Zasady wsparcia z funduszy unijnych dla przedsiębiorców w Portugalii w kontekście nowej perspektywy finansowej :58:54

Transkrypt

1 Zasady wsparcia z funduszy unijnych dla przedsiębiorców w Portugalii w kontekście nowej perspektywy finansowej :58:54

2 2 Wraz z wydaniem dekretu z mocą ustawy nr 159/2014 z dnia 27 października 2014 r. portugalskie firmy mogły zapoznać się z zasadami korzystania z programu Portugal 2020 i wsparcia ze środków unijnych, które będą obowiązywać w Portugalii w latach Zostały w ten sposób zatwierdzone odpowiednie normy funkcjonowania programów operacyjnych finansowanych z funduszy europejskich do końca tej dekady na kwotę około 25 mld euro. Umowa o Partnerstwie między Portugalią a Komisją Europejskiej obejmuje pięć funduszy europejskich - EFRR, Funduszu Spójności, EFS, EFRROW i EFMR- i określa zasady programowania, które wspierają politykę rozwoju gospodarczego, społecznego i terytorialnego w Portugalii w okresie Program Portugal 2020 zastąpi obowiązujące w latach Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia (NSRO). Główne cele Portugal 2020: Wskaźnik zatrudnienia - 75% R+D (% PKB) - 2,7% - 3,3% Zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych (przy porównaniu do poziomu z 2005) - 1% Odnawialne Źródła Energii (% całkowitego zużycia energii) - 31% Efektywność energetyczna - 22,5% Przedwczesne kończenie nauki - 10% Wykształcenie wyższe - 40% Zmniejszenie liczby osób zagrożonych ubóstwem osób. Portugal 2020 skierowany jest do osób fizycznych i prawnych, zarówno z sektora publicznego, jak i prywatnego, a nawet korporacyjnego. Środki będą również dostępne dla organizacji non-profit. Podmioty te muszą spełniać określone wymagania, m.in. posiadać uregulowaną sytuację podatkową i składkową, posiadać niezbędne do realizacji projektu zasoby techniczne, finansowe i ludzkie, mieć uregulowane zwroty z dofinansowań z Europejskich Funduszy Strukturalnych i Inwestycyjnych, a także reprezentować zrównoważoną sytuację ekonomiczno-finansową. Do uzyskania wsparcia z funduszy unijnych nie mogą natomiast kandydować firmy skazane w procesach karnych za przestępstwa związane z środkami europejskimi, za naruszenie przepisów dotyczących pracy osób nieletnich i dyskryminacji w miejscu pracy, w tym płci, niepełnosprawności, a także za występowanie podwyższonego zagrożenia dla zdrowia pracowników. Podobnie, firmy, które naruszają zasadę zaufania i dostarczają fałszywe informacje, nie mają możliwości korzystania ze środków publicznych przez okres trzech lat. Do roku 2020 Portugalia otrzyma wsparcie ze środków unijnych w wysokości 25 mld euro, które zostaną przyznane w ramach każdego z 16 programów operacyjnych, tematycznych i regionalnych. Program o największej alokacji funduszy to Konkurencyjność i Internacjonalizacja, któremu przydzielono kwotę 4,4 mld euro. Zastosowanie funduszy unijnych w latach i jego priorytety różnią się bardzo od Narodowych

3 3 Strategicznych Ramy Odniesienia, przede wszystkim w kwestii zwiększonego nacisku na wsparcie dla kapitału ludzkiego, przedsiębiorstw i wyników. NSRO koncentrowały się głównie na infrastrukturze krajowej, administracji publicznej i wydatkach. Program Portugal 2020 obejmuje cztery główne obszary tematyczne: konkurencyjność i internacjonalizację, integrację społeczną i zatrudnienie, kapitał ludzki oraz zrównoważony rozwój i efektywność wykorzystania zasobów. W ten sposób program będzie wdrażany za pomocą 16 Programów Operacyjnych: 1. Konkurencyjność i internacjonalizacja 4,414 mld euro 2. Integracja społeczna i zatrudnienie 2,130 mld euro 3. Kapitał ludzki 3,096 mld euro 4. Zrównoważony rozwój i efektywność wykorzystania zasobów 2,253 mld euro 5. Program Rozwoju Obszarów Wiejskich 3,583 mld euro 6. PO Morze mln euro - Regionalne Programy Operacyjne w Portugalii Kontynentalnej: 1. Północ 3,379 mld euro 2. Centrum 2,155 mld euro 3. Alentejo 1, 083 mld euro 4. Lizbona 833 mln euro 5. Algarve 319 mln euro - Regionalne Programy Operacyjne w Regionach Autonomicznych: 1. Azory 1,140 mld euro 2. Madera 403 mln euro 3. Program Rozwoju Obszarów Wiejskich (Azory) 295 mln euro 4. Program Rozwoju Obszarów Wiejskich (Madera) 179 mln euro - Program Operacyjny Wsparcia Technicznego 1,138 mld euro. Siedem regionów Portugalii zostało uwzględnionych w programie Portugal 2020 w zakresie wykorzystania europejskich funduszy inwestycyjnych:

4 4 - regiony mniej rozwinięte: Północ, Centrum, Alentejo i Azory (stawka współfinansowania 85%) - regiony w okresie przejściowym: Algarve (stawka współfinansowania 80%) - regiony lepiej rozwinięte: Lizbona i Madera (stawka współfinansowania odpowiednio 50% i 85%). Obecnie nowe ramy wsparcia wspólnotowego są już wdrażane w życie, a firmy portugalskie mogą składać wnioski o wsparcie w ramach programu Portugal Zgodnie z wytycznymi, MŚP będą mogły liczyć na maksymalnie 60% wszystkich środków unijnych dla swoich projektów. 1. Zasady ubiegania się o wsparcie z funduszy unijnych Dematerializacja to jedno z haseł przewodnich programu Portugal Tym samym kandydatury i związane z nimi dokumenty powinny być przekazywane i zarządzane drogą elektroniczną na utworzonym dla tych celów portalu - Balcão Uwierzytelnienie należy dokonywać za pomocą dokumentu tożsamości (tzw. Cartão de Cidadão), Mobilnego Punktu Potwierdzania Tożsamości lub innej formy certyfikacji cyfrowej. Dla każdej firmy zostaje wyznaczony jeden organ zarządzający procedurą i opiekun prawny. Wszystkie wnioski, do każdego programu, są składane w formie elektronicznej. Aplikacja za pośrednictwem Internetu ma na celu zmniejszenie biurokracji, z drugiej strony, skoncentrowanie wszystkiego na jednym portalu ułatwi dostęp do informacji, a także scentralizuje projekty i uprości procesy. Dokumentacja wymagana jest od beneficjenta jeden raz na każdym etapie, przy czym nie muszą być dostarczane dokumenty, które znajdują się już w posiadaniu administracji publicznej. 2. Funkcje Balcão 2020 Balcão 2020 ma stanowić punkt uprzywilejowanego dostępu do europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych dla wszystkich firm, które chcą ubiegać się o finansowanie. Ten wirtualny portal umożliwia rejestrację beneficjenta oraz dostęp do szeregu usług wsparcia, jak np. zgłaszanie kandydatury, rejestracja umów i procedur zamówień publicznych, monitorowanie projektów na różnych etapach procesu, składanie wniosków o płatności lub zwroty, składanie wniosków o przeprogramowanie. 3. Kryteria oceny Zgodnie z dekretem z mocą ustawy nr 159/2014 kandydatury powinny być składane w ramach procedury przetargowej na bieżąco, bądź we wskazanych okresach w rocznym planie zgłaszania kandydatur. W ten sposób, każdy organ zarządzający programu Portugal 2020 ustala z 12-miesięcznym wyprzedzeniem konkursy mające zostać ogłoszone, tak aby firmy miały czas na przygotowanie swoich wniosków. Kryteria analizy kandydatur są określone w drodze konkretnego rozporządzenia i szczegółowych zasad każdego konkursu, mimo to warto zaznaczyć, iż istnieje reguła, który mówi, że reprezentacja kobiet w organach kierowniczych i zarządzających oraz równość wynagrodzeń między kobietami i mężczyznami są uwzględniane w przypadkach ostatecznego wyboru pomiędzy wyselekcjonowanymi kandydaturami.

5 5 4. Termin decyzji Po złożeniu wniosku przez firmę na portalu Balcão 2020, organ zarządzający podejmuje decyzję w ciągu 60 dni roboczych liczonych od ostatecznej daty złożenia wniosków. Następnie, w czasie kolejnych pięciu dni roboczych firmy są zawiadamiane o decyzji. Termin ten nie ma jednak zastosowania do projektów o wartości powyżej 25 mln euro. W przypadkach dużych projektów i projektów prezentowanych przez agencje państwowe ma miejsce specjalna ocena ich jakości przeprowadzana przez panel niezależnych ekspertów. 5. Termin otrzymania wsparcia Pomimo otwartych już dwóch konkursów, przydział środków unijnych na realizację projektów będzie miał miejsce dopiero w maju Ograniczenie to wiąże się z faktem, iż wszystkie wnioski muszą być zbadane i dopiero po ich zatwierdzeniu jest uruchamiana inwestycja, emisja faktur, odpowiednia weryfikacja i zwrot kosztów. 6. Rodzaje kosztów kwalifikowanych Według dekretu regulującego przepisy dotyczące programu Portugal 2020, za kwalifikowalne uznaje się wydatki poniesione na realizację działań zatwierdzonych przez instytucję zarządzającą zgodnie z kryteriami wyboru zatwierdzonymi przez właściwy komitet monitorujący. Jeżeli chodzi o okres sprawozdawczy wydatków, ustalono, że wydatki kwalifikowane do zwrotu w ramach Portugal 2020 roku muszą dotyczyć okresu między 1 stycznia 2014 a 31 lipca W odniesieniu do projektu, inwestycja podlegająca współfinansowaniu powinna być utrzymana przez co najmniej pięć lat, lub trzech lat w przypadku inwestycji małych i średnich przedsiębiorstw. Faktury są uznawane od momentu przedstawienia kandydatury do wsparcia z funduszy unijnych. Płatności muszą być dokonane obowiązkowo w ciągu maksymalnie 45 dni. Ale okres ten może być krótszy. 7. W jakim przypadku wsparcie może być zmniejszone lub uchylone Wsparcie udzielane podmiotom może być obniżone w przypadku całkowitego lub częściowego niewykonania obowiązków, w tym wyznaczonych wyników, a także w przypadku braku uzasadnienia wydatków, na przykład usług świadczonych przez niecertyfikowanych dostawców szkoleń lub alokacji kosztów niezwiązanych z projektami. Ponadto fundusze mogą zostać odwołane, jeśli ma miejsce niezgodność z celami określonymi we wniosku kandydatury, niepełna realizacja wniosku lub nieautoryzowane przerwanie realizacji projektu na więcej niż 90 dni. Jeśli fundusze zostały niewłaściwie przyznane, beneficjenci muszą zwrócić kwotę w ciągu 30 dni roboczych. 8. Wsparcie dla małych i średnich przedsiebiorstw Portugalskie MŚP mogą liczyć na wsparcie unijne w wysokości maksymalnie 60% zainwestowanych środków w projektach w zakresie innowacyjności produkcyjnej i przedsiębiorczości wykwalifikowanej i kreatywnej. Zgodnie ze wstępną propozycją odnoszącą się do specyficznych rozporządzeń dotyczących funduszy wspólnotowych, przekazaną partnerom społecznym, przedsiębiorstwa otrzymają wsparcie w wysokości maksymalnie 35%, jednakże z możliwością zastosowania różnych dodatkowych dopłat, które mogą je zwiększyć do 75%. Liczby te są wciąż wstępne, jako że partnerzy społeczni muszą jeszcze przekazać swoje stanowisko.

6 6 Zgodnie z propozycją ewentualne dopłaty będą udzielane w zależności od rodzaju firmy. Tym samym małe i średnie przedsiębiorstwa z projektami o wartości powyżej 5 mln euro otrzymają dopłatę w wysokości 15 punktów procentowych. Mniejsze firmy z projektami poniżej 5 mln euro - zdecydowana większość przypadków - otrzymają dopłatę w wysokości 25 punktów procentowych. I wreszcie, projekty, które zaliczają się do przedsiębiorczości wykwalifikowanej i kreatywnej mogą otrzymać wsparcie większe o 10 punktów procentowych. Zgodnie z propozycją firmy będą musiały spłacić otrzymane wsparcie w ciągu ośmiu lat, wliczając w to 2 lata okresu amortyzacji wstępnej. Z drugiej strony, jeśli firmy uzyskają lepsze wyniki niż określone w umowie podpisanej z podmiotem zarządzającym, mogą częściowo zredukować wartość zwrotu wsparcia, przy czym nie może ono przekroczyć 50%. Aby uzyskać maksymalne zwolnienie, firma musi przekroczyć wytyczone cele o co najmniej 25%. 9. Pierwsze projekty Portugalia jest jednym z pierwszych krajów Unii Europejskiej otwierającym możliwość składania ofert jeszcze w okresie programowania. Konkursy umożliwiają firmom dostęp do płatności już w pierwszej połowie 2015 roku. W ostatnim dniu 2014 roku zostały ogłoszone dwa konkursy o łącznej wartości 95 mln euro przeznaczone dla wspólnych projektów wspierających internacjonalizację (na łączną kwotę 70 mln euro) oraz podnoszenie kwalifikacji i kompetencji (w wysokości 25 mln euro). Konkurs Wspólnych Projektów Wspierania Internacjonalizacji ustala limit 7,5 mln euro na każdy projekt, natomiast Konkurs Wspólnych Projektów Wspierania Kwalifikacji MŚP limit 3 mln euro na projekt. Do konkursu dotyczącego podnoszenia kwalifikacji mogą przystępować wszystkie projekty ukierunkowane na wspólne działania w zakresie podnoszenia kwalifikacji pracowników MŚP, mające na celu podwyższenie konkurencyjności, elastyczności i dynamiki firm na rynku globalnym. Konkurs obejmuje dziewięć obszarów interwencji, a mianowicie: innowacyjność organizacyjną i zarządzanie, gospodarkę cyfrową i technologie informacyjne i komunikacyjne, tworzenie marek i design, rozwój i inżynierię produktów, usług i procesów, ochronę wynalazków i twórczości, jakość, dystrybucję i logistykę, transfer wiedzy i innowacyjność ekologiczną. Wsparcie udzielane na rzecz zaakceptowanych projektów jest obliczane przy zastosowaniu wskaźnika 50% wydatków kwalifikowalnych. W przypadku promotorów wspólnych projektów przewiduje się wzrost i zastosowanie wskaźnika wsparcia w wysokości 85% do kwalifikowanych wydatków. Przyznane finansowania nie podlegają zwrotowi i mogą osiągnąć maksymalną wartość 3 mln euro dla wspólnego projektu i 50 tys. euro dla firmy uczestniczącej we wspólnym projekcie. Aby móc korzystać z pełnej kwoty wsparcia projekty wspólne muszą zaprezentować pozytywne wyniki w obszarze małych i średnich przedsiębiorstw prowadzących działalność innowacyjną. W przypadku konkursu na wsparcie internacjonalizacji poszukiwane są projekty mające na celu zwiększenie zdolności eksportowej i międzynarodowej MŚP, gdzie wśród kwalifikujących się działań zaliczają się: działania promocyjne i marketing międzynarodowy, inicjatywy, które ułatwiają dostęp i wykorzystują potencjał nowych rynków oraz umożliwiają korzystanie z kanałów cyfrowych. Zatwierdzone projekty będą mogły skorzystać ze wsparcia w wysokości 50% całkowitych kosztów kwalifikowanych. W przypadku promotorów wspólnych projektów ma zastosowanie zwiększenie zwrotu kosztów

7 7 kwalifikowanych nawet do 85%. Wartość pomocy finansowej jest wyższa w przypadku konkursu na wsparcie internacjonalizacji i może maksymalnie wynieść dla wspólnych projektów do 7,5 mln euro. Firmy biorące udział we wspólnym wniosku mogą zwiększyć, indywidualnie, wsparcie finansowe do 100 tys. euro. W celu zapewnienia pełnej zapłaty wsparcia, wspólne projekty internacjonalizacji muszą wykazać znaczący wzrost wskaźnika odnoszącego się do zwiększenia wartości eksportu w obrotach MŚP". Zgłoszenia do obu konkursów powinny wpłynąć najpóźniej do dnia 13 lutego br. Opracowanie: Elżbieta Siuta Correia Ekspert POIG WPHI Lizbona Styczeń 2015

8 8