie żony. W tym samym czasie sprawdzono też, że w trakcie ucieczki Robert Durst nachodził z bronią swojego brata Douglasa, który w obawie przed atakiem zmuszony był wynająć dodatkową ochronę. Przed sądem W roku 2003 Robert Durst stanął przed sądem, oskarżony o zamordowanie, a następnie poćwiartowanie zwłok swojego sąsiada Morrisa Blacka. Podczas przesłuchania Durst przyznał się do zabójstwa Blacka, zeznał jednak, że zastrzelił go w samoobronie, kiedy ten w napadzie szału rzucił się na niego z bronią. Twierdził, że pociął jego ciało przy użyciu noża rzeźnickiego, dwóch pił oraz siekiery, fragmenty zapakował w worki na śmieci i wrzucił je do Zatoki Galveston w wyniku stresu potęgowanego obawą przed kłopotami z prawem, bardzo trudnym dzieciństwem, traumą po stracie matki, prze

8 44 wielkie rody HISTORIA 26 czerwca 2 lipca 2015 r. Susan Berman Morris Black Gilberte Najamy 30 listopada 2001 r. Robert Durst został zatrzymany w miejscowości Bethlehem w stanie Pensylwania, kiedy to w lokalnym supermarkecie, mimo że miał w kieszeni 500 dolarów w gotówce, próbował ukraść z półki kanapkę z kurczakiem i plaster, który wyjął z pudełka i przylepił sobie pod nosem, zwracając w ten sposób uwagę ochrony, oraz gazetę śladowaniami ze strony rodziny, która zawsze traktowała go, jak kogoś gorszego Obrońcą Dursta został słynny teksański adwokat Dick DeGuerin, znany między innymi z reprezentowania wobec FBI Davida Koresha, przywódcy sekty, który w kwietniu 1993 r. doprowadził do śmierci 74 swoich wyznawców. DeGuerin wykazał, że Durst cierpi na zespół Aspergera, co determinuje jego niestandardowe zachowania. Utrzymywał, że jeśli jego klient zastrzelił Blacka w samoobronie, czego oskarżenie nie było w stanie zakwestionować, to, co zrobił dalej z ciałem, nie ma najmniejszego znaczenia. Głowy Blacka, która mogłaby stanowić dowód na to, czy Durst strzelał w trakcie szamotaniny, czy też wykonał Aresztowany Robert Durst na Blacku świadomą egzekucję, nigdy nie odnaleziono, niemniej ten fakt mógł już tylko stanowić problem dla oskarżyciela, ława przysięgłych uznała więc Roberta Dursta za niewinnego. Niespodziewane spotkanie W 2004 r. Durst przyznał się do winy w kwestii naruszenia przepisów dotyczących zwolnienia za kaucją oraz ukrywania dowodów przestępstwa. Został skazany na pięć lat więzienia, jednak ponieważ na poczet kary zaliczono mu czas wcześniej spędzony w areszcie, już po roku wyszedł warunkowo na wolność. Zamiast trzymać się z dala od ludzi i miejsc, które miały pecha zastać przez niego wcześniej nawiedzone, najpierw udał się do domu, w którym zamordował Blacka, a następnie do pobliskiego centrum handlowego, gdzie oczywiście przypadkiem wpadł na sędzię Susan Criss, która przewodniczyła sprawie o zabójstwo Blacka, w której otrzymał wyrok więzienia. Zapytana przez media w marcu 2015 r., czy wierzy, że Durst mógł z zimną krwią zamordować Morrisa Blacka, sędzia Criss powiedziała: Przecież wszyscy widzieli, że on świetnie wiedział, co robi i że to nie był jego debiut. Ciało było pocięte z chirurgiczną wręcz precyzją przez człowieka, który znakomicie wie, w jaki sposób użyć tego narzędzia do tej kości, a tamtego do tego mięśnia. Było jasne, że on tego nie robił po raz pierwszy. Można było się przerazić. Znów za kratkami 14 marca 2015 r. Robert Durst został zatrzymany przez agentów FBI w hotelu Marriott w Nowym Orleanie, gdzie był zameldowany pod fałszywym nazwiskiem Everett Ward. Przy zatrzymaniu policja znalazła u Dursta naładowany rewolwer, pięć uncji marihuany, maskę z lateksu z peruką, fałszywy paszport, dolarów w studolarowych banknotach oraz pokwitowanie na odbiór dodatkowych 117 tysięcy dolarów w paczce wysłanej przez nieznaną kobietę z Nowego Jorku. Douglas Durst po aresztowaniu brata wygłosił oświadczenie dla mediów, że jest zadowolony i wdzięczny z powodu aresztowania Roberta i ma nadzieję, że w końcu poniesie on odpowiedzialność za wszystko, czego się dopuścił. Prokurator Okręgowy Nowego Orleanu Leon Cannizzaro, komentując fakt aresztowania Dursta zapowiedział, że w świetle jego wcześniejszych czynów, za samo nielegalne posiadanie broni, tu w Luizjanie Durst może się spodzie- Dick DeGuerin

9 WIELKIE RODY 45 HISTORIA Susan Criss Wszyscy widzieli, że on świetnie wiedział, co robi i że to nie był jego debiut. Ciało było pocięte z chirurgiczną wręcz precyzją przez człowieka, który znakomicie wie, w jaki sposób użyć tego narzędzia do tej kości, a tamtego do tego mięśnia. Było jasne, że on tego nie robił po raz pierwszy... wać dożywocia. Zapewne z tego powodu między Dickiem DeGuerinem, który pozostaje obrońcą Dursta, a sędziami z Luizjany toczy się prawdziwa wojna o to, czy on ma być sądzony tam na miejscu, czy też jego sprawa, tak jak chce DeGuerin, ma być przeniesiona do Kalifornii, gdzie nie ma kary śmierci, a sprawiedliwość niekiedy chodzi własnymi ścieżkami. Tajemnice psychopaty 23 marca 2015 r. sędzia odmówił przyjęcia kaucji od Dursta. Od tego czasu atmosfera jeszcze bardziej zgęstniała. Pojawiły się wiążące się z bardzo solidnymi dowodami Obrońcą Dursta został słynny teksański adwokat Dick DeGuerin, znany między innymi z reprezentowania wobec FBI Davida Koresha, przywódcy sekty, który w kwietniu 1993 r. doprowadził do śmierci 74 swoich wyznawców. DeGuerin wykazał, że Durst cierpi na zespół Aspergera, co determinuje jego niestandardowe zachowania podejrzenia, że to właśnie Durst stoi za zniknięciem w roku letniej Lynne Schulze oraz 16-letniej Karen Mitchell z Eureki w stanie Kalifornia (w roku 1997). Jest możliwe, że minione 50 lat było pełne okrutnych ataków Roberta Dursta w bardzo wielu miejscach Stanów Zjednoczonych. Mimo że dotychczas FBI nie było w stanie połączyć Dursta z którymkolwiek z nich, jak się okazuje, już w roku 2012 Biuro powołało do życia specjalny oddział mający zbadać, czy miał on związek z tak zwanymi morderstwami z Long Island Gilgo Beach, kiedy to część ofiar została rozczłonkowana i powrzucana do oceanu w workach na śmieci. Wraz ze sprawą zabójstwa Susan Berman wróciła też kwestia losu siedmiu psów rasy malamut, które wszystkie nosiły imię Igor. Durst z całą pewnością był ich posiadaczem, a wszystkie zginęły w niewyjaśnionych okolicznościach. Pojawiają się spekulacje, że to na nich Durst wprawiał się w sztuce rozczłonkowywania swoich ofiar. A zegar dalej tyka Przebywa więc Robert Durst w areszcie w Nowym Orleanie, czekając na proces i być może śmiertelny zastrzyk. Wygląda na to, że mimo starań jego obrony, tym razem nie uda mu się wyjść na wolność. Tymczasem w wielkim świecie, który rozciąga się za kratami jego celi, kwitnie potęga rodzinnej firmy Durst. Nie dajmy się zwieść temu, że na liście Forbesa zajmują oni miejsce dopiero w szóstej dziesiątce, bo rangę tego przedsięwzięcia możemy pojąć, kiedy zauważymy, że taka na przykład rodzina Kennedych znajduje się dopiero pod koniec drugiej setki. Drobny fragment owej potęgi stanowi własność Roberta, człowieka dziś już bardzo starego i nieco, głównie psychicznie, schorowanego, ale wciąż na tyle sprawnego, że jego (naturalna) śmierć nie jest kwestią czasu. W roku 2011 Durst nabył za niemal dwa miliony dolarów dom na Lenox Avenue w Harlemie. Jest również właścicielem trzech mieszkań w wielopiętrowym kompleksie w Houston. W czasie, gdy umierała Susan Berman, Durst sprzedawał właśnie dom w Trinidad w Kalifornii. Wartość wszystkich holdingów rodziny przekracza cztery miliardy dolarów. Od czasu, gdy Seymour przeszedł na emeryturę, pełna kontrola nad biznesem pozostaje w rękach Douglasa. Przez cały ten czas Robert Durst otrzymuje regularnie z funduszu rodzinnego dwa miliony dolarów rocznie, a kiedy w wyniku korporacyjnego porozumienia w 2006 r. został ostatecznie wyłączony z biznesu, organizacja wypłaciła mu jednorazową premię w wysokości 65 milionów dolarów. Mówi się także, że w roku 2014 Robert Durst za ponad 20 milionów dolarów sprzedał dwie posiadłości, które wcześniej kupił za niespełna 9 milionów, a w dniu kiedy został po raz ostatni aresztowany, FBI szacowała jego majątek na 100 (niektórzy twierdzą, że nawet 110) milionów dolarów. Durst czeka na spotkanie z przeznaczeniem. Ludzie z The Durst Organization dokładają starań, by na miejscu World Trade Center pojawił się piękny budynek, a tymczasem na należącym do rodziny gmachu przy Szóstej Alei 1133, wciąż wisi licznik długu publicznego, do którego albo już dodano, albo mają dopiero zostać dodane dwie kolejne cyferki, bo, jak swego czasu stwierdził sam Seymour Durst, za nim stoi rodzina, a więc również pokolenia, które dopiero nadejdą. A bardzo mu zależy, żeby nie musiały one ciągnąć za sobą tego przykrego bagażu.

10 46 rynek mody Buty jak to jest zrobione? Na półkach sklepowych znajdziemy tysiące butów. Kuszą kolorami, fasonami, pięknymi kształtami obcasów, ale nie wszystkie powstają w jednakowy sposób. Niektóre produkowane są masowo, przy użyciu nowoczesnych maszyn, inne ręcznie z wykorzystaniem tradycyjnej technologii. Piotr Brożek W przypadku popularnych marek obuwie wykonywane jest maszynowo, a w każdej serii powstają tysiące, jeśli nie miliony identycznych par. Zupełnie inaczej jest w małych pracowniach, które nie zlecają produkcji azjatyckim fabrykom, ale wykonują obuwie w Polsce, korzystając z umiejętności polskich pracowników i tylko w niewielkim stopniu wykorzystywane są do tego maszyny. Tak robi na przykład firma Sensatiano, która znalazła swoją niszę i w zakładzie pod Krakowem wytwarza przede wszystkim buty taneczne i ślubne. W przypadku produktów z małych zakładów znalezienie dwóch identycznych par butów może nasporzyć sporo trudności. Dlaczego? Obuwie takie często powstaje na indywidualne zamówienie, a trudno przecież o choćby dwa takie same gusta. Nawet jeśli obuwie trafia na sklepowe półki, przeważnie powstaje w krótkich seriach, więc ryzyko, że dwie osoby, które wybiorą się na przykład na to samo wesele, będą miały identyczne buty, jest bardzo niewielkie. Na początku był projekt Trudno sobie wyobrazić, aby międzynarodowa marka obuwnicza zmieniała projekt dla pojedynczego klienta (chyba że byłaby to gwiazda wielkiego formatu). W małych pracowniach często zdarza się, że to kupujący decyduje, co zostanie dla niego wyprodukowane. W Sensatiano podstawowe fasony powstały w oparciu o kanony tańca towarzyskiego. Kanony wciąż pozostają takie same, ale moda to już zupełnie co innego, dlatego aktualne trendy mają duży wpływ na modyfikacje oraz nowe wzory obuwia. Zdarza się, że klient zwraca się do nas z pytaniem o konkretny fason i jeśli nie mamy takiego w ofercie, sytuacja często kończy się opracowaniem nowego modelu. Przy tworzeniu nowych wzorów brane są pod uwagę zarówno sugestie klientów, intuicja właścicieli, jak i wizje projektantów, którzy współpracują z Sensatiano. Są wśród nich znani w branży specjaliści, którzy pracują także dla dużych marek. Po otrzymaniu wstępnego zarysu fasonu, projektant przystępuje do stworzenia cholewki na jeden rozmiar w ten sposób projekt będący wcześniej rysunkiem, zyskuje formę. Później powstaje pierwszy prototyp buta. Zanim obuwie trafi do produkcji, prototypów jest co najmniej kilka i spośród nich wybiera się najlepszy. Gdy zostanie już wybrany ostateczny projekt, nadchodzi czas na przygotowanie butów w różnych rozmiarach. I tu ciekawostka but w rozmiarze 40 nie jest jedynie powiększonym odpowiednikiem rozmiaru 37. Do każdego rozmiaru trzeba delikatnie zmodyfikować projekt, aby but był wygodny i dobrze prezentował się na stopie. Jakość i wygoda Zazwyczaj, wybierając buty, zwracamy uwagę nie tylko na fason, lecz także na materiał, z jakiego zostały wykonane. Jeśli chodzi o buty do tańca, do najpopularniejszych materiałów należą satyna oraz skóra. Skóra w butach tanecznych musi zachować dużą elastyczność i lekkość, dlatego powinna być ona znacznie cieńsza niż ta, którą mają buty do codziennego użytku. Wyjątkową miękkością i elastycznością charakteryzują się skóry kozie, a także welury i zamsze. Jednak skóra licowa (bydlęca) także może być miękka, jeśli zastosuje się odpowiedni proces garbowania i wykańczania. W Sensatiano korzystamy zarówno z polskich, jak i włoskich skór zamawianych bezpośrednio w garbarniach i u importerów. Ponieważ znamy pochodzenie tych materiałów, mamy pewność, że spełniają one restrykcyjne normy dotyczące choćby zawartości metali ciężkich. To, czy buty będą wygodne, zależy jednak nie tylko od zastosowanych materiałów, lecz także od tego, jak zaprojektowano cholewkę czyli część buta przylegającą do stopy. Gdy dany wzór trafia do produkcji, każdy element materiału, z którego będą wykonane buty, musi zostać odpowiednio rozkrojony, ponieważ układ włókien lub fragment skóry będzie miał duży wpływ na wygląd oraz na to, by po wyprodukowaniu dany egzemplarz trzymał fason. Dobre buty w dwa dni Jedna para butów wytwarzanych ręcznymi metodami powstaje zazwyczaj przez dwa dni. W tym czasie materiały, które później staną się pełnoprawnym obuwiem, muszą przejść przez ręce kilku specjalistów. Gdy do pracowni wpływa zamówienie na konkretny, zaprojektowany i zatwierdzony do produkcji fason, krojczy dobiera odpowiednie wykrojniki, materiały i wycina elementy składowe. Następnie kompletuje elementy dodatkowe, takie jak zapięcia czy ozdoby. Zestaw materiałów trafia do cholewkarza, czyli fachowca, który zszywa i skleja To, czy buty będą wygodne, zależy nie tylko od zastosowanych materiałów, lecz także od tego, jak zaprojektowano cholewkę czyli część buta przylegającą do stopy. Gdy dany wzór trafia do produkcji, każdy element materiału, z którego będą wykonane buty, musi zostać odpowiednio rozkrojony, ponieważ układ włókien lub fragment skóry będzie miał duży wpływ na wygląd oraz na to, by po wyprodukowaniu dany egzemplarz trzymał fason komponenty w gotową cholewkę. Potem pomocnik szewca przygotowuje pozostałe składniki do wykonania obuwia: podpodeszwy (konstrukcja, na której oparte są buty) i obcasy. Dopiero w tym momencie swoją pracę rozpoczyna szewc. Dobiera on odpowiednie kopyta, a następnie wzmacnia i podkleja cholewkę oraz zapiętki. Kolejny etap to mocowanie na kopycie podpodeszwy, która choć niewidoczna, stanowi najważniejszy półprodukt. Zapiętki są formowane pod kształt pięt, a cholewka, po przymierzeniu i symetrycznym ustawieniu, trafia do ćwiekowania, czyli przechodzi proces, podczas którego nadaje się jej kształt formy i mocuje do podpodeszwy. W tym momencie pracę trzeba przerwać cholewka musi

11 rynek mody 47 ustabilizować swój kształt, a kleje muszą odparować. Dwadzieścia cztery godziny później szewc przygotowuje miejsce na zamocowanie obcasów i przyklejenie podeszew. Ścienia także materiał, ponieważ zgrubienia mogłyby być wyczuwane jako niewygodne. Gdy to nastąpi, można zdjąć kopyto. Szewc przykręca wówczas obcasy do konstrukcji, przykleja i wykańcza podeszwę obuwia. Prawie gotowa para trafia do wykończenia. W ostatnim etapie usuwane są pozostałości kleju, wierzch jest uszlachetniany odpowiednimi preparatami, wklejane są wyściółki, zapinane klamerki, a w niektórych modelach butów na obcasy zakładane są ochraniacze. W tym momencie obuwie jest już gotowe do wydania klientowi. Wybierając buty, zazwyczaj zwracamy uwagę nie tylko na fason, lecz także na materiał, z jakiego zostały wykonane. Jeśli chodzi o buty do tańca, do najpopularniejszych materiałów należą satyna oraz skóra. Skóra w butach tanecznych musi zachować dużą elastyczność i lekkość, dlatego powinna być ona znacznie cieńsza niż ta, którą mają buty do codziennego użytku Ostoja szewskiej tradycji Naszej produkcji nie można uznać za masową w takim stopniu, w jakim dotyczy to znanych marek produkujących obuwie uniwersalne. Produkcję opieramy na ręcznych metodach, a maszyny mają zastosowanie tylko tam, gdzie wymagane jest podniesienie jakości. Dzięki takiemu podejściu do wytwarzania obuwia pojawia się jeszcze jedna korzyść w czasach, w których buty produkowane są często taśmowo i daleko poza granicami naszego kraju, małe pracownie okazują się ostoją szewskiej tradycji. A dla prawdziwego szewca liczy się przecież nie masowa sprzedaż, a zadowolenie każdego pojedynczego klienta. Autor jest przedstawicielem firmy Sensatiano Fot. empemedia.pl

12 48 inwestycje alternatywne Zwykłe pieniądze ulokowane Kto raz spróbuje single malt whisky już nigdy więcej nie tknie niczego innego te słowa zna każdy, kto chociaż raz miał zaszczyt zanurzyć się w świecie tego znakomitego trunku. Także Polacy coraz chętniej odkrywają jego wybitny smak. Aneta Sierocińska Single malt to bez wątpienia najwyższej jakości gatunek whisky. Najbardziej znanymi na świecie single maltami są oczywiście te pochodzące ze Szkocji. Ich definicja jest precyzyjnie regulowana przez przepisy. Stanowią one m.in., że alkohol musi być produkowany z trzech składników słodu jęczmiennego, wody oraz drożdży, a produkcja musi odbywać się w jednym zakładzie poprzez destylację wsadową w miedzianych alembikach. Ponadto destylat musi leżakować przez co najmniej trzy lata w dębowych beczkach. Wszystkie te wytyczne dotyczą każdego gatunku szkockiej whisky. Integralna część kultury Szkoci, do których niechlubnie przywarła etykieta skąpców, nie powielają stereotypów w odniesieniu do dzielenia się radością, jaką dają single malty. Dla mieszkańców Szkocji whisky to integralna część ich kultury, stylu bycia i narodowej tożsamości. To właśnie ten naród od wieków wyznacza najwyższe standardy w produkcji. Dany proces pozostaje niezmienny i dokładnie uregulowany prawnie od przełomu XVII i XVIII wieku. Pomimo tego cały czas odkrywamy coś nowego. Lokata kapitału w rzadkich butelkach ma zapewnić bezpieczeństwo inwestorowi. Wynika ono z faktu, że kolekcjonerskie butelki wypuszczane są na rynek w limitowanych edycjach, a ich dostępność w naturalny sposób z czasem spada (nie ma jednocześnie fizycznej możliwości wznowienia ich produkcji). Firmy zajmujące się inwestycjami alternatywnymi zwracają uwagę na atrakcyjne stopy zwrotu oraz na fakt, że ten rynek jest niezależny od zawirowań finansowych (często w latach bessy ceny butelek whisky na aukcjach biją rekordy) Jak to jest zrobione? Jak zatem wygląda proces powstawania tego niezwykłego trunku, który od kilkuset lat zachwyca podniebienia jego koneserów? Szkocka whisky, torf i jęczmień są ze sobą nierozerwalnie związane, ponieważ zgodnie z prawem whisky pochodząca z Highlands i Wysp może być produkowana wyłącznie ze słodowanego jęczmienia. Ponad połowa jęczmienia zbieranego w całej Szkocji służy do produkcji whisky. Aby pobudzić jęczmień do kiełkowania moczy się go w wodzie kilka dni, następnie moczony jęczmień rozprowadza się na podłodze w warstwie o grubości około 30 centymetrów. Kiedy zaczyna kiełkować, nagrzewa się go, a następnie obraca, żeby obniżyć jego temperaturę i spowolnić proces kiełkowania. Potem słód jest suszony, a później prażony w piecach ogrzewanych torfem. Wysuszony dymem torfowym jęczmień mieli się i zalewa gorącą wodą. Tak przygotowany zacier wlewa się do ogromnych kadzi, w których jest mieszany. Brzeczka następnie pompowana jest do kadzi fermentacyjnych, tradycyjnie wykonanych z drewna sosnowego lub modrzewiowego o pojemności około pięciu tysięcy litrów. Do brzeczki dodaje się drożdże, a wynikiem tego procesu jest brzeczka piwna o mocy 8 proc., która po uwarzeniu dałaby charakterystyczne dla Anglosasów piwo ale. Destylację whisky słodowej tradycyjnie prowadzi się w dwóch fazach. Przefermentowana, brązowawa, ale przejrzysta brzeczka piwna jest przelewana do pierwszego aparatu destylacyjnego, a następnie ogrzewana. Opary alkoholu unoszą się i przechodzą przez szyję alembika do aparatu chłodzącego, a potem do kolejnego aparatu destylacyjnego. Zawartość alkoholu w tak otrzymanej whisky wynosi około proc. Świeży destylat przelewany do beczki jest krystalicznie czysty. Bursztynowy kolor i dodatkowe aromaty uzyska dopiero po latach leżakowania związanego bezpośrednio z rodzajem użytych beczek i okresem dojrzewania. W Szkocji preferuje się beczki z amerykańskiego białego dębu. Obecnie szkocka whisky musi dojrzewać przez co najmniej trzy lata w beczkach mówi ekspert Mateusz Zabiegaj, ambassador WGS. Rożny wiek, różna cena To właśnie m.in. wskazany proces produkcji odróżnia single malty od zwykłej, dostępnej w prawie każdym sklepie blended whisky. Restrykcyjne etapy powstawania oraz wyselekcjonowane składniki single maltów nie dotyczą whisky typu blended. Przy powstawaniu whisky mieszanej wykorzystuje się zarówno single malt whisky z jęczmienia, jak i whisky zbożowe czyli destylaty z dowolnego zboża (nawet kukurydzy). Warto zaznaczyć także, że whisky mieszana powstaje w wyniku destylacji ciągłej (kolumnowej), a nie alembikowej. Blended whisky rzadko kiedy legitymuje się również wiekiem (tzw. no age statement). W praktyce oznacza to, że dany trunek nie ma więcej niż trzy lata. Największą różnicą dla przeciętnego wielbiciela alkoholi jest oczywiście cena. W praktyce oznacza to, że whisky mieszane z najniższej półki mają w sobie znikome ilości whisky słodowej. A za jakość i znakomity smak trzeba przecież zapłacić. W świecie single maltów cena to kwestia drugoplanowa. Whisky warta jest tyle, ile ktoś jest gotów za nią zapłacić, szczególnie, jeżeli mówimy o tak wyjątkowych egzemplarzach jak Glenfiddich 40 YO. Jeżeli chodzi natomiast o warianty znajdujące się w regularnej sprzedaży to Glenfiddich 12YO znajdziemy już za 150 zł za butelkę 0,7 l mówi Mateusz Zabiegaj. Polacy również stawiają na jakość Za unikatowy smak whisky chętnie płacą także Polacy. Kilka lat temu świat szkockiego królestwa alkoholi był otwarty tylko dla środowisk elitarnych. Dziś prawie każdy może pozwolić sobie na przyjemność, jaką niesie ze sobą złocisty trunek. Whisky jest obecnie najszybciej rosnącą kategorią alkoholu w Polsce i wciąż ma duży potencjał wzrostu. Do tej pory była ona kupowana głównie jako prezent, jednak coraz częściej zastępuje inne alkohole podczas np. imprez czy spotkań z przyjaciółmi, jako baza do drinków. Wpływ na to ma przede wszystkim pozycjonowanie whisky jako alkoholu premium, z którym chcemy być widziani. Dodatkowo przekrój polskiego społeczeństwa zmienia się i typowy Polak staje się zamożniejszy, a tym samym może pozwolić sobie na zmianę modelu picia alkoholu i szuka bardziej unikalnych doświadczeń smakowych, stawiając