KOMISJA NADZORU FINANSOWEGO

Transkrypt

1 KOMISJA NADZORU FINANSOWEGO zastępca Przewochliczącego Wojciech Kwaśrl.iak Warszawa, dnia;l5~ 10/2012 r. DRB/DRB 1I/078/103/8/LRJ20 12 Pan Krzysztof Pietnszl<newicz Prezes Związel{ Banków Polskich J.-<'~w-/ćY <:; /~ / (~r,jc Vve2ecJk/ tla W załączeniu przesyłam projekt Rekomendacji T dotyczqcej doblych praktyk w zakresie zarzqdzania ryzykiem detalicznych ekspozycji kredy/owych, z uprzejmą prośbą O uwagi. JeQl10cześnie informuję, że z podobną prośbą wystąpiliśmy do Prezesa Krajowego Związku Banków Spółdzielczych, Prezesa Narodowego Banku Polskiego oraz wybranych firm audytorskich. Projekt Rekomendacji T został również umieszczony do publicznych konsultacji na stronie internetowej KNF. Dokonana w UKNF analiza postanowień obowiązującej Rekomendacji T wyni.kała z konieczności podjęcia przez nadzór bankowy kroków przeciwdziałających niekorzystnym zjawiskom rynkowym takim, jak postępl!jące ograniczanie przez banki akcji kredytowej w zakresie kredytów detalicznych, przy jednoczesnym wzroście tego typu działalności na nieregulowanym rynku finansowym (tzw. bankowość równoległa- ang. shadow banking). Nadzór przeanalizował praktyki międzynarodowe stosowane w 19 krajach w zakresie stosowania parametru Ot! (relacji wydatków związanych z obslugą zobowiązań kredytowych i innych niż kredytowe zobowiązall. t'inansowych do dochodów klientów detalicznych - ang. debho-income). Opracowany projekt nowelizacji Rekomendacji T ukierunkowany jest na umożliwienie rozwoju aktywności kredytowej sektora bankowego w relacji do podmiotów kredytujących spoza sektora regulowanego, przy jednoczesnym zapewnieniu niezbędnych standardów w zakresie zarządzania ryzykiem detalicznych ekspozycji kredytowych. Dodatkowo, w ramach prac prowadzonych nad Rekomendacją T, UKNF uwzględnił równiez potrzebę uelastycznienia działalności banków w sektorze detalicznych ekspozycj i kredytowych w świetle pojawiającego się spowolnienia gospodarczego Warszawa, PI Powstllliców Warszawy l, tej. (+48 22) , faks (+48 22) ,

2 Podstawowym celem Rekomendacji T jest określenie dobrych praktyk w zakresie zarządzania ryzykiem detalicznych ekspozycji kredytowycb w bankach. Rekomendacja T powinna być pomocna w wypracowaniu przez bank perspektywicznego podejścia do prowadzonej działalności oraz wymogów stabilności i ostrożności w zakresie zarządzania ryzykiem, oraz wrażliwości na zmiany warunków otoczenia. Banki ustalając pułap przyjmowanych do oceny zdolności kredytowej parame;:trów powinny zadbać o ich obiektywny charakter wykazując zasadność przyjęcia ich na danym poziomie poprzez odniesienie do wielkości potwierdzonych w niezależnych analizach i badaniach. Zachowanie wiarygodności oceny powinno wynikać również z możliwości pozyskania przez bank obiektywnych danych, w tym ze źródeł zewnętrznych, pozwalających na weryfikację deklaracji i oświadczell składanych przez kredytobiorcę. Z uwagi na niezwykle istotny charakter poruszanych kwestii w kontekście promowania rozwiązal1 m,in. uelastyczniających zasady oceny zdolności kredytowej w zakresie klientów ubiegających się o detaliczne ekspozycje kredytowe, UKNF proponuje nowe podejście do doboru odpowiednich narzędzi zarządzania ryzykiem. Wśród naj istotniejszych zmian wprowadzonych w projekcie, można wskazać następujące: 1. Oddzielenie Rekomendacji S od Rekomendacji T - rozdzielenie rekomendacji dotyczących rynku detalicznych ekspozycji kredytowych od ekspozycji kredytowych zabezpieczonych hipotecznie. 2. Wyjście naprzeciw formułowanym przez banki postulatom w zakresie podejścia opartego na portfelowym zarządzaniu ryzykiem. 3. Odejście od sztywnych norm dotyczących maksymalnego _poziomu relacji wydatków związanych z obsługą zobowiązajl. kredytowych i innych niż kredytowe zobowiązal1 finansowych do dochodów klientów detalicznych (wskaźnik DtI) - wartość: OtI powilu1a być określona w zatwierdzonej przez radę nadzorczą banku strategii zarządzania ryzykiem prowadzonej działalności. 4. Wprowadzenie możliwości stosowania uproszczonych zasad oceny zdolności kredytowej w odniesieniu do niskokwotowych detalicznych ekspozycji kredytowych, przy spełnieniu określonych w Rekomendacji warunków, w tym odnoszącycll się do jakości zarządzania ryzykiem kredytowym. Należy przy tym wskazać propozycję odejścia od zaświadczenia o dochodach w uproszcz.onych zasadach badania zdolności kredytowej na r.lecz oświadczejl.. 5. Wprowadzenie pojęcia banków istotnie zaangażowanych, wobec których formułowane jest oczekiwanie wypełniania wyższych standardów. 6. Stosowanie Rekomendacji T przez oddziały instytucji kredytowych. Postanowienia Rekomendacji T, które mają na celu zmniejszanie ryzyka, jednocześnie w naturalny 2

3 sposób eliminują zakres swobody kredytowej banków. Wynikająca stąd ich słabsza pozycja konkurencyjna wobec działających na polskim rynku podmiotów z bnnych jurysdykcji, musiałaby nieuchronnie prowadzić do wzrostu ryzyka systemowego, a tym samym byłaby zagrożeniem dla interesów dobra ogólnego jakim jest bezpieczeilstwo i stabilny rozwój krajowego systemu bankowego. 7. Wprowadzenie podziału na 7 częsci, w ramach których należy wyróżnić następujące rekomendacje: 1. Zanąd i rada nlldzorcz~l W zakresie zadań, obowiązków oraz uprawnień zarlądu oraz rady nadzorczej banku, Rekomendacja T została zmodyfikowana w umiarkowanym stopniu. Uproszczono m.in. zasady polityki zarządzania ryzykiem detalicznych ekspozycji kredytowych banku w zakresie monitorowania tego ryzyka. Wprowadzono rekomendację dotyczącą posiadania przez bank zasad polityki oraz procedur w zakresie zabezpieczania detalicznych ekspozycji kredytowych, z uwzględnieniem cykliczności procesów ekonomicznych, zmian zachodzących w samym portfelu detalicznych ekspozycji kredytowych oraz informacji pochodzących z międzybankowych baz danych. 2. Identyfikacja, pomiar i ocena ryzyka detalicznych ekspozycji kredytowych Rozdział ten został istotnie zmodyfikowany w stosunku do obecnie obowiązującej Rekomendacji T. Wśród kluczowych kwestii należy wyodrębnić: Rekomendowanie stosowania analizy ilościowej i jakościowej (elementy analizy jakościowej zostały zaproponowane w Rekomendacji 6.12) w ramach oceny zdolności kredytowej klienta detalicznego (Rekomendacja 6.1.). Proces oceny zdolności kredytowej klienta detalicznego powinien obejmować analizy wszystkich wydatków jak i dochodów, a ich wysokość powinna być potwierdzona z wiarygodnych źródeł (Rekomendacja 6.2. i 6.6.). Stosowanie przez bank uproszczonych zasady oeeny zdolnmici kredytowej, uzależnione jest od określonych w Rekomendacji wartości kredytów i pożyczek oraz długości okresu współpracy klienta z bankiem. Uproszczone zasady oceny zdolności kredytowej oznaczają możliwość stosowania metod statystycznych oraz oświadczeó. klienta o osiąganych dochodach. Możliwość stosowania uproszczonych zasad oceny zdolności kredytowej, okreśjonych w Rekomendacji 7 dotyczy banków spełniających łącznie kryteria odnoszące się do parametrów kapitałowych, norm płynności oraz wyników badania i oceny nadzorczej. Rekomendacja {;o do zasady utrzymuje ostrożne podejście do udzielania kredytów w walucie innej niż waluta w jakiej klient uzyskuje dochody. 3

4 Rekomendacja 10 podkreśla znaczenie aktywnego uczestnictwa oraz korzystania przez banki z baz danych (w tym w szczególności baz międzybankowych). 3. Z~lrLądzanie narzędziami wspierającymi ocenę zdolności kredytowej W rozdziale tym zostały wprowadzone nowe rekomendacje odnoszące się do systemów informacyjnych, baz danych oraz narzędzi analitycznych wspierających pomiar poziomu ryzyka związanego z detalicznymi ekspozycjami kredytowym!. 4. Przcciwdzhllauie/ograniczanie ryzy Im detalicznych ekspozycji kredytowych Banki powinny prz;eprowadzac testy warunków skrajnych badające wpływ czynników z otoczenia wewnętrznego i zewnętrznego banku na ryzyko detalicznych ekspozycji kredytowych (Rekomendacja 14). Wyniki testów warunków skrajnych nalezy brać pod uwagę przy ustalaniu poziomu relacji wydatków związanych z obsługą zobowiązań do dochodów klienta (OtI). W przypadku detalicznych ekspozycji kredytowych oprocentowanych według zmiennej stopy procentowej, testy powiluly być przeprowadzane przy założeniu wzrostu stóp procentowych o 200 punktów bazowych (dotychczasowa Rekomendacja T wskazywała poziom 400 punktu bazowych, lecz dotyczyla także kredytów hipotecznych), a w przypadku walutowych ekspozycji kredytowych przy zatożeniu deprecjacji złotego, w stosunku do poszczególnych walut obcych o większą z dwóch wartości: maksymalna roczna zmiana kursu z ostatnich 5 lat lub 30%. 5. Monitorowanie kredytowych raportowanie w zakresie ryzyka detalicznych ekspozycji Zaleca się stosowanie metod statystycznych do oceny ryzyka portfeli detalicznych ekspozycji kredytowych oraz przeprowadzanie nie rzadziej niż raz w roku testów warunków skrajnych dla tych portfeli, zarówno w przypadku banków istotnie zaangażowanych w detaliczne ekspozycje kredytowe jak też banków, które w ramach uproszczonej oceny zdolności kredytowej klientów detalicznych wykorzystują statystyczne narzędzia różnicujące klientów w zależności od poziomu ryzyka niewykonania zobowiązania. 6. Kontrola wewnętrzna W zakresie obszaru kontroli wewnętrznej została dodana Rekomendacja 18.4, zgodnie z którą system kontroli wewnętrznej powinien zapewnić aby informacja o wyjątkach od przyjętych zasad, obowiązujących procedur, regulacji i limitów lub ich naruszeniu była w odpowiednim czasie przekazywana zarządowi banku. 7. Rel:.lCjez!dientami Obszarowi relacji z klientami została poswlęcona szczególna uwaga. Uwzględnia on wszystkie zapisy z obecnie obowiązującej Rekomendacji T,jednak tylko te dotyczące obszaru

5 związanego z walutowymi detalicznymi ekspozycjami kredytowymi. Wskazano przy tym aby bank dostosowując swoją działalność do Rekomendacji T uwzględniał przepisy prawa, w szczególności ustawy z dnia 11 maja 20II r. o kredycie konsumenckim (ti. Dz. U. z 2011 r. Nr 126, poz. 715 z późno zm.). Została jednocześnie dodana Rekomendacja aby w przypadku klienta ubiegającego się o detaliczną ekspozycję kredytową, bank uzyskiwał od mego pisemne oświadczenie zawierające elementy określone w Rekomendacji. Zakłada się, że Rekomendację T wprowadzi się z dniem l stycznia 2013 L, za wyjątkiem rekomendacji S.l.d, którą wprowadzi się z dniem I stycznia 2014 r. KNF oczekuje, że banki będą się stosować do Rekomendacj i nie później niż w terminie 3 miesięcy od dnia jej wprowadzenia. Zwracam się z uprzejmą pjośbą O przekazanie uwag do przesłanego projektu w terminie do 29 października 2012 r. 5