DUŃSKI OKRĘT W GDYNI PROMUJE FREGATĘ PRZYSZŁOŚCI [KOMENTARZ]

Transkrypt

1 aut. Maksymilian Dura DUŃSKI OKRĘT W GDYNI PROMUJE FREGATĘ PRZYSZŁOŚCI [KOMENTARZ] Pobyt duńskiego okrętu HDMS Iver Huitfeldt w Gdyni stał się okazją do zaprezentowania możliwości duńskiego i brytyjskiego przemysłu stoczniowego oraz promowania projektu nowej fregaty Arrowhead 140. Ta wizyta pokazuje, że zachodnie stocznie starają się dopasować do ciągle zmienianych koncepcji odnośnie kształtu przyszłych okrętów bojowych dla Marynarki Wojennej RP. Co za tym idzie, oferują jej obecnie większe jednostki pływające klasy fregata. Duńskie okręty typu Iver Huitfeldt od dawna są przedstawiane przez dużą grupę polskich specjalistów jako jednostki pływające idealne dla Marynarki Wojennej RP. Wskazuje się przy tym nie tylko na ich obecne możliwości bojowe, ale również na przystosowanie tych okrętów do przyszłych modernizacji oraz stosunkowo niskie koszty ich budowy i eksploatacji. Przykładowo, załoga na fregacie HDMS Iver Huitfeldt o wyporności 6900 ton liczy tylko 117 osób, z możliwością zaokrętowania w sumie 174 osób. Duńczycy chcą teraz nawiązać współpracę z Polską, by podobne jednostki pływające budować w polskich stoczniach. O tym, jak poważnie podchodzi do tej oferty strona duńska może świadczyć obecność ambasadora Królestwa Danii Ole Egberga Mikkelsena podczas specjalnej konferencji technicznej zorganizowanej na pokładzie okrętu dla przedstawicieli polskiego przemysłu, kadry Marynarki Wojennej oraz dziennikarzy.

2 Fregata HDMS Iver Huitfeldt w porcie Gdynia. Fot. M.Dura Swoją prezentację w Gdyni miał też kontradmirał w stanie spoczynku Nils Wang, dyrektor zarządzający Naval Team Denmark - organizacji rządowej współpracującej z duńską marynarką wojenną i zajmującej się promowaniem wykorzystywanych w Danii rozwiązań okrętowych oraz rodzimego przemysłu zbrojeniowego. Fregata Arrowhead 140 propozycja dla Marynarki Wojennej Celem konferencji technicznej zorganizowanej na duńskim okręcie nie było zaoferowanie polskiej Marynarce Wojennej konkretnie fregat typu Iver Huitfeldt, ale nowych, tańszych jednostek tej klasy typu Arrowhead 140, za to budowanych w oparciu o duńskie doświadczenia oraz we współpracy z brytyjskim przemysłem okrętowym. Przypomnijmy, że zaprezentowany w ten sposób w Gdyni projekt okrętu został po raz pierwszy przedstawiony publicznie zaledwie trzy miesiące wcześniej (pod koniec maja 2018 r.) jako propozycja dla brytyjskiego ministerstwa obrony w ramach programu budowy lekkich i tanich fregat Type 31. Całość firmowało konsorcjum Babcock Team 31, którego liderem jest brytyjski koncern Babcock. Składa się ono również z firm: Thales, OMT, BMT, Harland and Wolff i Ferguson Marine.

3 Fregata Arrowhead 140. Fot. Babcock Bazą dla projektu Arrowhead 140 ma być już opracowany i sprawdzony przez duńską marynarkę wojenną kadłub fregat typu Iver Huitfeldt. Jest to zgodne z założeniem, że nowe okręty mają mieć konstrukcję modułową w połączeniu ze sprawdzonymi i dostępnymi w handlu systemami i urządzeniami. Uznano, że wykorzystanie już przetestowanej konstrukcji automatycznie zmniejszy koszty całego projektu (według zasady maksymalne zdolności przy określonym budżecie ) jak również ryzyko programowe. Jest to bardzo ważne, ponieważ założeniem brytyjskiego programu jest zmniejszenie ceny jednostkowej fregat Type 31 do mniej niż 250 milionów funtów (1,2 miliarda złotych). Ma to też gwarantować niskie koszty utrzymania podczas całego okresu eksploatacji tych jednostek pływających. To wszystko jest oferowane przy zachowaniu co najmniej takich samych możliwości bojowych, jakie mają najnowsze duńskie fregaty. Zastosowanie międzynarodowego rozwiązania ma także pomóc w zdobyciu nie tylko brytyjskiego zamówienia, ale również w zaspokojeniu potrzeb innych państw - w tym Polski. Ważną cechą nowego projektu jest stosunkowo duży kadłub proponowanych fregat Arrowhead 140. To właśnie dzięki temu integrowanie wskazanego przez zamawiającego wyposażenia oraz systemów uzbrojenia ma być łatwiejsze ( szerokie i dłuższe okręty są prostsze do zaprojektowania i zbudowania oraz łatwiejszy w utrzymaniu ).

4 Fregaty Arrowhead 140. Fot. Babcock Dokonuje się w tym przypadku porównania do wcześniej prezentowanego, krótszego okrętu typu Arrowhead 120. Projektodawcy twierdzą, że dłuższa fregata może zostać dostarczona bez dodatkowych kosztów zapewniając przy tym większą przeżywalność, operatywność i możliwości oraz stwarzając lepsze warunki pracy dla radarów (pozwalając np. wyżej wynieść anteny), systemów uzbrojenia, śmigłowców pokładowych i załogi (m.in. dzięki większej stabilności). Założeniem programu Arrowhead 140 w odniesieniu do Royal Navy jest budowanie fregat w oparciu o brytyjskie stocznie takie jak przede wszystkim: Babcock Appledore w North Devon (w Anglii), Ferguson Marine w Clyde (w Szkocji) i Harland and Wolff w Belfaście (w Irlandii Północnej), a ich integrowanie w szkockiej stoczni Babcock Rosyth. Jednak w przypadku ewentualnego zamówienia ze strony Marynarki Wojennej RP Brytyjczycy już złożyli deklarację, że wszystkie nowe fregaty miałyby być budowane w polskich stoczniach. Stocznie te weszłyby dodatkowo automatycznie w skład konsorcjum Babcock Team 31. Istotny wpływ na hipotetyczną polską decyzję może mieć w tym przypadku fakt, że na fregatach Arrowhead 140 planuje się wprowadzić okrętowy system walki TACTICOS, od 25 lat rozwijany przez koncern Thales i wykorzystywany m.in. na okrętach rakietowych typu Orkan. Jest to więc rozwiązanie znane w Polsce, o otwartej architekturze, która z założenia ma pozwolić na łatwe podłączanie dowolnie dobranego wyposażenia i uzbrojenia pod krajowe potrzeby.

5 Mostek zintegrowany na fregacie HDMS Iver Huitfeldt. Fot. M.Dura Już teraz jednak deklarowane możliwości bojowe fregat Arrowhead 140 są imponujące. Mają one być bowiem zdolne do: zwalczania jednostek nawodnych poza horyzontem; wykrywania i zwalczania okrętów podwodnych; obrony zespołów i konwojów; zastosowania pasywnych i aktywnych systemów walki elektronicznej; obrony przed atakami zgrupowań łodzi bojowych. Nowe okręty będą również przygotowane do działania w czasie kryzysu, w operacjach policyjnych oraz humanitarnych. Będą temu służyć takie rozwiązania jak duże lądowisko z hangarem dla śmigłowców klasy AW-101 Merlin, aż cztery duże wydzielone na burtach przedziały dla szybkich łodzi motorowych klasy RHIB (lub nawodnych systemów bezzałogowych) z integralnym układem wodowania i podnoszenia z wody oraz rufowy pokład zadaniowy (pod lądowiskiem) z miejscem na zaokrętowanie standardowych kontenerów TEU. Ważne jest też zagwarantowanie na nowym okręcie miejsca dla 140 osób personelu specjalistycznego (lub pasażerów) poza około stuosobową, stałą załogą. Ta liczba może zostać jeszcze zwiększona poprzez załadunek kontenerów mieszkalnych na pokładzie zadaniowym. Wśród tego rodzaju kontenerów mogą być nawet moduły więzienne przydatne np. w czasie operacji antypirackich. Duńska fregata HDMS Iver Huitfeldt rzeczywiste możliwości Przebywająca w Gdyni duńska fregata posłużyła jako przykład, jak duże możliwości mają okręty tej wyporności oraz w podobny sposób wyposażone. HDMS Iver Huitfeldt nadawał się do tego bardzo dobrze nie tylko dzięki możliwości omówienia tego, co ma obecnie na pokładzie jako wyposażenie i

6 uzbrojenie, ale też dzięki wskazaniu na to co może zostać wdrożone i co prawdopodobnie zostanie pozyskane w najbliższym czasie, dzięki przyjętej z założenia modułowej koncepcji oraz odpowiednio przygotowanemu projektowi. Zainstalowane na mostku konsole wynośne z Bojowego Centrum Informacyjnego fregaty HDMS Iver Huitfeldt. Fot. M.Dura Przedstawiciele duńskiej marynarki wojennej wskazali na cztery takie działania planowane w latach : Zakup i wprowadzenie rakiet SM-6 z modernizacją radaru SMART-L, co ma pozwolić na użycie fregat typu Iver Huitfeldt w europejskiej tarczy antyrakietowej BMD (Ballistic Missile Defense); Wyposażenie śmigłowców pokładowych w nowoczesny sonar opuszczany i przebudowa ich do wersji ZOP; Wprowadzenie sonarów linearnych wypuszczanych ze znajdującego się pod lądowiskiem pokładu zadaniowego; Zakup i wprowadzenie rakiet manewrujących pionowego startu BGM-109 Tomahawk ze znajdującej się na pokładzie wyrzutni typu Mk41 (nie wiadomo jednak, czy to jest decyzja, czy tylko informacja dla polskich specjalistów o takiej możliwości modernizacyjnej). Praktycznie żadne z tych zadań nie wymaga wprowadzania zmian konstrukcyjnych na duńskich fregatach. Sprawę upraszcza wykorzystanie przez okręty typu Iver Huitfeldt zintegrowanego systemu walki Terma C-Flex, który ma architekturę otwartą. W ten sposób pozwala na łatwe dołączanie dodatkowego uzbrojenia i wyposażenia oraz dokonywanie modyfikacji oprogramowania. Do modyfikacji dostosowane jest również Bojowe Centrum Informacyjne, ponieważ zastosowano w nim konsole wielofunkcyjne realizujące różne zadania, w zależności od sytuacji i potrzeb. Takie zawczasu przystosowanie okrętu do zmieniających się warunków operacyjnych i środowiska bezpieczeństwa ma być również podstawowym elementem filozofii projektowej fregaty Arrowhead 140.

7 Puste gniazdo Standard Flex przygotowane na przyjęcie modułu z rakietami Harpoon lub ESSM. Fot. M.Dura O dalekowzroczności Duńczyków może świadczyć fakt, że fregaty typu Iver Huitfeldt powstały w wyniku umowy zawartej dwanaście lat temu (20 grudnia 2006 r.) pomiędzy departamentem zaopatrzenia i logistyki duńskiego ministerstwa obrony a stocznią OSS (Odense Staallskibsvaerft A/S). Plany zakładały przekazanie wszystkich trzech zamówionych okrętów w latach Zaskakiwała przy tym bardzo niska cena fregat, które bez rakiet, amunicji oraz śmigłowców miały kosztować około 4,7 miliarda DKK, a więc 1,6 mld DKK za sztukę (około 920 milionów złotych). Przypomnijmy, że nieuzbrojony okręt ratowniczy Ratownik ma kosztować 850 milionów złotych. Cena za duńskie fregaty była również zdecydowanie niższa od innych europejskich okrętów tej klasy, np. fregat holenderskich typu De Zeven Provincien (półtora miliarda złotych), niemieckich typu 124/Sachsen (około 2,13 miliarda złotych) lub norweskich typu Fridtjof Nansen (za około 2,19 miliarda złotych). Pomimo tak niskiej ceny, Duńczykom udało się zbudować silnie uzbrojony okręt, szczególnie jeżeli chodzi o zwalczanie celów powietrznych oraz nawodnych.

8 Jedna z dwóch zdwojonych wyrzutni Mk 32 Mod.14 kalibru 324 mm dla torped MU90 Impact. Fot. M.Dura Gorzej jest ze zwalczaniem okrętów podwodnych, ponieważ okręt posiada jedynie sonar podkilowy Atlas ASO-94 o ograniczonych możliwościach wykrycia wyciszonych okrętów podwodnych. To ostatnie wymaga pracy na bardzo niskich częstotliwościach akustycznych. Pomóc w tej sytuacji mógłby sonar z holowaną anteną linearną, ale jego wprowadzenie jest dopiero w planie duńskiej marynarki wojennej. Ograniczone zasięgowo jest również uzbrojenie ZOP, które obecnie obejmuje jedynie dwie zdwojone wyrzutnie Mk 32 Mod.14 kalibru 324 mm dla torped MU90 Impact, umieszczone na śródokręciu. Nie ma natomiast specjalistycznych śmigłowców ZOP, które wydłużyłyby zasięg zwalczania okrętów podwodnych.

9 Magazyn dla ośmiu torped ZOP typu MU90 Impact. Fot. M.Dura Duńczycy widzą też w przyszłości konieczność zwiększenia możliwości wspierania swoimi fregatami działań na lądzie. Duńskie okręty typu Iver Huitfeldt mają obecnie na dziobowym pokładzie dwie armaty Oto Melara Super Rapido kalibru 76 mm (w gniazdach zgodnych z duńskimi standarami Standard Flex), ale z typowymi pociskami o standardowym zasięgu. W skład okrętowego systemu artyleryjskiego wchodzi dodatkowo armata GDM-008 Millenium kalibru 35 mm (koncernu Rheinmetall), ale służy ona głównie do obrony bezpośredniej zwalczając cele powietrzne w odległości do 3,5 km (z szybkostrzelnością 1000 strzałów na minutę).

10 Armata GDM-008 Millenium kalibru 35 mm z widocznym za nią systemem antenowym radaru kierowania uzbrojeniem CEROS 200. Fot. M.Dura Duńczycy wspominali podczas wizyty fregaty HDMS Iver Huitfeldt w Gdyni o możliwości umieszczenia w wyrzutni Mk 41 rakiet manewrujących Tomahawk. Taka deklaracja mogła się jednak pojawić nie ze względu na plany marynarki wojennej Danii, ale polskie wymagania, które zakładają, że tego rodzaju pociski były by również przydatne na przyszłych okrętach nawodnych MW RP. W ten sposób strona duńska zaznaczyła, że ich okręty i w tym przypadku spełniają przyszłe polskie potrzeby. Problemów w realizacji założeń Marynarki Wojennej RP nie byłoby natomiast w przypadku systemu przeciwlotniczego fregat typu Iver Huitfeldt. Dane dla niego pochodzą z dwóch klas radarów dostarczonych przez ten sam koncern Thales, co uprościło ich integrację: radaru wczesnego wykrywania SMART-L (o zasięgu 400 km) na pasmo L; radaru wielofunkcyjnego APAR (Active Phased Array Radar) na pasmo X z czterema nieruchomymi, płaskimi antenami, które odpowiednio rozłożone na ścianach masztu zapewniają dookólną obserwację (o zasięgu około 150 km) i śledzenie ponad 200 celów powietrznych. Należy przy tym zaznaczyć, że stacja radiolokacyjna APAR, dzięki elektronicznie kształtowanej i sterowanej wiązce antenowej poza wykrywaniem i śledzeniem obiektów powietrznych ma również za zadanie oświetlać cele dla rakiet przeciwlotniczych naprowadzanych półaktywnie (ESSM i SM-2). Wspomaga się w ten sposób dwa radary kierowania uzbrojeniem CEROS 200 firmy Saab, podnosząc liczbę jednocześnie zwalczanych celów powietrznych z dwóch do trzydziestu czterech. Tą liczbę można jeszcze dodatkowo zwiększyć, jeżeli zamiast pocisków naprowadzanych półaktywnie zastosuje się rakiety naprowadzane aktywnie według zasady wystrzel i zapomnij (z pasywną głowicą pracującą w podczerwieni lub aktywną głowicą radiolokacyjną).

11 Rozłożone na maszcie płaskie anteny ścianowe radaru wielofunkcyjnego APAR. Fot. M.Dura Wszystkie te radary pracują na korzyść rakiet przeciwlotniczych, jak na razie należących do dwóch typów: średniego zasięgu SM-2MR Block IIIA oraz krótkiego zasięgu ESSM. Liczba tego uzbrojenia zabieranego przez okręt może się zmieniać w zależności od przyjętej konfiguracji wyposażenia. Na pokładzie duńskiej fregaty znajdują się bowiem cztery moduły amerykańskiej wyrzutni pionowego startu Mk 41 w wersji Baseline 7 (o długości odpowiedniej nawet dla rakiet manewrujących Tomahawk) oraz cztery miejsca w pokładzie na moduły uzbrojenia według duńskiego Standard Flex. W przypadku wyrzutni Mk 41 oznacza to możliwość zabrania do 32 rakiet SM-2MR lub zastąpienia ich częściowo albo w całości rakietami ESSM. Ponieważ do każdego stanowiska startowego Mk 41 mieszczą się cztery pociski ESSM to oznacza, że fregaty typu Iver Huitfeldt w wyrzutniach Mk 41 teoretycznie mogą przenosić aż 128 pociski krótkiego zasięgu.

12 Cztery, ośmiokomorowe moduły wyrzutni pionowego startu Mk41 są w wersji przystosowanej m.in. na przyjęcie rakiet manewrujących Tomahawk. Fot. M.Dura W rzeczywistości może być ich jeszcze więcej, ponieważ na okręcie zainstalowane są dodatkowo węzły pod moduły Standard Flex. W okolicach wyrzutni Mk 41 w przestrzeni pomiędzy masztami są aż cztery takie węzły. Jeden z nich jest zawsze wykorzystywany dla modułu z wyrzutniami Mk 141 dla ośmiu rakiet przeciwokrętowych RGM-84L Harpoon Block II. Trzy dodatkowe mogą być załadowane wyrzutniami pionowego startu Mk 56 Mod 1 dla dwunastu rakiet ESSM, co może zwiększyć ich ilość na okręcie o kolejnych 36 sztuk (w sumie do 164 pocisków przeciwlotniczych krótkiego zasięgu). Mogą też posłużyć do zwiększenia np. do szesnastu liczby zabieranych na fregaty Harpoonów. Taka zmiana konfiguracji okrętu z wykorzystaniem modułów Standard Flex nie trwa w porcie dłużej niż godzinę.

13 Gniazdo Standard Flex wypełnione modułem z czterema wyrzutniami dla przeciwlotniczych rakiet pionowego startu ESSM. Fot. M.Dura Oba radary obserwacyjne Thalesa mają dodatkowo możliwość wykrywania celów nawodnych, jednak zadanie to w rzeczywistości wykonują radary nawigacyjne Furuno i obserwacyjna stacja radiolokacyjna Scanter 2100 firmy Terma. Dane z tych stacji mogą być wykorzystywane m.in. do naprowadzania rakiet przeciwokrętowych Harpoon o zasięgu ponad 100 km. Zasięg ten jest kilkakrotnie większy niż horyzont radiolokacyjny ( ograniczający widoczność dla radarów okrętowych) i dlatego Duńczycy zakładają, że informacje o celach dla tego systemu uzbrojenia będą przychodziły przede wszystkim ze źródeł zewnętrznych.

14 Antena belkowa radaru obserwacji sytuacji nawodnej SCANTER Fot. M.Dura Na fregatach typu Iver Huitfeldt zwraca dodatkowo uwagę system napędowy. Został on opracowany nie tylko biorąc pod uwagę wymagane osiągi co do prędkości, ale również ekonomii (mniejsze zużycie paliwa, a tym samym większy zasięg) i ekologii (niska emisja szkodliwych spalin). To właśnie dlatego Duńczycy zrezygnowali z montażu turbin gazowych a zastosowali cztery silniki diesla MTU 20V 8000 M70 w układzie CODAD (COmbined Diesel And Diesel). Silniki te sprzęgnięto parami i rozmieszczono w dwóch odseparowanych siłowniach, co zwiększa żywotność okrętu w przypadku ewentualnych uszkodzeń. Z takim rozwiązaniem duńskie fregaty mogą płynąć z maksymalną prędkością nawet 30 w i mają zasięg do 9000 Mm przy prędkości 15 w. Rozwiązanie to okazało się na tyle udane, że proponuje je również konsorcjum Babcock Team 31 dla przyszłych fregat typu Arrowhead 140. Jak koncepcja stała się strategią i jakie są tego konsekwencje? Wizyta fregaty HDMS Iver Huitfeldt jest kolejną konsekwencją opublikowanej półtora roku temu Strategicznej Koncepcji Bezpieczeństwa Morskiego. Dokument ten według Prezydenta RP Andrzeja Dudy miał jedynie zainicjować debatę prowadzącą do przekształcania systemu bezpieczeństwa morskiego RP i być wykorzystany m.in. do ewentualnego opracowania przyszłej Strategii morskiej RP. Słowo ewentualne stało się swoistym kluczem, ponieważ z powodu braku kategorycznego nakazu przez półtora roku nie opracowano niczego konkretnego. W ten sposób nie mając nic w zamian, Koncepcja zaczęła się powoli i po cichu stawać Strategią. Sprawę przesądziło umieszczenie tego, faktycznie nieformalnego, dokumentu na stronie Biura Bezpieczeństwa Narodowego pomiędzy Narodowymi aktami prawnymi i dokumentami strategicznymi.

15 Zgodnie z przewidywaniami, jakie opublikowano w 2017 roku na portalu Defence24.pl Ministerstwo Obrony Narodowej wykorzystało Strategiczną Koncepcję Bezpieczeństwa Morskiego nie do debaty, ale do anulowania już przygotowanych programów okrętowych Miecznik i Czapla. Zamiast nich nie zaproponowano jednak niczego konkretnego poza pojawiającymi się nieformalnymi pogłoskami o zmianie koncepcji i rozważaniu możliwości pozyskania fregat. Niejako potwierdził to pomysł sprowadzenia z Australii okrętów typu Adelaide, który ostatecznie został zawieszony na czas nieokreślony. Fregata HDMS Iver Huitfeldt w porcie Gdynia. Fot. M.Dura Sprawa stała się jednak głośna i jej efektem są zmodyfikowane propozycje składane polskiej Marynarce Wojennej przez zagraniczne koncerny stoczniowe. Do krajów zachodnich dotarł prosty, choć nie w pełni zgodny z prawdą przekaz zaprezentowany również w Gdyni przez Duńczyków: Rok temu Prezydent Duda wylansował Strategiczną Koncepcję Bezpieczeństwa Morskiego. Średnie okręty klasy fregata są istotnym elementem tej koncepcji. Zagraniczne stocznie nadal więc oferują okręty klasy korweta, ale jednocześnie zaczęły deklarować możliwość budowania w Polsce fregat. Przy okazji wskazuje się, do jakich zadań mogłyby być wykorzystane tego rodzaju okręty zadań które nie zawsze są zgodne z tym, do czego głównie miała służyć Marynarka Wojenna. Oczywiście wcześniej również mówiło się o potrzebie posiadania okrętów ze zdolnością do działań ekspedycyjnych i sojuszniczych. Zawsze jednak miały być one przede wszystkim przygotowane do prowadzenia operacji na Bałtyku. To właśnie z powodu konieczności połączenia zdolności do działań na Bałtyku z możliwością udziału w działaniach sojuszniczych projekt Miecznik ewoluował z jednostki o wyporności około 1000 ton (w momencie opublikowania projektu planu modernizacji technicznej Marynarki Wojennej w 2012 r.) do okrętów o wyporności ponad 2400 ton (w 2017 r. a więc po zakończeniu dialogów technicznych w tej sprawie).

16 Teraz może się okazać, że polskie fregaty będą najbardziej optymalnie wykorzystywane jedynie działając poza Bałtykiem. Od razu pojawia się porównanie do okresu przedwojennego, gdy niszczyciele zbudowane kosztem całych polskich sił zbrojnych trzeba było wysłać dla ich bezpieczeństwa do Wielkiej Brytanii, jeszcze przed wybuchem konfliktu zbrojnego. W pewnym sensie potwierdza to przedstawiony w Gdyni wykład dyrektora Naval Team Denmark kontradmirała Nilsa Wanga. na temat Elastyczna marynarka wojenna dla nieznanej przyszłości duńskie podejście. Admirał Wang starał się w nim pokazać m.in., że potencjalna przyszła bitwa morska Bałtyku rozpocznie się na Morzu Norweskim i dlatego trzeba posiadać duże, stabilne okręty z uzbrojeniem i systemami obserwacji dalekiego zasięgu. Walka o Morze Bałtyckie w przyszłości mogłaby być realizowana spoza Bałtyku, a nie na Bałtyku Duże okręty mają bardziej elastyczne możliwości i ogromny potencjał jeżeli chodzi o uzbrojenie, co jest odpowiedzią na coraz to nowe zagrożenia... Pierwszym zadaniem na Bałtyku w przyszłości będzie ochrona amerykańskich grup lotniskowcowych na Morzu Norweskim i Północnym, z których będą wychodziły uderzenia na Morze Bałtyckie. To jest również powód, dla którego warto mieć duże i stabilne platformy, które mogą operować na Morzu Norweskim. Dyrektor Naval Team Denmark kontradmirał (w st. spocz.) Nils Wang To co jest zrozumiałe w przypadku Danii, stykającej się zarówno z Morzem Bałtyckim jak i Morzem Północnym oraz posiadającej Grenlandię może, ale wcale nie musi być wyjściem optymalnym dla Polski. Należy pamiętać, jak kategoryczne cięcia przeprowadzono w duńskiej marynarce wojennej by dojść do obecnego stanu, obejmowały one na przykład likwidację floty podwodnej. Poważnej dyskusji na ten temat w Polsce nikt jednak jak na razie nie planuje przeprowadzić. A to sprzyja twórcom takich pomysłów, jak np. koncepcja sprowadzenia używanych fregat typu Adelaide zamiast budowania w Polsce nowych Mieczników.