MIEJSKI OŚRODEK DOSKONALENIA NAUCZYCIELI w KONINIE. ul. Szymanowskiego 5, Konin tel./fax

Transkrypt

1 MIEJSKI OŚRODEK DOSKONALENIA NAUCZYCIELI w KONINIE ul. Szymanowskiego 5, Konin tel./fax sekretariat@modn.konin.pl

2 Kuratorium Oświaty w Poznaniu Warunki i sposoby realizacji podstawy programowej kształcenia ogólnego dla liceum ogólnokształcącego, technikum i branżowej szkoły II stopnia z języka polskiego, języka obcego nowożytnego, historii, wiedzy o społeczeństwie i etyki z uwzględnieniem kształcenia kompetencji kluczowych Małgorzata Ptak doradca metodyczny MODN w Koninie

3 Cele szkolenia Podniesienie kompetencji nauczycieli uczących języka polskiego, języka obcego nowożytnego, historii, wiedzy o społeczeństwie i etyki w roku szkolnym 2018/2019 oraz w kolejnych latach w liceum ogólnokształcącym, technikum i przyszłej branżowej szkole II stopnia w zakresie nowej podstawy programowej kształcenia ogólnego. Przygotowanie nauczycieli do wspierania szkoły we wprowadzaniu zmian.

4 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ z dnia 30 stycznia 2018 r. w sprawie podstawy programowej kształcenia ogólnego dla liceum ogólnokształcącego, technikum oraz branżowej szkoły II stopnia Rozporządzenie weszło w życie z dniem 1 września 2018 r. (Dz. U. z 2018 r. poz. 467)

5 Struktura podstawy programowej i wnioski wynikające z jej analizy

6 Załączniki nr 1, nr 2 i nr 3 1. Część wstępna (ogólna, ponadprzedmiotowa) 2. Część przedmiotowa

7 Część ogólna zawiera Cele kształcenia Umiejętności zdobywane przez ucznia Zadania szkoły Wykaz przedmiotów nauczanych w zakresie podstawowym i rozszerzonym Warunki do nabywania wiedzy i umiejętności

8 Część ogólna Kształcenie ogólne w szkole ponadpodstawowej stanowi fundament umożliwiający zdobycie zróżnicowanych kwalifikacji zawodowych, ich doskonalenie i modyfikowanie, otwierając proces uczenia się przez całe życie.

9 Część ogólna Kształcenie ogólne w branżowej szkole II stopnia stanowi kontynuację kształcenia ogólnego w branżowej szkole I stopnia.

10 Celem kształcenia ogólnego jest: 1) traktowanie uporządkowanej, systematycznej wiedzy jako podstawy kształtowania umiejętności; 2) doskonalenie umiejętności myślowojęzykowych, takich jak: czytanie ze zrozumieniem, pisanie twórcze, formułowanie pytań i problemów, posługiwanie się kryteriami, uzasadnianie, wyjaśnianie, klasyfikowanie, wnioskowanie, definiowanie, posługiwanie się przykładami itp.;

11 Celem kształcenia ogólnego jest: 3) rozwijanie osobistych zainteresowań ucznia i integrowanie wiedzy przedmiotowej z różnych dyscyplin; 4) zdobywanie umiejętności formułowania samodzielnych i przemyślanych sądów, uzasadniania własnych i cudzych sądów w procesie dialogu we wspólnocie dociekającej;

12 Celem kształcenia ogólnego jest: 5) łączenie zdolności krytycznego i logicznego myślenia z umiejętnościami wyobrażeniowotwórczymi; 6) rozwijanie wrażliwości społecznej, moralnej i estetycznej;

13 Celem kształcenia ogólnego jest: 7) rozwijanie narzędzi myślowych umożliwiających uczniom obcowanie z kulturą i jej rozumienie; 8) rozwijanie u uczniów szacunku dla wiedzy, wyrabianie pasji poznawania świata i zachęcanie do praktycznego zastosowania zdobytych wiadomości.

14 Kompetencje kluczowe europejskie ramy odniesienia Kompetencje są definiowane jako połączenie wiedzy, umiejętności i postaw. a) wiedza składa się z faktów i liczb, koncepcji, idei i teorii, które są już ugruntowane i pomagają zrozumieć określoną dziedzinę lub zagadnienie; b) umiejętności definiuje się jako zdolność i możliwość realizacji procesów i korzystania z istniejącej wiedzy do osiągania wyników; c) postawy opisują usposobienie i sposoby myślenia służące działaniu lub reagowaniu na idee, osoby lub sytuacje.

15 Kompetencje kluczowe Kompetencje kluczowe to te, których wszystkie osoby potrzebują do samorealizacji i rozwoju osobistego, uzyskania szans na zatrudnienie, włączenia społecznego i aktywnego obywatelstwa. Rozwija się je w perspektywie uczenia się przez całe życie [ ] za pomocą uczenia się formalnego, pozaformalnego i nieformalnego. Wszystkie kompetencje kluczowe uważa się za jednakowo ważne.

16 8 kompetencji kluczowych kompetencje w zakresie czytania i pisania; kompetencje językowe; kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii; kompetencje cyfrowe; kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie uczenia się; kompetencje obywatelskie; kompetencje w zakresie przedsiębiorczości; kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.

17 Umiejętności, postawy najbardziej pożądane u pracowników Rozwiązywanie złożonych problemów. Krytyczne myślenie. Kreatywność. Zarządzanie ludźmi. Współpraca z innymi.

18 Umiejętności, postawy najbardziej pożądane u pracowników Inteligencja emocjonalna. Umiejętność oceniania i podejmowania decyzji. Zorientowanie na usługi. Umiejętność negocjowania. Elastyczność poznawcza. Źródło: Zofia Teodorowska, Złota dziesiątka umiejętności przyszłości, Forum Nauczycieli nr 2/2018 RODN WOM w Katowicach; na podst. raportuthe Future of Jobs (Światowe Forum Ekonomii w Davos 2016 r.)

19 Najważniejsze umiejętności 1) myślenie rozumiane jako złożony proces umysłowy, polegający na tworzeniu nowych reprezentacji za pomocą transformacji dostępnych informacji, obejmującej interakcję wielu operacji umysłowych: wnioskowanie, abstrahowanie, rozumowanie, wyobrażanie sobie, sądzenie, rozwiązywanie problemów, twórczość.

20 Najważniejsze umiejętności Rozwijanie następujących typów myślenia: analitycznego, syntetycznego, logicznego, komputacyjnego, przyczynowo-skutkowego, kreatywnego, abstrakcyjnego. Synteza myślenia percepcyjnego i myślenia pojęciowego stanowi podstawę wszechstronnego rozwoju ucznia.

21 Najważniejsze umiejętności 2) czytanie umiejętność łącząca zarówno rozumienie sensów, jak i znaczeń symbolicznych wypowiedzi; kluczowa umiejętność lingwistyczna i psychologiczna prowadząca do rozwoju osobowego, aktywnego uczestnictwa we wspólnocie, przekazywania doświadczeń między pokoleniami;

22 Najważniejsze umiejętności 3) umiejętność komunikowania się w języku ojczystym i w językach obcych, zarówno w mowie, jak i w piśmie, to podstawowa umiejętność społeczna, której podstawą jest znajomość norm językowych oraz tworzenie podstaw porozumienia się w różnych sytuacjach komunikacyjnych;

23 Najważniejsze umiejętności 4) kreatywne rozwiązywanie problemów z różnych dziedzin ze świadomym wykorzystaniem metod i narzędzi wywodzących się z informatyki, w tym programowanie; 5) umiejętność sprawnego posługiwania się nowoczesnymi technologiami informacyjnokomunikacyjnymi, w tym dbałość o poszanowanie praw autorskich i bezpieczne poruszanie się w cyberprzestrzeni;

24 Najważniejsze umiejętności 6) umiejętność samodzielnego docierania do informacji, dokonywania ich selekcji, syntezy oraz wartościowania, rzetelnego korzystania ze źródeł; 7) nabywanie nawyków systematycznego uczenia się, porządkowania zdobytej wiedzy i jej pogłębiania; 8) umiejętność współpracy w grupie i podejmowania działań indywidualnych.

25 Najważniejsze umiejętności a obowiązki nauczyciela Wspomaganie uczniów oraz dbałość o rozwój umiejętności należą do obowiązków każdego nauczyciela.

26 Zadania szkoły i nauczycieli Zadania wychowawcze. Zadania profilaktyczne. Zadania opiekuńcze (odpowiednio do istniejących potrzeb).

27 Zadania szkoły i nauczycieli Poświęcanie dużo uwagi edukacji medialnej. Dostosowanie nauczania języków obcych do poziomu przygotowania ucznia, które uzyskał na wcześniejszych etapach edukacyjnych. Edukacja zdrowotna. Kształtowanie postaw sprzyjających rozwojowi indywidualnemu i społecznemu, w tym kształtowanie postawy obywatelskiej, poszanowanie tradycji i kultury własnej oraz innych.

28 Postawy sprzyjające rozwojowi indywidualnemu i społecznemu: uczciwość, wiarygodność, odpowiedzialność, wytrwałość, poczucie własnej wartości, szacunek dla innych ludzi, ciekawość poznawcza, kreatywność, przedsiębiorczość, kultura osobista, gotowość do uczestnictwa w kulturze, podejmowania inicjatyw oraz do pracy zespołowej.

29 Zadania szkoły i nauczycieli Wzmacnianie poczucia tożsamości narodowej, etnicznej i regionalnej, przywiązania do historii i tradycji narodowych. Przygotowanie i zachęcanie uczniów do podejmowania działań na rzecz środowiska szkolnego i lokalnego, w tym do angażowania się w wolontariat.

30 Wolontariat w szkole art. 1 pkt 12, art. 68 ust. 1 pkt 9, art. 85 ust. 6 i 7, art. 98 ust. 1 pkt 21 Ustawy Prawo oświatowe kształtowanie u uczniów postaw prospołecznych, w tym poprzez możliwość udziału w działaniach z zakresu wolontariatu, sprzyjających aktywnemu uczestnictwu w życiu społecznym zapewnienie przez dyrektora warunków do działania w szkole wolontariuszy możliwość podejmowania wolontariatu przez samorząd uczniowski (w porozumieniu z dyrektorem)

31 Zadania szkoły i nauczycieli Kształtowanie szacunku dla środowiska przyrodniczego, motywowanie do działań na rzecz ochrony środowiska oraz rozwijanie zainteresowania ekologią. Umożliwienie nabywania kompetencji w zakresie komunikacji i współpracy w grupie, w tym w środowiskach wirtualnych, udziału w projektach zespołowych lub indywidualnych oraz organizacji i zarządzania projektami.

32 Zadania szkoły i nauczycieli Kształtowanie umiejętności podejmowania ważnych decyzji, wynikających ze strategii uczenia się przez całe życie wybór szkoły, kierunku studiów, specjalizacji zawodowej; podnoszenie lub poszerzanie kwalifikacji, zmiana zawodu.

33 Ukierunkowanie procesu wychowawczego na wartości Wychowanie Podmiotowe traktowanie ucznia Wartości Właściwe wybory i decyzje

34 Zadania szkoły i nauczycieli Podejmowanie działań związanych z miejscami ważnymi dla pamięci narodowej, formami upamiętniania postaci i wydarzeń z przeszłości, najważniejszymi świętami narodowymi i symbolami państwowymi. (LO i T)

35 Rola biblioteki szkolnej Biblioteka: 1. wspomaga realizację celów, 2. powinna dysponować aktualnymi zbiorami, zarówno w postaci księgozbioru, jak i w postaci zasobów multimedialnych. Nauczyciele wszystkich przedmiotów: 1. powinni odwoływać się do zasobów biblioteki szkolnej, 2. współpracować z nauczycielami bibliotekarzami w celu wszechstronnego przygotowania uczniów do samokształcenia i świadomego wyszukiwania, selekcjonowania i wykorzystywania informacji.

36 Warunki do nabywania wiedzy i umiejętności Każda sala lekcyjna powinna mieć dostęp do internetu. Uczniowie i nauczyciele powinni mieć zapewniony dostęp do pracowni stacjonarnej lub mobilnej, możliwość korzystania z własnego sprzętu. Wszystkie pracownie powinny być wyposażone w monitor interaktywny lub zestaw: komputer, projektor, tablica interaktywna lub ekran.

37 Działalność edukacyjna szkoły określona jest przez: 1. Szkolny zestaw programów nauczania, który uwzględniając wymiar wychowawczy, obejmuje całą działalność szkoły z punktu widzenia dydaktycznego; 2. Program wychowawczo-profilaktyczny szkoły, obejmujący wszystkie treści i działania o charakterze wychowawczym i profilaktycznym. Stanową one spójną całość i muszą uwzględniać wszystkie wymagania opisane w podstawie programowej.

38 Programy nauczania nie mają statusu ministerialnych, pozostają w gestii i kompetencji szkoły, mogą być w określonych granicach wyrazem autonomii szkoły i twórczych działań nauczycieli. Programy tworzone w szkole nie powinny powstawać zupełnie niezależnie od pozostałych, realizowanych przez innych nauczycieli, w tym programu profilaktyczno-wychowawczego szkoły oraz winny być zgodne z misją i wizją szkoły.

39 Zindywidualizowane wspomaganie rozwoju ucznia Szkoła i nauczyciele zobowiązani są do podejmowania działań mających na celu zindywidualizowane wspomaganie rozwoju każdego ucznia stosownie do jego potrzeb i możliwości.

40 Zindywidualizowane wspomaganie rozwoju ucznia Uczniom ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi nauczanie dostosowuje się do ich możliwości psychofizycznych i tempa uczenia się. (BS II) Uczniom z niepełnosprawnościami szkoła zapewnia optymalne warunki; indywidualizacja nauczania powinna tu wynikać z rozpoznania potencjału uczniów (motywować i umożliwiać osiągnięcie sukcesu). (LO i T)

41 Zmiany w szkole Wszelkie zmiany w szkole muszą się ściśle wiązać z jej głównym celem uczeniem się i rozwojem uczniów. 41

42 Kluczowe założenia reformy ujęte w podstawie programowej położenie większego nacisku na kształcenie kompetencji kluczowych; wzmocnienie efektywności nauczania języka ojczystego przez wprowadzanie uczniów w tradycję kulturowo-literacką, która ma służyć zakorzenieniu w przeszłości, wykształceniu poczucia tożsamości i ciągłości kultury;

43 Kluczowe założenia reformy ujęte w podstawie programowej wzmocnienie efektywności kształcenia w zakresie języków obcych nowożytnych poprzez stworzenie systemu dającego szansę uczniom na nieprzerwaną i systematyczną naukę języka obcego, naukę drugiego języka obcego, jak również możliwość kształcenia dwujęzycznego; powrót do realizowania w całym cyklu kształcenia przez wszystkich uczniów historii, z uwzględnieniem szerokiego kontekstu uwarunkowań wewnętrznych i międzynarodowych;

44 Kluczowe założenia reformy ujęte w podstawie programowej rozwijania wśród uczniów przedsiębiorczości i kreatywności oraz kształtowania umiejętności sprawnego posługiwania się technologiami informacyjno-komunikacyjnymi nie tylko w procesie kształcenia, lecz również w codziennym życiu, czemu będzie służyć szersze uwzględnienie w podstawie programowej wszystkich przedmiotów technologii informacyjno-komunikacyjnych oraz wprowadzenie powszechnej nauki programowania;

45 Kluczowe założenia reformy ujęte w podstawie programowej rozwijania wiedzy i umiejętności w zakresie nauk matematyczno-przyrodniczych przez wyodrębnienie nauczania biologii, chemii, fizyki i geografii już na II etapie edukacyjnym z kontynuacją na III etapie edukacyjnym; powrót do spiralnego (przyrostowego) układu treści nauczania/wymagań edukacyjnych umożliwiającego powtarzanie, utrwalanie i poszerzanie materiału na kolejnych, wyższych etapach nauczania;

46 Kluczowe założenia reformy ujęte w podstawie programowej zastąpienie idei integracji przedmiotowej korelacją przedmiotową (w ramach przedmiotów humanistycznych oraz przedmiotów przyrodniczych i ścisłych).

47 Podstawy programowe poszczególnych przedmiotów Cele kształcenia wymagania ogólne. Treści nauczania wymagania szczegółowe. Warunki i sposób realizacji.

48 Cele kształcenia a treści nauczania Cele kształcenia zawarte w części ogólnej podstawy programowej mają ścisły związek z celami kształcenia danego przedmiotu, a te z kolei przekładają się na konkretne treści nauczania.

49 Cele kształcenia, treści a warunki i sposób realizacji Warunki i sposób realizacji zapisane w podstawie programowej dla poszczególnych przedmiotów są powiązane z zapisami w części ogólnej. Ich spełnienie ma wpływ na efektywność procesu uczenia się uczniów.

50 Cele kształcenia część ogólna Rozwijanie wrażliwości społecznej, moralnej i estetycznej. Cele kształcenia język polski Budowanie systemu wartości na fundamencie prawdy, dobra i piękna oraz szacunku dla człowieka. Treści nauczania Uczeń rozpoznaje tematykę i problematykę poznanych tekstów oraz jej związek ze [ ] zjawiskami społecznymi, historycznymi, egzystencjalnymi i estetycznymi; poddaje je refleksji; (np. Inny świat, Rok 1984)

51 Warunki i sposób realizacji Integracja kształcenia językowego i literackiego jest warunkiem koniecznym [ ] rozwija skutecznie świadomość wartości, które opisuje język [ ]. Kształcenie językowe stanowi zatem istotny element budowania własnego systemu wartości, którego podstawą są prawda, dobro i piękno oraz szacunek dla drugiego człowieka.

52 Język obcy nowożytny (BS II) Cele kształcenia: Uczeń uczestniczy w rozmowie i reaguje ustnie w typowych, również w miarę złożonych sytuacjach oraz reaguje w formie prostego tekstu pisanego w typowych sytuacjach, w tym związanych z komunikowaniem się w środowisku pracy [ ] Treści nauczania: uczeń wyraża uczucia i emocje (np. radość, smutek, niezadowolenie, złość, zdziwienie, nadzieję, obawę, współczucie).

53 Wiedza o społeczeństwie (BS II) Cele kształcenia: diagnozuje problemy społeczno-polityczne i ma umiejętność oceny wybranych rozwiązań tych problemów. Treści nauczania: uczeń wykazuje różnice w przestrzeganiu praw człowieka w państwie demokratycznym i niedemokratycznym; przedstawia problem łamania praw człowieka w wybranym państwie niedemokratycznym.

54 Etyka (BS II) Cele kształcenia: Rozwijanie wrażliwości moralnej. Treści nauczania: uczeń objaśnia pojęcia: dobro i zło, wartość, godność, prawda, wolność, odpowiedzialność oraz rozważa rolę tych pojęć w etyce.

55 Historia (LO i T) Cele kształcenia: uczeń ugruntowuje potrzebę poznawania przeszłości dla rozumienia współczesnych mechanizmów społecznych i kulturowych. Treści nauczania: analizuje cywilizacyjne i kulturowe następstwa wojny; ocenia straty wojenne, wylicza społeczne i gospodarcze następstwa wojny.

56 Bibliografia Gribble D., Edukacja w wolności: w poszukiwaniu idealnego systemu kształcenia, Oficyna Wydawnicza Impuls, Gromiec L., Monitorowanie realizacji podstawy programowej na poszczególnych etapach edukacyjnych, Oficyna Prawa Oświatowego, Indywidualizacja w nauczaniu, Sajdak A. [w:] Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku, T. 2, Wydawnictwo Akademickie Żak, Janowski A., Nauczanie w praktyce t. 1. i 2., ORE, Pedagogika wobec problemów wychowania końca XX wieku, red. Kozioł E., Kobyłecka E., Wyd. PWSP im. T. Kotarbińskiego, 2000.