PRODUKCYJNOŚĆ RUNI PASTWISK SUDECKICH
|
|
- Kornelia Krystyna Kowalska
- 5 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 WODA-ŚRODOWISKO-OBSZARY WIEJSKIE 2004: t. 4 z. 1 (10) WATER-ENVIRONMENT-RURAL AREAS s Instytut Melioracji i Użytków Zielonych w Falentach, 2004 PRODUKCYJNOŚĆ RUNI PASTWISK SUDECKICH Longina NADOLNA Instytut Melioracji i Użytków Zielonych w Falentach, Dolnośląski Ośrodek Badawczy we Wrocławiu Słowa kluczowe: jakość paszy, pastwisko górskie, wydajność pastwiska, wypas bydła i owiec S t r e s z c z e n i e Badania na temat wydajności pastwisk i jakości pasz przeprowadzono na obiekcie wypasowym w Mostowicach w Sudetach Środkowych ( m n.p.m.) w dwóch cyklach badawczych: pierwszy w latach z wypasem bydła i owiec na osobnych pastwiskach, drugi w latach z wypasem wspólnym tych zwierząt. Prowadzono wypas rotacyjny z podziałem pastwisk na siedem kwater i zrównoważonym nawożeniem mineralnym. Obsadę zwierząt 2,0 2,2 SD ha 1 dostosowano do najmniejszych wydajności pastwiska w sezonie. Największe plony, średnio 8,7 t sm. ha 1, uzyskano w I cyklu badawczym, korzystniejszym pod względem warunków meteorologicznych. W II cyklu plony były mniejsze średnio o 2,0 t sm. ha 1. Pasza pokrywała zapotrzebowanie pokarmowe młodych zwierząt. Zawartość energii NEL w kilogramie suchej masy wynosiła średnio 6,4 MJ. Pasza z pastwiska owczego i z wypasem wspólnym zawierała zbyt duże ilości białka, co wpłynęło na wysokie wartości stosunku energetyczno-białkowego. Mankamentem pasz ze wszystkich pastwisk była bardzo duża zawartość potasu, co mogło mieć niekorzystny wpływ na zdrowie zwierząt. WSTĘP W regionie górskim Sudetów użytki zielone stanowią 50% użytków rolnych i ich powierzchnia stale się zwiększa. Powstawały one, w większości przypadków, przez samozadarnianie odłogowanych gruntów ornych i charakteryzowały się stosunkowo małą wydajnością i wartością paszową roślinności. Od lat 70. XX w. podejmowano próby zwiększenia ich wydajności i poprawy jakości w celu wykorzystania bazy paszowej dla bydła i owiec. Niskonakładowy wypas sezonowy tych zwierząt w warunkach przyrodniczych i demograficznych regionu (brak rąk do Adres do korespondencji: dr inż. L. Nadolna, Dolnośląski Ośrodek Badawczy IMUZ, Wrocław, ul. Kraińskiego 16; tel. +48 (71) , longina.nadolna@secom.pl
2 260 Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie t. 4 z. 1 (10) pracy) uznano za najbardziej wskazany. Podstawą organizacji wypasu była optymalizacja obsady zwierząt, techniki i sposobu wypasu oraz wielkości i terminu nawożenia mineralnego. Obecnie, w związku z małą opłacalnością produkcji zwierzęcej, zaniechano gospodarowania na tysiącach hektarów sudeckich użytków zielonych. Brak spasania i wykaszania prowadzi do zmian składu florystycznego i degradacji runi oraz zmniejszenia wydajności i jakości tych użytków. W związku z akcesją Polski do UE istnieje konieczność weryfikacji powierzchni użytków zielonych w Sudetach pod kątem racjonalizacji produkcji zwierzęcej, z uwzględnieniem zrównoważonego rozwoju i ochrony środowiska. Chów i hodowla przeżuwaczy pozostaje główną alternatywą dla tych terenów i stanowi rękojmię utrzymania się pożądanych zbiorowisk na trwałych użytkach zielonych oraz niedopuszczania do ich degradacji i samozakrzaczania. W opracowaniu dokonano oceny jakości paszy i produkcyjności pastwisk wykorzystywanych przez bydło i owce na oddzielnych i wspólnym pastwisku, w dwóch cyklach badawczych. Wyniki badań z I cyklu (lata ), wykonanych przez Sakowskiego, i z II cyklu (lata ), wykonanych przez Nadolną, były podstawą rozpraw doktorskich [NADOLNA, 1998a; SAKOWSKI, 1984]. Prezentowane wyniki badań są uzupełnieniem wcześniejszych prac dotyczących tego obiektu: FATYGI, SAKOWSKIEGO [1991], LUBIENIECKIEGO [1981] i NADOL- NEJ [1998b; 1999]. TEREN I WARUNKI BADAŃ Badania przeprowadzono na obiekcie wypasowym w Mostowicach. Obiekt znajduje się w Sudetach Środkowych w Górach Bystrzyckich na wysokości m n.p.m. Pod względem morfologicznym jest to płaskowyż przechodzący ostrą krawędzią w dolinę rzeki granicznej z Czechami Orlicy. Wydzielony pod pastwisko doświadczalne teren ma nachylenie 4 7. Gleby stanowią reprezentatywny dla regionu typ gleb brunatnych kwaśnych, wytworzonych z gliny lekkiej pylastej. Są to gleby ze średnią zawartością części szkieletowych i średnio głębokie [BORKOWSKI i in., 1989]. Skład botaniczny runi pastwisk w obydwu cyklach badawczych był podobny: trawy: wiechlina łąkowa (Poa pratensis L.) 15%, kostrzewa łąkowa (Festuca pratensis Huds.) 15%, mietlica pospolita (Agrostis capillaris L.) 15%, kłosówka miękka (Holcus mollis L.) 7%, kupkówka pospolita (Dactylis glomerata L.) 6%, śmiałek darniowy (Deschampsia caespitosa (L.) P. Beauv.) 6%, życica trwała (Lolium perenne L.) 5%, wyczyniec łąkowy (Alopecurus pratensis L.) 2% oraz w mniejszych ilościach: kostrzewa czerwona (Festuca rubra L. s.s.) i konietlica łąkowa (Trisetum flavescens (L.) P. Beauv.);
3 L. Nadolna: Produkcyjność runi pastwisk sudeckich 261 motylkowate: koniczyna biała (Trifolium pratense L.) 7% oraz wyka ptasia (Vicia cracca L.); rośliny dwuliścienne: przywrotnik pasterski (Alchemilla monticola Opiz) 7%, mniszek pospolity (Taraxacum officinale F.H. Wigg.) 5%, krwawnik pospolity (Achillea millefolium L.) 2% oraz w mniejszych ilościach: jaskier ostry (Ranunculus acris L. s.s.), jaskier rozłogowy (Ranunculus repens L.) i szczaw kędzierzawy (Rumex crispus L.). Warunki atmosferyczne w czasie trwania doświadczeń były bardzo zróżnicowana (tab. 1 i 2). W I cyklu badawczym duże różnice wystąpiły w ilości opadów w latach 1980 i Sumy opadów w okresie od maja do września wynosiły odpowiednio 507,7 i 208,0 mm. Rok 1980 charakteryzował się rekordowo mokrym lipcem 261,0 mm, a 1982 minimalnymi opadami we wrześniu 14,1 mm. W pozostałych latach I cyklu (1979, 1981) suma opadów była podobna i wynosiła ponad 400 mm. W II cyklu badawczym sumy opadów i średnie temperatury analizowano w okresie od kwietnia do sierpnia, ponieważ warunki pogodowe w kwietniu mają duży wpływ na rozwój roślinności i termin rozpoczęcia wypasu. Sumy opadów w pierwszych dwóch latach tego cyklu były duże i wynosiły w 1986 r. 626 mm i w 1987 r. 711 mm. W trzech następnych latach były one znacznie mniejsze: mm, mm i mm. W latach tych największe niedobory opadów wystąpiły w maju, lipcu i sierpniu. W obydwu cyklach, lata o najwyższych opadach charakteryzowały się mniejszymi średnimi miesięcznymi temperaturami. Tabela 1. Sumy opadów Table 1. Sum of precipitation Lata Opady, mm Precipitation, mm Years IV V VI VII VIII IX I cykl I period ,5 162,0 48,6 103,3 68, ,8 92,2 261,0 33,4 83, ,3 62,6 172,8 107,6 45, ,2 46,6 35,3 39,8 14,1 II cykl II period ,5 95,4 165,5 110,3 183,6 78, ,8 109,0 175,8 110,9 214,5 86, ,0 24,0 147,0 65,0 54, ,0 34,0 106,0 79,0 44,0 49, ,2 90,1 134,5 46,1 57,3 119,5 Średnia z wielolecia Long-term mean ,2 113,8 105,4 102,3 79,1
4 262 Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie t. 4 z. 1 (10) Tabela 2. Średnia temperatura powietrza Table 2. Mean air temperature Lata Temperatura powietrza, o C Air temperature, o C Years IV V VI VII VIII IX I cykl I period ,9 16,1 11,8 13,7 11, ,9 11,4 12,6 13,6 10, ,4 14,2 14,0 13,7 11, ,5 14,1 17,1 15,8 13,6 II cykl II period ,7 14,0 13,7 14,8 14,5 8, ,6 7,4 13,2 15,3 12,9 12, ,8 13,3 15,2 16,0 16, ,9 12,2 13,9 16,6 16,7 13, ,7 11,8 15,1 15,0 15,0 7,9 Średnia z wielolecia Long-term mean ,6 13,7 15,5 14,5 13,5 METODY BADAŃ Badania przeprowadzono w dwóch cyklach badawczych: pierwszy w okresie z wypasem bydła i owiec na osobnych pastwiskach, drugi w okresie z wypasem mieszanym tych zwierząt. Każde z pastwisk było podzielone na siedem kwater. Z uwagi na zakres pracy, dane dotyczące organizacji i techniki wypasu zwierząt ograniczono do niezbędnego minimum. Pastwiska, w obydwu cyklach badawczych, nawożono składnikami NPK w zbliżonych ilościach, tj kg ha 1 K 2 O i P 2 O 5. Roczna dawka azotu, podzielona na dawki pod każdą rotację w zależności od ich ilości wynosiła w I cyklu kg ha 1, w II cyklu kg ha 1. Podczas sezonu pastwiskowego nie stosowano zabiegów pielęgnacyjnych, w tym również wykaszania niedojadów. W doświadczeniach wypasano bydło jałówki rasy nizinnej czerwono-białej oraz owce skopki, mieszańce cygaja lub merynosa z kentem. Obsadę zwierząt (2,0 2,2 SD ha 1 ) w obydwu cyklach badawczych dostosowano do średniej wydajności pastwiska na przełomie lipca i sierpnia, aby zapewnić zwierzętom dostateczną ilość paszy, bez potrzeby dokarmiania. Długość sezonu pastwiskowego zależała w głównej mierze od warunków pogodowych i zasobów paszowych. W obydwu cyklach wypas rozpoczynał się w trzeciej dekadzie maja lub pierwszej czerwca. Sezon pastwiskowy w I cyklu kończono w połowie września, a w II na przełomie sierpnia i września, z powodu
5 L. Nadolna: Produkcyjność runi pastwisk sudeckich 263 braku paszy. W I cyklu liczba dni wypasu wynosiła średnio 109 (od 98 w 1982 r. do 120 w 1981 r.), a w II cyklu 96 (od 91 w 1990 r. do 105 w 1989 r.). Spasanie kwatery w I cyklu trwało 3 4 dni, w II cyklu czas ten skrócono w pierwszej rotacji do 2, w następnych wynosił 3 dni. W sezonie uzyskiwano 4 5 rotacji. Produkcyjność pastwisk oceniono metodą analityczną. W celu określenia wydajności pastwisk na każdej kwaterze, w miejscach reprezentatywnych, wyznaczono poletka próbne o powierzchni 4 m 2 w czterech powtórzeniach. Przed wejściem zwierząt na kwaterę ruń na poletkach koszono i ważono, a następnie z każdego poletka pobierano 1 kg zielonej masy do oznaczenia zawartości suchej masy i pięciu podstawowych składników pokarmowych metodą wendeńską. Fosfor oznaczono metodą molibdenową z metolem, natomiast potas, wapń, sód i magnez za pomocą fotometrii płomieniowej metodą emisyjną. Koncentrację energii netto laktacji NEL (MJ kg 1 sm.) obliczono według wzoru VAN ESA [1978]: NEL = 0,6 [1 + 0,004 (q 57)] EM gdzie: q = EM/EB, EB energia brutto, w MJ kg 1 sm., EM energia metaboliczna, w MJ kg 1 sm. Energię brutto EB i energię metaboliczną EM obliczono według schematu SCHIEMANNA i in. [1971]. Zastosowano następujące współczynniki strawności: białko ogólne 78%, tłuszcz surowy 58%, włókno surowe 72%, bezazotowe substancje wyciągowe 78%. WYNIKI BADAŃ JAKOŚĆ PASZY Zawartość suchej masy zależała od terminów rozpoczęcia wypasu, co było związane z fazą rozwojową roślinności oraz od warunków meteorologicznych. Wystąpiło duże zróżnicowanie tej zawartości w poszczególnych latach i cyklach (tab. 3, 4). Największą zawartość (24,3%) stwierdzono w 1986 r. w runi pastwiska z wypasem mieszanym, najmniejszą (14,7%) w 1980 r. pastwiska owczego. Najmniejszą zawartością suchej masy, średnio w okresie badań, charakteryzowała się pasza z pastwiska dla owiec 18,5%, a największą pasza z pastwiska dla bydła 20,0%. Zawartość włókna surowego w runi wszystkich pastwisk nie przekraczała 29%, a średnio w okresie badań 22,5% (tab. 3, 4). Najmniejsze wartości tego składnika zanotowano w 1980 r. na pastwisku owczym 21,76%. W runi pastwisk dla bydła
6 264 Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie t. 4 z. 1 (10) i z wypasem mieszanym zawartość włókna była większa i w niektórych latach dochodziła do 28%. Średnio, na pastwisku dla bydła, wynosiła ona 26,91%, a na pastwisku z wypasem mieszanym nieco mniejsza 25,56%. Zawartość białka ogólnego była ujemnie skorelowana z zawartością włókna. Największe wartości składnik ten osiągał na pastwisku owczym średnio 17,9%, a w 1980 r. 20,88%. Pasza z pastwiska o wypasie mieszanym zawierała również dużą zawartość białka, średnio 17,29%. Wystąpiło tu jednak duże zróżnicowanie tego składnika w latach od 14,55% w 1986 r. do 21,51% w 1988 r. Najmniej zasobna w białko była pasza z pastwiska dla bydła, średnio 15,28%, ale była ona najbardziej wyrównana w poszczególnych latach badań. Najmniejszą zasobnością w tłuszcz średnio 3,07%, a zarazem największym zróżnicowaniem w latach od 2,09% w 1986 r. do 3,69% w 1989 r., cechowało się pastwisko z wypasem wspólnym. Najwięcej tego składnika zawierała pasza z pastwiska owczego, średnio 3,31%. W runi pastwiska dla owiec zawartość popiołu, czyli części mineralnych, wynosiła od 8,20% w 1981 r. do 11,04% w 1980 r. (średnio 9,56%). Najmniejsze jego zawartości, poniżej 8%, wystąpiły w paszy z pastwiska dla bydła w latach 1981 i 1982 (średnio 8,28%). W runi pastwiska z wypasem mieszanym średnia zawartość popiołu wynosiła 8,67%. Zasobność paszy w bezazotowe substancje wyciągowe, na przestrzeni badanych lat, była zbliżona w paszach z pastwisk z wypasem osobnym bydła i owiec średnio ponad 46%. Pasza z pastwiska o wypasie mieszanym zawierała nieco mniej tych substancji średnio 45,4%. Koncentrację energii NEL w kilogramie suchej masy określono w MJ. Największą koncentrację energii stwierdzono w paszy z pastwiska dla bydła. Średnio w okresie badań wynosiła ona 6,43 MJ, a w paszy z pastwisk dla owiec i wypasu mieszanego 6,41 MJ. Najmniejszą i największą koncentrację energii zanotowano w paszach z pastwiska dla owiec, odpowiednio 6,30 MJ w 1980 r. i 6,54 MJ w 1981 r. Zawartość makroskładników oraz ich stosunki równoważnikowe przedstawiono w tabeli 4. Zawartość fosforu w paszy z pastwisk dla bydła i owiec utrzymywała się w granicach zawartości średniej i w I cyklu wynosiła średnio w okresie badań 0,35% i w II cyklu 0,39%. Ilość tego składnika w runi pastwiska z wypasem mieszanym można określić jako dużą. W 1986 r. wynosiła ona 0,65%, w latach przekraczała 0,40%, a średnio w okresie badań 0,47. W paszy wszystkich pastwisk stwierdzono zbyt dużą zawartość potasu. Szczególnie na pastwisku owczym i z wypasem mieszanym przekraczała ona zapotrzebowanie pokarmowe zwierząt i wynosiła średnio 3,26%. Zasobność w potas runi pastwiska dla bydła była bardziej korzystna i wynosiła średnio 2,83%. Dużą zawartość wapnia zanotowano w runi pastwiska owczego. W 1980 r. wynosiła ona 0,88%, a średnio w okresie badań 0,77%. Na pastwisku dla bydła była
7 L. Nadolna: Produkcyjność runi pastwisk sudeckich 265 nieco mniejsza 0,61%. Ruń pastwiska z wypasem mieszanym była najmniej zasobna w ten składnik średnio 0,38% i cechowała się dużym zróżnicowaniem w poszczególnych latach od 0,54% w 1986 r. do 0,22% w 1988 r., na co mogły mieć wpływ warunki meteorologiczne. W paszy ze wszystkich badanych pastwisk stwierdzono bardzo małą zawartość sodu, która nie pokrywała zapotrzebowania zwierząt na ten składnik. Średnio wynosiła ona 0,01% z pastwiska z wypasem mieszanym i 0,02% z pastwiska dla bydła i owiec. Największą zawartość magnezu stwierdzono w paszy z pastwiska z wypasem mieszanym, średnio 0,29%, a w latach 1986 i 1987 odpowiednio 0,47% i 0,42%. Mniej magnezu zawierała ruń z pastwisk dla bydła 0,17% i owiec 0,20%. Stosunek wapnia do fosforu wykazywał małe wartości, zwłaszcza na pastwisku z wypasem mieszanym średnio 0,80 (w 1988 r. 0,52). Większe wartości, zbliżone do prawidłowych, osiągnięto w runi pastwisk dla bydła 1,74 i owiec 1,99. Wartości stosunku wagowego potasu do sumy wapnia i magnezu znacznie przekraczały granice optymalne. W paszy pastwiska owczego stosunek ten wynosił 3,42, a dla bydła 3,68. Na pastwisku z wypasem mieszanym był największy 5,32, a maksymalną wartość osiągnął w 1988 r. 7,90. Stosunek potasu do sodu był zbyt szeroki w runi na wszystkich badanych pastwisk. Na pastwiskach dla bydła i owiec osiągał średnie wartości odpowiednio 211 i 198. Najbardziej niekorzystny był on w 1987 r. na pastwisku z wypasem mieszanym 422, a średnio wyniósł 326. WYDAJNOŚĆ PASTWISK W I cyklu badań średnie plony suchej masy z obydwu pastwisk były duże i wynosiły 8,71 t ha 1 z pastwiska dla bydła i 8,46 t ha 1 z pastwiska dla owiec (tab. 5). Największe plony osiągnięto w 1981 r. z pastwiska dla bydła 10,34 t ha 1, nieco mniejsze z pastwiska dla owiec 9,59 t ha 1. W II cyklu średnie plony z pastwiska z wypasem mieszanym były mniejsze i wynosiły 6,6 t ha 1. Największy roczny plon w tym cyklu zanotowano w 1987 r. 7,50 t ha 1, natomiast najmniejszy w dwóch ostatnich latach badań w ,37 t ha 1 i 1990 r. 6,07 t ha 1. Analiza plonowania pastwisk w poszczególnych latach badań potwierdziła duży wpływ warunków meteorologicznych. W I cyklu badań były one bardziej korzystne dla rozwoju roślin największe plony uzyskano po roku obfitującym w opady. W II cyklu, w ostatnich 3 latach, opady były niskie, a temperatury powietrza wysokie, w związku z czym niedobór wody pogłębiał się, co wpłynęło na zmniejszenie plonów. Wartość energetyczna plonu NEL kształtowała się podobnie jak wydajność pastwisk. Największe wartości uzyskano w I cyklu badań z pastwiska dla bydła średnio MJ ha 1, a dla owiec MJ ha 1. Z pastwiska z wypasem mieszanym, w II cyklu, uzyskano dużo mniejsze wartości średnio MJ ha 1.
8 266 Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie t. 4 z. 1 (10) Największe plony białka ogólnego uzyskano w 1980 r ,29 kg ha 1 z pastwiska owczego, a średnio 1 503,88 kg ha 1. Pastwisko dla bydła plonowało na poziomie 1 317,54 kg ha 1. Najmniejsze wartości tego składnika osiągnięto w 1989 r. 848,5 kg ha 1 z pastwiska z wypasem mieszanym, a średnio 1 158,8 kg ha 1. Największe wartości białka ogólnego w 1 kg sm. zanotowano w paszy z pastwiska dla owiec 179,1 g, nieco mniejsze z pastwiska z wypasem mieszanym 172,9 g, a najmniejsze z pastwiska dla bydła 152,0 g. Największe średnie wartości stosunku energetyczno-białkowego zanotowano w paszy z pastwiska dla owiec 27,9 i nieco mniejsze z pastwiska z wypasem mieszanym 27,0. W niektórych latach stosunek ten przekraczał 33. Najbardziej korzystne wartości wystąpiły w paszy z pastwiska dla bydła średnio 23,7. Stosunek białkowy, wyrażony ilością białka strawnego do pozostałych strawnych składników, był wąski. Na pastwisku dla owiec wynosił średnio 1:4,4, a z wypasem wspólnym 1:4,1 (w 1988 r. 1:3,1). Zwierzęta mogły odczuwać braki energii. Najkorzystniejsze wartości zanotowano w paszy z pastwiska dla bydła średnio 1:5,2 DYSKUSJA WYNIKÓW Z analizy zawartości suchej masy i podstawowych składników pokarmowych w runi wynika, że pasza z badanych pastwisk pokrywała zapotrzebowanie wypasanych młodych zwierząt była soczysta, o średniej zawartości suchej masy 18,5 20%, ilości włókna nieprzekraczającej 28%, średniej koncentracji energii NEL 6,40 MJ. Zawartość białka w niektórych latach była zbyt duża dochodziła do 20% i przekraczała zapotrzebowanie młodych zwierząt, które wynosi 12 14%, [PREŚ, 1991]. Pasza z pastwiska owczego, w porównaniu z pozostałymi, była najbardziej soczysta. Zawartość suchej masy, średnio w okresie badań, wynosiła 18,5%, a włókna surowego 22,5%. Oprócz tego cechowała się większą zawartością białka 17,9%, tłuszczu 3,31% i związków mineralnych 9,56%. Największą koncentrację energii NEL 6,43 MJ zanotowano jednak na pastwisku dla bydła. Najbardziej niekorzystne ze względu na zawartość makroskładników okazało się pastwisko z wypasem mieszanym w II cyklu badawczym. Dotyczyło to przede wszystkim dużej zawartości potasu średnio 3,26% i bardzo małej zawartości sodu 0,01%. Stosunek ilościowy tych składników, istotny dla gospodarki mineralnej zwierząt, również był niekorzystny 326. W paszy z tego pastwiska zanotowano zbyt małą zawartość wapnia 0,38%, niepokrywającą zapotrzebowania młodych zwierząt, które wynosi 0,5% [PREŚ, 1991]. Niedobór wapnia i duża zawartość fosforu (0,47%) wpłynęły na stosunek wagowy zwierząt, który przekraczał 0,8, znacznie odbiegając od wartości optymalnej 1,5 2,0 [BURGSTALLER, 1985]. Ważnym wskaźnikiem jakości paszy jest stosunek potasu do sumy wapnia i magnezu.
9 L. Nadolna: Produkcyjność runi pastwisk sudeckich 267 W runi tego pastwiska wartość tego wskaźnika była zbyt duża i wykazywała zróżnicowanie w okresie badań 3,54 7,90. Według UNDERWOODA [za KOPCIEM, 2000] wskaźnik ten powinien wynosić 1,62 i nie przekraczać 2,2. Zawartość makroskładników i ich wzajemne proporcje na pastwiskach dla bydła i owiec w I cyklu badawczym były bardziej korzystne. Zawartość wapnia i nagnezu w runi pastwisk pokrywała zapotrzebowanie zwierząt na te składniki, natomiast mniejsza zawartość fosforu i nieznacznie większa sodu poprawiła stosunek Ca:P i K:Na. Nadmierną zasobność runi w potas tłumaczyć można niezbilansowanym nawożeniem mineralnym. Uzyskaną wydajność wszystkich pastwisk w warunkach Sudetów należy traktować jako dużą i pozwalającą na wyżywienie 2,5 3,0 SD ha 1 [MIKOŁAJCZAK, 1996]. W I cyklu badawczym pastwiska dla bydła i owiec plonowały na tym samym poziomie 8,5 t ha 1. Różnica, na korzyść pastwiska dla bydła, wynosiła średnio w okresie badań tylko 0,25 t ha 1. Maksymalne plony na obydwu pastwiskach otrzymano w 1981 r., po roku obfitującym w opady. Pastwisko z wypasem wspólnym, w II cyklu badawczym, plonowało średnio o 2 t ha 1 mniej. Średnią wydajność 6,6 t ha 1 zmniejszyły plony z lat Zróżnicowanie wielkości plonów w poszczególnych latach, jak i w dwóch odrębnych cyklach badawczych, wskazuje na duży wpływ warunków pogodowych. Wcześniejsze badania potwierdzają również tę zależność [NADOLNA, 1996]. Wydajność pastwisk, oceniona metodą analityczną, była analogiczna do uzyskanych plonów. Największe wartości osiągnięto na pastwisku dla bydła MJ NEL, najmniejsze na pastwisku wspólnym MJ NEL. Duża zawartość białka w runi pastwiska owczego wpłynęła na jego największe plony 1 503,88 kg ha 1. Składniki pokarmowe są dobrze wykorzystane tylko wtedy, gdy w dawce pokarmowej zachowane są właściwe proporcje białka i energii [OSTROWSKI, 1990]. W paszy pastwiska owczego i z wypasem mieszanym wystąpiła nadwyżka białka, co potwierdzają ilości białka przypadające na 1 MJ NEL. Stosunek energetyczno-białkowy na pastwisku dla owiec wynosił średnio 27,9, a z wypasem mieszanym 27,0. Są to wartości cechujące paszę dla wysokowydajnej krowy mlecznej, natomiast dla młodych zwierząt bardziej optymalne wskaźniki otrzymano na pastwisku dla bydła średnio 23,7 [Żywienie..., 1995]. W tym również przypadku stosunek białkowy był najszerszy. WNIOSKI 1. Na podstawie przedstawionych wyników można stwierdzić, że pasza z badanych pastwisk cechowała się dobrym składem chemicznym, choć duża zawartość białka przekraczała zapotrzebowanie młodych zwierząt. Na pastwisku dla owiec i z wypasem mieszanym zwierzęta mogły odczuwać brak energii. Wadą tych pasz
10 268 Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie t. 4 z. 1 (10) była również duża zawartość potasu, która mogła wpływać niekorzystnie na gospodarkę mineralną zwierząt. 2. Czynnikiem mającym znaczny wpływ na wielkość plonowania sudeckich użytków zielonych są warunki meteorologiczne, o czym świadczy duże zróżnicowanie wydajności w poszczególnych latach i cyklach badawczych. Mimo zróżnicowania, uzyskiwane plony pozwalają na wyżywienie do 3,0 SD ha 1 w sezonie pastwiskowym. 3. Pastwiska terenów górskich Sudetów stanowią znaczne rezerwy paszowe. Stosując zintegrowany poziom nawożenia, odpowiednią technikę i sposób wypasu można uzyskać dużą produkcyjność, dobrą jakościowo paszę dla przeżuwaczy i co za tym idzie wysokiej jakości produkty zwierzęce. Potencjał produkcyjny sudeckich użytków zielonych powinien być zachowany, aby przy lepszej koniunkturze i możliwości zwiększenia produkcji zwierzęcej mógł być uruchomiony. LITERATURA BORKOWSKI J., BAC S., FATYGA J., WZOREK Z., Uwarunkowania przyrodnicze produkcji roślinnej w Sudetach. Fragmenta Agronomica nr 2 (22) s BURGSTALLER G Praktyczne żywienie bydła. Warszawa: PWRiL ss ES VAN A., Livest. Prod. Sci. nr 5 s FATYGA J., SAKOWSKI R., Porównanie wypasu bydła i owiec na pastwiskach kwaterowych w Sudetach. Wiad. IMUZ t. 16 z. 4 s KOPEĆ M., Dynamika plonowania i jakości runi łąki górskiej w okresie trzydziestu lat trwania doświadczenia nawozowego. Zesz. Nauk. AR w Krakowie, Rozprawy z. 267 ss. 84. LUBIENIECKI A., Ocena produktywności pastwiska górskiego w zależności od stosowanego systemu wypasu na przykładzie obiektu Mostowice. Pr. dokt. Wrocław: AR. MIKOŁAJCZAK Z., Ekologiczne modele produkcji pasz na użytkach zielonych w Sudetach. Zesz. Nauk. AR we Wrocławiu, Konferencje XII nr 291 s NADOLNA L., Przyrodnicze uwarunkowania plonotwórczego działania azotu na górskich użytkach zielonych w Sudetach. Zesz. Probl. Nauk. Rol. z. 442 s NADOLNA L., 1998a. Wpływ wspólnego wypasu bydła i owiec na produkcję roślinną, zwierzęcą i wykorzystanie pastwiska górskiego w Sudetach. Pr. dokt. IMUZ w Falentach. NADOLNA L., 1998b. Wpływ mieszanego i kolejnego wypasu bydła i owiec na jakość i wielkość plonów oraz wykorzystanie pastwiska górskiego w Sudetach. Wiad. IMUZ t. 19 z. 4 s NADOLNA L., Kształtowanie się przyrostów masy ciała bydła i owiec przy zastosowaniu mieszanego i kolejnego wypasu w warunkach Sudetów. Wiad. IMUZ t. 20 z.1 s OSTROWSKI R., Wycena pastwisk i wartość żywieniowa pozyskiwanej z nich paszy. Wartość żywieniowa pasz z użytków zielonych w świetle wyników badań krajowych w ostatnim czterdziestoleciu. Komitet Uprawy Roślin PAN, sekcja Łąkarstwa s PREŚ J., Możliwości rozwoju produkcji zwierzęcej w górach. W: Strategia gospodarki rolnej w górzystych regionach Polski Południowej. Mater. Konf października Falenty: Wydaw. IMUZ. s SAKOWSKI R., Wpływ wypasu młodego bydła i owiec na produkcję roślinną i zwierzęcą oraz skład botaniczny pastwisk górskich. Pr. dokt. Falenty: IMUZ.
11 L. Nadolna: Produkcyjność runi pastwisk sudeckich 269 SCHIEMANN R., NEHRING K., HOFFMANN P., JENTSCH W., CHUDY A., Energetische Futterbewertung und Energienormen. Berlin: VEB Deutscher Landwirtschaftverlag. Żywienie zwierząt i paszoznawstwo, Pr. zbior. Red. J. CHACHUŁOWA., J. SKOMIAŁ. Warszawa: Wydaw. SGGW ss Longina NADOLNA PRODUCTIVITY OF PASTURES IN THE SUDETY MOUNTAIN Key words: grazing of cattle and sheep, mountain grassland, pasture efficiency, quality of forage S u m m a r y Pasture efficiency and forage quality were assessed in experiments in Mostowice ( m a.s.l.) in the Middle Sudety Mountains in two periods. During the first period ( ), cattle and sheep grazed separately, whereas in the second one ( ) cattle and sheep grazed together. Pastures were divided into 7 plots fertilised with medium doses of mineral fertilisers. The stocking rate (on average LU ha 1 ) was adjusted to pastures of the lowest efficiency in the grazing season (July/August). The highest efficiency, on average 8.7 t DM ha 1, was achieved during the first period of more favourable climatic conditions. During the second one, the efficiency was lower by 2.0 t DM ha 1. Nutrient content satisfied animal s requirements. Energy concentration NEL in 1 kg DM was on average 6.4 MJ. High protein content in forage from sheep and mixed pastures resulted in high protein : energy ratios. The excess of potassium was an imperfection of forage from all pastures which might negatively affect animal health. Recenzenci: prof. dr hab. Mikołaj Nazaruk prof. dr hab. Stanisław Twardy Praca wpłynęła do Redakcji r.
12 Tabela 3. Zawartość suchej masy i składników pokarmowych (%) oraz koncentracja energii NEL (MJ kg 1 sm.) w paszy Table 3. The content of dry matter, nutrients (%) and the concentration of energy NEL (MJ kg 1 DM) in fodder Lata Years Sucha masa Dry matter Włókno surowe Crude fibre Białko ogólne Total protein Tłuszcz surowy Crude fat Popiół Ash Bezazotowe substancje wyciągowe Nitrogen-free extracts I cykl I period Pastwisko dla bydła Pasture for cattle ,4 27,07 15,12 3,08 8,22 46,51 6, ,8 26,32 17,94 3,09 9,67 42,98 6, ,3 28,23 13,86 3,06 7,42 47,43 6, ,5 26,45 13,92 3,16 7,72 48,75 6,50 Średnio Mean 20,0 26,91 15,28 3,10 8,28 46,43 6,43 Pastwisko dla owiec Pasture for sheep ,6 22,43 17,74 3,32 9,57 46,94 6, ,7 21,76 20,88 3,27 11,04 43,05 6, ,3 23,06 15,94 3,35 8,20 49,45 6, ,2 22,60 17,06 3,31 9,42 47,61 6,39 Średnio Mean 18,5 22,46 17,90 3,31 9,56 46,77 6,41 II cykl II period Pastwisko z wypasem mieszanym (bydło + owce) Pasture with mixed grazing (cattle + sheep) ,3 27,67 14,55 2,09 7,55 48,14 6, ,3 25,48 19,09 2,77 8,85 43,81 6, ,1 24,15 21,51 3,43 8,37 42,54 6, ,1 24,42 15,80 3,69 9,97 46,12 6, ,0 26,07 15,48 3,36 8,59 46,50 6,43 Średnio Mean 19,6 25,56 17,29 3,07 8,67 45,41 6,41 NEL
13 Tabela 4. Zawartość makroskładników (%), stosunek wagowy wapnia do fosforu, potasu do sumy wapnia i magnezu oraz potasu do sodu w paszy badanych pastwisk Table 4. The content of macroelements (%), weight ratio of calcium to phosphorus, of potassium to the sum of calcium and magnesium and of potassium to sodium in fodder from studied pastures Lata Składnik mineralny Mineral component Stosunek wagowy Weight ratio Years P K Ca Na Mg Ca/P K/(Ca+Mg) K/Na I cykl I period Pastwisko dla bydła Pasture for cattle ,35 2,84 0,60 0,01 0,17 1,71 3, ,41 3,22 0,62 0,02 0,15 1,51 4, ,32 2,60 0,64 0,02 0,16 2,00 3, ,32 2,69 0,56 0,01 0,19 1,75 3, Średnio Mean 0,35 2,83 0,61 0,02 0,17 1,74 3, Pastwisko dla owiec Pasture for sheep ,39 3,30 0,77 0,02 0,20 1,97 3, ,45 3,97 0,88 0,02 0,19 1,96 3, ,37 3,00 0,75 0,02 0,12 2,03 3, ,34 2,79 0,68 0,01 0,21 2,00 3, Średnio Mean 0,39 3,26 0,77 0,02 0,20 1,99 3, II cykl II period Pastwisko z wypasem mieszanym (bydło + owce) Pasture with mixed grazing (cattle + sheep) ,65 3,58 0,54 0,01 0,47 0,85 3, ,45 4,22 0,49 0,01 0,42 1,11 4, ,42 3,32 0,22 0,01 0,20 0,52 7, ,45 2,87 0,34 0,01 0,22 0,76 5, ,37 2,32 0,30 0,01 0,13 0,83 5, Średnio Mean 0,47 3,26 0,38 0,01 0,29 0,80 5,32 326
14 Tabela 5. Ocena analityczna pastwisk Table 5. Analytical evaluation of pastures Lata Years Sucha masa Dry matter t ha 1 Wartość energetyczna plonu NEL Energy value of yield MJ ha 1 Białko ogólne Total protein kg ha -1 Ilość białka ogólnego g kg 1 sm. Total protein g kg 1 DM Ilość białka ogólnego Total protein g MJ 1 NEL Stosunek białkowy Protein ratio I cykl I period Pastwisko dla bydła Pasture for cattle , ,36 151,2 23,5 1:5, , ,05 179,4 28,4 1:4, , ,12 138,6 21,4 1:5, , ,63 139,2 21,4 1:5,7 Średnio Mean 8, ,54 152,1 23,7 1:5,2 Pastwisko dla owiec Pasture for sheep , ,94 177,4 27,6 1:4, , ,29 208,8 33,1 1:4, , ,65 159,4 24,6 1:4, , ,63 170,6 26,2 1:4,5 Średnio Mean 8, ,88 179,1 27,9 1:4,4 II cykl II period Pastwisko z wypasem mieszanym (bydło + owce) Pasture with mixed grazing (cattle + sheep) , ,94 145,5 22,6 1:5, , ,18 190,9 30,0 1:3, , ,17 215,1 33,4 1:3, , ,46 158,0 24,8 1:4, , ,26 154,8 24,1 1:4,7 Średnio Mean 6, ,80 172,86 27,0 1:4,1
MOŻLIWOŚCI WYPASU OWIEC W SUDETACH
WODA-ŚRODOWISKO-OBSZARY WIEJSKIE 2004: t. 4 z. 2b (12) WATER-ENVIRONMENT-RURAL AREAS s. 81 94 www.imuz.edu.pl Instytut Melioracji i Użytków Zielonych w Falentach, 2004 MOŻLIWOŚCI WYPASU OWIEC W SUDETACH
Bardziej szczegółowoPLONOWANIE ŁĄKI GÓRSKIEJ W SUDETACH NA PODSTAWIE WYNIKÓW BADAŃ W ŚWIETLE ZMIENIAJĄCYCH SIĘ TRENDÓW NAWOŻENIA UŻYTKÓW ZIELONYCH
WODA-ŚRODOWISKO-OBSZARY WIEJSKIE 2007: t. 7 z. 2a (20) WATER-ENVIRONMENT-RURAL AREAS s. 257 270 www.imuz.edu.pl Instytut Melioracji i Użytków Zielonych w Falentach, 2007 PLONOWANIE ŁĄKI GÓRSKIEJ W SUDETACH
Bardziej szczegółowoSystemy wypasu, obsada i obciążenie pastwiska
Systemy wypasu, obsada i obciążenie pastwiska Zielonki należy podawać zwierzętom zaraz po skoszeniu. Składowanie przez dłuższy czas (kilka godzin) powoduje ich zagrzanie, co pogarsza wartość pokarmową
Bardziej szczegółowoMieszanki traw pastewnych:
Trawy Pastewne Mieszanki traw pastewnych: Nasze mieszanki powstały poprzez dobór najlepszych gatunków traw i nasion motylkowych. Wykorzystywane są dla potrzeb gospodarstw rolnych, prowadzących intensywną
Bardziej szczegółowoŁADUNEK SKŁADNIKÓW NAWOZOWYCH WNOSZONYCH Z OPADEM ATMOSFERYCZNYM NA POWIERZCHNIĘ ZIEMI NA PRZYKŁADZIE PÓL DOŚWIADCZALNYCH W FALENTACH
WODA-ŚRODOWISKO-OBSZARY WIEJSKIE 2006: t. 6 z. specj. (17) WATER-ENVIRONMENT-RURAL AREAS s. 23 27 www.imuz.edu.pl Instytut Melioracji i Użytków Zielonych w Falentach, 2006 ŁADUNEK SKŁADNIKÓW NAWOZOWYCH
Bardziej szczegółowoOCENA PRODUKCYJNOŚCI PASTWISK W TRZECH SIEDLISKACH GRĄDOWYCH
WODA-ŚRODOWISKO-OBSZARY WIEJSKIE 2004: t. 4 z. 1 () WATER-ENVIRONMENT-RURAL AREAS s. 273 282 www.imuz.edu.pl Instytut Melioracji i Użytków Zielonych w Falentach, 2004 OCENA PRODUKCYJNOŚCI PASTWISK W TRZECH
Bardziej szczegółowoNawożenie łąk pomaga zmaksymalizować ich wydajność!
.pl https://www..pl Nawożenie łąk pomaga zmaksymalizować ich wydajność! Autor: Karol Bogacz Data: 31 maja 2017 Nawożenie łąk pozwala na maksymalizację uzyskanego plonu masy oraz lepszą jakość koszonych
Bardziej szczegółowoWiosenne nawożenie użytków zielonych
Wiosenne nawożenie użytków zielonych Najważniejszą czynnością na użytkach zielonych w okresie wiosny jest nawożenie. Dostatek wody pozimowej w tym okresie powoduje, że ruń (trawy, motylkowe i zioła) intensywnie
Bardziej szczegółowoZawartość składników pokarmowych w roślinach
Zawartość składników pokarmowych w roślinach Poszczególne rośliny różnią się zawartością składników pokarmowych zarówno w organach wegetatywnych, jak i generatywnych. Wynika to z różnych funkcji, jakie
Bardziej szczegółowoWPŁYW RODZAJU NAWOŻENIA NA WARTOŚĆ GOSPODARCZĄ ŁĄKI GÓRSKIEJ
WODA-ŚRODOWISKO-OBSZARY WIEJSKIE 2008: t. 8 z. 1 (22) WATER-ENVIRONMENT-RURAL AREAS s. 143 150 www.imuz.edu.pl Instytut Melioracji i Użytków Zielonych w Falentach, 2008 WPŁYW RODZAJU NAWOŻENIA NA WARTOŚĆ
Bardziej szczegółowoEVALUATION OF NUTRITIVE VALUE OF FORAGES FROM GRASSLANDS ON THE BACKGROUND OF SOIL RICHNESS AND N, P, K BALANCES IN CHOSEN ORGANIC FARMS
Halina JANKOWSKA-HUFLEJT, Barbara WRÓBEL, Jerzy BARSZCZEWSKI Instytut Melioracji i Użytków Zielonych w Falentach, Zakład Łąk i Pastwisk Falenty, Al. Hrabska 3, 05-090 Raszyn e-mail: H.Jankowska@imuz.edu.pl
Bardziej szczegółowoWiosenne nawożenie użytków zielonych
Wiosenne nawożenie użytków zielonych Najważniejszą czynnością na użytkach zielonych w okresie wiosny jest nawożenie. Dostatek wody poziomowej w tym okresie powoduje, że ruń (trawy, motylkowe i zioła) intensywnie
Bardziej szczegółowoKrowa na dobrej trawie
https://www. Krowa na dobrej trawie Autor: mgr inż. Joanna Soraja Tumanowicz Data: 25 kwietnia 2018 Odpowiednie wykorzystanie potencjału użytków zielonych poprzez przeprowadzenie ich renowacji, pozwoli
Bardziej szczegółowoPrzydatność koniczyny białej (Trifolium repens) do zagospodarowania pastwiska górskiego
NR 225 BIULETYN INSTYTUTU HODOWLI I AKLIMATYZACJI ROŚLIN 2003 MIROSŁAW KASPERCZYK Katedra Łąkarstwa Akademia Rolnicza, Kraków Przydatność koniczyny białej (Trifolium repens) do zagospodarowania pastwiska
Bardziej szczegółowoCHARAKTERYSTYKA WARUNKÓW METEOROLOGICZNYCH W REJONIE DOŚWIADCZEŃ ŁĄKOWYCH W FALENTACH
WODA-ŚRODOWISKO-OBSZARY WIEJSKIE 2006: t. 6 z. specj. (17) WATER-ENVIRONMENT-RURAL AREAS s. 15 22 www.imuz.edu.pl Instytut Melioracji i Użytków Zielonych w Falentach, 2006 CHARAKTERYSTYKA WARUNKÓW METEOROLOGICZNYCH
Bardziej szczegółowoTrwałe użytki zielone: jak ocenić jakośc trawy?
.pl https://www..pl Trwałe użytki zielone: jak ocenić jakośc trawy? Autor: dr hab. inż. Rafał Bodarski Data: 13 kwietnia 2018 W niektórych gospodarstwach utrzymujących bydło, ze względu na warunki klimatyczno-siedliskowe,
Bardziej szczegółowoWYNIKI NAWOŻENIA GNOJÓWKĄ BYDLĘCĄ I NAWOZAMI MINERALNYMI ŁĄKI NA GLEBIE TORFOWO-MURSZOWEJ
WODA-ŚRODOWSKO-OBSZARY WEJSKE 2003: t. 3 z. 1 (7) WATER-ENVRONMENT-RURAL AREAS s. 3951 www.imuz.edu.pl nstytut Melioracji i Użytków Zielonych w Falentach, 2003 WYNK NAWOŻENA GNOJÓWKĄ BYDLĘCĄ NAWOZAM MNERALNYM
Bardziej szczegółowoKOLEKCJA MIESZANEK TRAW w 2013 i 2014 roku. Pole Doświadczalno-Wdrożeniowe w Pożogu II
KOLEKCJA MIESZANEK TRAW w 2013 i 2014 roku. Pole Doświadczalno-Wdrożeniowe w Pożogu II 1. COUNTRY Energy 2020 późna z koniczyną - mieszanka o wysokiej koncentracji energii, do wieloletniego intensywnego
Bardziej szczegółowoWpływ poziomu ochrony i nawożenia azotem na plonowanie i skład chemiczny ziarna kilku odmian jęczmienia jarego pastewnego Część II.
NR 251 BIULETYN INSTYTUTU HODOWLI I AKLIMATYZACJI ROŚLIN 2009 TOMASZ ZBROSZCZYK 1 WŁADYSLAW NOWAK 2 1 Katedra Żywienia Roślin, Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu 2 Katedra Szczegółowej Uprawy Roślin,
Bardziej szczegółowoOCENA WARTOŚCI POKARMOWEJ PASZ Z TRWAŁYCH UŻYTKÓW ZIELONYCH W BADANYCH GOSPODARSTWACH EKOLOGICZNYCH
WODA-ŚRODOWISKO-OBSZARY WIEJSKIE 2009: t. 9 z. 1 (25) WATER-ENVIRONMENT-RURAL AREAS s. 61 76 www.imuz.edu.pl Instytut Melioracji i Użytków Zielonych w Falentach, 2009 OCENA WARTOŚCI POKARMOWEJ PASZ Z TRWAŁYCH
Bardziej szczegółowoSTĘŻENIE SKŁADNIKÓW MINERALNYCH W WODACH GRUNTOWYCH NA ŁĄKACH TORFOWYCH NAWOŻONYCH GNOJOWICĄ I OBORNIKIEM
WODA-ŚRODOWISKO-OBSZARY WIEJSKIE 2004: t. 4 z. 1 (10) WATER-ENVIRONMENT-RURAL AREAS s. 13945 www.imuz.edu.pl Instytut Melioracji i Użytków Zielonych w Falentach, 2004 STĘŻENIE SKŁADNIKÓW MINERALNYCH W
Bardziej szczegółowoARKUSZ EGZAMINACYJNY ETAP PRAKTYCZNY EGZAMINU POTWIERDZAJĄCEGO KWALIFIKACJE ZAWODOWE CZERWIEC 2010
Zawód: technik rolnik Symbol cyfrowy zawodu: 321[05] Numer zadania: 1 Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu 321[05]-01-102 Czas trwania egzaminu: 180 minut ARKUSZ
Bardziej szczegółowoWPŁYW NAWOŻENIA ŁĄKI POBAGIENNEJ OBORNIKIEM I NPK NA JEJ PRODUKCYJNOŚĆ I SKŁAD CHEMICZNY WÓD GRUNTOWYCH
WODA-ŚRODOWISKO-OBSZARY WIEJSKIE 2011: t. 11 z. 2 (34) WATER-ENVIRONMENT-RURAL AREAS s. 181 187 www.itep.edu.pl Instytut Technologiczno-Przyrodniczy w Falentach, 2011 WPŁYW NAWOŻENIA ŁĄKI POBAGIENNEJ OBORNIKIEM
Bardziej szczegółowoKiszonka z sorga, czyli jaka pasza?
https://www. Kiszonka z sorga, czyli jaka pasza? Autor: dr inż. Barbara Król Data: 14 czerwca 2016 Kiszonka z sorga charakteryzuje się wyższą zawartością białka surowego, włókna surowego, ligniny i związków
Bardziej szczegółowoPastwiska. Pastwisko w gospodarstwie. Zalety pastwiska. zalety. Zalety. Powierzchnia pastwisk w Polsce [wg GUS]
Pastwisko Pastwisko w gospodarstwie Powierzchnia użytków zielonych odpowiednio urządzona na której odbywa się wypas zwierząt Zalety pastwiska Powierzchnia pastwisk w Polsce [wg GUS] 734,1 tys. ha 2450,3
Bardziej szczegółowoWięcej białka, większy zysk
Więcej białka, większy zysk Wiemy, co w trawach piszczy NARESZCZIE! Dzięki wieloletniej pracy Działu Badań i Rozwoju Barenbrug hodowcy bydła i producenci mleka otrzymują rewolucyjne mieszanki do produkcji
Bardziej szczegółowoWartość pokarmowa mieszanek traw w użytkowaniu kośnym pierwszy pokos i pastwiskowym drugi pokos
NR 225 BIULETYN INSTYTUTU HODOWLI I AKLIMATYZACJI ROŚLIN 2003 BARBARA BORAWSKA-JARMUŁOWICZ Katedra Agronomii, Zakład Łąkarstwa Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie Wartość pokarmowa mieszanek
Bardziej szczegółowoStan i przewidywanie wykorzystania potencjału produkcyjnego TUZ w kraju dr hab. Jerzy Barszczewski, prof. nadzw.
Stan i przewidywanie wykorzystania potencjału produkcyjnego TUZ w kraju dr hab. Jerzy Barszczewski, prof. nadzw. 6. Konferencja Naukowa "WODA-ŚRODOWISKO-OBSZARY WIEJSKIE" Falenty, 27 28 listopada 2013
Bardziej szczegółowoFunkcje trwałych użytków zielonych
Jerzy Barszczewski, Barbara Wróbel, Stanisław Twardy Instytut Technologiczno-Przyrodniczy w Falentach www.itp.edu.pl Centralna Biblioteka Rolnicza, 30.09. 2015 r. Funkcje TUZ Udział TUZ w strukturze UR
Bardziej szczegółowoWPŁYW OBORNIKA STOSOWANEGO W POŁĄCZENIU Z NAWOŻENIEM MINERALNYM NA PLONOWANIE ŁĄKI ORAZ SKŁAD CHEMICZNY I BOTANICZNY SIANA
WODA-ŚRODOWSKO-OBSZARY WEJSKE 2012 ( ): t. 12 z. 1 (37) WATER-ENVRONMENT-RURAL AREAS SSN 1642-8145 s. 229 238 pdf: www.itep.edu.pl/wydawnictwo nstytut Technologiczno-Przyrodniczy w Falentach, 2012 Wpłynęło
Bardziej szczegółowoTRAWY, KTÓRE DAJĄ WIĘCEJ MLEKA
MIESZANKI TRAW OST TRAWY, KTÓRE DAJĄ WIĘCEJ MLEKA wysokie plony o świetnych parametrach jakościowych Mieszanki OST produkowane są przez holenderską firmę Barenbrug światowego lidera na rynku traw. Tworzące
Bardziej szczegółowoMetody renowacji trwałych użytków zielonych Podstawową paszą stosowaną w żywieniu przeżuwaczy są pasze objętościowe. Powinny one stanowić min.
Metody renowacji trwałych użytków zielonych Podstawową paszą stosowaną w żywieniu przeżuwaczy są pasze objętościowe. Powinny one stanowić min. 60% udział dawki pokarmowej dla bydła. Mogą to być zakonserwowane
Bardziej szczegółowoMierniki wartości pokarmowej pasz i zapotrzebowania zwierząt
Mierniki wartości pokarmowej pasz i zapotrzebowania zwierząt W Polsce obowiązują dwa systemy oceny wartości pokarmowej pasz i potrzeb pokarmowych przeżuwaczy: francuski - INRA, niemiecki - DLG. Mierniki
Bardziej szczegółowoWPŁYW NAWOŻENIA OBORNIKIEM I NAWOZAMI MINERALNYMI NA POBRANIE SKŁADNIKÓW Z ŁĄKI I WŁAŚCIWOŚCI CHEMICZNE GLEBY
FRAGM. AGRON. 27(4) 2010, 39 44 WPŁYW NAWOŻENIA OBORNIKIEM I NAWOZAMI MINERALNYMI NA POBRANIE SKŁADNIKÓW Z ŁĄKI I WŁAŚCIWOŚCI CHEMICZNE GLEBY MIROSŁAW KASPERCZYK, WOJCIECH SZEWCZYK, PIOTR KACORZYK Katedra
Bardziej szczegółowoZNACZENIE SUDECKICH PASTWISK W OCHRONIE RÓŻNORODNOŚCI FLORYSTYCZNEJ I WARTOŚCI UŻYTKOWEJ
Longina Nadolna 1 ZNACZENIE SUDECKICH PASTWISK W OCHRONIE RÓŻNORODNOŚCI FLORYSTYCZNEJ I WARTOŚCI UŻYTKOWEJ Streszczenie. Celem badań była analiza i ocena sudeckich pastwisk pod kątem ich wartości przyrodniczej
Bardziej szczegółowoPrzydatnoœæ wybranych nawozów ekologicznych do nawo enia runi pastwiskowej
¹karstwo w Polsce (Grassland Science in Poland), 13, 19-34 Copyright by Polish Grassland Society, Poznañ, 21 PL ISSN 156-5162 ISBN 978-83-8925-62-9 Przydatnoœæ wybranych nawozów ekologicznych do nawo enia
Bardziej szczegółowoI: WARUNKI PRODUKCJI RO
SPIS TREŚCI Część I: WARUNKI PRODUKCJI ROŚLINNEJ Rozdział 1. Uwarunkowania produkcyjne XXI wieku 1.1. Potrzeby i ograniczenia technologii produkcji roślinnej 1.1.1. Nowe kierunki produkcji rolnej 1.1.2.
Bardziej szczegółowoOcena przydatności żyta hybrydowego w żywieniu krów mlecznych
Międzynarodowy Kongres Projektu RYE BELT Żyto z perspektywy roku 2012 Poznań 23-24.05.2012 Ocena przydatności żyta hybrydowego w żywieniu krów mlecznych Marian Kamyczek 1, Magdalena Łopuszańska-Rusek 2,
Bardziej szczegółowoTRAWY PRZYDATNE NA PASTWISKA I ICH UŻYTKOWANIE
TRAWY PRZYDATNE NA PASTWISKA I ICH UŻYTKOWANIE Zielonka pastwiskowa jest jedną z najlepszych, jeśli nie najlepszą paszą zaliczaną do objętościowych soczystych. Krowa może jej pobrać dziennie nawet do 70
Bardziej szczegółowoANNALES. Stanisław Kalembasa, Andrzej Wysokiński
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE LUBLIN VOL. LIX, Nr 4 * CURIE- S K Ł O D O W S K A POLONIA SECTIO E 2004 Katedra Gleboznawstwa i Chemii Rolniczej, Akademia Podlaska ul. B. Prusa 14, 0810, Poland Stanisław
Bardziej szczegółowoPastwisko jako źródło paszy dla bydła mięsnego
https://www. Pastwisko jako źródło paszy dla bydła mięsnego Autor: dr hab. inż. Rafał Bodarski Data: 20 kwietnia 2018 Na obszarach, na których z przyczyn siedliskowych preferowane są trwałe użytki zielone,
Bardziej szczegółowoOCENA JAKOŚCI RUNI I DARNI SPASANYCH UŻYTKÓW ZIELONYCH W RÓŻNYCH SIEDLISKACH
WODA-ŚRODOWISKO-OBSZARY WIEJSKIE 2006: t. 6 z. 1 (16) WATER-ENVIRONMENT-RURAL AREAS s. 413 421 www.imuz.edu.pl Instytut Melioracji i Użytków Zielonych w Falentach, 2006 OCENA JAKOŚCI RUNI I DARNI SPASANYCH
Bardziej szczegółowoEFEKTYWNOŚĆ WYPASU KRÓW MLECZNYCH W WIELKOOBSZAROWYM GOSPODARSTWIE ROLNYM
WODA-ŚRODOWISKO-OBSZARY WIEJSKIE 2011: t. 11 z. 2 (34) WATER-ENVIRONMENT-RURAL AREAS s. 173 180 www.itep.edu.pl Instytut Technologiczno-Przyrodniczy w Falentach, 2011 EFEKTYWNOŚĆ WYPASU KRÓW MLECZNYCH
Bardziej szczegółowoSKUTECZNOŚĆ WAPNOWANIA ŁĄKI GÓRSKIEJ
WODA-ŚRODOWISKO-OBSZARY WIEJSKIE 2006: t. 6 z. 1 (16) WATER-ENVIRONMENT-RURAL AREAS s. 153 159 www.imuz.edu.pl Instytut Melioracji i Użytków Zielonych w Falentach, 2006 SKUTECZNOŚĆ WAPNOWANIA ŁĄKI GÓRSKIEJ
Bardziej szczegółowoRośliny motylkowate stosowane na użytki zielone. Dr Barbara Borawska-Jarmułowicz
Rośliny motylkowate stosowane na użytki zielone Dr Barbara Borawska-Jarmułowicz Systematyka botaniczna rośliny motylkowate drobnonasienne Rodzina motylkowate (bobowate) Fabaceae Lindl. (Papilionaceae Hall.,
Bardziej szczegółowoSystemy produkcji ekologicznej
WYKŁDY Systemy produkcji ekologicznej 1. Zarys historyczny. Nowe tendencje i kierunki rozwoju rolnictwa ekologicznego. Podstawy prawne rolnictwa ekologicznego. 2. Ogólne zasady funkcjonowania rolnictwa
Bardziej szczegółowoOCENA RENOWACJI GÓRSKICH UśYTKÓW ZIELONYCH W ASPEKCJE PONOSZONYCH NAKŁADÓW
InŜynieria Rolnicza 7/2005 Adam Radkowski**, Maciej Kuboń** *Katedra Łąkarstwa, ** Katedra InŜynierii Rolniczej i Informatyki Akademia Rolnicza w Krakowie OCENA RENOWACJI GÓRSKICH UśYTKÓW ZIELONYCH W ASPEKCJE
Bardziej szczegółowoCHANGES IN SPECIES COMPOSITION, YIELDING AND NITROGEN BALANCE OF PERMANENT ORGANIC MEADOW
Małgorzata DUCKA, Jerzy BARSZCZEWSKI Instytut Technologiczno-Przyrodniczy, Centrala w Falentach al. Hrabska 3, Falenty, 05-090 Raszyn e-mail: j.barszczewski@itep.edu CHANGES IN SPECIES COMPOSITION, YIELDING
Bardziej szczegółowoMieszanka traw na gleby suche: energia na start
https://www. Mieszanka traw na gleby suche: energia na start Autor: Joanna Soraja Tumanowicz Data: 20 kwietnia 2018 Sezon wiosenny można uznać za otwarty, a wraz z nim zabiegi na użytkach zielonych, które,
Bardziej szczegółowoJadwiga Dębska Próchniak Lubelski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Końskowoli
Plan rolno-środowiskowy. Jadwiga Dębska Próchniak Lubelski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Końskowoli Plan rolno-środowiskowy Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 6 sierpnia 2004 roku,
Bardziej szczegółowoŻywienie bydła mlecznego
Żywienie bydła mlecznego Najważniejszym czynnikiem wpływającym na jakość i ilość jest żywienie. Prawidłowe żywienie polega na zastosowaniu takich pasz, które pozwolą na pełne wykorzystanie potencjału genetycznego
Bardziej szczegółowoSKŁAD CHEMICZNY MIESZANEK Festulolium braunii z Trifolium pratense W ZALEŻNOŚCI OD NAWOŻENIA AZOTEM I UDZIAŁU KOMPONENTÓW
WODA-ŚRODOWISKO-OBSZARY WIEJSKIE 2008: t. 8 z. 2b (24) WATER-ENVIRONMENT-RURAL AREAS s. 163 173 Mieszanki motylkowato-trawiaste, oprócz wysokiego potencjału plonowania, charakteryzują się korzystnym składem
Bardziej szczegółowoBILANS WYBRANYCH MAKROSKŁADNIKÓW ŁĄKI TRWAŁEJ NAWOŻONEJ NAWOZAMI MINERALNYMI I NATURALNYMI
WODA-ŚRODOWISKO-OBSZARY WIEJSKIE 2012 (I III): t. 12 z. 1 (37) WATER-ENVIRONMENT-RURAL AREAS ISSN 1642-8145 s. 7 17 pdf: www.itep.edu.pl/wydawnictwo Instytut Technologiczno-Przyrodniczy w Falentach, 2012
Bardziej szczegółowoEKSTENSYWNE UŻYTKOWANIE ŁĄKI A JAKOŚĆ WÓD GRUNTOWYCH
EKSTENSYWNE UŻYTKOWANIE ŁĄKI A JAKOŚĆ WÓD GRUNTOWYCH Dr hab Irena Burzyńska Instytut Technologiczno-Przyrodniczy Laboratorium Badawcze Chemii Środowiska e-mail iburzynska@itepedupl 1 WSTĘP Sposób użytkowania
Bardziej szczegółowoMożliwość wykorzystania tras narciarskich w gospodarce pastwiskowej
Łąkarstwo w Polsce (Grassland Science in Poland), 7, - Copyright by Polish Grassland Society, Poznań, 0 PL ISSN 06-6 ISBN 97--90-9- Możliwość wykorzystania tras narciarskich w gospodarce pastwiskowej P.
Bardziej szczegółowoNawożenie zbóż jarych i trwałych użytków zielonych azotem!
https://www. Nawożenie zbóż jarych i trwałych użytków zielonych azotem! Autor: mgr inż. Kamil Młynarczyk Data: 13 kwietnia 2018 Zwiększający się ciągle poziom intensywności uprawy zbóż prowadzi do stabilizacji
Bardziej szczegółowoInstytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa - Państwowy Instytut Badawczy. Stanisław Krasowicz. Puławy, 2008
Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa - Państwowy Instytut Badawczy GŁÓWNE UWARUNKOWANIA KONKURENCYJNOŚCI POLSKIEGO ROLNICTWA Stanisław Krasowicz Puławy, 2008 Polska to kraj: o stosunkowo dużym potencjale
Bardziej szczegółowoWPŁYW NAWADNIANIA I NAWOśENIA MINERALNEGO
InŜynieria Rolnicza 3/63 Zdzisław Koszański, Ewa Rumasz Rudnicka., S. Karczmarczyk, P. Rychter * Zakład Produkcji Roślinnej i Nawadniania Akademia Rolnicza w Szczecinie *Zakład Biochemii WyŜsza Szkoła
Bardziej szczegółowoŁADUNEK SKŁADNIKÓW NAWOZOWYCH WNOSZONY Z OPADEM ATMOSFERYCZNYM NA POWIERZCHNIĘ ZIEMI W REJONIE GÓRSKIM
WODA-ŚRODOWISKO-OBSZARY WIEJSKIE 2012 (X XII). T. 12. Z. 4(40) WATER-ENVIRONMENT-RURAL AREAS ISSN 1642-8145 s. 145 150 pdf: www.itep.edu.pl/wydawnictwo Instytut Technologiczno-Przyrodniczy w Falentach,
Bardziej szczegółowoOCHRONA UŻYTKÓW ZIELONYCH W PROGRAMACH ZALESIENIOWYCH I JEJ WPŁYW NA STRUKTURĘ UŻYTKOWANIA I LESISTOŚĆ W REGIONIE SUDETÓW
WODA-ŚRODOWISKO-OBSZARY WIEJSKIE 2009: t. 9 z. 4 (28) WATER-ENVIRONMENT-RURAL AREAS s. 37 46 www.imuz.edu.pl Instytut Melioracji i Użytków Zielonych w Falentach, 2009 OCHRONA UŻYTKÓW ZIELONYCH W PROGRAMACH
Bardziej szczegółowoProdukcja sianokiszonki
Warunkiem zdrowia i dobrych wyników produkcyjnych jest stosowanie paszy o wysokiej wartości odżywczej. Kluczem do sukcesu w hodowli bydła jest maksymalizacja udziału dobrych jakościowo kiszonek w dziennej
Bardziej szczegółowoYIELD AND USE OF SWARD LEGUME-GRASS UTILIZED VARIABLY IN ORGANIC GROWING
Eliza GAWEŁ Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa - Państwowy Instytut Badawczy, Zakład Uprawy Roślin Pastewnych ul. Czartoryskich 8; 24-100 Puławy e-mail: Eliza.Gawel@iung.pulawy.pl YIELD AND USE
Bardziej szczegółowo1. Wybór tematu i jego uzasadnienie
Siedlce, 20-01- 2016 r. Dr hab. inż. Jolanta Jankowska Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach Zakład Agrometeorologii i Inżynierii Rolniczej 08-110 Siedlce ul. Prusa 14 Recenzja pracy doktorskiej
Bardziej szczegółowoNazwa kwalifikacji: Organizacja i nadzorowanie produkcji rolniczej Oznaczenie kwalifikacji: R.16 Numer zadania: 01
Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu Układ graficzny CKE 2017 Nazwa kwalifikacji: Organizacja i nadzorowanie produkcji rolniczej Oznaczenie kwalifikacji: R.16 Numer
Bardziej szczegółowoZANIECZYSZCZANIE ODCHODAMI GLEBY I WODY GRUNTOWEJ NA DRODZE DOPĘDOWEJ DO PASTWISKA
WODA-ŚRODOWISKO-OBSZARY WIEJSKIE 2006: t. 6 z. 2 (18) WATER-ENVIRONMENT-RURAL AREAS s. 7 16 www.imuz.edu.pl Instytut Melioracji i Użytków Zielonych w Falentach, 2006 ZANIECZYSZCZANIE ODCHODAMI GLEBY I
Bardziej szczegółowoRolnictwo integrowane - zarys systemu. Produkcja zielarska. Integrowana produkcja ziół
Rolnictwo integrowane - zarys systemu. Produkcja zielarska. Integrowana produkcja ziół aspekt ekonomiczny i społeczny, wykorzystanie środków produkcji, ujęcie przyrodnicze Wnioski. Fot. 1. Rośliny arniki
Bardziej szczegółowoMieszanki poplonowe traw idealne na pasze objętościowe!
https://www. Mieszanki poplonowe traw idealne na pasze objętościowe! Autor: Małgorzata Srebro Data: 11 lipca 2018 Sporym problemem w obecnym sezonie wegetacyjnym jest niedobór pasz objętościowych. Dobrym
Bardziej szczegółowoInstytut Melioracji i Użytków Zielonych w Falentach, 2006
WODA-ŚRODOWISKO-OBSZARY WIEJSKIE 2006: t. 6 z. specj. (17) WATER-ENVIRONMENT-RURAL AREAS s. 103 117 www.imuz.edu.pl Instytut Melioracji i Użytków Zielonych w Falentach, 2006 UPROSZCZONY BILANS POTASU NA
Bardziej szczegółowoBez fosforu w kukurydzy ani rusz!
.pl https://www..pl Bez fosforu w kukurydzy ani rusz! Autor: mgr inż. Kamil Młynarczyk Data: 18 kwietnia 2018 Kukurydza posiada jedne z największych potrzeb pokarmowych ze wszystkich zbóż. Największe zapotrzebowanie
Bardziej szczegółowoWPŁYW PRZYWRÓCENIA KOSZENIA NA UTRZYMYWANIE SPRAWNOŚCI PRODUKCYJNEJ I WALORÓW PRZYRODNICZYCH ODŁOGOWANYCH UŻYTKÓW ZIELONYCH W SUDETACH
WODA-ŚRODOWISKO-OBSZARY WIEJSKIE 2009: t. 9 z. 3 (27) WATER-ENVIRONMENT-RURAL AREAS s. 89 105 www.imuz.edu.pl Instytut Melioracji i Użytków Zielonych w Falentach, 2009 WPŁYW PRZYWRÓCENIA KOSZENIA NA UTRZYMYWANIE
Bardziej szczegółowoANNALES. Kazimierz Jankowski, Grażyna A. Ciepiela, Joanna Jodełka, Roman Kolczarek
ANNALES UNIVERSITATIS VOL. LIX, Nr 4 MARIAE LUBLIN * CURIE- S K Ł O D O W S K A POLONIA SECTIO E 2004 Katedra Łąkarstwa i Kształtowania Terenów Zieleni, Akademia Podlaska ul. B. Prusa 14, 08-110 Siedlce,
Bardziej szczegółowoInstytut Melioracji i Użytków Zielonych w Falentach, 2006
WODA-ŚRODOWISKO-OBSZARY WIEJSKIE 26: t. 6 z. 1 (16) WATER-ENRONMENT-RURAL AREAS s. 77 87 www.imuz.edu.pl Instytut Melioracji i Użytków Zielonych w Falentach, 26 WPŁYW TERMINU POBRANIA PRÓBEK GLEBY NA WSPÓŁZALEŻNOŚĆ
Bardziej szczegółowoYou created this PDF from an application that is not licensed to print to novapdf printer (http://www.novapdf.com)
2011-04-11 Sposoby zakładania trawnika przez zasiew z rolki - darniowanie Porównanie metod zakładania trawnika + Zalety 1. Większa możliwość wyboru gatunków dla konkretnego miejsca 2. Tańszy sposób od
Bardziej szczegółowoNASTĘPCZY WPŁYW WĘGLI BRUNATNYCH I OSADÓW ŚCIEKOWYCH ORAZ ICH MIESZANIN NA PLON I SKŁAD CHEMICZNY ŻYCICY WIELOKWIATOWEJ
WODA-ŚRODOWISKO-OBSZARY WIEJSKIE 2006: t. 6 z. 1 (16) WATER-ENVIRONMENT-RURAL AREAS s. 391 401 www.imuz.edu.pl Instytut Melioracji i Użytków Zielonych w Falentach, 2006 NASTĘPCZY WPŁYW WĘGLI BRUNATNYCH
Bardziej szczegółowoDYNAMIKA PLONOWANIA ŁĄK GÓRSKICH PO ZANIECHANIU NAWOŻENIA W OKRESIE DWUDZIESTOPIĘCIOLECIA
WODA-ŚRODOWISKO-OBSZARY WIEJSKIE 2013 (IV VI). T. 13. Z. 2 (42) WATER-ENVIRONMENT-RURAL AREAS ISSN 1642-8145 s. 111 120 pdf: www.itep.edu.pl/wydawnictwo Instytut Technologiczno-Przyrodniczy w Falentach,
Bardziej szczegółowoWpływ niektórych czynników na skład chemiczny ziarna pszenicy jarej
NR 218/219 BIULETYN INSTYTUTU HODOWLI I AKLIMATYZACJI ROŚLIN 21 SZYMON DZIAMBA IZABELLA JACKOWSKA 1 Katedra Szczegółowej Uprawy Roślin 1 Katedra Chemii Akademia Rolnicza w Lublinie Wpływ niektórych czynników
Bardziej szczegółowoŻyto hybrydowe KWS LOCHOW w żywieniu krów mlecznych w szczycie laktacji
Żyto hybrydowe KWS LOCHOW w żywieniu krów mlecznych w szczycie laktacji Dotychczasowe opinie na temat żyta jako surowca paszowego 1. Wysoka zawartość alkilorezorcynoli 2. Wysoka zawartość i aktywność inhibitorów
Bardziej szczegółowoMikołajczak J. 1, Majtkowski W. 2,Topolińska P. 1, Marć- Pieńkowska J. 1
Mikołajczak J. 1, Majtkowski W. 2,Topolińska P. 1, Marć- Pieńkowska J. 1 1 Uniwersytet Technologiczno- Przyrodniczy w Bydgoszczy, Wydział Hodowli i Biologii Zwierząt, Katedra Żywienia i Gospodarki Paszowej
Bardziej szczegółowoOSTROŻEŃ WARZYWNY W ZBIOROWISKACH UŻYTKÓW ZIELONYCH POJEZIERZA OLSZTYŃSKIEGO
WODA-ŚRODOWISKO-OBSZARY WIEJSKIE 2004: t. 4 z. 2b (12) WATER-ENVIRONMENT-RURAL AREAS s. 175 183 www.imuz.edu.pl Instytut Melioracji i Użytków Zielonych w Falentach, 2004 OSTROŻEŃ WARZYWNY W ZBIOROWISKACH
Bardziej szczegółowoZasady żywienia krów mlecznych
Zasady żywienia krów mlecznych Żywienie jest najważniejszym czynnikiem środowiskowym wpływającym na ilość i jakość mleka. Prawidłowe żywienie polega na zastosowaniu takich pasz (pod względem ilości i jakości),
Bardziej szczegółowoO/100 g gleby na rok, czyli około 60 kg K 2
POTAS niezbędny składnik pokarmowy rzepaku kształtujący wielkość i jakość plonu Potas w glebach Całkowita zawartość potasu w glebach wynosi od 0,1 do 3 % i z reguły jest tym niższa, im gleba jest lżejsza.
Bardziej szczegółowoDYNAMIKA PLONOWANIA WIELOLETNICH DOŚWIADCZEŃ ŁĄKOWYCH
WODA-ŚRODOWISKO-OBSZARY WIEJSKIE 2006: t. 6 z. specj. (17) WATER-ENVIRONMENT-RURAL AREAS s. 119 131 www.imuz.edu.pl Instytut Melioracji i Użytków Zielonych w Falentach, 2006 DYNAMIKA PLONOWANIA WIELOLETNICH
Bardziej szczegółowoEGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2018 CZĘŚĆ PRAKTYCZNA
Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu Układ graficzny CKE 218 Nazwa kwalifikacji: Organizacja i nadzorowanie produkcji rolniczej Oznaczenie kwalifikacji: R.16 Numer
Bardziej szczegółowoWPŁYW NAWOŻENIA NA POBRANIE I WYMYWANIE WAPNIA, MAGNEZU I SODU Z ŁĄKI GÓRSKIEJ
FRAGM. AGRON. 27(4) 2010, 34 38 WPŁYW NAWOŻENIA NA POBRANIE I WYMYWANIE WAPNIA, MAGNEZU I SODU Z ŁĄKI GÓRSKIEJ PIOTR KACORZYK, WOJCIECH SZEWCZYK Katedra Łąkarstwa, Uniwersytet Rolniczy w Krakowie rrkacorz@cyf-kr.edu.pl
Bardziej szczegółowoPRZYKŁADOWE DAWKI POKARMOWE
PRZYKŁADOWE DAWKI POKARMOWE Kraków 2005 Wszelkie prawa zastrzeżone Kopiowanie materiałów w całości lub części za zgodą DJ Group lub Educagri Editions www.djgroup.com.pl Układanie DAWEK w programie INRAtion-PrevAlim
Bardziej szczegółowoZWIĘKSZENIE ŻYZNOŚCI GLEB I WYDAJNOŚCI PASTWISK POD WPŁYWEM NAWOŻENIA OBORNIKIEM
WODA-ŚRODOWISKO-OBSZARY WIEJSKIE 2011: t. 11 z. 3 (35) WATER-ENVIRONMENT-RURAL AREAS s. 137 144 Produktywność pastwisk, trwałość agrofitocenoz, intensywność wzrostu traw, energetyczna i białkowa wartość
Bardziej szczegółowoJak powstaje TMR. Jak uzyskać dobry TMR?
Podniesienie wydajności mlecznej krów to podstawowy cel każdego gospodarstwa hodowlanego nastawionego na produkcję mleczną. Cel ten można uzyskać przez wypadkową wielu czynników, ale głównym z nich jest
Bardziej szczegółowoOpas gniecionym jęczmieniem w systemie angielskim
.pl https://www..pl Opas gniecionym jęczmieniem w systemie angielskim Autor: mgr inż. Dorota Kolasińska Data: 8 kwietnia 2018 System angielski, czyli opas gniecionym jęczmieniem, słomą jęczmienną i koncentratem
Bardziej szczegółowoTabela 1. Skład chemiczny pasz Zawartość składników pokarmowych w paszy.
Tabela 1. Skład chemiczny pasz Zawartość składników pokarmowych w paszy. nr ZIELONKI Zawartość składników pokarmowych w 1 kg paszy Sucha Białko Tłuszcz Włókno Włókno Zw. bez. N Popiół masa ogólne surowy
Bardziej szczegółowoThe influence of mineral fertilizer type and nitrogen dose on the yielding and nutritive value of sward from a permanent meadow
P A M I Ę T N I K P U Ł A W S K I ZESZYT 147 2008 JOLANTA JANKOWSKA, GRAŻYNA ANNA CIEPIELA, ROMAN KOLCZAREK, KAZIMIERZ JANKOWSKI Instytut Agronomii Akademia Podlaska w Siedlcach WPŁYW RODZAJU NAWOZU MINERALNEGO
Bardziej szczegółowoZMIANY ORGANIZACYJNE W POLSKIM ROLNICTWIE I ICH SKUTKI ŚRODOWISKOWE. Jan Kuś Mariusz Matyka
ZMIANY ORGANIZACYJNE W POLSKIM ROLNICTWIE I ICH SKUTKI ŚRODOWISKOWE Jan Kuś Mariusz Matyka Warszawa, kwiecień, 2014 Plan prezentacji 1. Specjalizacja w produkcji rolniczej i jej konsekwencje środowiskowe:
Bardziej szczegółowoWPŁYW UWILGOTNIENIA I NAWOŻENIA GLEBY NA ZAWARTOŚĆ MAKROELEMENTÓW W RESZTKACH POŻNIWNYCH PSZENICY JAREJ
WODA-ŚRODOWISKO-OBSZARY WIEJSKIE 2010: t. 10 z. 1 (29) WATER-ENVIRONMENT-RURAL AREAS s. 89 97 Resztki roślinne, pozostałe po sprzęcie roślin, mogą być źródłem substancji organicznej oraz makro- i mikroelementów
Bardziej szczegółowoTrzoda chlewna. CENTRUM HURTOWE PASZ www.chp-pasze.pl. naturalnie najlepsze. Rewolucja w żywieniu. Rewolucja w żywieniu. naturalnie najlepsze
CENTRUM HURTOWE PASZ www.chppasze.pl Mogilno, ul. Kościuszki 38B tel. 52 3151252, 52 3548557 email: biuro@chppasze.pl sekretariat@chppasze.pl ODDZIAŁY Żnin, ul.dworcowa 10 tel 52 3020094 Gniewkowo, ul.piasta
Bardziej szczegółowoKONICZYNA BIAŁA w uprawie na zielonkę
KONICZYNA BIAŁA w uprawie na zielonkę Doświadczenia w użytkowaniu wielokośnym w roku 2014 założono w pięciu miejscowościach (rys. 1). Oceniano siedem odmian (4 krajowe i 3 zagraniczne) będących w Krajowym
Bardziej szczegółowoPOLOWE BILANSE AZOTU, FOSFORU I POTASU W GOSPODARSTWIE NA PRZYKŁADZIE ZAKŁADU DOŚWIADCZALNEGO W FALENTACH
WODA-ŚRODOWISKO-OBSZARY WIEJSKIE 2003: t. 3 z. 1 (7) WATER-ENVIRONMENT-RURAL AREAS s. 25 37 www.imuz.edu.pl Instytut Melioracji i Użytków Zielonych w Falentach, 2003 POLOWE BILANSE AZOTU, FOSFORU I POTASU
Bardziej szczegółowoPOTENCJAŁ PRODUKCYJNY I WYKORZYSTANIE TRWAŁYCH UŻYTKÓW ZIELONYCH W WOJEWÓDZTWIE LUBELSKIM
POTENCJAŁ PRODUKCYJNY I WYKORZYSTANIE TRWAŁYCH UŻYTKÓW ZIELONYCH W WOJEWÓDZTWIE LUBELSKIM Dyrektor Wojewódzkiego Zarządu Melioracji i Urządzeń Wodnych w Lublinie Stanisław Jakimiuk Lublin, 01.12.2009 r.
Bardziej szczegółowoWPŁYW NAWOŻENIA I DESZCZOWANIA NA PLONOWANIE RUNI ŁĄKOWEJ ORAZ MASĘ KORZENI
WODA-ŚRODOWISKO-OBSZARY WIEJSKIE 2012 (VII IX): t. 12 z. 3 (39) WATER-ENVIRONMENT-RURAL AREAS ISSN 1642-8145 s. 149 159 pdf: www.itep.edu.pl/wydawnictwo Instytut Technologiczno-Przyrodniczy w Falentach,
Bardziej szczegółowoŻywienie bydła mlecznego
Żywienie bydła mlecznego Najważniejszym czynnikiem wpływającym na jakość i ilość jest żywienie. Prawidłowe żywienie polega na zastosowaniu takich pasz, które pozwolą na pełne wykorzystanie potencjału genetycznego
Bardziej szczegółowoWyniki ekonomiczne uzyskane przez gospodarstwa rolne uczestniczące w systemie Polski FADN w 2009 roku w woj. dolnośląskim.
Wyniki ekonomiczne uzyskane przez gospodarstwa rolne uczestniczące w systemie Polski FADN w 2009 roku w woj. dolnośląskim. Przedstawione wyniki, obliczone na podstawie danych FADN zgromadzonych w komputerowej
Bardziej szczegółowoWpływ intensywności użytkowania łąki na glebie torfowo-murszowej na wielkość strumieni CO 2 i jego bilans w warunkach doświadczenia lizymetrycznego
Wpływ intensywności użytkowania łąki na glebie torfowo-murszowej na wielkość strumieni CO 2 i jego bilans w warunkach doświadczenia lizymetrycznego Dr inż. Janusz Turbiak Instytut Technologiczno-Przyrodniczy
Bardziej szczegółowo