Transkrypt

1 Moda na wolontariat STR. 2 Motywacje wolontariuszy STR. 3 Fotogaleria STR. 8 egzemplarz bezpłatny GAZETA KULTURALNO-INFORMACYJNA NASZ WSPÓLNY POWIAT Szuflada KRS przekaż 1% na stowarzyszenie ISSN nakład 1000 WYDANIE SPECJALNE nr 2/2011 ROK EUROPEJSKIM ROKIEM WOLONTARIATU

2 Moda na wolontariat Bądź wolontariuszem! Zmieniaj świat i siebie! 2 Nasz Wspólny Powiat 2 grudnia 2010 r. Komisja Europejska ogłosiła rok 2011 Europejskim Rokiem Wolontariatu. Wiceprzewodnicząca Viviane Reding, komisarz UE ds. sprawiedliwości, praw podstawowych i obywatelstwa oraz Jean-Marc Delizée, belgijski Sekretarz Stanu do Spraw Społecznych i posłanka do Parlamentu Europejskiego, Marian Harkin, przedstawili hasło promujące Europejski Rok Wolontariatu: Bądź wolontariuszem! Zmieniaj świat i siebie!. Aby podkreślić znaczenie pracy wolontariuszy, zachęcić innych do podjęcia działalności wolontariackiej oraz odpowiedzieć na stojące przed nimi wyzwania, wyznaczono cztery główne cele roku 2011 jako Europejskiego Roku Wolontariatu: - zmniejszenie barier dla wolontariatu w UE; - mobilizacja organizacji wolontariuszy i poprawa jakości wolontariatu; - wynagradzanie i uznawanie działań wolontariackich; - szerzenie wiedzy o wartości i znaczeniu wolontariatu. Praca społeczna w Polsce nie jest zjawiskiem nowym czy nieznanym. Posiada długoletnią tradycję angażowania się w sprawy innych, potrzebujących czy borykających się z codziennymi problemami. Doświadczenia PRL-u sprawiły jednak, że przez wielu, jeszcze dziś, jest negatywnie kojarzona z tzw. czynami społecznymi, które nie zawsze były podejmowane dobrowolnie, bez przymusu czy wywieranej presji. Pojawił się więc argument za wprowadzeniem nowej nazwy, nie kojarzonej w swoich treściach z pracą społeczną, byciem aktywistą czy społecznikiem. Współcześnie określeniu działań społecznych, altruistycznych, bezinteresownych, o c h o t n i c z y c h nadano termin wolontariat (od łac. Voluntarius = dobrowolny, chętny). Praktyka działalności organizacji pozarządowych stworzyła następującą definicję wolontariatu: to bezpłatne, świadome, dobrowolne działanie na rzecz innych, wykraczające poza więzi rodzinno - koleżeńsko - przyjacielskie. Wolontariuszem może być każdy, w każdej dziedzinie życia społecznego, wszędzie tam, gdzie taka pomoc jest potrzebna. Dodaje się również, że aby działalność przynosiła efekty nie każdy wolontariusz jest odpowiedni dla każdego rodzaju pracy. Idea wolontariatu w Polsce została zainicjowana przez Barbarę Hansen - Polkę mieszkającą od wielu lat za granicą. Podczas swoich pobytów w Polsce wielokrotnie podejmowała się prób zainteresowania wolontariatem liczne organizacje. Niestety bezowocnie. Dopiero październik 1993 roku przyniósł zmiany. Dyrektor Biura Obsługi Ruchu Inicjatyw Samopomocowych (BORIS) Paweł Jordan, rozpoczął realizację programu Centrum Wolontariatu, które miało pełnić funkcję skrzynki kontaktowej dla wolontariuszy i wszystkich osób oraz instytucji zainteresowanych ich pomocą. Siedzibą Centrum została Warszawa. Do współpracy zaproszono wspomnianą Barbarę Hansen jako wolontariuszkę United Nations Development Program - Umbrella Project (przedstawicielstwo ONZ ds. rozwoju gospodarczego) oraz Małgorzatę Ochman jako koordynatora programu. W jego realizacji wzięli również udział pracownicy Fundacji BORIS oraz studenci wydziału Profilaktyki Społecznej i Resocjalizacji. Głównym zamierzeniem autorów programu było uwrażliwienie społeczeństwa na potrzeby innych, kreowanie postaw odpowiedzialności obywatelskiej i poszanowania zasad demokracji. W połowie lat dziewięćdziesiątych, wychodząc naprzeciw rosnącym wciąż potrzebom tego typu aktywności społecznej, zaczęły powstawać podobne placówki w innych miastach Polski m.in.: Poznań, Gdańsk, Katowice, Toruń, Ostrowiec Świętokrzyski, Łódź, Kraków, Słupsk. W ramach działalności Centrów utworzono pierwsze Biura Wolontariatu. Świadczą one usługi na terenie powiatu, miast i gmin w zakresie poszukiwania miejsc pracy dla wolontariuszy, a także lokalnej promocji idei wolontariatu. W związku z tym, że program stawał się coraz większy, pod koniec 1996 roku program Centrum Wolontariatu przy BORIS przekształcił się w samodzielne Stowarzyszenie Centrum Wolontariatu w Warszawie, gdzie działa do chwili obecnej. Źródło: IDEA I DZIAŁALNOŚĆ WOLONTARIA- TU W POLSCE Początki wolontariatu w PWSZ im. Witelona w Legnicy- mgr Jacek Dąbrowski Wolontariuszem, zgodnie z definicją zawartą w ustawie o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie jest osoba fizyczna, która ochotniczo (dobrowolnie) i bez wynagrodzenia wykonuje świadczenia na zasadach określonych w ustawie angażując się w pracę na rzecz m.in. organizacji pozarządowych, organizacji kościelnych czy administracji publicznej. W 1986 roku Organizacja Narodów Zjednoczonych w dowód uznania dla wielu niestrudzonych ochotników, którzy swój czas i umiejętności darowują innym, wyznaczyła dzień 5 grudnia jako Międzynarodowy Dzień Wolontariusza. W tym czasie na całym świecie odbywa się mnóstwo spotkań i imprez.

3 WSTĘP Drodzy Czytelnicy! Rok 2011 to Europejski Rok Wolontariatu. Badania przeprowadzone przez stowarzyszenie Klon/Jawor pokazują, że w 2009 r. zaledwie 12,9 proc. Polaków poświęciło swój czas na rzecz innych w ramach wolontariatu. Zainteresowanie wolontariatem z roku na rok maleje. Wśród barier stojących na drodze rozwoju wolontariatu wymienia się m.in. jego "niski prestiż w świadomości Polaków". Oznacza to, że panuje stereotyp pracy społecznej jako odgórnie narzuconej formy aktywności. Pracodawcy nie mają rzetelnej wiedzy na temat wolontariatu i nie są przekonani, że może on być metodą na zdobywanie wiedzy, umiejętności i kompetencji pożądanych na rynku pracy. Dla młodych wolontariat to często, oprócz stażu i praktyk, jeden z pierwszych punktów w niezbyt rozbudowanym CV. Wolontariat jest źródłem kompetencji i umiejętności których oczekuje obecnie wielu pracodawców.. Niektóre umiejętności rozwija się przede wszystkim w trakcie pracy w charakterze wolontariusza. Weźmy na przykład Wolontariat Europejski, który umożliwia młodym ludziom bez doświadczenia i znajomości języka bycie wolontariuszem w zagranicznej organizacji pozarządowej.. W numerze między innymi l Moda na wolontariat! l Motywacje wlontariuszy l Podstawowe dane o wolontariacie l Fotogaleria: wolontariusze Stowarzyszenia Redakcja Źródło: Gazeta finansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Gazeta Kulturalno-Informacyjna NASZ WSPÓLNY POWIAT, ISSN , adres: Garwolin, ul. Sikorskiego 39, tel ; , tel./ fax. (025) ; NIP , Regon , KRS ; wspolnypowiat@interia.pl, Redagują: Jerzy Duchna, Teresa Kołtun, Zbigniew Marciniuk, Marzena Nowak, Marta Starzyńska, Krzysztof Tobiasz, Urszula Zadrożna; Sekretarz redakcji: Zbigniew Marciniuk; Opracowanie graficzne i skład: STUDIOwspólnota. Wydawca: Stowarzyszenie Rozwoju Gmin i Miast Powiatu Garwolińskiego WSPÓLNOTA POWIATOWA. Redakcja nie odpowiada za treści umieszczonych reklam i ogłoszeń. Nasz Wspólny Powiat 3

4 Ilu jest wolontariuszy? W 2010 roku co szósty Polak (16%) bezinteresownie i dobrowolnie poświęcił swój czas lub pracę na rzecz jakichś organizacji lub grup. Kto może korzystać z pomocy wolontariuszy? Z pracy wolontariuszy korzystać mogą: organizacje pozarządowe (przede wszystkim stowarzyszenia i fundacje); osoby prawne i jednostki organizacyjne Kościoła katolickiego i innych kościołów lub związków wyznaniowych, np. parafie, zakony, bractwa religijne; stowarzyszenia jednostek samorządu terytorialnego, np. związki gmin, powiatów; administracja publiczna, np. ministerstwa, urzędy wojewódzkie, urzędy miejskie; jednostki organizacyjne podległe organom administracji publicznej lub nadzorowane przez te organy, np. teatry; galerie sztuki, domy kultury, ośrodki pomocy społecznej, biblioteki, szkoły itp. spółdzielnie socjalne, spółki akcyjne i spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz kluby sportowe będące spółkami, które: - nie działają w celu osiągnięcia zysku - przeznaczają całość dochodu na realizację celów statutowych - nie przeznaczają zysku do podziału między swoich członków, udziałowców, akcjonariuszy i pracowników Wymienione podmioty mogą angażować do pomocy wolontariuszy jedynie przy swojej działalności statutowej, szczególnie działalności w sferach pożytku publicznego (wymienionych w art. 4 ustawy o działalności pożytku publicznego). Nie wolno jednak wolontariuszom podejmować działań przy pracach związanych z działalnością gospodarczą. Czy wolontariusz jest pracownikiem? Wolontariusz nie jest pracownikiem, bo za swoją pomoc nie pobiera wynagrodzenia. Wykonuje on swoje świadczenia na podstawie porozumienia, a nie umowy o pracę. Zgodnie z prawem świadczenie wykonywane przez wolontariusza nie jest świadczeniem pracy, ale świadczeniem odpowiadającym świadczeniu pracy. Stosunek prawny łączący korzystającego z wolontariuszem nie jest stosunkiem pracy, tylko stosunkiem cywilnoprawnym. Do spraw nieuregulowanych w porozumieniu wolontariackim oraz 4 Nasz Wspólny Powiat ustawie o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego, a nie Kodeksu pracy. Okres wykonywania świadczeń wolontarystycznych nie wpływa też na uprawnienia pracownicze - urlop wypoczynkowy, świadczenia emerytalne, nie zalicza się do stażu pracy. Jak warto zorganizować współpracę z wolontariuszami? Przede wszystkim należy wybrać osobę, która będzie kontaktować się z wolontariuszem/-ami, będzie się nim opiekować. Taka osoba powinna dobrowolnie się na to zgodzić inaczej będzie traktować swoją pracę jak zło konieczne. Dobrze byłoby, gdyby lubiła i chciała pracować z ludźmi, posiadała kompetencje do kierowania nimi i miała czas potrzebny do sprawowania tej funkcji. Te czynniki są niezbędne, by współpraca wolontariusza z organizacją bądź instytucją przebiegała bez komplikacji. Koordynator powinien być takim łącznikiem pomiędzy tymi dwoma stronami. Dobrze byłoby, gdyby taka osoba przeszła proponowane i organizowane prze Centrum Wolontariatu szkolenie Jak zdobyć i zatrzymać wolontariusza. Celem takiego spotkania jest przedstawienie uczestnikom zajęć, idei wolontariatu oraz wzbogacenie ich wiedzy o umiejętność pracy z wolontariuszami. Kolejnym krokiem powinno być określenie zakresu obowiązków wolontariusza, czyli co będzie wykonywał, oraz jak będzie to czynił. Trzeba też jasno określić ramy czasowe w których będzie wykonywał swoje czynności. Wszyscy wiemy, że nic tak nie dezorganizuje pracy organizacji bądź instytucji, jak nieświadomość: kto, za co i kiedy odpowiada. Wolontariusz powinien dokładnie wiedzieć, jaki jest zakres jego kompetencji i mieć świadomość kompetencji innych, W ten sposób obejdzie się bez zbytniego chaosu i ewentualnych nieporozumień. Pamiętać należy również o niezwykle istotnej rzeczy, jaką jest przygotowanie innych pracowników do współpracy z wolontariuszami. Aby atmosfera była sprzyjająca dla wolontariuszy, pracownicy etatowi powinni dowiedzieć się, na czym polega praca wolontariusza i jaka jest jego rola. Warto też zadbać o to, by odpowiednio przygotować stanowisko pracy dla wolontariusza. To podstawowy element potrzebny do tego, by należycie wywiązać się z powierzonych mu zadań. W miarę możliwości koordynator w porozumieniu z osobą kierującą placówką powinien tak ułożyć pracę zespołu, by zadbać o to, by miał on dostęp do niezbędnych materiałów i urządzeń biurowych. Ważną częścią pobytu wolontariusza w organizacji jest monitoring jego działań. To koordynator obok wsparcia, powinien też monitorować jego działanie. Niezwykle istotny jest stały kontakt z wolontariuszem, Te kontakty obok funkcji sprawozdawczo kontrolnych stwarzają atmosferę zaufania i otwartości. Wolontariusze będą wówczas czuć się u nas potrzebni. To wszystko zapobiegnie sytuacji, że nagle z niewiadomych przyczyn jakiś wolontariusz odejdzie z organizacji. Takie spotkania są jednocześnie formą wsparcia ochotników, często w natłoku obowiązków zapominamy, jak ważne jest nagradzanie wolontariuszy, To pokazuje, że organizacja potrafi docenić ludzi jako swoją rzeczywistą wartość. O to, by wolontariusze byli nagradzani powinien dbać koordynator. Mogą to być drobne nagrody, często powinny natomiast padać zwyczajne słowa podziękowania. Tworzenie wokół niego milej atmosfery, czy pamiętanie imienia wolontariusza, to już jest dla niego nagroda. Przynajmniej raz w roku powinny się odbyć spotkania nagradzająco-motywujące, podczas których spotykać się będą wolontariusze i cały personel. Przypomnienie misji placówki i jej celów, metod działania oraz dostrzeżenie pojedynczego wolontariusza ma również walor motywujący. Poniżej kilka innych przykładów nagradzania wolontariuszy: zwiększanie odpowiedzialności wolontariuszy awans; dbanie o rozwój, zdobywanie nowych umiejętności; obchodzenie Dnia Wolontariusza (5 grudnia) umieszczenie jego nazwiska w raporcie organizacji; wysyłanie kartek okolicznościowych; nominowanie do ogólnopolskiego konkursu dla wolontariuszy barwy Wolontariatu. Na koniec jeszcze słów kilka o tej mniej przyjemnej części współpracy z wolontariuszem jaką jest jej zakończenie. Sytuacja jest kłopotliwa, nawet jeżeli chodzi o płatnych pracowników, a co dopiero gdy mówimy o wolontariuszach, którzy swoją pracę wykonują dobrowolnie. Te dylematy są oczywiste i trudne. Wśród tych wszystkich cech, jakie są znamienne dla pracy wolontariusza warto w tym przypadku zwrócić uwagę na to, że wolontariusz nie pracuje przecież

5 u nas bezinteresownie. Coś zyskuje, czy to nowe umiejętności, czy to niezbędną praktykę i doświadczenie. Poza tym, jeżeli on ma prawo powiedzieć Dziękuję - dowidzenia to również takie prawo ma organizacja. Takie postawienie sprawy umożliwia kształtowanie partnerskich relacji, bez uprzywilejowania wolontariusza lub organizacji. To bardzo ważne, jeśli nadejdzie moment, kiedy któraś ze stron musi podziękować za współpracę. Jakie obowiązki ma organizacja wobec swoich wolontariuszy? Zawarcie porozumienia z wolontariuszem Przed przystąpieniem do współpracy strony muszą zawrzeć porozumienie o współpracy, które określać będzie warunki, przedmiot i zakres współpracy. W zależności od czasu trwania współpracy taka umowa być ustna lub pisemna. Więcej na ten temat czytaj tutaj: poradnik. ngo.pl/x/ Poinformowanie o bezpiecznych i higienicznych warunkach wykonywania świadczeń Organizacja korzystająca z pomocy wolontariusza musi poinformować go o bezpiecznych i higienicznych warunkach wykonywania świadczeń oraz musi zapewnić takie warunki. Często poinformowanie takie utożsamiane jest z koniecznością zapewnienia szkolenia w zakresie BHP. Nic bardziej mylnego. W stosunku do wolontariusza nie ma takiego obowiązku - wolontariusz nie jest pracownikiem. Aby jednak ustrzec go od niebezpieczeństw związanych z wykonywana pracą musi on znać zasady postępowania w sytuacjach awaryjnych, np. znać przebieg dróg ewakuacyjnych, zasady zachowania w trakcie pożaru, właściwego wykonywania powierzonych mu czynności. Taki instruktarz może przeprowadzić w placówce osoba do tego uprawniona, najczęściej dyrektor lub inna przez niego wyznaczona. W zakładach gdzie jest stanowisko inspektora BHP będzie to właśnie osoba pełniąca tę funkcję. Zapewnienie środków ochrony osobistej Powierzając wolontariuszowi do wykonania zadanie, należy zaopatrzyć go w odpowiednie środki ochrony osobistej. Np. jeśli wolontariusz będzie pomagał nam w pracach porządkowych w ogrodzie powinien mieć ubiór chroniący go przed ewentualnymi skaleczeniami, jeśli odwiedzał będzie dzieci w szpitalu to powinien mieć fartuch i obuwie ochronne. Od specyfiki pacy zależeć będzie jakie środki ochrony należy zagwarantować wolontariuszowi. Zaświadczenie Na życzenie wolontariusza organizacja ma obowiązek wystawić mu zaświadczenie potwierdzające współpracę lub (również na życzenie wolontariusza) przygotować opinię o sposobie wykonywania przez niego zadań. Jest to nic innego jak forma rekomendacji, o którą często proszą wolontariusze. Czy organizacja musi zawrzeć umowę z wolontariuszem? Kiedy musi być ona pisemna? Obowiązkiem wynikającym z ustawy jest zawarcie umowy (porozumienia) pomiędzy korzystającym i wolontariuszem. Jest to kontrakt, który reguluje zobowiązania obydwu stron. Porozumienie może być pisemne lub ustne, w zależności od czasu współpracy: Jeśli okres współpracy wynosi do 30 dni umowa może mieć formę ustną. Przy okresie współpracy powyżej 30 dni umowa obligatoryjnie musi mieć charakter pisemny. Porozumienie, które zawieramy z wolontariuszem musi mieć formę pisemną także wtedy, gdy wolontariusz zażąda sporządzenia pisemnej umowy (art. 44 ust. 2 i 4). Czy ustawowe 30 dni to okres 30 dni kalendarzowych liczonych od dnia pierwszej aktywności ochotnika czy to 30 jednorazowych dni świadczeń, które po zsumowaniu dadzą okres 30 dni? Należy przyjąć, że jest to okres 30 dni kalendarzowych liczonych od pierwszego dnia, w którym wolontariusz wykonał dla nas świadczenie. Przykład: Tomek przeszedł pomyślnie rekrutację wolontariuszy, którzy zostaną zaangażowani do współpracy z Domowym Hospicjum Dziecięcym. Tomek porozumiał się, że będzie odwiedzał chorego Pawełka w jego domu dwa razy w tygodniu, począwszy od 4 marca. W czasie odwiedzin będzie uczył Pawła obsługi komputera i korzystania z Internetu. Kiedy przedstawiciel hospicjum powinien podpisać z Tomkiem porozumienie o współpracy? Czy należy to zrobić 4 kwietnia czy dopiero w czwartym miesiącu pracy Tomka licząc, że skoro odwiedza Pawełka dwa razy w tygodniu to w miesiącu świadczy on pomoc osiem razy. Zatem dopiero w czwartym miesiącu minie 30 dzień świadczenia przez Tomka pomocy. Takie rozumowanie jest błędne! W tym przypadku porozumienie powinno zostać sporządzone na piśmie 4 kwietnia, po upływie 30 dni kalendarzowych. Oczywiście nic nie stoi na przeszkodzie, aby porozumienie o współpracy z wolontariuszem zawierać od pierwszego dnia jego aktywności. Jest to możliwe i zależy tylko od woli korzystającego. Więcej o porozumieniu o współpracy z wolontariuszem (także jego wzór) tutaj: poradnik.ngo.pl/x/ Wzór porozumienia można też znaleźć na stronach Centrum Wolontariatu. Czy organizacja powinna ubezpieczyć wolontariusza? O jakie rodzaje ubezpieczenia chodzi? Ubezpieczenie NNW Ustawa o wolontariacie nakłada na korzystającego (organizację) obowiązek zapewnienia wolontariuszowi ubezpieczenia od następstw nieszczęśliwych wypadków. Jeżeli czas współpracy jest krótszy niż 30 dni kalendarzowych ubezpieczenie to należy wykupić w dowolnej firmie ubezpieczeniowej. Jeśli czas współpracy jest dłuższy niż 30 dni ubezpieczenie NNW jest gwarantowane przez państwo polskie na podstawie znowelizowanej tzw. małej ustawy wypadkowej (ustawa o zaopatrzeniu z tytułu wypadków lub chorób zawodowych powstałych w szczególnych okolicznościach). W takiej sytuacji konieczne jest podpisanie z wolontariuszem porozumienia o współpracy umowy wolontarystycznej, która jest niejako promesą polisy ubezpieczeniowej. Nowela ustawy nakazuje także zapewnić ubezpieczenie NNW wolontariuszowi, który na podstawie zawartego porozumienia będzie pracował za granicą, na terenie gdzie trwa konflikt zbrojny, wystąpiła klęska żywiołowa lub katastrofa naturalna. Jeśli wolontariusz jest wysyłany do pracy za granicą lecz nie będzie pracował w niebezpiecznych wymienionych wyżej warunkach to korzystający ze świadczenia może wykupić wolontariuszowi ubezpieczenie NNW. W przypadku pracy wolontariusza za granicą nie stosuje się przepisu art. 46 ust. 2 dotyczącego zaopatrzenia wolontariusza z tytułu wypadku przy wykonywanych świadczeniach. Ubezpieczenie kosztów leczenia Znowelizowana ustawa zobowiązuje również do zapewnienia wolontariuszowi ubezpieczania kosztów leczenia podczas pobytu za granicą, jeżeli kosztów tych nie pokrywa się z innego tytułu, w szczególności na podstawie przepisów o koordynacji, w rozumieniu ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, który na podstawie zawartego porozumienia będzie pracował za granicą, na terenie gdzie trwa Nasz Wspólny Powiat 5

6 konflikt zbrojny, wystąpiła klęska żywiołowa lub katastrofa naturalna. Jeśli wolontariusz jest wysyłany do pracy za granicą lecz nie będzie pracował w niebezpiecznych wymienionych wyżej warunkach to korzystający ze świadczenia może wykupić wolontariuszowi koszty leczenia podczas pobytu za granicą, jeżeli kosztów tych nie pokrywa się z innego tytułu, w szczególności na podstawie przepisów o koordynacji, w rozumieniu ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Ubezpieczenie OC Ustawodawca nie wskazuje konieczności wykupienia ubezpieczenia OC na okoliczność współpracy z wolontariuszami. Warto jednak zadbać o takie ubezpieczenie, gdyż chroni ono korzystającego (organizację, placówkę) przed ewentualnymi roszczeniami osób trzecich, w wyniku działań wolontariuszy. Oferty towarzystw ubezpieczeniowych Praktycznie każdy ubezpieczyciel jest w stanie przygotować ofertę ubezpieczenia dla wolontariuszy. Oferty różnią się zakresem odpowiedzialności, sumą gwarancyjną czy też wysokością składki. Co zrobić w razie wypadku Postępowanie powypadkowe będzie zależne od rodzaju umowy zawartej z wolontariuszem, a co się z tym wiąże rodzaju ubezpieczenia, które mu zapewniliśmy. W przypadku porozumienia ustnego (czas współpracy do 30 dni) organizacja angażująca zobowiązana jest wykupić wolontariuszowi ubezpieczenie w wybranej firmie ubezpieczeniowej. Warunki szczegółowe wykupionej polisy określać będą tryb postępowania w razie wypadku. W przypadku porozumienia pisemnego (czas współpracy powyżej 30 dni) należy: wypełnić kartę wypadkową, która określa okoliczności zaistniałego wypadku; udać się do lekarza i uzyskać zaświadczenie o stwierdzonym urazie; sporządzić ksero porozumienia z wolontariuszem; Te trzy dokumenty po zakończeniu leczenia i ewentualnej rehabilitacji należy przesłać do oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, właściwego ze względu na miejsce działania organizacji, z którą współpracował wolontariusz. To właśnie ZUS jest instytucją, którą podobnie jak w przypadku wypadków pracowniczych, może przeprowadzić procedurę odszkodowawczą. 6 Nasz Wspólny Powiat Czy osoba przebywająca na urlopie zdrowotnym może być wolontariuszem, czy można z nią podpisać umowę? Jeśli chodzi o wolontariusza na urlopie zdrowotnym to w zasadzie można z nim podpisać umowę (porozumienie o współpracy). Trzeba jednak wziąć pod uwagę także warunki tego urlopu. Na przykład jeśli osoba przebywająca na urlopie musi w tym czasie odbywać zajęcia rehabilitacyjne związane ze schorzeniami kręgosłupa, a umowa wolotariacka będzie dotyczyła, np. pomocy w prowadzeniu zajęć sportowych, to należałoby się jednak zastanowić, czy jakiś urząd nie zakwestionuje takiej aktywności osoby przebywającej na urlopie. Jakie mogą być koszty związane z wolontariuszami? Koszty związane z wolontariuszami Zgodnie z ustawą o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie organizacja może pokrywać następujące koszty wolontariuszy: koszty podróży służbowych i diet; koszty szkoleń wolontariuszy; inne niezbędne koszty związane z wykonaniem świadczeń na rzecz organizacji; ustawa nie precyzuje, jakie; koszty ubezpieczeń (NNW i leczenia za granicą) - poradnik.ngo.pl/x/ ) Organizacja ma obowiązek pokryć koszty podróży służbowych i diet (na zasadach określonych w odrębnych przepisach, takich jak dla pracowników) Chcąc wysłać wolontariusza na szkolenie, które będzie mu pomocne w wykonywaniu świadczeń organizacja zobowiązana jest pokryć koszty podróży i wyżywienia wolontariusza w czasie odbywania takiej podróży. Dzięki temu wolontariusz nie będzie ponosił kosztów swojej aktywności, a dla wielu z nich jest to bardzo istotny problem. Wysokość diet dla wolontariusza odpowiada wysokości diet przysługujących pracownikom i są one określane przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej (więcej czytaj tutaj: poradnik.ngo.pl/x/504443). Przykład: Na spotkanie z wojewódzkim koordynatorem ds. wolontariatu w ośrodkach pomocy społecznej jedzie reprezentant stowarzyszenia, który koordynuje pracę wolontariuszy w tej placówce. Dyrektor biura stowarzyszenia zamierza wydelegować z koordynatorem wolontariusza, który jest bardzo aktywny i pomaga koordynatorowi w codziennych obowiązkach. W tym przypadku zarówno pracownikowi stowarzyszenia (koordynatorowi ds. wolontariatu), jak i wolontariuszowi, z nim współpracującemu przysługuje dieta na pokrycie kosztów podróży i wyżywienia w tej samej wysokości. Diety te zobowiązany jest zapewnić korzystający ze świadczeń wolontariusza - w tym przpadku jest to stowarzyszenie. Choć Art. 45 ust. 1 pkt 3 ustawy o działalności pozytku publicznego i o wolontariacie nakłada na korzystającego obowiązek pokrywania kosztów diet to jednak ustawodawca dopuszcza odstępstwo od tego. O tym poniżej. 2) Organizacja może pokryć koszty szkoleń wolontariuszy w zakresie wykonywanych przez nich świadczeń określonych w porozumieniu o współpracy. Dzięki temu zapisowi organizacja może opłacić wolontariuszowi kursy, szkolenia lub inne formy zajęć, które pomocne mu będą w dalszej jego aktywności jako wolontariusza. Oczywiście zakres szkolenia powinien być spójny z zakresem świadczeń, jakie zostały określone w porozumieniu. Przykład: Joanna z wykształcenia jest ekonomistą. Współpracuje ze świetlicą środowi-skową dla dzieci z rodzin dysfunkcyjnych. W ramach swoich obowiązków pomaga dzieciom odrabiać lekcje. Kontakt z trudną wychowawczo młodzieżą powoduje, że Joanna chciałaby zdobyć wiedzę w zakresie psychologicznych i pedagogicznych uwarunkować pracy z dziećmi z rodzin dysfunkcyjnych. Znalazła na stronie internetowej ofertę takich zajęć. Są one płatne i to stanowi duży problem dla Joanny. Jest to klasyczny przykład, który obrazuje możliwość zastosowania wspomnianego przepisu. Organizator świetlicy może opłacić koszt szkolenia dla Joanny, oczywiście w sytuacji jeśli uzna że warto i chce inwestować w nią jako wolontariuszkę. Oczywiście w tym i podobnych przypadkach należy pamiętać o podpisanym porozumieniu o współpracy z wolontariuszem. Wydaje się ono niezbędne na wypadek kontroli i ewentualnego kwestionowania na jakiej podstawie wydatkowano środki na wolontariusza. Porozumie o współpracy oczywiście wiąże w sposób formalny korzystającego z wolontariuszem i daje podstawę do wydatkowania na niego środków. 3) Korzystający może pokrywać, na dotyczących pracowników zasadach określonych w odrębnych przepisach, także inne niezbędne koszty ponoszone przez wolontariusza, związane z wykonywaniem świadczeń na rzecz korzystającego. Zapis ten umożliwia zwrot wolontariuszowi kosztów, które ponosi on w

7 związku ze swoją aktywnością na rzecz organizacji. Do najczęściej spotykanych kosztów tego rodzaju są koszty dojazdu do pracy (np. bilety MZK, PKS), koszty rozmów telefonicznych, które wolontariusz prowadził ze swojego telefonu w związku z realizacją zadania (np. kontakty ze sponsorami, innymi wolontariuszami, organizatorami akcji czy festynu). Na podstawie przedstawionych rachunków, biletów, billingu rozmów telefonicznych można precyzyjnie określić wysokość kosztów jakie wolontariusz poniósł i te koszty mu zwrócić. Przykład: Marta jest studentką Akademii Sztuk Pięknych i jako wolontariuszka pomaga w szpitalu dziecięcym przygotować scenografię na spotkanie ze Św. Mikołajem. W tym celu konieczny jest zakup drobnych materiałów plastycznych. Ponieważ materiały te kosztują niewiele nie jest możliwe wzięcie faktury VAT, są to z reguły paragony fiskalne. Marta po wykonaniu scenografii przedstawiła dowody zakupu materiałów w księgowości szpitala i na tej podstawie zwrócono jej poniesione koszty. Oczywiście warto ustalić z wolontariuszem wysokość kwoty, za którą ma on dokonać zakupów. Uchroni to nas przed niespodziankami oznaczającymi np. za wysokie koszty. Przykład: W ramach wolontariatu terapeuta prowadzi dla dzieci zajęcia z psem. Czy stowarzyszenie w ramach umowy wolontariackiej może pokryć koszty szczepionki przeciw wściekliźnie? Organizacja musi dbać o bezpieczeństwo swoich podopiecznych, może więc pokryć koszt szczepienia psa wolontariusza biorącego udział w zajęciach dogoterapii. Fakt ten powinien być uwzględniony w umowie z wolontariuszem o świadczenie usług na rzecz organizacji. Istotne jest właściwe opisanie faktury za szczepienie psa uzasadniające poniesienie tego kosztu względami bezpieczeństwa uczestników warsztatu. Pamiętajmy też, że ze względu na niewystarczające środki finansowe, jakimi dysponują z reguły korzystający ze świadczeń wolontariuszy, ci ostatni mogą na piśmie zrezygnować z diet i zwrotu kosztów podróży służbowych (art. 45 ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie). Zrezygnować można z całości diet lub tylko w części. To zależy od wolontariusza, ale jak się też wydaje i od korzystającego. Należy to wspólnie ustalić. Należy pamiętać, aby to zwolnienie było sporządzone na piśmie w innym przypadku będzie nieważne. Czy organizacja, która nie ma statusu organizacji pożytku publicznego może podpisać umowę z wolontariuszem? Umowę z wolontariuszem może podpisać każda organizacja (np. fundacja, stowarzyszenie), także ta niemająca statusu organizacji pożytku publicznego (OPP). Jak wycenić pracę wolontariuszy na potrzeby wniosku, projektu? Koszty pracy wolontariuszy określić można w dwojaki sposób. Po pierwsze można posłużyć się wskaźnikami Głównego Urzędu Statystycznego, w których określane są stawki godzinowe w tzw. gospodarce uspołecznionej i stawkę tę odnieść do godziny pracy wolontariusza. Innym sposobem jest określenie stawki godzinowej dla pracownika wykonującego podobne zadanie w naszej placówce i tę stawkę zastosować do pracy wolontariusza. Czy praktyki/staże to wolontariat? Praktyki/staże nie są wolontariatem. Praktyki studenckie wynikają z obowiązku zapisanego w regulaminie szkoły lub studiów. Nie ma więc mowy w takim przypadku o dobrowolności w ich odbywaniu jest to obowiązek ucznia, studenta i nie powinien być mylony z wolontariatem. W przypadku stażystów tę kwestię reguluje ustawa o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. Nr 99, poz. 1001), która definiuje staż jako nabywanie przez bezrobotnego umiejętności praktycznych do wykonywania pracy poprzez wykonywanie zadań w miejscu pracy bez nawiązania stosunku pracy pomiędzy pracodawcą i bezrobotnym. Zarówno praktykanci jak i stażyści nie są wolontariuszami w trakcie praktyki i stażu. Nic nie stoi na przeszkodzie, aby podjęli się wolontariatu poza okresem obowiązkowego odbywania praktyk i stażu wtedy zostają wolontariuszami. Czy małoletni wolontariusze mogą zbierać pieniądze na rzecz OPP? Organizacje pożytku publicznego mają możliwość angażowania do zbiórki publicznej prowadzonej na rzecz swojej działalności małoletnich wolontariuszy poniżej lat 16. Osoby te muszą być oczywiście pod nadzorem osoby pełnoletniej. O tym co to jest zbiórka publiczna czytaj tutaj: pl/x/ Gdzie można szukać porady, informacji na temat wolontariatu? Gdzie szukać wolontariuszy? Zapewne wiele osób, mając wątpliwości, kłopoty z zaangażowaniem wolontariusza zastanawia się: do kogo się zwrócić, kto mógłby pomóc? Oto kilka miejsc, gdzie organizacje mogą liczyć na takie wsparcie. Pierwsze z nich to regionalne i lokalne Centra Wolontariatu działalność tego typu placówek w Polsce zainicjowało w 1993 r. Centrum Wolontariatu w Warszawie wychodząc naprzeciw potrzebom wspierania niezależnych inicjatyw społecznych. Działalność Centrów polega na promowaniu bezinteresownej pracy wolontarystycznej, edukacji wolontariuszy i współpracujących z nimi organizacji pozarządowych i instytucji. Centrum Wolontariatu sprzyja też poszukiwaniu nowych metod ułatwiających i pozwalających wkomponować wolontariat w codzienne życie. Służą temu m.in. różne programy: Wolontariat w szpitalu, Wolontariat w szkole, Wolontariat w Ośrodkach Pomocy Społecznej, Wolontariat pracowniczy, Wolontariat pierwszy krok na rynek pracy. Więcej informacji na: Bogatym źródłem informacji o wolontariacie jest Internet - poniżej kilka przydatnych adresów: Serwis Sieci Centrów Wolontariatu: ngo.pl - portal organizacji pozarządowych: (tutaj znajduje się serwis ogłoszeń dla organizacji: ogloszenia.ngo.pl/organizacja_szuka_ wolontariusza oraz dla wolontariuszy: e-wolontariat: Olimpiady Specjalne Polska: www. olimpiadyspecjalne.pl Salezjański Wolontariat Misyjny: CSV - Community Service Volunteers - organizacja wolontarystyczna w Wielkiej Brytanii: Young Men s Christian Association - YMCA Kraków - Związek Młodzieży Chrześcijańskiej w Krakowie: A oto przykładowe linki do organizacji zajmujących się pracą wolontariuszy w Polsce i za granicą: Źródło: Nasz Wspólny Powiat 7

8 FOTOGALERIA FOTOGALERIA WOLONTARIUSZE STOWARZYSZENIA ROK 2010 ROK Nasz Wspólny Powiat