EGZAMIN MATURALNY Z GEOGRAFII

Transkrypt

1 MGE 2018 Nowiny gazeta codzienna I LO w Dębicy WYPEŁNIA ZDAJĄCY KOD PESEL Miejsce na naklejkę EGZAMIN MATURALNY Z GEOGRAFII POZIOM ROZSZERZONY PRZYKŁADOWY ARKUSZ EGZAMINACYJNY DATA: marzec 2018 r. CZAS PRACY: 180 minut LICZBA PUNKTÓW DO UZYSKANIA: 60 Instrukcja dla zdającego 1. Sprawdź, czy arkusz zawiera 20 stron (zadania ) oraz barwną mapę topograficzną. Ewentualny brak zgłoś przewodniczącemu zespołu nadzorującego egzamin. 2. Odpowiedzi zapisz w miejscu na to przeznaczonym przy każdym zadaniu. 3. Pisz czytelnie. Używaj długopisu albo pióra tylko z czarnym tuszem/atramentem. 4. Nie używaj korektora, a błędne zapisy wyraźnie przekreśl. 5. Pamiętaj, że zapisy w brudnopisie nie będą oceniane. 6. Podczas egzaminu możesz korzystać z linijki, lupy i kalkulatora prostego. 7. Mapę możesz oderwać, ale po zakończeniu pracy włóż ją do arkusza egzaminacyjnego. 8. Nie wpisuj żadnych znaków w części przeznaczonej dla egzaminatora. Uwagi autora: Prezentowany arkusz różni się trochę od tego, jaki otrzymasz na egzaminie maturalnym. Mapa i barwne materiały źródłowe na egzaminie będą tworzyły oddzielny załącznik. Mam nadzieję, że dzięki trudowi, jaki włożysz w rozwiązanie tego arkusza prawdziwy egzamin maturalny będzie łatwiejszy do rozwiązania. MGE 2018

2 MATURA Z NOWINAMI ARKUSZ MATURALNY Z GEOGRAFII Zadania 1. do 8. wykonaj wykorzystując barwną mapę topograficzną. Zadanie 1. /0-1p./ Podaj dwie różnice miedzy elementami środowiska przyrodniczego odróżniające pola 1. od pola Zadanie 2. /0-1p./ Symbolom fotografii przyporządkuj miejsca lokalizacji przedstawionych na nich obiektów na mapie literami: D, E i F Fot. Dolina Ostrej fot. R. Cacała Strona 2 z 20

3 Zadanie 3. /0-1p./ Wyciągnij prawidłowość dotyczącą wpływu ukształtowania terenu na miąższość poziomu aeracji w dorzeczu Ostrej. Rys Profil terenu między punktami AB studnia A studnia C studnia B wysokość słupa wody w studni w m głębokość zalegania zwierciadła wód podziemnych w m Rys. 10.Głębokość studni i głębokość zalegania wód podziemnych Zadanie 4. /0-2p./ Oblicz spadek stoku między korytem Ostrej a punktem B. Do pomiaru wykorzystaj fragment linii AB z mapy. Przyjmij, że koryto rzeki znajduje się na wysokości 235 m n.p.m. Wynik podaj w. Strona 3 z 20

4 Zadanie 5. /0-1p./ Wskaż wartość azymutu geograficznego, jaki musi obrać turysta znajdujący się w punkcie A, który zamierza dojść do punktu B. a) 35 b) 45 c) 145 d) 235 Zadanie 6. /0-1p./ Połącz linią odcinek drogi z elementem ukształtowania terenu, który ona wykorzystuje. droga Wolica Trzecia - Kawęczyn wierzchowina droga Połomia Głobikowa - Kamieniec dno doliny droga Latoszyn - Braciejowa stok Zadanie 7. /0-3p./ Zimą i wiosną w dorzeczu Ostrej obserwuje się zjawisko inwersji termicznej. a) Wyjaśnij na czym polega zjawisko inwersji. b) Wyjaśnij czym zjawisko to jest spowodowane. c) Podaj przykład wpływu tego zjawiska wiosną na gospodarkę człowieka. Strona 4 z 20

5 Zadanie 8. /0-2p./ Oceń zdania wstawiając znak X w odpowiedniej komórce tabeli. Lp. Zdanie Ocena Prawda fałsz 1. Dnia 23 września w Stasiówce dzień dłuższy jest niż w Latoszynie. 2. W miejscowościach zaznaczonych na mapie, Gwiazdę Polarną można obserwować po północnej stronie nieba, na wysokości równej szerokości geograficznej danego punktu (±1 ). 3. Dnia 21 marca Słońce wcześniej góruje w Grabówce niż w Stasiówce, ponieważ Ziemia obraca się z zachodu na wschód. 4. Dnia 22 czerwca noc trwa dłużej w Kawęczynie niż w Gębiczynie. 5. Dnia 22 grudnia moment górowania Słońce można obserwować wyżej nad horyzontem w Kawęczynie niż w Gębiczynie. Zadanie 9. /0-2p./ Dnia r. samolot wystartował z Warszawy (21 E) o godzinie 14:00 czasu urzędowego. Po 10 godzinach Loto samolot wylądował w Chicago (88 W). Która godzina czasu strefowego i miejscowego była w Chicago w chwili lądowania samolotu z Warszawy. Zapisz swoje obliczenia ( lub ewentualne wyjaśnienia). Strona 5 z 20

6 Materiał źródłowy do zadań 10. do 17. A Zadanie 10. /0-1p./ Literami K, L, M zaznaczono płyty litosfery znajdujące się na terenie Afryki. Podaj nazwy własne przynajmniej dwóch z nich. Obok nazwy wskaż symbol, którym zaznaczono ją na mapie... Strona 6 z 20

7 Zadanie 11. /0-1p./ Dokończ zdanie zakreślając symbole właściwych odpowiedzi. Zaznaczona na mapie granica między płytąmi K i L to strefa: 1. kolizji, jej występowaniu towarzyszą: a) wulkany tarczowe, słabe trzęsienia ziemi. 2. ryftu kontynentalnego, b) trzęsienia ziemi, obrywy skalne, osuwiska. 3. subdukcji, c) trzęsienia ziemi, powstawanie rzeźby zrębowej, wybuchy wulkanów stożkowych. Zadanie 12. /0-2p./ Do symbolu stacji z mapy dobierz numer wykresu. Strona 7 z 20

8 Zadanie 13. /0-1p./ Do symbolu stacji dobierz nazwę prądu morskiego wpływającego na przebieg w niej średnich miesięcznych temperatur powietrza i opadów. Prądy morskie: Benguelski, Gwinejski, Kanaryjski, Mozambicki, Somalijski D - E -. Zadanie 14. /0-1p./ Wykaż zależność między temperaturą i opadami w stacji z wykresu 1. Zadanie 15. /0-1p./ Do linii na mapie oznaczającej pasaty dorysuj strzałki, tak aby wskazywały kierunek wiania oraz podpisz ośrodki baryczne, których skutkiem jest występowanie pasatów. Ośrodki baryczne zaznaczono na mapie prostokątami 1., 2., i 3. Zadanie 16. /0-2p./ Do symboli stacji klimatycznych zaznaczonych na mapie dobierz nazwy gleb strefowych i nazwy naturalnych formacji roślinnych. Gleby strefowe: czarnoziemy, czerwonoziemy, gleby cynamonowe, (żółtoziemy), szaroziemy (brak gleb); gleby laterytowe Formacje roślinne: las równikowy, makia, roślinność pustyń, sawanna, step. Symbol stacji na mapie A B C D Gleby strefowe Naturalna szata roślinna Strona 8 z 20

9 Zadanie 17. /0-2p./ Na mapie zaznaczono dwa okręgi surowcowe. Do symbolu okręgu dobierz jego nazwę oraz dopisz nazwy państw, na terenie których się znajdują. Nazwy okręgów : Damodar, Minas Gerais, Shaba-Copperbelt, Witwatersrand. Lp. Eksploatowane surowce Symbol na mapie 1. węgiel kamienny, rudy żelaza, rudy manganu, rudy chromu, złoto, platyna 2. rudy miedzi, rudy cyny, rudy kobaltu, rudy uranu, złoto Nazwa okręgu Nazwa państwa, na terenie którego okręg znajduje się Zadanie 18. /0-2p./ A C B D E F Na mapie liniami połączono obszary, na których występują jednakowe typy gleb. Do nazwy typów gleb przyporządkuj symbole linii, które je łączą na mapie. Lp. Typ gleby Symbol na mapie 1. czarnoziemy 2. czarne ziemie 3. gleby bielicowe 4. gleby brunatne 5. mady 6. rędziny Strona 9 z 20

10 Zadanie 19. /0-3p./ Fot. Panska Skała Czechy fot. T. Kozioł Fotografia przedstawia nek wulkaniczny (pozostałości skał powstałych z lawy, która zastygła w kraterze wulkanu). a) Wskaż nazwę skały, która buduje formę. a) granit b) piaskowiec c) węgiel d) bazalt b) Wyjaśnij, dlaczego stożek wulkaniczny nie przetrwał do czasów współczesnych... c) Wskaż grupę skał, które są charakterystyczne dla budowy stożka wulkanicznego: a) granity, gnejsy, łupki krystaliczne, b) tufity, pumeksy, bazalty, porfiry, c) węgiel kamienny, węgiel brunatny, żwiry, iłowce, d) wapienie, gipsy, sól kamienna, piaskowce. Strona 10 z 20

11 Zadanie 20. /0-3p./ 2000 rok 2016 rok mężczyźni kobiety mężczyźni kobiety Rys. Struktura płci i wieku ludności Polski Źródło: Rysunki przedstawiają piramidy wieku ludności Polski dla lat 2000 i a) Podaj dwie zmiany w strukturze wieku ludności Polski, które zaszły w latach b) Podaj dwie przyczyny zmian w strukturze wieku ludności Polski, które zaszły w latach c) Podaj dwie konsekwencje demograficzne, społeczne lub gospodarcze zmian w strukturze demograficznej, jakie wystąpią w Polsce za 15 lat Strona 11 z 20

12 Zadania 21. i 22. rozwiąż korzystając z poniższej mapy. B A C D E F Zadanie 21./0-2p./ Do symboli państw zaznaczonych na mapie dopisz nazwę państwa i dominujące w nim wyznanie. Wyznania dobierz spośród poniższych: buddyzm, hinduizm, islam, judaizm, katolicyzm, prawosławie, protestantyzm. Symbol na mapie Nazwa państwa Nazwa dominującego wyznania A. Izrael B. C. D. E. F. Strona 12 z 20

13 Zadanie 22. /0-2p./ Na terenie Izraela występuje konflikt. a) Podaj narodowość i wyznanie strony, która nie godzi się z istniejącym obecnie stanem. Narodowość: Wyznanie: b) Podaj dwie konsekwencje konfliktu, dla strony, która chce zmienić istniejący obecnie ład Zadanie 23. /0-2p./ Wyjaśnij pojęcie parapaństwo. Podaj dwa przykłady parapaństw z terenu Azji. Zadanie 24. /0-2p./ Korzystając z poniższej tabeli oblicz współczynniki feminizacji dla Kazachstanu. Zapisz swoje wyliczenia. Tab. Wybrane cechy ludności Kazachstanu w 2014 roku Wyszczególnienie Liczba ludności ogółem w tys. Liczba mężczyzn w tys. Liczba ludności mieszkającej na wsi w tys. Kazachstan Źródło: Rocznik Statystyki Międzynarodowej ZWS Warszawa 2015 (T.A.1.5., T.1.3.) Strona 13 z 20

14 Zadania 25. i 26. rozwiąż wykorzystując poniższe wykresy pozostałe kukurydza na zielonkę rzepak buraki cukrowe ziemniaki kukurydza na ziarno pszenżyto owies jęczmień żyto pszenica rok 2015 rok Rys. Struktura zasiewów w Polsce w tys. ha 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 18,3 25,9 5,2 2,9 8,8 4,9 2,6 1,7 2,7 5,3 6,2 3 10,7 14,1 4,8 4,8 9,9 9,2 10,2 6,7 19,8 22,3 pozostałe kukurydza na zielonkę rzepak buraki cukrowe ziemniaki kukurydza na ziarno pszenżyto owies jęczmień żyto pszenica 0% 2005 rok 2015 rok Rys. % udział w strukturze zasiewów wybranych roślin uprawnych Strona 14 z 20

15 Zadanie 25. /0-2p./ a) Wyciągnij wniosek dotyczący zmian powierzchni zasiewów w Polsce ogółem w latach b) Podaj przyczynę zmian powierzchni zasiewów ogółem w Polsce. c) Podaj nazwę zboża, które zajmuje największą powierzchnię upraw. d) Wskaż roślinę, której udział w powierzchni zasiewów cechował się najwyższą dynamiką wzrostu. Zadanie 26. /0-2p./ Dla roślin zamieszczonych w tabeli podaj przyczynę zmian jej udziału w strukturze zasiewów. Dla każdej z roślin podaj inny czynnik, który spowodował zmiany jej udziału. Roślina Przyczyna zmian w strukturze zasiewów żyto burak cukrowy ziemniak Strona 15 z 20

16 Zadania 27. do 29. rozwiąż korzystając z poniższej mapy. X Zadanie 27. /0-3p./ Na mapie literą X zaznaczono miejsce, gdzie w przyszłości ma kanał łączący Zalew Wiślany z Morzem Bałtyckim. Połączenie odciętej części lądu z pozostałym obszarem Polski ma odbywać się przy pomocy mostu zwodzonego. a) Podaj dwie zmiany, które zajdą w środowisku przyrodniczym wód zalewu b) Podaj dwie korzyści dla Polski, które wynikną z tej inwestycji c) Wyjaśnij, używając dwóch argumentów, dlaczego mieszkańcy osiedli znajdujących się na mierzei protestują przeciwko tej inwestycji Strona 16 z 20

17 Zadanie 28. /0-1p./ Wskaż symbol literowy, którym zaznaczono morze terytorialne Polski. Zadanie 29. /0-1p./ Zakreśl symbole zdań, które dotyczą wód wyłącznej strefy ekonomicznej Polski. a) Na mapie zaznaczone są symbolem C. b) Jest to pas wód o szerokości 12 mil morskich (22,2 km). c) Wody te należą do terytorium Polski. d) Na wodach tych Polska może łowić ryby, badać i eksploatować dno morskie, budować sztuczne wyspy i instalacje. e) Inne państwa posiadają prawo do swobodnego przepływu i przelotu nad nimi oraz układania kabli i rurociągów na ich dnie. f) Na wodach tych obowiązuje prawodawstwo Polskie. Zadanie 30. /0-3p./ Tab. Praca transportu lotniczego w wybranych państwach Europy Kraj przewozy ładunków przewozy pasażerów w tys. w mln t km Białoruś 1,2 1,3 282,0 2057,0 Niemcy 7722,0 6986, , ,0 Polska 106,0 190,0 4637,0 8779,0 Ukraina 39,3 40,1 2513,0 5680,0 Włochy 1365,0 1092, , ,0 Źródło: Rocznik Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej 2017, ZWS 2017, Warszawa, s.863. a) Na podstawie danych tabeli wyciągnij wniosek dotyczący dynamiki przewozu pasażerów w państwach przedstawionych w tabeli. b) Podaj nazwę państwa, które w latach cechowała największa dynamika wzrostu towarów transportem lotniczym. c) Podaj nazwę państwa, które w okresie zanotowało największy wzrost liczby przewożonych pasażerów transportem lotniczym. Strona 17 z 20

18 Zadanie 31. /0-2p./ C A B D E F Na mapie zaznaczono wybrane zespoły miejskie liczące powyżej mieszkańców. Do symbolu literowego miasta dopisz jego nazwę. A - B -.. C -. D - E -.. F -. Zadanie 32. /0-2p./ Oceń zdania wstawiając znak X w odpowiedniej komórce tabeli. Lp. Zdanie Ocena 1. Zjawisko nadurbanizacji występuje w państwach słabo rozwiniętych gospodarczo, które posiadają wysoki wskaźnik urbanizacji np. Wenezuela, Libia. 2. Do zjawiska nadurbanizacji dochodzi w procesie suburbanizacji. 3. Zjawisko dezurbanizacji polega na spadku liczby ludności miasta ludność przenosi się na tereny podmiejskie, zjawisko to występuje w Polsce. 4. Obecnie proces suburbanizacji występuje w Indiach i Pakistanie. 5. W czasie procesu suburbanizacji roczny wzrost liczby ludności miast przekracza 2%. 6. Reurbanizacja to proces wzrostu liczby ludności centrum miasta, zachodzi bezpośrednio po fazie suburbanizacji. prawda fałsz Strona 18 z 20

19 Zadanie 33. /0-2p./ Tytułom kartogramów przyporządkuj ich symbole. Lp. Tytuł kartogramu Symbol literowy 1. Gęstość zaludnienia w Polsce w 2015 roku (osoby/km 2 ) 2. % ludności miejskiej w 2015 roku 3. % udział lasów w powierzchni Polski w 2015 roku 4. Linie kolejowe w Polsce w 2015 roku w km/100 km 2 5. Udział zatrudnionych w rolnictwie, leśnictwie i rybołówstwie w % pracujących 6. Średnia powierzchnia gospodarstw rolnych w ha ogółem w 2013 roku Strona 19 z 20

20 Zadanie 34. /0-1p./ 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% maszyny i urządzenia produkty przetwórstwa przemysłowego paliwa, smary, materiały pochodne surowce z wyjątkiem paliw towary rolno-spożywcze 10% 0% Australia Brazylia Chiny Japonia Niemcy Polska Rosja Rys. Struktura eksportu wybranych państw w 2016 roku Źródło: opracowanie własne na podstawie: Rocznik Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej 2017, ZWS 2017, Warszawa, s Wskaż nazwę państwa, które ma najmniej korzystną strukturę eksportu. Swoją odpowiedź uzasadnij podając dwa argumenty. Państwo:. Argumenty: Brudnopis: Strona 20 z 20