RADA UNII EUROPEJSKIEJ. Bruksela, 7 czerwca 2011 r. (21.06) (OR. en) 11214/11. Międzyinstytucjonalny numer referencyjny: 2008/0244 (COD)

Transkrypt

1 RADA UNII EUROPEJSKIEJ Bruksela, 7 czerwca 2011 r. (21.06) (OR. en) Międzyinstytucjonalny numer referencyjny: 2008/0244 (COD) 11214/11 ASILE 46 CODEC 981 WNIOSEK Od: Komisja Europejska Data: 7 czerwca 2011 r. Nr dok. Kom.: COM(2011) 320 wersja ostateczna Dotyczy: Zmieniony wniosek dotyczący DYREKTYWY PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY ustanawiającej normy dotyczące przyjmowania osób ubiegających się o azyl (przekształcenie) Delegacje otrzymują w załączeniu wniosek Komisji przekazany wraz z pismem przewodnim od dyrektora Jordiego AYETA PUIGARNAUA Sekretarzowi Generalnemu Rady Unii Europejskiej Pierre'owi de BOISSIEU. Zał.: COM(2011) 320 wersja ostateczna 11214/11 zm DG H 1 B PL

2 KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia KOM(2011) 320 wersja ostateczna 2008/0244 (COD) Zmieniony wniosek DYREKTYWA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY ustanawiająca normy dotyczące przyjmowania osób ubiegających się o azyl (przekształcenie)

3 UZASADNIENIE 1. KONTEKST WNIOSKU 1.1. Podstawa i cele wniosku Zgodnie z zapowiedzią zawartą w Planie polityki azylowej 1, w dniu 9 grudnia 2008 r. Komisja przedstawiła wniosek zmieniający dyrektywę Rady 2003/9/WE z dnia 27 stycznia 2003 r. ustanawiającą minimalne normy dotyczące przyjmowania osób ubiegających się o azyl 2 (zwaną dalej dyrektywą w sprawie warunków przyjmowania). Wniosek został opracowany na podstawie oceny stosowania obowiązującej dyrektywy w państwach członkowskich oraz po szeroko zakrojonych konsultacjach z państwami członkowskimi, UNHCR, organizacjami pozarządowymi oraz innymi właściwymi zainteresowanymi podmiotami. W dniu 7 maja 2009 r. Parlament Europejski przyjął swoje stanowisko 3 w sprawie wniosku Komisji, w którym zatwierdzono zdecydowaną większość proponowanych zmian. Wniosek był omawiany na forum Rady głównie w czasie prezydencji czeskiej i szwedzkiej, negocjacje były jednak trudne i w Radzie nie wypracowano żadnego stanowiska w odniesieniu do tekstu. Przedstawiając zmieniony wniosek Komisja pragnie skorzystać z przysługującego jej prawa do inicjatywy ustawodawczej w celu przyspieszenia prac zmierzających do stworzenia rzeczywistego wspólnego europejskiego systemu azylowego (WESA). Komisja jest przekonana, że taki sprawiedliwy i skuteczny system, przyniesie korzyści zarówno państwom członkowskim, jak i uchodźcom. Na Komisji spoczywa polityczna odpowiedzialność za ułatwianie negocjacji i stwarzanie rzeczywistych możliwości wywiązania się przez Unię z zawartego w programie sztokholmskim zobowiązania do ustanowienia WESA do 2012 r. Przyjęcie nowej dyrektywy o pobycie długoterminowym, która obejmuje obecnie beneficjentów ochrony międzynarodowej, nadało silny impuls pracom w tym kierunku. Komisja przyjmuje jednocześnie zmieniony wniosek dotyczący dyrektywy w sprawie procedur azylowych. Warunki przyjmowania powinny zapewniać godny poziom życia i być porównywalne w całej Unii, niezależnie od miejsca złożenia wniosku o azyl. Aby osiągnąć te cele Komisja w dalszym ciągu gromadziła informacje na temat najlepszych sposobów konsolidacji najlepszych praktyk krajowych i umożliwienia ich łatwego wdrożenia w całej UE COM(2008) 360 Dz.U. L 31 z , s. 18. Dz.U. C 212 E z , s PL 2 PL

4 Zmieniony wniosek łączy wiedzę i doświadczenie zgromadzone w czasie negocjacji i konsultacji w zainteresowanymi podmiotami, takimi jak UNHCR i organizacje pozarządowe, w uproszczony i bardziej spójny system przyjmowania zgodny z prawami podstawowymi. W szczególności wprowadza on bardziej przejrzyste koncepcje i uproszczone reguły, a także daje państwom członkowskim większą swobodę wprowadzania ich w krajowych systemach prawnych. Umożliwia również państwom członkowskim lepsze radzenie sobie z potencjalnymi nadużyciami ich systemów przyjmowania, a także wychodzi naprzeciw obawom dotyczącym skutków finansowych i administracyjnych niektórych z proponowanych środków. Jednocześnie w zmienionym wniosku w dalszym ciągu postuluje się wysoki standard traktowania w zgodzie z prawami podstawowymi. Dotyczy to w szczególności zatrzymania znaczne ograniczenie swobody przemieszczania się będzie ograniczone do przypadków, gdy jest to konieczne i proporcjonalne i powinny temu towarzyszyć konieczne gwarancje prawne. Sytuacja osób wymagających szczególnej troski powinna zawsze mieć priorytetowe znaczenie. Normy przyjmowania należy także jeszcze bardziej zharmonizować, aby odnieść się do kwestii wtórnych przepływów osób ubiegających się o azyl w zakresie, w jakim są one istotną przyczyną tego zjawiska. Zmieniony wniosek należy rozpatrywać wraz ze zmienionym wnioskiem dotyczącym dyrektywy w sprawie procedur azylowych. Celem wniosku jest m.in. poprawa wydajności i jakości krajowych systemów azylowych, co powinno przyczynić się do ograniczenia kosztów przyjmowania w państwach członkowskich poprzez umożliwienie im szybszego wydawania decyzji. Zmieniony wniosek odnosi się również do rozporządzenia ustanawiającego Europejski Urząd Wsparcia w dziedzinie Azylu (EASO) przyjętego 19 maja 2010 r., czyli po przyjęciu pierwotnego wniosku dotyczącego dyrektywy w sprawie warunków przyjmowania. Europejski Urząd Wsparcia w dziedzinie Azylu mógłby udzielać praktycznego wsparcia i służyć doświadczeniem państwom członkowskim w zakresie wdrażania przepisów dyrektywy oraz określania najlepszych praktyk. Urząd mógłby również udzielać wsparcia państwom członkowskim zmagającym się ze szczególnym obciążeniem systemu przyjmowania poprzez ustalenie najbardziej racjonalnych pod względem kosztów sposobów wdrożenia przewidzianych środków przez łączenie najlepszych praktyk oraz zorganizowaną wymianę praktyk najwyższego poziomu. W istocie, po raz pierwszy od przyjęcia rozporządzenia, Europejski Urząd Wsparcia w dziedzinie Azylu udzieli takiej pomocy Grecji wysyłając zespoły wsparcia azylowego w celu pomocy w zaspokajaniu pilnych potrzeb w zakresie procedury azylowej Kontekst ogólny Wniosek z 2008 r. oraz niniejszy zmieniony wniosek stanowią część pakietu ustawodawczego w dziedzinie azylu, którego celem jest ustanowienie WESA do 2012 r. W szczególności w 2008 r., razem z wnioskiem dotyczącym zmiany dyrektywy w sprawie warunków przyjmowania, Komisja przyjęła również wnioski zmieniające rozporządzenia Dublin i EURODAC. W 2009 r. Komisja przyjęła wnioski w sprawie PL 3 PL

5 zmiany dyrektywy w sprawie procedur udzielania azylu i dyrektywy kwalifikacyjnej. W 2010 r. przyjęte zostało rozporządzenie ustanawiające Europejski Urząd Wsparcia w dziedzinie Azylu, którego celem jest zwiększenie współpracy operacyjnej między państwami członkowskimi i ułatwienie wdrożenia wspólnych zasad w dziedzinie azylu. Pakiet legislacyjny jest zgodny z Europejskim paktem o imigracji i azylu przyjętym w dniu 16 października 2008 r., w którym ponownie potwierdzono cele programu haskiego i wezwano Komisję do przedstawienia wniosków dotyczących ustanowienia, nie później niż do 2012 r., jednolitej procedury azylowej obejmującej wspólne gwarancje. W tym samym duchu, w programie sztokholmskim, przyjętym przez Radę Europejską na posiedzeniu w dniach grudnia 2009 r., ponownie potwierdzono potrzebę stworzenia do 2012 r. wspólnej przestrzeni ochrony i solidarności opartej na wspólnej procedurze azylowej oraz jednolitym statusie osób, którym udzielono ochrony międzynarodowej w oparciu o wysokie normy ochrony oraz sprawiedliwe i skuteczne procedury. Konkretniej program sztokholmski przewiduje traktowanie osób fizycznych w porównywalny sposób jeżeli chodzi o warunki przyjęcia niezależnie od tego, w jakim państwie członkowskim składają wniosek o udzielenie azylu. Ocenę skutków przeprowadzono w ramach prac nad poprzednim wnioskiem 4. Zmieniony wniosek opiera się na tych samych założeniach, co poprzedni wniosek. Ponadto ma on na celu uproszczenie i wyjaśnienie pewnych przepisów celem ułatwienia ich wdrażania. Z tego względu ocena skutków przeprowadzona w odniesieniu do poprzedniego wniosku ma zastosowanie również do zmienionego wniosku Spójność z pozostałymi obszarami polityki i celami Unii Niniejszy wniosek jest całkowicie zgodny z konkluzjami Rady Europejskiej z Tampere z 1999 r., programem haskim z 2004 r., Europejskim paktem o imigracji i azylu z 2008 r. oraz z programem sztokholmskim z 2009 r., dotyczącymi utworzenia WESA. Wniosek jest również spójny z celami strategii Europa 2020, ponieważ zapewnia osobom ubiegającym się o azyl odpowiedni dostęp do zatrudnienia. Osoby ubiegające się o azyl, które mają wkład w funkcjonowanie gospodarki, przestają potrzebować dodatkowego wsparcia z krajowego systemu pomocy społecznej, a tym samym przyczyniają się, nawet jeśli często tymczasowo, do wzrostu gospodarczego. 2. KONSULTACJE Z ZAINTERESOWANYMI STRONAMI W ramach prac przygotowawczych nad poprzednim wnioskiem Komisja przedstawiła zieloną księgę, przeprowadziła kilka spotkań z ekspertami, w tym z Wysokim Komisarzem ONZ ds. Uchodźców i przedstawicielami społeczeństwa 4 SEK(2008) 2944 PL 4 PL

6 obywatelskiego, zleciła przeprowadzenie analizy zewnętrznej i zebrała dane w odpowiedzi na kilka szczegółowych kwestionariuszy. Komisja przyjęła również sprawozdanie z oceny stosowania dyrektywy, w którym stwierdzono szereg niedociągnięć w przepisach i politykach państw członkowskich. Po przyjęciu pierwotnego wniosku w grudniu 2008 r. przeprowadzono debaty na szczeblu technicznym w Radzie, głównie w ramach prezydencji czeskiej i szwedzkiej. Dyskusje ujawniły, że wiele państw członkowskich sprzeciwia się konkretnym przepisom wniosku ze względu na charakterystykę ich systemów azylowych lub prawnych. W związku z tym zaistniała obawa, że dostosowania wymagałyby znaczących nakładów finansowych i dostosowań administracyjnych, co miałoby negatywny wpływ na skuteczność procedury azylowej. W toku dyskusji państwa członkowskie miały możliwość wyjaśnienia potencjalnych problemów z wdrożeniem, z którymi mogą się zetknąć w przypadku poszczególnych przepisów. Stało się jasne, że aby uniknąć wprowadzania licznych wyjątków dla poszczególnych państw członkowskich, zagrażając tym samym ogólnej spójności proponowanego systemu, Komisja może ponownie przeanalizować wniosek i przedstawić bardziej kompleksowe rozwiązanie zgłoszonych kwestii, zachowując jednocześnie wartość dodaną tekstu. Objaśnienie i uproszczenie proponowanych przepisów w celu ułatwienia ich wdrożenia przez państwa członkowskie, powinno nadać rozmowom nowej dynamiki. W związku z tym Komisja zapowiedziała na posiedzeniu Rady ds. Wymiaru Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych w dniu 8 listopada 2010 r., że przed rozpoczęciem polskiej Prezydencji Rady w 2011r. przedstawi zmieniony wniosek dotyczący niniejszej dyrektywy oraz dyrektywy w sprawie procedur azylowych. Zaproponowane zmiany, uwzględnione w stanowisku Parlamentu Europejskiego przyjętym 7 maja 2009 r., w znacznym stopniu zostały przejęte w zmienionym wniosku. Zmieniony wniosek uwzględnia również należycie opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego 5 i Komitetu Regionów 6, a także wyniki konsultacji z innymi zainteresowanymi podmiotami, takimi jak UNHCR i organizacje pozarządowe działające w dziedzinie praw podstawowych. W ramach prac przygotowawczych nad zmienionym wnioskiem od stycznia do kwietnia 2010 r. Komisja przeprowadziła serię dwustronnych spotkań poświęconych konsultacjom technicznym z zainteresowanymi podmiotami, w tym z przedstawicielami administracji krajowych, w czasie których szczegółowo omówiono ograniczenia pierwotnego wniosku Komisji i zastrzeżenia do niego. W zmienionym wniosku uwzględniono również dyskusje w ramach konferencji ministerialnej na temat jakości i wydajności w procedurze azylowej, zorganizowanej przez prezydencję belgijską w dniach września 2010 r. Członkowie konferencji skupili się między innymi na kwestii zaspokajania potrzeb osób ubiegających się o azyl wymagających szczególnej troski. 5 6 Dz.U. C 317 z , s Dz.U. C 79 z , s. 58. PL 5 PL

7 3. ASPEKTY PRAWNE WNIOSKU 3.1. Krótki opis proponowanych działań Najważniejszym celem niniejszego zmienionego wniosku jest dalsze zwiększenie przejrzystości i zapewnienie większej elastyczności proponowanych norm przyjmowania, aby ułatwić wprowadzenie ich do krajowych systemów prawnych. Jednocześnie zachowano w nim najważniejsze elementy wniosku z 2008 r., czyli zapewnienie odpowiednich i porównywalnych warunków przyjmowania w całej UE. W dalszym ciągu wniosek zapewnia też pełne poszanowanie praw podstawowych, ponieważ opiera się na rozwijającym się orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej i Europejskiego Trybunału Praw Człowieka. Dotyczy to zwłaszcza prawa do swobodnego przemieszczania się i poszanowania godności. Wniosek przyczynia się również do zwiększenia spójności w ramach pakietu legislacyjnego WESA, w szczególności dzięki zmienionemu wnioskowi dotyczącymu dyrektywy w sprawie procedur azylowych. W stosownych przypadkach zawiera on również zmiany wynikające z negocjacji w sprawie dyrektywy kwalifikacyjnej i rozporządzenia dublińskiego, w celu zapewnienia spójności w zakresie kwestii horyzontalnych. W zmienionym wniosku poruszono przede wszystkim następujące kwestie: Ułatwienie wdrożenia przez państwa członkowskie W porównaniu z wnioskiem z 2008 r. zmieniony wniosek zapewnia państwom członkowskim większą swobodę we wdrażaniu niektórych proponowanych środków, co stanowi odpowiedź na obawy potencjalnie wysokich skutków finansowych, ograniczeń administracyjnych i kosztów. Zostało to osiągnięte dzięki przedstawieniu lepiej sformułowanych definicji prawnych, uproszczonych norm przyjmowania i narzędzi, a także bardziej elastycznych norm, które można łatwo wprowadzić do prawa krajowego. Zmiany te dotyczą w szczególności gwarancji dla zatrzymanych osób ubiegających o azyl, warunków przyjmowania w ośrodkach zatrzymań, terminów dotyczących dostępu do rynku pracy, poziomu opieki zdrowotnej zapewnianej osobom o szczególnych potrzebach w zakresie przyjmowania, a także mechanizmów identyfikacji takich potrzeb, dostępu do pomocy materialnej i obowiązków sprawozdawczych mających na celu lepsze monitorowanie najważniejszych przepisów dyrektywy. Zmieniony wniosek w lepszy sposób zapewnia także państwom członkowskim narzędzia służące rozwiązywaniu przypadków nadużywania zasad przyjmowania, lub gdy zasady te stają się czynnikami przyciągającymi. W szczególności zmieniony wniosek dopuszcza więcej przypadków wycofania pomocy materialnej, pod warunkiem zastosowania koniecznych gwarancji i poszanowania sytuacji osób wymagających szczególnej troski Jasne i rygorystyczne zasady dotyczące zatrzymania Konieczne jest ustanowienie rygorystycznych i wyczerpujących unijnych zasad w celu zapewnienia niearbitralnego korzystania z zatrzymań i przestrzegania we PL 6 PL

8 wszystkich przypadkach praw podstawowych. Komisję niepokoi powszechne zatrzymywanie osób ubiegających się o azyl, podczas gdy dorobek prawny UE milczy w tej kwestii. Dlatego też w zmienionym wniosku zachowano ogólne podejście do kwestii zatrzymania z wniosku z 2008 r. Przede wszystkim zatrzymanie jest możliwe wyłącznie z określonych powodów i jedynie wówczas, gdy jest ono zgodne z zasadami proporcjonalności i konieczności, po indywidualnym rozpatrzeniu każdego przypadku. W stosownych przypadkach dostępne będą konieczne gwarancje, takie jak dostęp do skutecznego środka odwoławczego i bezpłatnej pomocy prawnej. Warunki przyjmowania osób zatrzymanych muszą także respektować ludzką godność. W sposobie interpretacji art. 3 konwencji proponowane zmiany są w pełni zgodne z Kartą praw podstawowych Unii Europejskiej oraz najnowszym orzecznictwem Europejskiego Trybunału Praw Człowieka. Jednocześnie wprowadzono większą swobodę w odniesieniu do niektórych proponowanych przepisów dotyczących zatrzymania oraz objaśnienie różnych pojęć w celu ułatwienia ich wdrożenia, a także uwzględnienia pewnych cech charakterystycznych różnych systemów prawnych państw członkowskich (np. dotyczących dostępu do bezpłatnej pomocy prawnej i możliwości wydawania nakazu zatrzymania przez organy administracyjne). Zmieniony wniosek wprowadza również bardziej elastyczne warunki zatrzymania w odniesieniu do obszarów geograficznych, w których ze względów praktycznych trudno jest w każdym wypadku zapewnić pełen zestaw proponowanych gwarancji, czyli na przejściach granicznych o w strefach tranzytowych. Wprowadzono również szereg zmian zgodnie z unijnymi przepisami obowiązującymi w stosunku do obywateli państw trzecich, wobec których wydano decyzję o powrocie, aby zapewnić, w stosownych przypadkach, bardziej spójne podejście do przepisów w zakresie zatrzymania obywateli państw trzecich. Dyskusje w Radzie ujawniły, że w niektórych przypadkach interesy małoletnich bez opieki najlepiej zabezpiecza zakwaterowanie ich w ośrodkach zatrzymań, w szczególności w celu zapobieżenia porwaniom, które według doniesień zdarzają się w ośrodkach otwartych. W tym względzie zmieniony wniosek dopuszcza zatrzymanie małoletnich bez opieki, jedynie gdy zostanie ustalone, że najlepiej zabezpiecza to ich interesy określone w niniejszej dyrektywie, a także że środek alternatywny, nie polegający na zatrzymaniu, nie będzie skuteczny. Ponadto w drodze indywidualnej analizy sytuacji należy zadbać o to, by zatrzymanie nie wpłynęło negatywnie na zdrowie i dobrobyt małoletniego. Zatrzymanie może także zostać zastosowane jedynie wówczas, gdy w określonym ośrodku zatrzymań można zaoferować odpowiednie warunki przyjmowania (dostęp do zajęć wypoczynkowych, w tym na świeżym powietrzu, itp.). Proponowany wniosek jest zgodny z orzecznictwem Europejskiego Trybunału Praw Człowieka Zapewnienie godnego poziomu życia - Odniesienie się do szczególnych potrzeb w zakresie przyjmowania zostało uznane za jeden z obszarów, w których normy krajowe są bardzo problematyczne. Stwierdzenie szczególnych potrzeb w tym zakresie ma wpływ nie tylko na dostęp do właściwych świadczeń, ale może także oddziaływać na jakość procesu decyzyjnego. Celem zmienionego wniosku jest zapewnienie ustanowienia krajowych środków w celu szybkiej identyfikacji szczególnych potrzeb w zakresie przyjmowania osób szczególnej troski oraz stałego wsparcia i monitorowania indywidualnych PL 7 PL

9 przypadków. Największą uwagę poświęca się specyficznym potrzebom w tym zakresie grup wymagających szczególnej troski, takich jak małoletni i ofiary tortur. Jednocześnie zmieniony wniosek wprowadza uproszczoną formułę tego procesu identyfikacji oraz wyraźniejszy związek między osobami szczególnej troski a osobami o szczególnych potrzebach w zakresie przyjmowania. Wniosek nie zawiera odniesienia do równego traktowania z obywatelami pod względem dostępu do opieki zdrowotnej, uwzględniając stanowisko Parlamentu Europejskiego oraz zdecydowane zastrzeżenia Rady. - Ocena wdrożenia obowiązującej dyrektywy wykazała niedociągnięcia pod względem poziomu pomocy materialnej udzielanej osobom ubiegającym się o azyl przez państwa członkowskie. Mimo że obowiązująca dyrektywa przewiduje obowiązek zapewnienia odpowiedniego poziomu traktowania, w praktyce określenie wymaganego poziomu wsparcia było trudne. Dlatego konieczne jest wprowadzenie punktów odniesienia, które umożliwiłyby lepsze wyrażenie tego zobowiązania w sposób ilościowy oraz które mogłyby być skutecznie stosowane przez administracje krajowe. W czasie negocjacji w Radzie oraz niedawnych konsultacji z państwami członkowskimi stało się jasne, że właściwe punkty odniesienia są w rzeczywistości przewidziane w prawie krajowym lub praktyce krajowej w tym względzie, mimo że znacząco się między sobą różnią. Biorąc ten fakt pod uwagę zmieniony wniosek zapewnia większą swobodę i nie próbuje ustanowić jednolitego unijnego punktu odniesienia, za to dopuszcza stosowanie różnych krajowych poziomów odniesienia w tym względzie, pod warunkiem, że są one wymierne i że mogą ułatwić monitorowanie poziomu wsparcia udzielanego wnioskodawcom Zwiększenie samowystarczalności osób ubiegających się o azyl Dostęp do zatrudnienia mógłby zapobiec wykluczeniu ze społeczeństwa państwa przyjmującego i służyłby promowaniu samowystarczalności osób ubiegających się o azyl. Z drugiej strony obowiązkowe bezrobocie przysparza państwu kosztów w postaci wypłat dodatkowych świadczeń socjalnych i może zachęcać do nielegalnej pracy 7. W związku z tym ułatwienie dostępu do zatrudnienia jest korzystne zarówno dla osoby ubiegającej się o azyl, jak i dla państwa członkowskiego. Zmieniony wniosek dopuszcza większą elastyczność pod względem dostępu do rynku pracy, zgodnie z przepisami dotyczącymi czasu trwania procedury rozpatrywania wniosku określonymi w zmienionym wniosku w sprawie dyrektywy w sprawie procedur azylowych. 7 Komunikat Komisji dla Rady, Parlamentu Europejskiego, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno- Społecznego i Komitetu Regionów - Badanie powiązań między migracją legalną a nielegalną, COM(2004) 412. PL 8 PL

10 3.2. Podstawa prawna Zmieniony wniosek opiera się na art. 78 ust. 2 lit. f) Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE), w którym wzywa się do ustanowienia norm dotyczących warunków przyjmowania osób ubiegających się o azyl Terytorialny zakres stosowania Proponowana dyrektywa będzie skierowana do państw członkowskich. Stosowanie dyrektywy w odniesieniu do Zjednoczonego Królestwa oraz Irlandii zostanie ustalone zgodnie z postanowieniami Protokołu nr 21 załączonego do TFUE. Zgodnie z art. 1 i 2 Protokołu nr 22 w sprawie stanowiska Danii załączonego do TFUE, Dania nie jest związana dyrektywą, ani nie ma ona do niej zastosowania Zasada pomocniczości Postanowienia tytułu V TFUE dotyczącego przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości powierzają określone kompetencje w tym zakresie Unii Europejskiej. Kompetencje te należy wykonywać zgodnie z art. 5 Traktatu o Unii Europejskiej, tzn. tylko wówczas i tylko w takim zakresie, w jakim cele proponowanych działań nie mogą być osiągnięte w sposób wystarczający przez państwa członkowskie, natomiast z uwagi na rozmiary lub skutki proponowanych działań możliwe jest lepsze ich osiągnięcie na poziomie Unii. Obecnie podstawę prawną podjęcia działań przez Unię stanowi art. 78 TFUE. Stwierdza on, że Unia rozwija wspólną politykę w dziedzinie azylu, ochrony uzupełniającej i tymczasowej ochrony, mającą na celu przyznanie odpowiedniego statusu każdemu obywatelowi państwa trzeciego wymagającemu międzynarodowej ochrony oraz mającą na celu zapewnienie przestrzegania zasady non refoulement. Polityka ta musi być zgodna z Konwencją genewską z dnia 28 lipca 1951 roku i Protokołem z dnia 31 stycznia 1967 roku dotyczącymi statusu uchodźców, jak również z innymi odpowiednimi traktatami. Artykuł 78 ust. 2 lit. f) przewiduje, że Parlament Europejski i Rada, stanowiąc zgodnie ze zwykłą procedurą ustawodawczą, przyjmują środki dotyczące wspólnego europejskiego systemu azylowego obejmującego normy dotyczące warunków przyjmowania osób ubiegających się o azyl lub o ochronę uzupełniającą. Ze względu na transnarodowy charakter problemów związanych z ochroną azylantów i uchodźców, UE ma dobre podstawy by zaproponować rozwiązania w ramach WESA, w szczególności odnoszące się do problemów dotyczących norm przyjmowania obowiązujących w całej Unii. Mimo że poprzez przyjęcie dyrektywy w 2003 r. osiągnięto znaczny poziom harmonizacji, konieczne są dalsze działania w celu osiągnięcia wyższych i bardziej zharmonizowanych norm dotyczących warunków przyjmowania Zasada proporcjonalności W ramach oceny skutków zmiany dyrektywy w sprawie warunków przyjmowania przeprowadzonej w ramach prac przygotowawczych do poprzedniego wniosku, oceniono każdy wariant rozwiązań w odniesieniu do ustalonych problemów pod kątem znalezienia metody zapewniającej idealną proporcję między wartością PL 9 PL

11 praktyczną a potrzebnymi wysiłkami i stwierdzono, że wariant przewidujący działanie na szczeblu UE nie wykracza poza to, co jest niezbędne do osiągnięcia celu i rozwiązania tych problemów. W niniejszym zmienionym wniosku zachowano zasady przewodnie poprzedniego wniosku, wprowadzając jednocześnie dodatkową elastyczność dla państw członkowskich, tym samym jeszcze bardziej przyczyniając się do poszanowania zasad proporcjonalności Wpływ na prawa podstawowe Aby upewnić się, że przepisy zaproponowane niniejszym wnioskiem są w pełni zgodne z prawami podstawowymi jako zasadami ogólnymi prawa unijnego, przedstawionymi w Karcie praw podstawowych Unii Europejskiej ( Karcie ), oraz ze zobowiązaniami wypływającymi z prawa międzynarodowego, wniosek poddano dogłębnej analizie. W rezultacie szczególny nacisk położono na przepisy dotyczące zatrzymania oraz gwarancji proceduralnych, postępowania z osobami o szczególnych potrzebach w zakresie przyjmowania, w tym małoletnimi, małoletnimi bez opieki oraz ofiarami tortur, a także dostępu do materialnych warunków przyjmowania. Zapewnienie wyższych i bardziej wyrównanych norm przyjmowania osób ubiegających się o azyl będzie miało ogólnie istotny i pozytywny wpływ na sytuację tych osób z punktu widzenia praw podstawowych. Szczególnie wzmocnione zostanie prawo do wolności, o którym mowa w art. 6 Karty, dzięki wyraźnemu podkreśleniu, że nie można zatrzymać nikogo tylko z tego powodu, że złożył on wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej. Oprócz tego we wniosku stwierdzono, że zatrzymanie powinno być dopuszczalne jedynie w wyjątkowych sytuacjach przewidzianych dyrektywą oraz tylko wówczas, gdy będzie to zgodne z zasadami konieczności i proporcjonalności w odniesieniu zarówno do sposobu, jak i celu takiego zatrzymania. Zgodnie z art. 47 Karty zapewnia się również dostęp skutecznego środka odwoławczego. Prawa małoletnich zostaną lepiej odzwierciedlone w tekście poprzez zamieszczenie w nim odpowiedniej definicji, objaśnienie zasady najlepszego zabezpieczenia interesów dziecka zgodnie z art. 24 Karty, a także ograniczając możliwość zatrzymania. Ponadto lepiej brana będzie pod uwagę sytuacja, w jakiej znajdują się osoby wymagające szczególnej troski, albowiem dzięki dyrektywie ich potrzeby będą stwierdzane odpowiednio wcześnie i zapewniony im zostanie dostęp do odpowiednich świadczeń. Ułatwienie dostępu osób ubiegających się o azyl do rynku pracy pomoże tym osobom osiągnąć większą samowystarczalność i ułatwi ich integrację w przyjmującym państwie członkowskim. Ponadto wniosek wzmacnia zasadę niedyskryminacji, o której mowa w art. 21 Karty przez zagwarantowanie, by osoby ubiegające się o azyl nie były traktowane mniej korzystnie niż obywatele bez uzasadnienia. Wreszcie nałożenie obowiązków sprawozdawczych w odniesieniu do kluczowych przepisów dyrektywy związanych z zasadami dotyczącymi praw podstawowych zagwarantuje, że wdrożenie tych przepisów będzie lepiej monitorowane na poziomie UE. W tym kontekście należy podkreślić, że państwa członkowskie mają obowiązek wdrażania i stosowania przepisów tej dyrektywy zgodnie z prawami podstawowymi zawartymi w Karcie. PL 10 PL

12 Zmieniony wniosek ê 2003/9/WE 2008/0244 (COD) DYREKTYWA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY ustanawiająca normy dotyczące przyjmowania osób ubiegających się o azyl (przekształcenie) PARLAMENT EUROPEJSKI I RADA UNII EUROPEJSKIEJ, uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 78 ust. 2 lit. f), uwzględniając wniosek Komisji Europejskiej, po przekazaniu projektu aktu ustawodawczego parlamentom narodowym, uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego 8, uwzględniając opinię Komitetu Regionów 9, stanowiąc zgodnie ze zwykłą procedurą ustawodawczą, a także mając na uwadze, co następuje: ò nowy (1) Do dyrektywy Rady 2003/9/WE z dnia 27 stycznia 2003 r. ustanawiającej minimalne normy dotyczące przyjmowania osób ubiegających się o azyl 10 mają zostać wprowadzone zasadnicze zmiany. Dla zachowania przejrzystości, dyrektywę tę należy przekształcić Dz.U. C [ ] z [ ], s. [ ]. Dz.U. C [ ] z [ ], s. [ ]. Dz.U. L 31 z , s. 18. PL 11 PL

13 ê 2003/9/WE motyw 1 (dostosowany) (2) Wspólna polityka azylowa, łącznie ze wspólnym europejskim systemem azylowym, jest integralną częścią celu Unii Europejskiej, jakim jest stopniowe ustanowienie przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości, otwartej dla wszystkich, którzy zmuszeni okolicznościami słusznie szukają ochrony Ö w Unii EuropejskiejÕ we Wspólnocie. ð Powinna jej przyświecać zasada solidarności i sprawiedliwego podziału odpowiedzialności między państwami członkowskimi, w tym skutków finansowych. ï ê 2003/9/WE motyw 2 (3) Na specjalnym posiedzeniu w Tampere w dniach 15 i 16 października 1999 r. Rada Europejska uzgodniła podjęcie prac zmierzających do ustanowienia wspólnego europejskiego systemu azylowego, opartego na pełnym stosowaniu konwencji genewskiej dotyczącej statusu uchodźców z dnia 28 lipca 1951 r., uzupełnionej protokołem nowojorskim z dnia 31 stycznia 1967 r., utrzymując w ten sposób zasadę non-refoulement. ð Pierwszy etap wspólnego europejskiego systemu azylowego został zrealizowany poprzez przyjęcie odnośnych aktów prawnych przewidzianych Traktatami, w tym dyrektywy 2003/9/WE.ï ê 2003/9/WE motyw 3 Konkluzje Rady Europejskiej z Tampere przewidują, że wspólnym europejskim systemem azylowym powinny w krótkim czasie zostać objęte wspólne minimalne warunki przyjmowania osób ubiegających się o azyl. ê 2003/9/WE motyw 4 Ustanowienie minimalnych norm dotyczących przyjmowania osób ubiegających się o azyl jest kolejnym krokiem w kierunku europejskiej polityki azylowej. ò nowy (4) Rada Europejska na posiedzeniu w dniu 4 listopada 2004 r. przyjęła program haski, w którym wyznaczono cele do osiągnięcia w przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości w latach W tym względzie w programie haskim wezwano Komisję Europejską do oceny aktów prawnych przyjętych w pierwszej fazie oraz przedstawienia Radzie i Parlamentowi Europejskiemu aktów i środków przewidzianych dla drugiej fazy. PL 12 PL

14 (5) Rada Europejska na posiedzeniu w dniach grudnia 2009 r. przyjęła program sztokholmski, w którym ponownie potwierdzono zobowiązanie do ustanowienia do 2012 r. wspólnej przestrzeni ochrony i solidarności opartej na wspólnej procedurze azylowej oraz jednolitym statusie osób, którym udzielono ochrony międzynarodowej w oparciu o wysokie normy ochrony oraz sprawiedliwe i skuteczne procedury. W programie sztokholmskim stwierdzono również zasadnicze znaczenie tego, by osoby fizyczne były traktowane w porównywalny sposób jeżeli chodzi o warunki przyjęcia niezależnie od tego, w jakim państwie członkowskim składają wniosek o udzielenie azylu. (6) Należy zmobilizować zasoby Europejskiego Funduszu na rzecz Uchodźców oraz Europejskiego Urzędu Wsparcia w dziedzinie Azylu, ustanowionego rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 439/ , w celu odpowiedniego wsparcia wysiłków państw członkowskich w odniesieniu do wdrożenia norm określonych w drugiej fazie tworzenia wspólnego europejskiego systemu azylowego, w szczególności tych państw członkowskich, których systemy azylowe poddawane są szczególnej i nieproporcjonalnej presji, zwłaszcza za względu na ich położenie geograficzne lub sytuację demograficzną. (7) W świetle wyników przeprowadzonej oceny wdrożenia aktów prawnych przyjętych w pierwszej fazie, na obecnym etapie właściwe jest potwierdzenie zasad, na których opiera się dyrektywa 2003/9/WE w celu poprawy warunków przyjmowania osób ubiegających się o azyl. (8) Aby zapewnić równe traktowanie osób ubiegających się o azyl na obszarze całej Unii, niniejsza dyrektywa powinna być stosowana na wszystkich etapach i we wszystkich rodzajach procedur o udzielenie ochrony międzynarodowej, a także we wszystkich miejscach oraz ośrodkach przyjmujących osoby ubiegające się o azyl. (9) Państwa członkowskie powinny starać się o jak najlepsze zabezpieczenie interesów dziecka oraz uwzględnienie znaczenia jedności rodziny i odpowiednio stosować niniejszą dyrektywę odpowiednio zgodnie z Kartą praw podstawowych Unii Europejskiej, Konwencją Organizacji Narodów Zjednoczonych z 1989 r. o prawach dziecka oraz europejską Konwencją o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności. ê 2003/9/WE motyw 6 (10) W odniesieniu do traktowania osób objętych zakresem zastosowania niniejszej dyrektywy państwa członkowskie związane są zobowiązaniami wynikającymi z obowiązkami w ramach aktów prawa międzynarodowego, których są stronami i które zakazują dyskryminacji. 11 Dz.U. L 132, , s.11. PL 13 PL

15 ê 2003/9/WE motyw 7 (11) Należy ustanowić minimalne normy dotyczące przyjmowania osób ubiegających się o azyl, zasadniczo wystarczające do zapewnienia im godnego poziomu życia i porównywalnych warunków życia we wszystkich państwach członkowskich. ê 2003/9/WE motyw 8 (12) Harmonizacja warunków dotyczących przyjmowania osób ubiegających się o azyl powinna pomóc w ograniczaniu wtórnego przemieszczania się osób ubiegających się o azyl na który wpływ ma wynikającego ze zróżnicowaniea warunków ich przyjmowania. ò nowy (13) W celu zapewnienia równego traktowania wszystkich wnioskodawców ubiegających się o ochronę międzynarodową, jak również w celu zagwarantowania spójności z obecnym dorobkiem prawnym UE w dziedzinie azylu, w szczególności z dyrektywą [ / /UE] [dyrektywą kwalifikacyjną], stosowne jest rozszerzenie zakresu tej dyrektywy, aby uwzględnić osoby ubiegające się o ochronę uzupełniającą. ê 2003/9/WE motyw 9 (dostosowany) (14) ð Priorytetem organów krajowych powinna być natychmiastowa identyfikacja i odpowiednie monitorowanie osóbï Przyjmowanie grup ze szczególnymi potrzebami ð w zakresie przyjmowaniaï powinno być ð w celu dopilnowania, aby przyjęcie tych osób zostałoï tak zorganizowane, aby zaspokajało ich szczególne te potrzeby Ö w tym zakresieõ. ò nowy (15) Zatrzymanie osób ubiegających się o azyl należy stosować zgodnie z podstawową zasadą, według której osoba nie powinna zostać zatrzymana wyłącznie z powodu starań o uzyskanie ochrony międzynarodowej, w szczególności zgodnie z art. 31 Konwencji genewskiej z dnia 28 lipca 1951 r. dotyczącej statusu uchodźców. Państwa członkowskie nie powinny w szczególności stosować sankcji wobec osób ubiegających się o azyl z powodu nielegalnego wjazdu lub pobytu ani jakichkolwiek ograniczeń swobody poruszania się. W tym względzie zatrzymanie osób ubiegających się o azyl powinno być możliwe jedynie w jasno zdefiniowanych, wyjątkowych okolicznościach, określonych w niniejszej dyrektywie, przy czym sposób i cel zatrzymania muszą być zgodne z zasadami konieczności i proporcjonalności. W PL 14 PL

16 przypadku zatrzymania osoby ubiegającej się o azyl osoba ta powinna mieć możliwość skutecznego dostępu do koniecznych gwarancji procesowych, takich jak prawo zaskarżenia przed sądem krajowym. ê 2003/9/WE motyw 10 (dostosowany) (16) Przyjmowanie zatrzymanych ubiegających się o azyl Zatrzymani Ö wnioskodawcyõð powinni być traktowani z pełnym poszanowaniem godności ludzkiej, a ich przyjęcieï powinno być zorganizowane w sposób umożliwiający powinno być specjalnie zaprojektowane w celu spełniania zaspokojenie ich potrzeb w tej sytuacji. ð Państwa członkowskie powinny zapewnić w szczególności stosowanie artykułu 37 Konwencji Organizacji Narodów Zjednoczonych z 1989 r. o prawach dziecka. ï ò nowy (17) Mogą występować przypadki, w których nie jest możliwe niezwłoczne zapewnienie w praktyce pewnych gwarancji w zakresie przyjmowania w przypadku zatrzymania, przykładowo z uwagi na położenie geograficzne lub szczególną strukturę ośrodka zatrzymań. Jednak wszelkie odstępstwa od tych gwarancji powinny mieć charakter tymczasowy i być stosowane wyłącznie w okolicznościach określonych w niniejszej dyrektywie. Odstępstwa powinny być stosowane wyłącznie w wyjątkowych okolicznościach. Powinny być one należycie uzasadnione z uwzględnieniem okoliczności każdego przypadku, w tym powagi danego odstępstwa, czasu jego trwania oraz jego skutków dla danej osoby. ê 2003/9/WE motyw 11 (18) W celu zapewnienia zgodności z minimalnymi gwarancjami procesowymi obejmującymi możliwośćci skontaktowania się z organizacjami lub grupami osób świadczącymi pomoc prawną, należy udostępnić powinny zostać dostarczone informacje na temat w sprawie takich organizacji lub osób. ò nowy (19) W celu promowania samowystarczalności osób ubiegających się o azyl oraz ograniczenia znacznych rozbieżności między państwami członkowskimi, istotne jest określenie jasnych norm dotyczących dostępu osób ubiegających się o azyl do rynku pracy. Normy te powinny być spójne z przepisami dotyczącymi czasu trwania procedury rozpatrywania wniosku określonymi w dyrektywie [ / /UE/] [dyrektywy w sprawie procedur azylowych]. PL 15 PL

17 (20) Aby zapewnić zgodność pomocy materialnej udzielanej osobo ubiegającym się o azyl z zasadami określonymi w niniejszej dyrektywie, konieczne jest określenie przez państwa członkowskie poziomu takiej pomocy na podstawie istotnych i wymiernych punktów odniesienia. ê 2003/9/WE motyw 12 (dostosowany) (21) Należy ograniczyć możliwości nadużyć w systemie przyjmowania przez Ö określenie okoliczności, w jakich można zaostrzyć warunki przyjmowania osób ubiegających się o azyl lub odmówić przyjęcia tych osóbõ, ð jednocześnie zapewniając wszystkim osobom ubiegającym się o azyl godne warunki życia.ï ustanowienie przypadków, w odniesieniu do których dokonuje się ograniczenia lub odstąpienia od warunków przyjmowania osób ubiegających się o azyl. ê 2003/9/WE motyw 13 (22) Należy zabezpieczyć wydajność krajowych systemów przyjmowania osób ubiegających się o azyl oraz współpracę między państwami członkowskimi w zakresie przyjmowania takich osób ubiegających się o azyl. ê 2003/9/WE motyw 14 (23) Należy więc wspierać oodpowiedniąa koordynacjęa między właściwymi organami władzami w odniesieniu do przyjmowania osób ubiegających się o azyl powinna być wspierana, a oraz promować harmonijne relacje między wspólnotami lokalnymi i ośrodkami zakwaterowania dla cudzoziemców azylantów być z tego względu popierane. ê 2003/9/WE motyw 15 (dostosowany) (24) Istotą minimalnych norm jest to, że Państwa członkowskie są Ö powinny być Õ uprawnione są do wprowadzania lub utrzymywania bardziej korzystniejszychych przepisów dla obywateli państw trzecich oraz bezpaństwowców wnioskujących, którzy wnoszą ubiegają się o ochronę międzynarodową w państwie członkowskim. PL 16 PL

18 ê 2003/9/WE motyw 16 (dostosowany) (25) W tym duchu zachęca się również państwa członkowskie do stosowania przepisów niniejszej dyrektywy w związku z procedurami dotyczącymi podejmowania decyzji w sprawie wniosków o udzielenie innych formy ochrony inne niż wynikające z ð dyrektywy [ / /UE] [dyrektywy kwalifikacyjnej]ïkonwencji genewskiej dla obywateli państw trzecich i bezpaństwowców. ê 2003/9/WE motyw 17 (26) StosowanieWykonanie niniejszej dyrektywy powinno być oceniane w regularnych odstępach czasu. ê 2003/9/WE motyw 18 (dostosowany) (27) Ponieważ cele proponowanego działania, a mianowicie ustanowienie minimalnych norm w sprawie przyjmowania osób ubiegających się o azyl w państwach członkowskich, nie mogą być osiągnięte w sposób wystarczający w wystarczającym stopniu przez państwa członkowskie, a natomiast ze względu uwagi na skalę i wyniki rozmiary i skutki proponowanegoych działaniań mogą być osiągane w możliwe jest lepszey ich osiągnięcie sposób na poziomie Ö unijnymõ Wspólnotowym, Ö UniaÕ Wspólnota może przyjąć środki, zgodnie z zasadą pomocniczości określoną postanowieniami w art. 5 Traktatu o Unii Europejskiej. Zgodnie z zasadą proporcjonalności określoną w tym artykule niniejsza dyrektywa nie wykracza poza to, co jest niezbędne konieczne do osiągnięcia tych celów. ê 2003/9/WE motyw 19 Zgodnie z art. 3 Protokołu w sprawie stanowiska Zjednoczonego Królestwa i Irlandii załączonego do Traktatu o Unii Europejskiej i do Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską, Zjednoczone Królestwo powiadomiło listem z dnia 18 sierpnia 2001 r. o swoim zamiarze wzięcia udziału w przyjęciu i stosowaniu niniejszej dyrektywy. ê 2003/9/WE motyw 20 Zgodnie z art. 1 wymienionego Protokołu Irlandia nie uczestniczy w przyjęciu niniejszego rozporządzenia.w związku z tym i bez uszczerbku dla postanowień art. 4 tego Protokołu, przepisy niniejszej dyrektywy nie mają zastosowania do Irlandii. PL 17 PL

19 ò nowy (28) Zgodnie z art. 4a ust 1. Protokołu nr 21 w sprawie stanowiska Zjednoczonego Królestwa i Irlandii w odniesieniu do przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości, załączonego do Traktatu o Unii Europejskiej i Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej oraz bez uszczerbku dla ust. 2 tego artykułu, dopóki Zjednoczone Królestwo nie notyfikuje chęci przyjęcia tego środka, zgodnie z art. 4 Protokołu nie jest nim związane i pozostaje związane dyrektywą 2003/9/WE. (29) Zgodnie z art. 1 wymienionego Protokołu Irlandia nie uczestniczy w przyjęciu niniejszej dyrektywy. Bez uszczerbku dla art. 4 tego Protokołu, Irlandia nie jest więc związana niniejszą dyrektywą. ê 2003/9/WE motyw 21 (dostosowany) (30) Zgodnie z art. 1 i 2 Protokołu w sprawie stanowiska Danii załączonego do Traktatu o Unii Europejskiej oraz do Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej ustanawiającego Wspólnotę Europejską, Dania nie uczestniczy w przyjęciu niniejszej dyrektywy i dlatego nie jest nią związana ani nie ma ona do niej zastosowaniazwiązana zobowiązaniami wynikającymi z jej stosowania, ani nie jest objęta jej zastosowaniem., ê 2003/9/WE motyw 5 (31) Niniejsza dyrektywa respektuje prawa podstawowe i jest zgodna z zasadami uznanymi w szczególności w Karcie ppraw ppodstawowych Unii Europejskiej. W szczególności niniejsza dyrektywa zmierza do ma na celu zapewnieniea pełnego poszanowania godności ludzkiej i wspieraniea stosowania art. 1 ð, 6, 7,ï i 18, ð 21, 24 i 47ï wspomnianej Kkarty ð i musi być odpowiednio wdrażanaï. ò nowy (32) Zobowiązanie do przeniesienia niniejszej dyrektywy do prawa krajowego powinno ograniczać się do tych przepisów, które stanowią zasadniczą zmianę w porównaniu z wcześniejszą dyrektywą. Zobowiązanie do przeniesienia przepisów, które nie uległy zmianie, wynika z wcześniejszej dyrektywy. (33) Niniejsza dyrektywa nie powinna naruszać zobowiązań państw członkowskich dotyczących terminów przeniesienia do prawa krajowego i zastosowania dyrektyw określonych w załączniku II część B, PL 18 PL

20 PRZYJMUJEĄ NINIEJSZĄ DYREKTYWĘ: ê 2003/9/WE ROZDZIAŁ I CEL, DEFINICJE I ZAKRES Artykuł 1 Cel Celem niniejszej dyrektywy jest ustanowienie minimalnych norm dotyczących przyjmowania osób ubiegających się o azyl w państwach członkowskich. Do celów niniejszej dyrektywy: Artykuł 2 Definicje (a) (b) Konwencja genewska" oznacza Konwencję z dnia 28 lipca 1951 r. dotyczącą statusu uchodźców, ze zmianami wprowadzonymi przez Protokół nowojorski z dnia 31 stycznia 1967 r.; wniosek o udzielenie azylu" oznacza wniosek złożony przez obywatela państwa trzeciego lub bezpaństwowca, który może być rozumiany jako wniosek o ochronę międzynarodową przez Państwo Członkowskie na podstawie Konwencji genewskiej. Każdy wniosek o ochronę międzynarodową jest uznawany za wniosek o udzielenie azylu, chyba że obywatel państwa trzeciego lub bezpaństwowiec wyraźnie wnioskuje o inny rodzaj ochrony, który może być stosowany osobno; (a) ò nowy wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej oznacza wniosek o udzielenie międzynarodowej ochrony zdefiniowany w art. 2 lit. h) dyrektywy [ / /UE] [dyrektywy kwalifikacyjnej]; (b)(c) ê 2003/9/WE (dostosowany) wnioskodawca Ö, osoba ubiegająca się o ochronę międzynarodowąõ lub osoba ubiegająca się o azyl oznacza obywatela państwa trzeciego lub bezpaństwowca, który złożył wniosek o udzielenie ð ochrony międzynarodowejï azylu, w odniesieniu do którego nie została jeszcze podjęta prawomocna decyzja; PL 19 PL

21 (c)(d) członkowie rodziny oznaczają, o ile rodzina istniała już w kraju pochodzenia, następujących członków rodziny wnioskodawcy, którzy są obecni przebywają w tym samym państwie członkowskim w związku z wnioskiem o udzielenie azylu ð ochrony międzynarodowejï: Ö(i) w przypadku, jeżeli wnioskodawca jest pełnoletni;õ (i) - współmałżonekka osoby ubiegającej się o azyl lub jej albo jego partnera stanu wolnego, z którym pozostaje w stałym związku, w przypadku gdy prawo lub praktyka danego państwa członkowskiego traktuje związki pozaniemałżeńskie w sposób porównywalny z traktowaniem do związków małżeńskich na mocy przepisów prawa tego państwa członkowskiego odnoszących się do cudzoziemcówö obywateli państw trzecichõ ; (ii) - małoletnie dzieci pochodzące ze związku Ö związkówõ określonego, o których mowa w tiret pierwszym pkt (i) lub wnioskodawcy, pod warunkiem że nie pozostają w związku małżeńskim i znajdują się na utrzymaniu wnioskodawcy oraz bez względu na to, czy zostały urodzone w stanie małżeńskim czy poza nim lub przysposobione zgodnie z przepisami prawa krajowego; ò nowy - pozostające w związku małżeńskim małoletnie dzieci pochodzące ze związków, o których mowa w tiret pierwszym ppkt (i) lub dzieci wnioskodawcy, bez względu na to, czy zostały urodzone w związku małżeńskim czy poza takim związkiem, czy też zostały przysposobione w rozumieniu przepisów prawa krajowego, pod warunkiem, że nie towarzyszą im małżonkowie, jeżeli uznanie ich za członków rodziny najlepiej zabezpiecza ich interesy; (ii) w przypadku, jeżeli wnioskodawca jest małoletnim niepozostającym w związku małżeńskim: - ojca, matkę, niezależnie od tego, czy wnioskodawca został urodzony w związku małżeńskim czy poza nim, czy też przysposobiony w rozumieniu przepisów prawa krajowego, lub osobę dorosłą odpowiedzialną za wnioskodawcę zgodnie z prawem lub z praktyką krajową danego państwa członkowskiego; - małoletnie rodzeństwo wnioskodawcy, bez względu na to, czy zostało urodzone w związku małżeńskim czy poza nim, czy też przysposobione w rozumieniu przepisów prawa krajowego, pod warunkiem, że nie pozostaje w związku małżeńskim lub pozostaje w takim związku, ale nie towarzyszy im małżonek, oraz jeżeli uznanie rodzeństwa za członków rodziny najlepiej zabezpiecza ich interesy; (iii) jeżeli wnioskodawca jest małoletnim pozostającym w związku małżeńskim, osoby, o których mowa w ppkt (ii), pod warunkiem, że wnioskodawcy nie towarzyszy jego małżonek oraz jeżeli uznanie osób wymienionych w ppkt (ii) PL 20 PL

22 za członków rodziny najlepiej zabezpiecza interesy wnioskodawcy lub jego rodzeństwa. (e) (f) (g) ê 2003/9/WE uchodźca" oznacza osobę, która spełnia wymagania art. 1 pkt A Konwencji genewskiej; status uchodźcy" oznacza status przyznany przez Państwo Członkowskie osobie, która jest uchodźcą i jest przyjęta jako taka na terytorium tego Państwa Członkowskiego; procedury i odwołania oznaczają procedury i odwołania ustanowione przez państwa członkowskie w ich prawie krajowym; (d) ò nowy małoletni oznacza obywatela państwa trzeciego albo bezpaństwowca, który nie ukończył 18 lat; ê 2003/9/WE (dostosowany) (e)(h) osobymałoletnie pozbawione bez opieki oznaczają osoby w wieku poniżej 18 lat,ðmałoletniegoï, którye przybywają na terytorium państw członkowskich pozbawione bez opieki osobyób dorosłejych, odpowiedzialnejych za niego zgodnie z prawemnie lub ð z praktyką krajową danego państwa członkowskiegoï zwyczajowo, i dopóki nie Özostanie onõ zostaną skutecznie objętye opieką takiejch osobyób; obejmuje to również są to również osoby małoletnie Ö małoletniegoõ, którye zostajeą pozbawione pozostawiony bez opieki po przybyciu wjeździe na terytorium państw członkowskich; (f)(i) (g)(j) (h)(k) warunki przyjmowania oznaczają pełen zestaw środków, które państwa członkowskie przyznają osobieom ubiegającejym się o azyl zgodnie z niniejszą dyrektywą; materialne warunki przyjmowania oznaczają warunki przyjmowania, które obejmują zakwaterowanie, wyżywienie i odzież świadczone w naturze lub jako zasiłki świadczenia pieniężne, lub talony, ð lub połączenie tych trzech form pomocyï oraz dzienne diety na drobne wydatki; zatrzymanie" oznacza zamknięcie umieszczenie osoby ubiegającej się o azyl przez państwo członkowskie w określonym miejscu, gdzie wnioskodawca jest pozbawiony swobody przemieszczania się; PL 21 PL

23 (i)(l) "ośrodek dla cudzoziemcówzakwaterowania" oznacza każde miejsce używane jako miejsce zbiorowego zakwaterowaniae osób ubiegających się o azyl. (j) (k) ò nowy przedstawiciel oznacza osobę lub organizację wyznaczoną przez właściwe organy w charakterze opiekuna prawnego mającego pomagać małoletniemu bez opieki i reprezentować go w procedurach, o których mowa w niniejszej Dyrektywie, w celu najlepszego zabezpieczenia interesów dziecka, jak również, w razie potrzeby, wykonywać czynności prawne w jego imieniu; Jeżeli w charakterze przedstawiciela występuje organizacja, wyznaczy ona osobę odpowiedzialną za wypełnianie obowiązków opiekuna prawnego małoletniego zgodnie z niniejszą dyrektywą; wnioskodawca o szczególnych potrzebach w zakresie przyjmowania oznacza wnioskodawcę szczególnej troski, zgodnie z art. 21, który potrzebuje specjalnych gwarancji, aby korzystać z praw i wypełniać obowiązki, o których mowa w niniejszej Dyrektywie. Artykuł 3 Zakres ê 2003/9/WE (dostosowany) 1. Niniejszą dyrektywę stosuje się do wszystkich obywateli państw trzecich i bezpaństwowców, którzy składają wniosek o udzielenie azylu ð ochrony międzynarodowejï na granicy lub na terytorium, Ö w tym na granicyõð, na wodach terytorialnych lub w strefach tranzytowychï państwa członkowskiego, tak długo jak posiadają oni zezwolenie na pozostanie na jego terytorium jako osoby ubiegające się o azyl, a także do członków ich rodzin, jeżeli są oni objęci takim wnioskiem o udzielenie ð ochrony międzynarodowejï azylu zgodnie z prawem krajowym. ê 2003/9/WE 2. Niniejszej dyrektywy nie stosuje się w przypadkach wniosków o azyl dyplomatyczny lub terytorialny złożonych w przedstawicielstwach państw członkowskich. 3. Niniejszej dyrektywy nie stosuje się w przypadku, gdy zastosowanie mają przepisy dyrektywy Rady 2001/55/WE z dnia 20 lipca 2001 r. w sprawie minimalnych standardów przyznawania tymczasowej ochrony na wypadek masowego napływu PL 22 PL

24 wysiedleńców oraz środków wspierających równowagę wysiłków między państwami członkowskimi związanych z przyjęciem takich osób wraz z jego następstwami Państwa członkowskie mogą podjąć decyzję o stosowaniu niniejszej dyrektywy w związku z procedurami podejmowania decyzji w sprawie wniosków o ochronę innego rodzaju niż wynikająca z ð dyrektywy [ / /UE] [dyrektywy kwalifikacyjnej]ï Konwencji genewskiej dla obywateli państw trzecich lub bezpaństwowców, którzy nie są uchodźcami. Artykuł 4 Bardziej Kkorzystniejsze przepisy Państwa członkowskie mogą wprowadzić lub utrzymać bardziej korzystniejsze przepisy w dziedzinie dotyczącej warunków przyjmowania osób ubiegających się o azyl i innych bliskich krewnych wnioskodawcy przebywających w tym samym państwie członkowskim, będących na jego utrzymaniu którzy są na jego utrzymaniu, lub ze względów humanitarnych, w zakresie, w jakim przepisy te są zgodne z niniejszą dyrektywą. ROZDZIAŁ II PRZEPISY OGÓLNE W SPRAWIE DOTYCZĄCE WARUNKÓW PRZYJMOWANA Artykuł 5 Informacjea 1. W rozsądnym czasie nieprzekraczającym piętnastu dni od złożenia do właściwego organu wniosku o udzielenie ð ochrony międzynarodowejï, państwa członkowskie powiadamiają osoby ubiegające się o azyl, w rozsądnym czasie nieprzekraczającym piętnastu dni od złożenia wniosku o udzielenie azylu właściwemu organowi. przynajmniej o ustalonych świadczeniach korzyściach oraz o obowiązkach dotyczących warunków przyjmowania, które osoby te muszą wypełniać dotyczących warunków przyjmowania. Państwa członkowskie zapewniają dostarczanie wnioskodawcom informacji o organizacjach lub grupach osób świadczących szczególną pomoc prawną oraz o organizacjach, które mogą świadczyć pomoc być w stanie pomóc lub udzielić informacji powiadomić ich o dostępnych warunkach przyjmowania, w tym włączając o opiecekę zdrowotneją. 12 Dz.U. L 212 z , s. 12. PL 23 PL