Monitoring Planu Rozwoju Ekonomii Społecznej na Mazowszu na lata

Transkrypt

1 Monitoring Planu Rozwoju Ekonomii Społecznej na Mazowszu na lata Raport za 2017 rok ul. Nowogrodzka 62a Warszawa tel. (22) Projekt Koordynacja ekonomii społecznej na Mazowszu

2 Mazowieckie Centrum Polityki Społecznej ul. Nowogrodzk a 62a W arszawa tel.: mcps@mcps.com.pl Jednostka organizac yjna Samorządu W ojewództwa Mazowieckiego Redakcja i opracowanie merytoryczne: Zespół projektu Koordynacja ekonomii społecznej na Mazowszu W ydział ds. ekonomii społecznej i projektów zewnętrznych Nadzór merytotryczny - Elżbieta Bogucka, Z-ca Dyrektora MCPS Dokument powstał w ramach projektu pn. Koordynacja ekonomii społecznej na Mazowszu współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej i Samorządu W ojewódzwa Mazowieckiego. ul. Nowogrodzka 62a Warszawa tel. (22) Projekt Koordynacja ekonomii społecznej na Mazowszu

3 Spis treści Spis treści... 3 Wstęp... 5 Wykaz skrótów... 6 I. Charakterystyka ekonomii społecznej definicje... 7 II. Monitoring mazowieckich podmiotów ekonomii społecznej II.1. Centra integracji społecznej II. 2. Kluby integracji społecznej II.3. Organizacje pozarządowe II.4. Spółdzielnie socjalne II.5. Warsztaty terapii zajęciowej II.6. Zakłady aktywności zawodowej III. Wsparcie dla rozwoju ekonomii społecznej w województwie mazowieckim III.1. Działania własne Samorządu Województwa Mazowieckiego III.2. Działania Mazowieckiego Centrum Polityki Społecznej III.3. Działania ośrodków wspierania ekonomii społecznej III.4. Działania jednostek samorządu terytorialnego III.5. Działania urzędów pracy III.6. Działania operatora finansowego VI. Wnioski z monitoringu Planu Rozwoju Ekonomii Społecznej na Mazowszu na lata za 2017 rok IV.1. Wnioski i rekomendacje wynikające z monitoringu Planu IV.2. Główne wnioski i rekomendacje wynikające z monitoringu Załącznik nr 1 - Zestawienie działań na rzecz ekonomii społecznej w 2017 roku, wynikających z "Planu Rozwoju Ekonomii Społecznej na Mazowszu na lata "

4 4

5 Wstęp W Mazowieckim Centrum Polityki Społecznej (MCPS), od chwili przyjęcia Planu Rozwoju Ekonomii Społecznej na Mazowszu na lata ( Plan ), prowadzony był bieżący monitoring celów i działań określonych w tym dokumencie. Monitoring taki prowadzony był w latach we współpracy z Mazowiecką Radą Ekonomii Społecznej, a od 2016 roku z Mazowieckim Komitetem Rozwoju Ekonomii Społecznej. W rozdziale pierwszym przedstawiona została zarówno klasyfikacja i podstawowa charakterystyka podmiotów ekonomii społecznej (PES), jak też definicje bazowych pojęć sektora oraz podstawy prawne i dokumenty strategiczne, w oparciu o które samorząd województwa mazowieckiego realizuje politykę rozwoju ekonomii społecznej. W rozdziale drugim szczegółowo opisano poszczególne typy PES, zobrazowano na mapach i w wykazach ich przestrzenny rozkład w województwie. Zostały omówione między innymi podmioty reintegracyjne oraz spółdzielnie socjalne, także zasygnalizowano potencjał organizacji pozarządowych. Kolejny rozdział służy przedstawieniu dedykowanego inicjatywom ekonomii społecznej systemu wsparcia instytucjonalnego. Zawarto w nim opis zadań MCPS jako regionalnego koordynatora w obszarze ekonomii społecznej oraz ośrodków wsparcia ekonomii społecznej (OWES), a także jednostek samorządu terytorialnego, urzędów pracy różnego szczebla, a także operatora finansowego wspierającego sektor ekonomii społecznej. W Planie Rozwoju Ekonomii Społecznej na Mazowszu na lata wyznaczono pięć obszarów działań, w odniesieniu do których dokonano oceny stopnia realizacji priorytetów określonych dla rozwoju ekonomii społecznej na Mazowszu, wyznaczonych do realizacji w perspektywie czasowej do roku W poszczególnych rozdziałach w odniesieniu do tych obszarów zamieściliśmy rekomendacje co do dalszych działań. Niniejszy dokument jest kolejnym krokiem umożliwiającym analizę Planu, pod kątem przeprowadzenia jego aktualizacji. Dziękujemy instytucjom oraz podmiotom zaangażowanym w przekazywanie informacji, dotyczących działań realizowanych na rzecz rozwoju mazowieckiej ekonomii społecznej. Dane pozyskano dzięki aktywnej współpracy między innymi z Mazowieckim Komitetem Rozwoju Ekonomii Społecznej, Ośrodkami Wsparcia Ekonomii Społecznej, jednostkami samorządu terytorialnego oraz Wojewódzkim Urzędem Pracy w Warszawie wraz z filiami w województwie mazowieckim. Zapraszamy i zachęcamy do zapoznania się z prezentowanym materiałem oraz do kontaktu z Mazowieckim Centrum Polityki Społecznej - koordynatorem ekonomii społecznej na Mazowszu. 5

6 Wykaz skrótów CIS Centrum Integracji Społecznej CSR Corporate Social Responsibility społeczna odpowiedzialność biznesu EFRR Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego ES ekonomia społeczna EFS Europejski Fundusz Społeczny GUS Główny Urząd Statystyczny IRP instytucja rynku pracy JOPS jednostka organizacyjna pomocy społecznej JST jednostka samorządu terytorialnego KIS Klub Integracji Społecznej KPRES Krajowy Program Rozwoju Ekonomii Społecznej KRS Krajowy Rejestr Sądowy LGD Lokalna Grupa Działania MCPS Mazowieckie Centrum Polityki Społecznej MJWPU Mazowiecka Jednostka Wdrażania Programów Unijnych NGO organizacje pozarządowe OPS ośrodek pomocy społecznej OWES Ośrodek Wsparcia Ekonomii Społecznej PCPR Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie PES podmiot ekonomii społecznej PFRON Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych Plan Plan Rozwoju Ekonomii Społecznej na Mazowszu na lata PO KL Program Operacyjny Kapitał Ludzki na lata PS przedsiębiorstwo społeczne PUP powiatowy urząd pracy ROPS Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej RPO WM Regionalny Program Operacyjny Województwa Mazowieckiego na lata SS spółdzielnia socjalna TISE Towarzystwo Inwestycji Społeczno-Ekonomicznych WTZ warsztat terapii zajęciowej WUP Wojewódzki Urząd Pracy w Warszawie ZAZ zakład aktywności zawodowej 6

7 I. Charakterystyka ekonomii społecznej definicje Ekonomia społeczna definiowana jest, zgodnie z Krajowym Programem Rozwoju Ekonomii Społecznej (KPRES) 1, jako sfera aktywności obywatelskiej, która poprzez działalność ekonomiczną i działalność pożytku publicznego służy: integracji zawodowej i społecznej osób zagrożonych marginalizacją społeczną, tworzeniu miejsc pracy, świadczeniu usług społecznych użyteczności publicznej (na rzecz interesu ogólnego) oraz rozwojowi lokalnemu. Katalog podmiotów ekonomii społecznej zawarty jest w dokumentach programowych, tj. przytaczanym wcześniej Krajowym Programem Rozwoju Ekonomii Społecznej oraz w dokumentach związanych z realizacją działań współfinansowanych w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego na lata (EFS). Zgodnie z Krajowym Programem Rozwoju Ekonomii Społecznej, podmioty ekonomii społecznej należą do czterech głównych grup: przedsiębiorstw społecznych; podmiotów reintegracyjnych, służących reintegracji społecznej i zawodowej osób zagrożonych wykluczeniem społecznym, tj. Zakłady Aktywności Zawodowej, Warsztaty Terapii Zajęciowej, Centra Integracji Społecznej, Kluby Integracji Społecznej; formy te nie będą w żadnym przypadku przedsiębiorstwami społecznymi, ale mogą przygotowywać do prowadzenia lub pracy w przedsiębiorstwie społecznym lub być prowadzone jako usługa na rzecz społeczności lokalnej przez przedsiębiorstwa społeczne; podmiotów działających w sferze pożytku publicznego, które prowadzą działalność ekonomiczną i zatrudniają pracowników, choć ich aktywność nie jest oparta na ryzyku ekonomicznym. Są to organizacje pozarządowe prowadzące działalność odpłatną i nieodpłatną pożytku publicznego; podmioty te mogą stać się przedsiębiorstwami społecznymi, o ile podejmą działalność gospodarczą w pewnym zakresie, podejmując również zobowiązania statutowe odnośnie do dystrybucji zysku; podmiotów sfery gospodarczej, które tworzone były w związku z realizacją celu społecznego, bądź dla których leżący we wspólnym interesie cel społeczny jest racją bytu działalności komercyjnej. Są to podmioty, które nie posiadają wszystkich cech przedsiębiorstwa społecznego. Grupę tę można podzielić na cztery podgrupy: o organizacje pozarządowe prowadzące działalność gospodarczą, z której zyski wspierają realizację celów statutowych; o Zakłady Aktywności Zawodowej 2 ; 1 Krajowy Program Rozwoju Ekonomii Społecznej, Warszawa 2014, źródło: Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, Departament Pożytku Publicznego Link: Data dostępu: r. 2 Umieszczenie Zakładów Aktywności Zawodowej w dwóch kategoriach (podmioty reintegracyjne i sfera gospodarcza) wynika z ich hybrydowego charakteru, uznanego Decyzją KE K(2007)3050 z dnia 27 czerwca 2007 r. i mającego umocowanie zarówno w polskim art. 29 oraz art. 68c ust. 2 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrud tekst jedn.: Dz.U poz. 450 nianiu osób niepełnosprawnych (tekst jedn.: z 2016 r. poz. 2046); ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od 7

8 spółdzielnie, których celem jest zatrudnienie; pozostałe spółdzielnie o charakterze konsumenckim i wzajemnościowym. Przedsiębiorstwo społeczne definiowane jest jako cechy wspólne dla podmiotów z pozostałych grup, ale charakteryzuje się tym, że: jest to podmiot prowadzący działalność gospodarczą, wyodrębniony pod względem organizacyjnym i rachunkowym; celem działalności gospodarczej jest integracja społeczna i zawodowa osób zagrożonych wykluczeniem społecznym (w tym przypadku wymagane jest zatrudnienie co najmniej 50% osób pochodzących z grup zagrożonych wykluczeniem społecznym lub 30% niepełnosprawnych o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności) lub świadczenie usług społecznych użyteczności publicznej, przy jednoczesnej realizacji celów prozatrudnieniowych (zatrudnienie min. 20% osób z określonych grup zagrożonych wykluczeniem społecznym); nie rozdziela zysku lub nadwyżki bilansowej pomiędzy udziałowców, ale przeznacza go na wzmocnienie potencjału przedsiębiorstwa jako kapitał niepodzielny oraz w określonej części na reintegrację zawodową i społeczną (w przypadku przedsiębiorstw o charakterze zatrudnieniowym) lub na działalność pożytku publicznego prowadzoną na rzecz społeczności lokalnej, w której działa przedsiębiorstwo; jest zarządzany na zasadach demokratycznych lub co najmniej konsultacyjnodoradczych z udziałem pracowników i innych interesariuszy, zaś wynagrodzenia kadry zarządzającej są ograniczone limitami. Status przedsiębiorstwa społecznego uzyskiwany będzie na podstawie przepisów o przedsiębiorstwie społecznym. Definicja podmiotu ekonomii społecznej zawarta została także w Wytycznych w zakresie realizacji przedsięwzięć w obszarze włączenia społecznego i zwalczania ubóstwa z wykorzystaniem środków Europejskiego Funduszu Społecznego i Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego na lata Zgodnie z przytoczonym dokumentem podmiotem ekonomii społecznej jest: a. przedsiębiorstwo społeczne, w tym spółdzielnia socjalna, o której mowa w ustawie z dnia 27 kwietnia 2006 r. o spółdzielniach socjalnych (Dz. U r. nr 94, poz. 651, z późn. zm.); b. podmiot reintegracyjny, realizujący usługi reintegracji społecznej i zawodowej osób zagrożonych wykluczeniem społecznym: Centra Integracji Społecznej (CIS) i Kluby Integracji Społecznej (KIS); osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2016 r. poz. 2032, z późn. zm.); rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 17 lipca 2012 r. w sprawie zakładów aktywności zawodowej (Dz. U. z 2012 r. poz. 850)], jak i europejskim prawodawstwie (np. Declaration on the rights of disabled persons, pkt 7.). 8

9 Zakłady Aktywności Zawodowej (ZAZ) i Warsztaty Terapii Zajęciowej (WTZ), o których mowa w ustawie z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (tekst jedn.: Dz. U poz. 511); organizacja pozarządowa lub podmiot, o którym mowa w art. 3 ust. 3 pkt 1 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (tekst jedn.: Dz. U poz. 450); podmiot sfery gospodarczej utworzony w związku z realizacją celu społecznego bądź, dla którego leżący we wspólnym interesie cel społeczny jest racją bytu działalności komercyjnej. Grupę tę można podzielić na następujące podgrupy: i. organizacje pozarządowe, o których mowa w ustawie o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie prowadzące działalność gospodarczą, z której zyski wspierają realizację celów statutowych; ii. iii. spółdzielnie, których celem jest zatrudnienie tj. spółdzielnie pracy, inwalidów i niewidomych, działające w oparciu o ustawę z dnia 16 września 1982 r. Prawo spółdzielcze (tekst jedn.: Dz. U poz. 21); spółki non-profit, o których mowa w ustawie o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, o ile udział sektora publicznego w spółce wynosi nie więcej niż 50%. Jako przedsiębiorstwo społeczne traktowany jest podmiot, który spełnia łącznie poniższe warunki: a. jest podmiotem prowadzącym zarejestrowaną w Krajowym Rejestrze Sądowym działalność gospodarczą (wyodrębnioną pod względem organizacyjnym i rachunkowym), której celem jest: i. integracja społeczna i zawodowa określonych kategorii osób wyrażona poziomem zatrudnienia tych osób: zatrudnienie co najmniej 50% osób bezrobotnych, w rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instrumentach rynku pracy (tekst jedn.: Dz.U poz z późn. zm.) lub osób, o których mowa w art. 1 ust. 2 ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. o zatrudnieniu socjalnym (tekst jedn.: Dz. U poz. 1828) lub zatrudnienie co najmniej 30% osób o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności; ii. lub realizacja usług społecznych świadczonych w interesie ogólnym, usług opieki nad dzieckiem w wieku do lat 3 zgodnie z ustawą z dnia 4 lutego 2011 r. o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 (tekst jedn.: Dz. U poz. 157) lub usług wychowania przedszkolnego w przedszkolach lub w innych formach wychowania przedszkolnego zgodnie z ustawą z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty, przy jednoczesnej realizacji celów prozatrudnieniowych: zatrudnienie co najmniej 20% osób, o których mowa w ppkt i; 9

10 b. jest podmiotem, który nie dystrybuuje zysku lub nadwyżki bilansowej pomiędzy udziałowców, akcjonariuszy lub pracowników, ale przeznacza go na wzmocnienie potencjału przedsiębiorstwa jako kapitał niepodzielny oraz w określonej części na reintegrację zawodową i społeczną (w przypadku przedsiębiorstw o charakterze zatrudnieniowym) lub na działalność pożytku publicznego prowadzoną na rzecz społeczności lokalnej, w której działa przedsiębiorstwo; c. jest zarządzany na zasadach demokratycznych (w przypadku spółdzielni) albo co najmniej posiada ciało konsultacyjno-doradcze z udziałem pracowników lub innych interesariuszy, zaś wynagrodzenia kadry zarządzającej są ograniczone limitami. Wniosek: Powyżej przytoczone kwestie definicyjne obrazują szerokie spectrum podmiotów ekonomii społecznej. Zarówno definicja zawarta w KPRES, jak i pojęcia charakteryzowane w dokumentach Unii Europejskiej (UE), zawierają te same podmioty klasyfikowane do sfery ekonomii społecznej. Podmioty wskazane w powyższych dokumentach są tożsame z zakresem podmiotowym Planu Rozwoju Ekonomii Społecznej na Mazowszu na lata , tym samym nie zachodzi konieczność modyfikacji. Wykazy podmiotów ekonomii społecznej prowadzone prze MCPS, powinny być wzbogacone o spółdzielnie pracy, inwalidów i niewidomych oraz spółki non-profit. 10

11 II. Monitoring mazowieckich podmiotów ekonomii społecznej W tym rozdziale przedstawiony został rozkład terytorialny najważniejszych podmiotów ekonomii społecznej zarejestrowanych na terenie województwa mazowieckiego do r. Dokonano analizy centrów integracji społecznej, klubów integracji społecznej, organizacji pozarządowych, spółdzielni socjalnych, warsztatów terapii zajęciowej oraz zakładów aktywności zawodowej, a także sformułowano wnioski i rekomendacje związane z ich rozwojem. Są to główne podmioty ekonomii społecznej, opisywane w Planie Rozwoju Ekonomii Społecznej na Mazowszu na lata Mapa 1 - Rozkład terytorialny podmiotów ekonomii społecznej, zarejestrowanych w woj. mazowieckim Źródło: opracowanie własne MCPS 11

12 II.1. Centra integracji społecznej Centra integracji społecznej (CIS) - celem ich działalności jest reintegracja społeczna i zawodowa osób bezrobotnych i nieaktywnych zawodowo. Na Mazowszu, zgodnie ze stanem na koniec 2017 r., zarejestrowanych jest 13 3 centrów integracji społecznej. W 2017 roku powstały 2 nowe podmioty (1. Centrum Integracji Społecznej w Długosiodle, podmiot prowadzący: Stowarzyszenie Tradycyjnie Nowoczesnych dla Wsi; 2. Centrum Integracji Społecznej w Warszawie, podmiot prowadzący: Stowarzyszenie Centrum Wspierania Aktywności Lokalnej CAL), a jeden nie przedłużył posiadanego statusu (Centrum Integracji Społecznej w Płocku, podmiot prowadzący: Stowarzyszenie Centrum Innowacji Społeczeństwa Informacyjnego w Płocku). Centra integracji społecznej są zlokalizowane w dużych miastach - Warszawa (4 jednostki), Płock (1) i Siedlce (1) a także w mniejszych ośrodkach w Legionowie (3), Markach, Sarnakach i Żurominie (po 1). Rozkład terytorialny CIS-ów jest nierównomierny, możliwość korzystania ze wsparcia centrów integracji społecznej mają mieszkańcy Warszawy i okolic, Płocka, Siedlec oraz Żuromina. Północne i południowe powiaty województwa mazowieckiego nie posiadają centrów integracji społecznej [mapa 1]. Należy podkreślić, że 13 podmiotów posiada status CIS, co nie jest równoważne z ich faktycznym funkcjonowaniem. Posiadane dane wskazują na faktyczną aktywność 3 podmiotów. Wnioski: CIS rozłożone są w okolicy 3 ośrodków Warszawy, Płocka, Siedlec oraz okolicznych miejscowości Legionowo, Marki, Sarnaki i Żuromin [mapa nr 1]; Brak dostępu do wsparcia reintegracji społecznej i zawodowej osób bezrobotnych w dużej części województwa mazowieckiego na terenie 34 powiatów nie funkcjonują CIS-y; Aktywne są tylko 3 podmioty. Rekomendacje: Stały monitoring i analiza potrzeb oraz czynników umożliwiających powołanie CIS na terenach, na których nie funkcjonują takie podmioty; Promocja działań prowadzonych przez CIS-y na rzecz osób bezrobotnych i nieaktywnych zawodowo; Edukacja samorządu w zakresie możliwości powołania CIS-ów oraz jego funkcji na rzecz osób wykluczonych; Wzmocnienie istniejących i nowo tworzonych CIS poprzez wykorzystanie różnych funduszy, w tym środków europejskich; Prowadzenie działań na rzecz tworzenia nowych CIS; 3 Źródło: Mazowiecki Urząd Wojewódzki w Warszawie, "Rejestr Centrów Integracji Społecznej". Data dodania: r. Link: data dostępu: r. 12

13 Zabezpieczenie środków w budżecie samorządu (środki z dochodów własnych z tytułu wydawania zezwoleń na obrót hurtowy alkoholem do 18%) na wsparcie nowo tworzonych CIS. Finalizacja procedury w tym zakresie. Tab. 1 Centra integracji społecznej na Mazowszu Lp. Powiat Gmina Nazwa CIS oraz informacja o podmiocie prowadzącym 1 legionowski Legionowo 2 legionowski Legionowo 3 legionowski Legionowo 4 łosicki Sarnaki 5 Płock Płock 6 Siedlce Siedlce 7 Warszawa Warszawa 8 Warszawa Warszawa 9 Warszawa Warszawa 10 Warszawa Warszawa 11 wyszkowski Długosiodło 12 wołomiński Marki 13 żuromiński Żuromin Centrum Integracji Społecznej w Legionowie Podmiot prowadzący: Fundacja Pasja Życia Centrum Integracji Społecznej w Legionowie Podmiot prowadzący: Stowarzyszenie Pro Vobis Centrum Integracji Społecznej w Legionowie Podmiot prowadzący: Starosta Legionowski Centrum Integracji Społecznej w m. Sarnaki Podmiot prowadzący: Wójt Gminy Sarnaki Centrum Integracji Społecznej w Płocku Podmiot prowadzący: Katolickie Stowarzyszenie Pomocy im. Św. Br. Alberta Centrum Integracji Społecznej w Siedlcach Podmiot prowadzący: Caritas Diecezji Siedleckiej Centrum Integracji Społecznej w Warszawie Podmiot prowadzący: Stowarzyszenie Otwarte Drzwi Centrum Integracji Społecznej w Warszawie Podmiot prowadzący: Fundacja Hominem Centrum Integracji Społecznej w Warszawie Podmiot prowadzący: Stowarzyszenie Centrum Społecznego Wsparcia Centrum Integracji Społecznej w Warszawie Podmiot prowadzący: Stowarzyszenie Centrum Wspierania Aktywności Lokalnej CAL Centrum Integracji Społecznej w Długosiodle Podmiot prowadzący: Stowarzyszenie Tradycyjnie Nowoczesnych dla Wsi Centrum Integracji Społecznej w Markach Podmiot prowadzący: Fundacja Otwarte Serce Centrum Integracji Społecznej w Żurominie Podmiot prowadzący: Stowarzyszenie Praca - Rozwój - Edukacja Źródło: opracowanie własne MCPS II. 2. Kluby integracji społecznej Klub integracji społecznej (KIS) jest powoływany przez jednostkę samorządu terytorialnego lub organizację pozarządową. Jego działalność skupiona jest na udostępnianiu informacji dla osób bezrobotnych oraz organizacji prac społecznie użytecznych i robót publicznych. Na terenie województwa mazowieckiego zarejestrowanych jest 19 4 klubów integracji społecznej. W 2017 powstały 3 nowe podmioty (Radzymin, 2 x Warszawa), jednocześnie kilka KIS zostało wykreślonych z rejestru. Na terenie Mazowsza kluby integracji społecznej zlokalizowane są w 16 z 42 powiatów i miast na prawach powiatu. Podmioty skoncentrowane są w północnej, środkowej 4 Źródło: Mazowiecki Urząd Wojewódzki w Warszawie, "Rejestr Klubów Integracji Społecznej".; Data dodania : r.. Link: data dostępu: r. 13

14 oraz południowej części województwa mazowieckiego. Bez wsparcia KIS pozostają powiaty w następujących podregionach: ciechanowskim powiaty mławski i żuromiński; ostrołęckim powiaty makowski, ostrołęcki, ostrowski, wyszkowski; płockim powiaty gostyniński i sierpecki; radomskim powiaty białobrzeski, kozienicki, lipski, przysuski, radomski i zwoleński; siedleckim powiaty łosicki, siedlecki, sokołowski; warszawski zachodni powiaty grodziski, grójecki, piaseczyński, pruszkowski, warszawski zachodni, żyrardowski; warszawski wschodni powiaty garwoliński i nowodworski. Wnioski: Rozkład terytorialny KIS na obszarze woj. mazowieckiego wskazuje, że kluby rozwijają się nierównomiernie i skupiają się w północnej, środkowej oraz południowej części województwa mazowieckiego. [mapa nr 1]; Brak dostępu do wsparcia reintegracji społecznej i zawodowej osób bezrobotnych w części woj. mazowieckiego na terenie 25 powiatów nie funkcjonują KIS-y. Rekomendacje: Analiza potrzeb i czynników umożliwiających powołanie klubu integracji społecznej na terenach, na których nie funkcjonują takie podmioty; Promocja działań prowadzonych przez KIS-y w zakresie pomocy osobom bezrobotnym i nieaktywnym zawodowo; Edukacja samorządu w zakresie możliwości powołania KIS-ów oraz jego funkcji na rzecz osób wykluczonych; Wzmocnienie istniejących i nowo tworzonych klubów integracji społecznej poprzez wykorzystanie różnych funduszy, w tym europejskich. Tab. 2 Kluby integracji społecznej województwa mazowieckiego L.p. Powiat Gmina Nazwa KIS oraz informacja o podmiocie prowadzącym 1 ciechanowski Opinogóra Górna 2 legionowski Legionowo 3 miński Mińsk Mazowiecki 4 Ostrołęka Ostrołęka 5 otwocki Wiązowna 6 płocki Słupno Klub Integracji Społecznej Podmiot prowadzący: Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Opinogórze Górnej Klub Integracji Społecznej w Legionowie Podmiot prowadzący: Ośrodek Pomocy Społecznej w Legionowie Klub Integracji Społecznej Aktywni Podmiot prowadzący: Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Mińsku Mazowieckim Klub Integracji Społecznej Progres Podmiot prowadzący: Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie w Ostrołęce Klub Integracji Społecznej w Gminie Wiązowna Wiązowskie ścieżki do kariery! Podmiot prowadzący: Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Wiązownie Gminne Centrum Informacji Klub Integracji Społecznej Podmiot prowadzący: Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Słupnie 14

15 L.p. Powiat Gmina Nazwa KIS oraz informacja o podmiocie prowadzącym 7 płoński Płońsk 8 przasnyski Przasnysz Klub Integracji Społecznej w Płońsku Podmiot prowadzący: Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Płońsku Klub Integracji Społecznej Podmiot prowadzący: Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Przasnyszu 9 pułtuski Pułtusk Klub Integracji Społecznej i Samopomocy Podmiot prowadzący: Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Pułtusku 10 Radom Radom Klub Integracji Społecznej W kierunku zatrudnienia Podmiot prowadzący: Fundacja Rozwój Aktywność Społeczność w Radomiu 11 Siedlce Siedlce Klub Integracji Społecznej w Siedlcach Podmiot prowadzący: Spółdzielnia Socjalna Zioła Siedleckie 12 sochaczewski Sochaczew Klub Integracji Społecznej w Sochaczewie Podmiot prowadzący: Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Sochaczewie 13 szydłowiecki Szydłowiec Klub Integracji Społecznej Podmiot prowadzący: Świętokrzyski Zarząd Wojewódzki Polskiego Komitetu Pomocy Społecznej w Kielcach 14 Warszawa Warszawa Klub Integracji Społecznej Stowarzyszenia Otwarte Drzwi Podmiot prowadzący: Stowarzyszenie Otwarte Drzwi 15 Warszawa Warszawa Klub Integracji Społecznej w Warszawie Podmiot prowadzący: Ośrodek Pomocy Społecznej Dzielnicy Bemowo m. st. Warszawy 16 Warszawa Warszawa Klub Integracji Społecznej w Warszawie Podmiot prowadzący: Ośrodek Pomocy Społecznej Dzielnicy Praga Południe m. st. Warszawy 17 węgrowski Stoczek Klub Integracji Społecznej w Stoczku Podmiot prowadzący: Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Stoczku 18 wołomiński Radzymin Klub Integracji Społecznej w Radzyminie Podmiot prowadzący: Ośrodek Pomocy Społecznej w Radzyminie 19 wołomiński Tłuszcz Klub Integracji Społecznej Podmiot prowadzący: Ośrodek Pomocy Społecznej w Tłuszczu Źródło: opracowanie własne MCPS II.3. Organizacje pozarządowe Organizacje pozarządowe prowadzą swoją działalność, zgodnie ze statutem, w zakresie nieodpłatnym, odpłatnym, w tym w formie działalności gospodarczej. Organizacje pozarządowe stają się przedsiębiorstwami społecznymi, o ile podejmą działalność odpłatną lub gospodarczą, podejmując również zobowiązania statutowe odnośnie dystrybucji zysku i charakteru reintegracji swoich członków/pracowników. W woj. mazowieckim zarejestrowanych jest organizacji 5. W obecnym stanie brak jest rzetelnych danych potwierdzających zakres działalności gospodarczej organizacji pozarządowych województwa mazowieckiego. Wnioski: Weryfikacja organizacji pozarządowych w zakresie prowadzenia działalności gospodarczej jest utrudniona, brak danych dotyczących rzeczywistego charakteru prowadzonej działalności. 5 9 faktów o NGO w województwie mazowieckim. Link: data dostępu: r.) 15

16 Rekomendacje: Pogłębienie analizy mazowieckich organizacji pozarządowych, pod kątem prowadzonej działalności gospodarczej i samowystarczalności ekonomicznej; Założenie w MCPS bazy wiedzy o organizacjach pozarządowych działających w sferze ekonomii społecznej, w tym prowadzących działalność gospodarczą; Wzmocnienie współpracy z istniejącymi organizacjami pozarządowymi województwa mazowieckiego, prowadzącymi działalność gospodarczą, przy współudziale samorządów lokalnych, Ośrodków Wsparcia Ekonomii Społecznej oraz z innymi organizacjami pozarządowymi; Zabezpieczenie środków finansowych na wsparcie organizacji pozarządowych, w tym organizacji sieciujących. II.4. Spółdzielnie socjalne Spółdzielnie socjalne to podmioty łączące cechy przedsiębiorstwa oraz organizacji pozarządowej, mające umożliwić jej członkom, którymi muszą być w 50% osoby zagrożone wykluczeniem społecznym, powrót do uregulowanego życia społecznego i aktywności na rynku pracy. Na Mazowszu na koniec 2017 roku zarejestrowanych było spółdzielni socjalnych, które były zlokalizowane w 33 powiatach i miastach na prawach powiatu, z czego ich największa liczba występowała w Warszawie (55), powiecie płockim (9), Radomiu (7), powiecie wołomińskim, w Mławie i w Płocku (po 6 podmiotów). Na terenie powiatu białobrzeskiego, garwolińskiego, grodziskiego, lipskiego, pruszkowskiego, sochaczewskiego, sokołowskiego i warszawskiego zachodniego nie funkcjonuje żadna spółdzielnia socjalna. Rozkład terytorialny spółdzielni socjalnych, funkcjonujących na terenie województwa mazowieckiego, wskazuje na dość równomierne ich rozmieszczenie terytorialne. Niemniej w większości są to pojedyncze spółdzielnie zarejestrowane na terenie danego powiatu. Większa liczba spółdzielni socjalnych skupiona jest wokół ośrodków miejskich Mazowsza. Na koniec 2016 roku na terenie województwa mazowieckiego zarejestrowanych było 130 spółdzielnie socjalnych, a na koniec 2017 r W porównaniu do 2016 r. przybyło ich 13, a nie 11, ponieważ jednocześnie 2 podmioty zostały zlikwidowane. Dodatkowo należy podkreślić, że część spółdzielni socjalnych (ok. 40%) faktycznie nie prowadzi działalności. Wnioski: Dominująca liczba spółdzielni socjalnych zarejestrowana jest w Warszawie (55 podmiotów) mapa nr 1; Konieczne jest stałe uzupełnienie wiedzy o tych podmiotach i prowadzenie jednolitej bazy informacji dotyczących mazowieckich spółdzielni socjalnych w podziale 6 Dane na podstawie Krajowego Rejestru Sądowego. Stan na dzień r. 16

17 na świadczone usługi i reprezentowane branże oraz systemu monitoringu ich aktywności biznesowej, w tym widoczności społecznej; Większość nowopowstałych spółdzielni socjalnych zostało wspartych przez ośrodki wsparcia ekonomii społecznej (OWES), w ramach środków z funduszy unijnych. Rekomendacje: Analiza potrzeb i czynników umożliwiających powstanie spółdzielni socjalnej, między innymi na terenach, na których nie funkcjonują takie podmioty; Promocja i wspieranie istniejących spółdzielni socjalnych, m. in. poprzez konferencje i targi dotyczące ekonomii społecznej; Promocja i rzecznictwo ekonomii społecznej na Mazowszu pośród instytucji otoczenia ekonomii społecznej, jak jednostki samorządu terytorialnego, instytucje rynku pracy, uczelnie wyższe, organizacje pozarządowe oraz mieszkańcy woj. mazowieckiego; Edukacja w zakresie podniesienia świadomości mieszkańców Mazowsza w zakresie korzyści płynących z ekonomii społecznej; Sieciowanie OWES i MCPS w celu zwiększenia widoczności prowadzonych działań na rzecz spółdzielni socjalnych. Pełna lista spółdzielni socjalnych wraz z danymi kontaktowymi znajduje się na stronie: II.5. Warsztaty terapii zajęciowej Warsztaty terapii zajęciowej (WTZ) zajmują się rehabilitacją społeczną i zawodową osób niepełnosprawnych z orzeczeniem o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności. W województwie mazowieckim funkcjonują 83 7 warsztaty terapii zajęciowej, które są zlokalizowane w 37 powiatach. Największa liczba WTZ znajduje się w Warszawie (15), Płocku (6) i Radomiu (6). W 5 powiatach nie funkcjonują WTZ-y (łosickim, makowskim, mławskim, pułtuskim i sierpeckim). Wnioski: W 88% powiatów województwa mazowieckiego funkcjonują WTZ [mapa nr 1]; Występuje utrudniony dostęp do działań WTZ w północnej części województwa mazowieckiego, w których nie funkcjonują takie podmioty, a w okolicznych powiatach funkcjonuje tylko po 1 warsztacie (pow. ciechanowski, płoński, ostrołęcki, Ostrołęka, pow. przasnyski, sokołowski, węgrowski, wyszkowski, żuromiński). 7 Biuro Pełnomocnika Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych, Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, dane według stanu na dzień r. Link: data dostępu: r. 17

18 Rekomendacje: Wzmocnienie istniejących i nowo tworzonych warsztatów terapii zajęciowej poprzez wykorzystanie funduszy europejskich i środków własnych samorządów; Wzmocnienie współpracy z podmiotami prowadzącymi WTZ na rzecz promocji prowadzonych przez nie działań we wszystkich samorządach województwa mazowieckiego; Zwiększenie widoczności poprzez nadawanie Mazowieckiej Marki Ekonomii Społecznej dla podmiotów reintegracyjnych. Pełna lista WTZ wraz z danymi kontaktowymi znajduje się na stronie: II.6. Zakłady aktywności zawodowej Zakłady aktywności zawodowej (ZAZ) to wyodrębnione organizacyjnie i finansowo jednostki tworzone przez powiat, gminę, stowarzyszenie lub inną organizację społeczną, której statutowym zadaniem jest rehabilitacja zawodowa i społeczna osób niepełnosprawnych. Zakład tworzony jest w celu zatrudnienia osób niepełnosprawnych zaliczonych do znacznego i umiarkowanego stopnia niepełnosprawności, u których stwierdzono autyzm, upośledzenie umysłowe lub chorobę psychiczną. W województwie mazowieckim powołano 8 8 zakładów aktywności zawodowej, najwięcej w Warszawie (3) oraz powiecie płockim (2). Liczba ZAZ nie zmieniła się na przestrzeni 2017 roku. Wnioski: W dalszym ciągu brak dostępu do zakładów aktywności zawodowej na terenie woj. mazowieckiego. Są one zlokalizowane w 6 powiatach/miastach na prawach powiatu. Większość mazowieckich powiatów nie posiada zakładu aktywności zawodowej na swoim terenie [mapa 1]. Rekomendacje: Prowadzenie systematycznej analizy potrzeb i czynników umożliwiających powołanie zakładu aktywności zawodowej na terenach, na których nie funkcjonują takie podmioty; Wzmocnienie istniejących lub utworzenie nowych ZAZ poprzez wykorzystanie funduszy krajowych w ramach Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych oraz europejskich; Prowadzenie działań animacyjnych na rzecz tworzenia ZAZ; 8 Źródło: Mazowiecki Urząd Wojewódzki, "Wykaz Zakładów Aktywności Zawodowej znajdujących się na terenie Województwa Mazowieckiego", data dodania: r. 18

19 Analiza możliwości wsparcia finansowego na rzecz tworzenia nowych jednostek. Tab. 3 Zakłady aktywności zawodowej województwa mazowieckiego L.p. Powiat Gmina Nazwa ZAZ 1 miński Siennica Zakład Aktywności Zawodowej Stowarzyszenia Aktywnej Innowacji Społecznej, Siennica 2 płocki Drobin Rolniczy ZAZ w Stanisławowie 3 Płock Płock Zakład Aktywności Zawodowej "Fundacji Ekonomii Społecznej Przystań, Płock 4 przysuski Klwów Zakład Aktywności Zawodowej w Klwowie 5 siedlecki Siedlce Zakład Aktywności Zawodowej, Siedlce 6 Warszawa Warszawa Fundacja Na Rzecz Umacniania Więzi Rodzinnych i Społecznych "Synapsis" - Pracownia Rzeczy Różnych SYNAPSIS, Wilcza Góra 7 Warszawa Warszawa Galeria "Apteka Sztuki" Zakład Aktywności Zawodowej Osób Niepełnosprawnych Stowarzyszenia "Otwarte Drzwi", Warszawa 8 Warszawa Warszawa Stowarzyszenie "Niepełnosprawni dla Środowiska EKON" Zakład Aktywności Zawodowej, Warszawa Źródło: opracowanie własne MCPS 19

20 20

21 III. Wsparcie dla rozwoju ekonomii społecznej w województwie mazowieckim Wsparcie na rzecz rozwoju ekonomii społecznej udzielane jest przez szereg instytucji w różnej postaci. Wsparcie rzecznicze oraz promocyjne świadczone jest przez Samorząd Województwa Mazowieckiego za pośrednictwem Mazowieckiego Centrum Polityki Społecznej. Wsparcie finansowe oraz doradcze oferowane jest przez akredytowane Ośrodki Wsparcie Ekonomii Społecznej z terenu województwa mazowieckiego. W promocję ekonomii społecznej zaangażowane są także jednostki samorządu terytorialnego, urzędy pracy oraz podmioty udzielające wsparcia finansowego podmiotom ekonomii społecznej. W poniższych podrozdziałach przytoczono najważniejsze informacje oraz działania wspierające rozwój ekonomii społecznej na Mazowszu. III.1. Działania własne Samorządu Województwa Mazowieckiego Opracowany i przyjęty przez Samorząd Województwa Mazowieckiego Plan Rozwoju Ekonomii Społecznej na Mazowszu na lata to program o zasięgu wojewódzkim, wpisujący się w cele i zadania Strategii Polityki Społecznej Województwa Mazowieckiego na lata W Planie Rozwoju Ekonomii Społecznej na Mazowszu na lata szczegółowo określono cele niezbędne dla rozwoju ekonomii społecznej w województwie, opisano sposób ich realizacji oraz rezultaty i wskaźniki, a także zawarto propozycje konkretnych działań, które mają doprowadzić do osiągnięcia zamierzonych efektów. Między innymi w celu monitorowania Planu powołano Mazowiecką Radę ds. Ekonomii Społecznej, której kontynuatorem jest Mazowiecki Komitet Rozwoju Ekonomii Społecznej, zaakceptowany r. przez Zarząd Województwa Mazowieckiego. Ministerstwo Rozwoju w Wytycznych w zakresie realizacji przedsięwzięć w obszarze włączenia społecznego i zwalczania ubóstwo z wykorzystaniem środków EFS i EFRR na lata określiło katalog działań, które są możliwe do finansowania w ramach projektu pozakonkursowego przeznaczonego dla ROPS. Wytyczne zostały ponownie uaktualnione dokumentem z r. Na działania dotyczące koordynacji rozwoju sektora ekonomii społecznej, wynikające z ustawy o pomocy społecznej oraz Planu Rozwoju Ekonomii Społecznej na Mazowszu na lata , Samorząd Województwa Mazowieckiego przeznacza zarówno środki własne, jak i stworzył możliwość wsparcia zadań ustawowych ze środków z Unii Europejskiej w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego na lata Samorząd Województwa Mazowieckiego wspiera także ekonomię społeczną poprzez promowanie odpowiedzialnych zakupów i promowanie klauzul społecznych. Zarząd Województwa Mazowieckiego podjął uchwałę nr 1473/92/15 w sprawie Polityki stosowania klauzul społecznych w zamówieniach publicznych udzielanych przez Urząd Marszałkowski Województwa Mazowieckiego w Warszawie i wojewódzkie samorządowe jednostki organizacyjne (aktualizowaną 6 czerwca 2017 r. uchwałą nr 793/248/17). Tym samym wszystkie urzędy podlegające pod Urząd Marszałkowski Województwa Mazowieckiego, 21

22 zobligowane są do prowadzenia zakupów towarów i usług w sposób odpowiedzialny społecznie. III.2. Działania Mazowieckiego Centrum Polityki Społecznej MCPS wyodrębniło z Planu działania, które będą realizowane w ramach środków własnych, a które w ramach projektu pozakonkursowego, finansowanego z EFS w ramach RPO WM na lata MCPS od listopada 2015 r. realizuje projekt Koordynacja ekonomii społecznej na Mazowszu, dofinansowany w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego na lata Celem projektu jest rozwój i promocja ekonomii społecznej na Mazowszu do 2018 r. Opis działań prowadzonych przez Mazowieckie Centrum Polityki Społecznej na rzecz rozwoju ekonomii społecznej w roku 2017: 1) Zorganizowano 3 wizyty studyjne w podmiotach ekonomii społecznej na terenie woj. mazowieckiego dla przedstawicieli samorządu terytorialnego, pracowników instytucji pomocy i integracji społecznej z Mazowsza, przedstawicieli podmiotów ekonomii społecznej, osób zainteresowanych założeniem podmiotu ekonomii społecznej, przedstawicieli uczelni wyższych, biznesu, instytucji rynku pracy i otoczenia ekonomii społecznej. W wizytach udział wzięły 44 osoby. 2) Odbyły się trzy posiedzenia Mazowieckiego Komitetu Rozwoju Ekonomii Społecznej. 3) Odbyły się cztery spotkania sieciujące ośrodki wsparcia ekonomii społecznej (OWES) w siedzibie MCPS. 4) Odbyto 8 wizyt monitorujących w OWES, w ich siedzibach lub lokalnych biurach. 5) Wykonano trzy badania: 1. Zamówienia z zastosowaniem klauzul społecznych realizowane przez gminę/miasto, powiat w latach ". 2. Usługi zlecone w ramach zamówień publicznych przez jednostki samorządu terytorialnego na rzecz spółdzielni socjalnych w latach Perspektywy rozwoju zawodowego uczestników Warsztatów Terapii Zajęciowej w województwie mazowieckim". 6) Aktualizowano dane do katalogu spółdzielni socjalnych z wyszczególnieniem profilu ich działalności oraz wsparcia udzielonego przez OWES. 7) W Warszawie zorganizowano III Mazowieckie Spotkania z Ekonomią Społeczną konferencję połączoną z targami podmiotów ekonomii społecznej, której uczestnikami byli przedstawiciele podmiotów ekonomii społecznej, Ośrodków Wsparcia Ekonomii Społecznej, jednostek samorządu terytorialnego, organizacji pozarządowych, uczelni oraz pracownicy i wolontariusze instytucji pomocy i integracji społecznej. 8) 21 podmiotom ekonomii społecznej przyznano Mazowiecką Markę Ekonomii Społecznej. Wyróżniono także 5 osób wspierających ekonomię społeczną na Mazowszu. 9) Wykonano ewaluację Planu Rozwoju Ekonomii Społecznej na Mazowszu na lata , w ramach projektu Koordynacja ekonomii społecznej na Mazowszu. Prowadzono działania związane z przygotowaniem aktualizacji Planu. 10) Zorganizowano szkolenie dla przedstawicieli podmiotów ekonomii społecznej: 22

23 1. Nowe technologie w działalności i promocji podmiotów ekonomii społecznej. Zastosowanie narzędzi e-marketingu uczestników. 11) Zorganizowano dwa szkolenia dla pracowników JOPS: 1. "Zarządzanie zmianą i personelem w jednostce pomocy społecznej uczestników. 2. "Nowoczesne metody pracy socjalnej - praca socjalna wobec katastrof i klęsk żywiołowych - 89 uczestników. 12) Odbyło się 8 spotkań regionalnych poświęconych ekonomii społecznej na Mazowszu w formie seminariów i spotkań na uczelniach wyższych woj. mazowieckiego. Udział wzięło 247 studentów. 13) Zrealizowano 6 seminariów tematycznych w siedzibie MCPS 1. 2 seminaria pt.,,jak wspierać podmioty wspomagające osoby z niepełnosprawnością w poszukiwaniu zatrudnienia na otwartym rynku pracy? Możliwości pozyskiwania środków na tworzenie miejsc pracy dla osób z niepełnosprawnościami. Liczba uczestników seminaria pt.,,zakup usług przez jednostki samorządu terytorialnego w podmiotach ekonomii społecznej ze szczególnym uwzględnieniem zamówień powyżej 30 tyś. euro oraz przepisów ustawy o finansach publicznych. Liczba uczestników seminaria pt.,,rola ekonomii społecznej we wspieraniu młodzieży usamodzielnianej. Liczba uczestników 28 14) Opracowano Monitoring <<Planu Rozwoju Ekonomii Społecznej na Mazowszu na lata >> Raport za lata ) Prowadzono bieżący monitoringu Planu Rozwoju Ekonomii Społecznej na Mazowszu na lata w zakresie realizowanych zadań. 16) W okresie od 15 do 16 listopada 2017 r. promowano Mazowiecką Markę Ekonomii Społecznej podczas I Ogólnopolskiego Forum Ekonomii Społecznej i Solidarnej w Warszawie. Promocja obejmowała m.in. prowadzenie punktu doradczego nt. marketingu mazowieckich podmiotów ekonomii społecznej oraz organizację i ekspozycję wystawy pt. Kogo widzisz?, przedstawiającej prace fotograficzne zrealizowane w ramach wspólnego projektu laureata MMES 2017 Spółdzielni Socjalnej Kalejdoskop oraz Warsztatu Terapii Zajęciowej w Otwocku, prowadzonego przez otwockie Koło Polskiego Stowarzyszenia na Rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym. 17) Prowadzono działania informacyjno-edukacyjne poprzez stronę internetową MCPS oraz profil facebook, poświęcony tematyce ekonomii społecznej. 18) Zrealizowano reportaż o laureatach Mazowieckiej Marki Ekonomii Społecznej Materiał został opublikowany na profilu facebook i stronie internetowej 19) Promowano mazowiecką ekonomię społeczną ukazały się 4 artykuły w prasie regionalnej oraz 4 artykuły piśmie Samorządu Województwa Mazowieckiego. wywiad pt. Cel, który łączy z Karoliną Goerigk wiceprezesem Spółdzielni Socjalnej Margines, wyróżnionej znakiem Mazowieckiej Marki Ekonomii Społecznej Publikacja materiału w Nr 3 (3) 2017; wywiad pt. Żuromińska marka z Agnieszką Filipską, kierownikiem Warsztatów Terapii Zajęciowej z Żuromina wyróżnionych znakiem Mazowieckiej Marki Ekonomii Społecznej Publikacja materiału w Nr 5 (5) 2017; 23

24 artykuł pt. Żarówka świeci coraz jaśniej nt. II edycji konkursu Mazowieckiej Marki Ekonomii Społecznej w Nr 8 (8) 2017; wywiad pt. Od zysku ważniejszy jest człowiek z Rafałem Janowskim prezesem Spółdzielni Socjalnej HAVEN z Władysławowa k. Ciechanowa, laureatem konkursu Mazowieckiej Marki Ekonomii Społecznej. Publikacja materiału: w Nr 11 (11) ) Wydano 1 katalog branżowy podmiotów ekonomii społecznej oraz 1 informator o podmiotach wyróżnionych Mazowiecka Marką Ekonomii Społecznej Publikacje były dystrybuowane między innymi do wszystkich samorządów woj. mazowieckiego. 21) Zorganizowano konkurs fotograficzny pod hasłem Człowiek w ekonomii społecznej. Wpłynęło 8 zgłoszeń prac fotograficznych z Warsztatów Terapii Zajęciowej i fundacji. Przyznano 3 nagrody główne oraz 1 wyróżnienie specjalne. 22) Wykonano 2 ekspertyzy (rozwój ekonomii społecznej, ocena skuteczności i efektywności OWES) oraz ewaluację Planu Rozwoju Ekonomii Społecznej na Mazowszu na lata ) Powstała grupa networkingowa mazowieckich podmiotów ekonomii społecznej, której celem jest nawiązanie bliskiej współpracy, aby wzmocnić potencjał w ramach grupy networkingowej, co w konsekwencji powinno przełożyć się na zwiększenie zysków z prowadzonej działalności gospodarczej oraz pozwolić na zaoszczędzenie czasu na pozyskiwanie nowych zamówień. 24) Udział w spotkaniach zewnętrznych: 1. 4 spotkania informacyjne dot. ekonomii społecznej w siedzibach wyższych uczelni na terenie Mazowsza. 2. Nawiązanie współpracy z Zakładem Karnym w Siedlcach dot. organizacji wizyt studyjnych dot. ekonomii społecznej. 3. Udział w IV Forum poświęconym Budowaniu partnerstwa lokalnego na rzecz ożywienia społeczno-gospodarczego i aktywizacji rynku pracy w powiecie łosickim. 4. Udział w spotkaniu w Siedlcach w Spółdzielni Socjalnej,,Zioła Siedleckie, wraz z OWES-em i ZAZ-em. 5. Spotkanie na Politechnice Warszawskiej ws. zapoznania się z możliwościami, jakie daje ekonomia społeczna studentom i absolwentom uczelni wyższej. 6. Spotkania nt. spółdzielni socjalnych w urzędach pracy: WUP w Warszawie 3 spotkania; WUP w Warszawie Filia w Ostrołęce 1 spotkanie; WUP w Warszawie Filia w Radomiu 1 spotkanie; Udział w posiedzeniu Wojewódzkiej Rady Rynku Pracy Województwa Mazowieckiego w Warszawie. Wnioski: Działania realizowane były zgodnie z Planem Rozwoju Ekonomii Społecznej na Mazowszu na lata ; Działania realizowane były z wykorzystaniem środków finansowych w ramach budżetu województwa mazowieckiego oraz realizowanego przez MCPS projektu unijnego. 24

25 Rekomendacje: Prowadzenie prac przez MCPS z wykorzystaniem środków własnych i środków z projektu pt. Koordynacja ekonomii społecznej na Mazowszu ; Zwiększenie środków własnych na działania rzecznicze, promocyjne i edukacyjne w kolejnych latach; Prowadzenie bieżącego monitoringu Planu Rozwoju Ekonomii Społeczne na Mazowszu na lata Zwiększenie widoczności poprzez nadawanie Mazowieckiej Marki Ekonomii Społecznej dla podmiotów reintegracyjnych. Szczegółowe informacje w zakresie działań Mazowieckiego Centrum Polityki Społecznej, zrealizowanych w 2017 roku, znajdują się załączniku nr 1. III.3. Działania ośrodków wspierania ekonomii społecznej W ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego na lata we wszystkich podregionach województwa mazowieckiego funkcjonują ośrodki wsparcia ekonomii społecznej. W ramach projektu oferowane jest wsparcie w postaci przeszkolenia i doradztwa w zakresie podjęcia decyzji o założeniu przedsiębiorstwa społecznego (PS), przyznania dotacji na założenie lub rozwój PS, przyznania wsparcia pomostowego oraz monitorowania wydatkowania środków. W ramach pomocy na początku funkcjonowania podmiotu oferowano wsparcie w zakresie promocji i marketingu oraz wsparcie w rozwoju partnerstwa lokalnego, czy poszukiwania stabilnych źródeł dochodu. Tab. 4 Zestawienie danych dotyczących Ośrodków Wsparcia Ekonomii Społecznej w woj. mazowieckim Nazwa podregionu wraz z nazwą OWES [1] Podregion ciechanowski Lider: Fundacja Fundusz Współpracy Partner: Krajowy Ruch Ekologiczno-Społeczny [2] Podregion ostrołęcki Lider: Fundacja Fundusz Współpracy Partner: Krajowy Ruch Ekologiczno-Społeczny [3] Podregion płocki Lider: Centrum Innowacji Społeczeństwa Informacyjnego [4] Podregion radomski Lider: Fundacja Fundusz Współpracy [5] Podregion siedlecki Lider: Fundacja Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego Źródło: opracowanie własne MCPS Nazwa podregionu wraz z nazwą OWES [6] Podregion m. st. Warszawa Fundacja Inicjatyw Społeczno-Ekonomicznych (FISE) w partnerstwie ze Stowarzyszeniem Biuro Obsługi Ruchu Inicjatyw Społecznych BORIS oraz Fundacją Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego (FRSO). [7] Podregion warszawski wschodni Fundacja Inicjatyw Społeczno-Ekonomicznych (FISE) w partnerstwie ze Stowarzyszeniem Biuro Obsługi Ruchu Inicjatyw Społecznych BORIS oraz Fundacją Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego (FRSO). [8] Podregion warszawski zachodni Stowarzyszenie Biuro Obsługi Ruchu Inicjatyw Społecznych BORIS w partnerstwie z Fundacją Inicjatyw Społeczno-Ekonomicznych (FISE) 25

26 Mapa 7 Mapa woj. mazowieckiego w podziale na podregiony, w których funkcjonują Ośrodki Wsparcia Ekonomii Społecznej od r. Podregion płocki Podregion ciechanowski Podregion ostrołęcki Podregion warszawski zachodni Podregion radomski Podregion m. st. Warszawy Podregion siedlecki Podregion warszawski wschodni Źródło: opracowanie własne MCPS. W 2017 roku wsparcia dotacyjnego udzielono 48 przedsiębiorstwom społecznym, tym samym tworząc 186 miejsc pracy. Tab. 5 Zestawienie liczby wspartych przez OWES przedsiębiorstw społecznych oraz liczba miejsc pracy, w podziale na podregiony województwa mazowieckiego. Lp. Nazwa podregionu Liczba wspartych PS Liczba miejsc pracy 1 Podregion płocki Podregion ciechanowski Podregion ostrołęcki Podregion warszawski zachodni Podregion m. st. Warszawy Podregion warszawski wschodni 7 Podregion siedlecki Podregion radomski 4 15 SUMA Mazowieckie Centrum Polityki Społecznej zwróciło się z prośbą do wszystkich ośrodków wsparcia ekonomii społecznej z prośbą o wypełnienie ankiety monitorującej działania na rzecz podmiotów ekonomii społecznej w województwie mazowieckim. 1 OWES przekazał dane w przedmiotowym zakresie. Dane uzyskane z ankiet od OWES-ów zostały ujęte w załączniku 1. 26

27 Wnioski: Prowadzone przez OWES-y działania zaowocowały powstaniem 13 nowych spółdzielni socjalnych. Brak pełnej współpracy między wszystkimi OWES, działającymi w poszczególnych podregionach z samorządami gmin, powiatów i województwa (pojedyncze przypadki). Brak pełnej współpracy między wszystkimi OWES, działającymi w poszczególnych podregionach z instytucjami rynku pracy (pojedyncze przypadki). Rekomendacje: Kontynuacja sieciowania i wzmocnienia współpracy między OWES a Mazowieckim Centrum Polityki Społecznej. Zwiększenie synergii działań podmiotów ekonomii społecznej, Ośrodków Wsparcia Ekonomii Społecznej i innych instytucji lokalnych poprzez targi i sieci współpracy. Gwarancja stabilności i ciągłości działań istniejących OWES ze środków EFS po 2019 r. Dofinansowanie działalności OWES po roku III.4. Działania jednostek samorządu terytorialnego Opis działań wynika z badania ankietowego przeprowadzonego wśród jednostek samorządu terytorialnego w okresie od do r. W badaniu udział wzięło 160 instytucji i jednostek samorządu terytorialnego. Poniżej zaprezentowane zostały główne wnioski wynikające z ankiet. Dane procentowe podane są w przeliczeniu na wszystkie jednostki samorządu terytorialnego (374) % wszystkich samorządów / 47 jst podjęło działania informacyjno-promocyjne (np. informacje na stronie www, ogłoszenia na tablicy ogłoszeń jednostki) na rzecz istniejących podmiotów ekonomii społecznej (PES). 2. 5% / 20 jst podjęło działania edukacyjne nt. możliwości podjęcia pracy w lokalnych podmiotach ekonomii społecznej (np. wykłady, seminaria jak założyć spółdzielnię socjalną, korzyści z przystąpienia do centrum integracji społecznej itp.). 3. 7% / 25 jst podjęło działania wspierające (np. organizacja targów, tworzenie sieci porozumień, prowadzenie wykładów, organizacja wizyt studyjnych (JST jako pośrednik, współorganizator, organizator)) na rzecz istniejących podmiotów ekonomii społecznej (PES). 4. 4% / 17 jst podjęło działania rzecznicze dotyczące ekonomii społecznej skierowane do jednostek samorządu terytorialnego lub jednostek podległych (np. poparcie podmiotów ekonomii społecznej w określonej sprawie, występowanie w imieniu podmiotów ekonomii społecznej w określonej sprawie (ubieganie się o lokal na preferencyjnych warunkach itp.). 5. 6% / 24 jst wspierało oddolne inicjatywy (Grupa inicjatywna to sformalizowana lub niesformalizowana grupa osób lub podmiotów, którą łączy wspólny cel: utworzenie dowolnego podmiotu ekonomii społecznej (PES) i która dla realizacji tego celu podejmuje wspólne działania prowadzące do utworzenia PES). 27