Obsługa prawniczych baz danych

Transkrypt

1 Obsługa prawniczych baz danych Laboratorium nr 3 Dzienniki urzędowe. Hejt Grupy nr 2, nr 4, nr 6 (dr Katarzyna Tomaszewska) 2018/2019 Dr Sylwia Kotecka-Kral CBKE WPAiE UWr

2 System źródeł prawa Zadaniem osób udzielających porad prawnych czy urzędników jest posiadanie dostępu do: aktualnych tekstów aktów prawnych; informacji o tym, kiedy dany akt prawny wszedł w życie; informacji o tym, kiedy dany akt prawny został zmieniony (znowelizowany) bądź uchylony.

3 Konstytucja RP Artykuł Źródłami powszechnie obowiązującego prawa Rzeczypospolitej Polskiej są: Konstytucja, ustawy, ratyfikowane umowy międzynarodowe oraz rozporządzenia. 2. Źródłami powszechnie obowiązującego prawa Rzeczypospolitej Polskiej są na obszarze działania organów, które je ustanowiły, akty prawa miejscowego. Artykuł Warunkiem wejścia w życie ustaw, rozporządzeń oraz aktów prawa miejscowego jest ich ogłoszenie. 2. Zasady i tryb ogłaszania aktów normatywnych określa ustawa. ( ) zob. ustawę z dnia 20 lipca 2000 r. o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych (t.j. Dz. U. z 2017 r., poz. 1523).

4 Art. 2 ustawy o ogłaszaniu ( ) [Obowiązek ogłoszenia aktu normatywnego] 1. Ogłoszenie aktu normatywnego w dzienniku urzędowym jest obowiązkowe. 2. Odrębna ustawa może wyłączyć obowiązek ogłoszenia aktu normatywnego niezawierającego przepisów powszechnie obowiązujących.

5 Art. 8 ustawy o ogłaszaniu ( ) [Katalog dzienników urzędowych] Dziennikami urzędowymi w rozumieniu ustawy są: Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej, Dziennik Urzędowy Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski", dzienniki urzędowe ministrów kierujących działami administracji rządowej, dzienniki urzędowe urzędów centralnych oraz wojewódzkie dzienniki urzędowe.

6 Elektroniczne dzienniki urzędowe Art. 2a ustawy o ogłaszaniu ( ) [Ogłaszanie aktów w formie elektronicznej] 1. Akty normatywne i inne akty prawne podlegające ogłoszeniu ogłasza się w formie dokumentu elektronicznego w rozumieniu ustawy z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne (Dz. U. z 2017 r. poz. 570), chyba że ustawa stanowi inaczej. 2. Dzienniki urzędowe wydaje się w postaci elektronicznej, chyba że ustawa stanowi inaczej. 3. Dla każdego dziennika urzędowego wydawanego w postaci elektronicznej organ wydający prowadzi odrębną stronę internetową. Menu Dzienniki Urzędowe Prezesa Rady Ministrów Następnie Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej

7 Ogłaszanie aktów normatywnych Zob. art. 88 ust. 1 Konstytucji! Czy ogłaszać akty prawne z mocą prawną można gdziekolwiek, np. w popularnej gazecie codziennej, radiu i telewizji? Czym jest dziennik urzędowy? zob. ustawę z dnia 20 lipca 2000 r. o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych. Art. 3 ustawy o ogłaszaniu ( ) [Niezwłoczne ogłaszanie aktów] Akty normatywne ogłasza się niezwłocznie.

8 Elektroniczny Dziennik Ustaw Znajdź ustawę ogłoszoną w Dzienniku Ustaw z 2018 r., poz. 894 Na otwartym tekście aktu prawnego (PDF) zwróć uwagę na podpis elektroniczny przy ikonie RCL. Co oznacza skrót RCL? Czym zajmuje się RCL? Jaki jest tytuł tej ustawy? Kiedy uchwalono tą ustawę? Kiedy ta ustawa wejdzie w życie? Podaj konkretną datę (dzień, miesiąc, rok). Jakim łacińskim zwrotem określa się czas od momentu ogłoszenia ustawy w Dzienniku Ustaw do czasu jej wejścia w życie?

9 Art. 4 ustawy o ogłaszaniu ( ) [Vacatio legis] 1. Akty normatywne, zawierające przepisy powszechnie obowiązujące, ogłaszane w dziennikach urzędowych wchodzą w życie po upływie czternastu dni od dnia ich ogłoszenia, chyba że dany akt normatywny określi termin dłuższy. 2. W uzasadnionych przypadkach akty normatywne, z zastrzeżeniem ust. 3, mogą wchodzić w życie w terminie krótszym niż czternaście dni, a jeżeli ważny interes państwa wymaga natychmiastowego wejścia w życie aktu normatywnego i zasady demokratycznego państwa prawnego nie stoją temu na przeszkodzie, dniem wejścia w życie może być dzień ogłoszenia tego aktu w dzienniku urzędowym. 3. Przepisy porządkowe wchodzą w życie po upływie trzech dni od dnia ich ogłoszenia. W uzasadnionych przypadkach przepisy porządkowe mogą wchodzić w życie w terminie krótszym niż trzy dni, a jeżeli zwłoka w wejściu w życie przepisów porządkowych mogłaby spowodować nieodwracalne szkody lub poważne zagrożenia życia, zdrowia lub mienia, można zarządzić wejście w życie takich przepisów z dniem ich ogłoszenia.

10 Art. 5 ustawy o ogłaszaniu ( ) [Wsteczna moc obowiązująca aktu normatywnego] Przepisy art. 4 nie wyłączają możliwości nadania aktowi normatywnemu wstecznej mocy obowiązującej, jeżeli zasady demokratycznego państwa prawnego nie stoją temu na przeszkodzie.

11 Art. 6 ustawy o ogłaszaniu ( ) [Obliczanie daty wejścia w życie] 1. Przy obliczaniu terminu wejścia w życie aktu normatywnego określonego w dniach nie uwzględnia się dnia ogłoszenia, z wyjątkiem przypadków, gdy akt normatywny wchodzi w życie z dniem ogłoszenia. 2. Terminy wejścia w życie aktu normatywnego określone w tygodniach, miesiącach lub latach kończą się z upływem dnia, który nazwą lub datą odpowiada dniu ogłoszenia, a gdyby takiego dnia w ostatnim miesiącu nie było - w ostatnim dniu tego miesiąca.

12 Art. 7 ustawy o ogłaszaniu ( ) [Ogłaszanie aktów wykonawczych] Akty normatywne wydawane na podstawie ustaw można ogłaszać w okresie od dnia ogłoszenia danej ustawy, a przed dniem jej wejścia w życie; akt taki nie może wejść w życie wcześniej niż ustawa.

13 Elektroniczny Dziennik Ustaw Kiedy wchodzi w życie akt prawny ogłoszony w Dz. U. z 2018 r., poz. 1713? Podaj konkretną datę. Co to oznacza, że akt prawny wszedł w życie? Na jakiej podstawie prawnej wydano to rozporządzenie? Czy zawsze podstawą prawną do wydania rozporządzenia musi być ustawa? Co ona powinna określać w tzw. delegacji ustawowej do wydania rozporządzenia? Zob. art. 92 Konstytucji.

14 Art. 92 Konstytucji 1. Rozporządzenia są wydawane przez organy wskazane w Konstytucji, na podstawie szczegółowego upoważnienia zawartego w ustawie i w celu jej wykonania. Upoważnienie powinno określać organ właściwy do wydania rozporządzenia i zakres spraw przekazanych do uregulowania oraz wytyczne dotyczące treści aktu. 2. Organ upoważniony do wydania rozporządzenia nie może przekazać swoich kompetencji, o których mowa w ust. 1, innemu organowi.

15 Elektroniczny Dziennik Ustaw Znajdź ustawę ogłoszoną w Dzienniku Ustaw z 2017 r., poz. 966 Co to jest nowelizacja? Czy na podstawie znalezionej właśnie ustawy nowelizującej Kodeks karny i korzystając ze strony internetowej jesteś w stanie poznać aktualną treść Kodeksu karnego (całego)? Co to jest tekst ujednolicony ustawy (kodeks to też ustawa)?

16 Elektroniczny Dziennik Ustaw Znajdź akt prawny ogłoszony w Dz. U. z 2017, poz Co to jest tekst jednolity? Zob. art. 16 ustawy o ogłaszaniu aktów normatywnych ( ). Do jakiego innego aktu tekst jednolity jest załącznikiem? Artykuł 8 ustawy o ogłaszaniu aktów normatywnych ( ) reguluje dzienniki urzędowe i naucz się ich nazw! Przeczytaj art. 1-8 tej ustawy, to ważne! A teraz przeczytaj art. 88 ust. 2 Konstytucji.

17 Art. 16 ustawy o ogłaszaniu ( ) 1. Marszałek Sejmu ogłasza tekst jednolity ustawy nie rzadziej niż raz na 12 miesięcy, jeżeli była ona nowelizowana. Ustawa może określić termin ogłoszenia tekstu jednolitego. 2. Rządowe Centrum Legislacji oraz organy administracji rządowej współdziałają z Marszałkiem Sejmu przy opracowywaniu tekstów jednolitych ustaw. 3. Teksty jednolite aktów normatywnych innych niż ustawa ogłasza organ właściwy do wydania aktu normatywnego, a w przypadku: 1)regulaminów Sejmu i Senatu - odpowiednio Marszałek Sejmu i Marszałek Senatu; 2)aktów normatywnych Rady Ministrów - Prezes Rady Ministrów; 3)aktów normatywnych Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji - Przewodniczący Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji. Tekst jednolity aktu normatywnego innego niż ustawa ogłasza się nie rzadziej niż raz na 12 miesięcy, jeżeli był on nowelizowany. Akt normatywny może określić termin ogłoszenia tekstu jednolitego. 4. Tekst jednolity ogłasza się w formie obwieszczenia w dzienniku urzędowym, w którym dany akt normatywny ogłoszono.

18 Elektroniczny Dziennik Ustaw Znajdź ustawę ogłoszoną w Dzienniku Ustaw z 2016 r., poz Jaką ustawę uchyliła ta ustawa? Kiedy ustawa została uchylona? Podaj konkretną datę (dzień, miesiąc, rok). Co to oznacza, że ustawa została uchylona?

19 Dla zainteresowanych Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 czerwca 2002 r. w sprawie "Zasad techniki prawodawczej (t.j. Dz. U. z 2016, poz. 283) w jaki sposób należy przygotowywać projekt ustawy, nowelizację ustawy, zmianę rozporządzenia, tekst jednolity itp. Zasady techniki prawodawczej dostępne także na stronie internetowej RCL.

20 Podsumowanie Strona zawiera oryginalne dzienniki urzędowe, z mocą urzędową Strona jest darmowa, każdy może z niej korzystać. Strona ta nie pokazuje tekstów ujednoliconych aktów prawnych Czym się różni tekst jednolity od tekstu ujednoliconego?

21 Cytowanie aktów prawnych Przy powoływaniu się na akty prawne opublikowane w Dzienniku Ustaw należy przytoczyć pełną nazwę aktu prawnego wraz z datą jego uchwalenia, a następnie po przecinku lub ewentualnie w nawiasie podać miejsce publikacji w następujący sposób: skrót: Dz. U. jeżeli akt prawny został opublikowany w innym roku, niż data jego uchwalenia należy podać również zwrot: z XXXX r. numer, pod którym akt jest opublikowany (jeżeli jest): Nr XXX pozycję, pod którą akt jest opublikowany: poz. XXXX dodatek z późn. zm. lub ze zm., jeżeli w dacie cytowania obowiązuje wersja aktu zmieniona w stosunku do wersji opublikowanej w cytowanym źródle jeżeli akt jest objęty tekstem jednolitym, należy podać adres publikacyjny obwieszczenia zawierającego tekst jednolity: Dz. U. z XXXX r. Nr XX, poz. XXX (może być poprzedzony słowami: tekst jednolity albo skrótami: tekst jedn. lub t.j., np. tekst jednolity: Dz. U. z XXXX r. Nr XX, poz. XXX ; t.j. Dz. U. z XXXX r., poz. XXX)

22 Ja tylko hejtuję jej idiotyczne poglądy Nic wielkiego, shejtowałem mu posta na FB

23 Hejt czy nienawiść Przejawy dyskryminacji i negatywne komentarze w sieci są w mowie potocznej definiowane jako hejt, a nie jako agresja czy nienawiść. Hejt zastąpił nienawiść. Znacznie łatwiej jest się przyznać, nawet samemu przed sobą, że hejtuje się daną osobę czy grupę społeczną, niż że się ją nienawidzi. Hejt w odbiorze społecznym nie ma tej samej wagi co nienawiść.

24 Hejt Termin "hejt" pojawił się w powszechnym użyciu na początku XXI wieku. Słownik języka polskiego ( 1. obraźliwy i zwykle agresywny komentarz internetowy; 2. mówienie w sposób wrogi i agresywny na jakiś temat lub o jakiejś osobie Wyrazy pokrewne: rzecz. hejter m, hejterka ż, hejtowanie n, hejcenie nczas., hejtować ndk., przym. hejterski Etymologia: ang. hate nienawiść, nienawidzić

25 Hejt w Kodeksie karnym Kodeks karny nie wyróżnia pojęć przestępstwo z nienawiści czy mowa nienawiści. Osoby doświadczające mowy nienawiści czy padające ofiarą przestępstw z nienawiści mogą się powoływać na następujące artykuły: Art. 212 KK dotyczy pomówienia osoby, grupy osób lub instytucji, osoby prawnej, jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej. Aby można było zastosować sankcje, skutkiem pomówienia musi być poniżenie poszkodowanego w opinii publicznej lub narażenie na utratę zaufania potrzebnego dla wykonywania danego stanowiska, zawodu lub innego rodzaju działalności.

26 Hejt w Kodeksie karnym Za przestępstwa z tego artykułu KK przewiduje karę grzywny, ograniczenia wolności lub jeżeli informacja jest rozpowszechniana za pomocą środków masowego komunikowania pozbawienia wolności do roku. Sąd może również zdecydować o nawiązce na rzecz pokrzywdzonego, Polskiego Czerwonego Krzyża lub na inny cel społeczny, wskazany przez pokrzywdzonego. Ściganie tego przestępstwa odbywa się z oskarżenia prywatnego osoba poszkodowana musi sama podjąć decyzję o żądaniu ścigania sprawcy

27 Hejt w Kodeksie karnym Art. 216 KK dotyczy znieważenia innej osoby, w jej obecności lub pod jej nieobecność jeżeli zniewaga ma charakter publiczny lub została wygłoszona z zamiarem dotarcia do poszkodowanego. Za przestępstwa z tego artykułu KK przewiduje karę grzywny, ograniczenia wolności lub jeżeli do znieważenia doszło za pomocą środków masowego komunikowania pozbawienia wolności do roku. Sąd może również zdecydować o nawiązce na rzecz pokrzywdzonego, Polskiego Czerwonego Krzyża lub na inny cel społeczny, wskazany przez pokrzywdzonego. Ściganie tego przestępstwa odbywa się z oskarżenia prywatnego osoba poszkodowana musi sama podjąć decyzję o żądaniu ścigania sprawcy. Sąd może odstąpić od wymierzenia kary jeżeli uzna, że zniewagę sprowokowało wyzywające zachowanie poszkodowanego, lub jeżeli poszkodowany odpowiedział naruszeniem nietykalności cielesnej lub zniewagą wzajemną.

28 Hejt w Kodeksie karnym Art. 190 KK dotyczy realnej groźby popełnienia przestępstwa na szkodę danej osoby lub osoby jej bliskiej. Sprawcy czynu grozi kara grzywny, ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności do lat 2. Ściganie następuje na wniosek pokrzywdzonego

29 Hejt w Kodeksie karnym Art. 196 KK dotyczy obrazy uczuć religijnych, znieważania przedmiotu czci religijnej lub miejsca przeznaczonego do publicznego wykonywania obrzędów religijnych. Za dokonanie przestępstwa z tego artykułu grozi kara grzywny, ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności do lat 2.

30 Hejt w Kodeksie karnym Art. 256 KK dotyczy publicznego propagowania faszystowskiego lub innego totalitarnego ustroju państwa, jak również nawoływania do nienawiści na tle różnic narodowościowych, etnicznych, rasowych, wyznaniowych albo ze względu na bezwyznaniowość. Pod ten artykuł podpada również produkowanie, utrwalanie, sprowadzanie, nabywanie, przechowywanie, posiadanie, prezentowanie, przewożenie lub przesyłanie druku, nagrania lub innego przedmiotu z symboliką ustroju totalitarnego lub inną, nawołująca do nienawiści ze względu na wymienione kryteria. Z tego artykułu wyłączona jest działalność artystyczna, edukacyjna, kolekcjonerska i naukowa. Za przestępstwa z tego artykułu grozi kara grzywny, ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

31 Hejt w Kodeksie karnym Art. 257 KK dotyczy publicznego znieważania oraz naruszania nietykalności cielesnej osoby lub grupy osób ze względu na przynależność narodową, etniczną, rasową, wyznaniową lub z powodu bezwyznaniowości. Sprawcy czynu z tego artykułu grozi kara pozbawienia wolności do lat 3.

32 Hejt w Kodeksie karnym Przestępstwa z art. 196, 256 i 257 KK są ścigane z urzędu. Oznacza to, że do wszczęcia postępowania nie jest potrzebny wniosek ze strony osoby poszkodowanej. Nawoływanie do nienawiści wobec Żydów, muzułmanów czy osób czarnoskórych możemy zgłosić niezależnie od tego, czy należymy do jednej lub wielu z tych grup. Co więcej mamy społeczny obowiązek poinformowania organów śledczych o tego typu przestępstwach. Nie jest to obowiązek w sensie prawnym jego zaniechanie nie wiąże się z bezpośrednimi sankcjami. Jest to forma zobowiązania do tego, co powinniśmy zrobić w przypadku dostrzeżenia przejawów łamania tych artykułów. Prokurator ma obowiązek podjąć czynności i zdecydować o wszczęciu postępowania lub o jego odmowie.

33 Refleksja Czy korzystając ze strony internetowej dziennikiurzedowe.gov.pl można odnaleźć aktualną wersję kodeksu (np. kodeksu postępowania cywilnego)? Pomocne może być szukanie tekstu jednolitego kodeksu. Brak informacji o tym, czy po zrobieniu tekstu jednolitego były jeszcze nowelizacje kodeksu, a więc czy tekst jednolity kodeksu jest na pewno aktualny. Pomocny w tym zakresie jest Internetowy System Aktów Prawnych ISAP (na stronie Sejmu RP).

34 Dziękuję za uwagę!