Kompetencje kluczowe gimnazjalistów w świetle wyników egzaminu gimnazjalnego w 2012 i 2013 roku

Transkrypt

1 Barbara Przychodzeń Wydział Badań i Analiz Kompetencje kluczowe gimnazjalistów w świetle wyników egzaminu gimnazjalnego w 2012 i 2013 roku województwo pomorskie 29 października 2013 roku 1 1

2 Kompetencje kluczowe w uczeniu się przez całe życie europejskie ramy odniesienia* 1) porozumiewanie się w języku ojczystym 2) porozumiewanie się w językach obcych 3) kompetencje matematyczne i podstawowe kompetencje naukowo-techniczne 4) kompetencje informatyczne 5) umiejętność uczenia się 6) kompetencje społeczne i obywatelskie 7) inicjatywność i przedsiębiorczość 8) świadomość i ekspresja kulturalna. * - załącznik do zalecenia Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 18 grudnia 2006 r. w sprawie kompetencji kluczowych w procesie uczenia się przez całe życie, opublikowanego w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej z dnia 30 grudnia 2006 r./l

3 Podstawa programowa (Rozporządzenie MEN z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie podstawy programowej ) 1) czytanie umiejętność rozumienia, wykorzystywania i refleksyjnego przetwarzania tekstów, w tym tekstów kultury, prowadząca do osiągnięcia własnych celów, rozwoju osobowego oraz aktywnego uczestnictwa w życiu społeczeństwa 2) myślenie matematyczne umiejętność wykorzystania narzędzi matematyki w życiu codziennym oraz formułowania sądów opartych na rozumowaniu matematycznym 3) myślenie naukowe umiejętność wykorzystania wiedzy o charakterze naukowym do identyfikowania i rozwiązywania problemów, a także formułowania wniosków opartych na obserwacjach empirycznych dotyczących przyrody i społeczeństwa 4) umiejętność komunikowania się w języku ojczystym i w językach obcych, zarówno w mowie, jak i w piśmie 5) umiejętność sprawnego posługiwania się nowoczesnymi technologiami informacyjno-komunikacyjnymi 6) umiejętność wyszukiwania, selekcjonowania i krytycznej analizy informacji 7) umiejętność rozpoznawania własnych potrzeb edukacyjnych oraz uczenia się 8) umiejętność pracy zespołowej. 3 3

4 Rok Uczestnicy egzaminu gimnazjalnego w województwie pomorskim i w kraju w latach (zestawy standardowe) Województwo pomorskie W latach zmalała populacja zdających egzamin gimnazjalny w województwie pomorskim o 428 osób. W latach odsetek zdających w poszczególnych warstwach nie zmienił się. 4 4

5 Różnice w wynikach uczniów z egzaminu gimnazjalnego w 2012 i 2013 roku w województwie pomorskim i w kraju (w punktach procentowych) Część egzaminu Zakres/Poziom Różnica wyników (w punktach procentowych) Humanistyczna Język polski -3-2 Historia i WOS -2-2 Matematyczno- -przyrodnicza Matematyka 0-1 Przedmioty przyrodnicze -1-2 Język angielski Poziom podstawowy

6 Różnice między wynikami zdających egzamin gimnazjalny w 2012 i 2013 roku ze szkół wiejskich a wynikami zdających z miast powyżej 100 tys. mieszkańców w województwie pomorskim i w kraju Zakres /poziom Różnica wyniku zdających ze szkół wiejskich i zdających z miast powyżej 100 tys. mieszkańców (w punktach procentowych) Woj. pom. Kraj Woj. pom. Kraj Język polski Historia i WOS Matematyka Przedmioty przyrodnicze Język angielski/pp Różnice między wynikami zdających ze szkół wiejskich a wynikami zdających ze szkół wielkomiejskich w województwie pomorskim są wyższe niż w kraju. 6

7 1. Porozumiewanie się w języku ojczystym Definicja (fragment) Porozumiewanie się w języku ojczystym to zdolność wyrażania i interpretowania pojęć, myśli, uczuć, faktów i opinii w mowie i piśmie (rozumienie ze słuchu, mówienie, czytanie i pisanie) oraz językowej interakcji w odpowiedniej i kreatywnej formie w pełnym zakresie kontekstów społecznych i kulturowych. I. Odbiór wypowiedzi i wykorzystanie zawartych w nich informacji. m. in. uczeń samodzielnie dociera do informacji; rozumie komunikaty o coraz bardziej skomplikowanej organizacji werbalne i niewerbalne; podejmuje refleksję nad znaczeniami słów i dąży do ich dokładnego rozumienia. II. Analiza i interpretacja tekstów kultury. m. in. uczeń doskonali sprawność analizy i interpretacji tekstów kultury; poznaje nowe gatunki i konwencje literackie; wykorzystuje poznane pojęcia w refleksji o literaturze i wartościach; czyta teksty kultury odpowiadające charakterystycznej dla tego wieku wrażliwości, stopniowo zaczyna poznawać dzieła klasyczne ważne dla kultury polskiej i światowej. III. Tworzenie wypowiedzi. m. in. uczeń zyskuje coraz wyraźniejszą świadomość funkcji środków językowych, które służą formułowaniu wypowiedzi; kształci umiejętność poprawnego wykorzystywania ich 7 w różnych sytuacjach; poznaje i tworzy nowe, coraz trudniejsze formy wypowiedzi. 7

8 1. Porozumiewanie się w języku ojczystym Cele kształcenia wymagania ogólne Umiejętności badane na egzaminie gimnazjalnym I. Odbiór wypowiedzi i wykorzystanie zawartych w nich informacji. Poziom opanowania umiejętności woj. pom. kraj woj. pom. kraj 70% 72% 68% 69% II. Analiza i interpretacja tekstów kultury. 66% 67% 61% 62% III. Tworzenie wypowiedzi. 49% 50% 51% 55% 8 8

9 Rozkład wyników zdających egzamin gimnazjalny w 2013 roku w województwie pomorskim i w kraju w strefach wyników niskich, średnich i wysokich z zakresu języka polskiego 9 9

10 2. Porozumiewanie się w języku obcym Definicja (fragment) Porozumiewanie się w obcych językach polega na zdolności do rozumienia, wyrażania i interpretowania pojęć, myśli, uczuć, faktów i opinii w mowie i piśmie (rozumienie ze słuchu, mówienie, czytanie i pisanie) w odpowiednim zakresie kontekstów społecznych i kulturalnych. I. Znajomość środków językowych. m.in. uczeń posługuje się bardzo podstawowym zasobem środków językowych (leksykalnych, gramatycznych, ortograficznych oraz fonetycznych) II. Rozumienie wypowiedzi m. in. uczeń rozumie bardzo proste i krótkie wypowiedzi ustne artykułowane wyraźnie i powoli, a także krótkie i proste wypowiedzi pisemne w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych. IV. Reagowanie na wypowiedzi. m. in. uczeń w typowych sytuacjach reaguje w sposób zrozumiały, adekwatnie do sytuacji komunikacyjnej, w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych. 10

11 2. Porozumiewanie się w języku obcym (język angielski poziom podstawowy) Cele kształcenia wymagania ogólne Umiejętności badane na egzaminie gimnazjalnym Poziom opanowania umiejętności woj. pom. kraj woj. pom. kraj I. Znajomość środków językowych. 46% 46% 46% 47% II. Rozumienie wypowiedzi (ustnych). 70% 71% 69% 70% II. Rozumienie wypowiedzi (pisemnych). 65% 68% 64% 63% IV. Reagowanie na wypowiedzi. 57% 58% 63% 65% 11 11

12 Rozkład wyników zdających egzamin z języka angielskiego na poziomie podstawowym w województwie pomorskim w 2013 roku z uwzględnieniem lokalizacji szkół Wieś Miasto do 20 tys. mieszkańców 12 12

13 Rozkład wyników zdających egzamin z języka angielskiego na poziomie podstawowym w województwie pomorskim w 2013 roku z uwzględnieniem lokalizacji szkół Miasto od 20 tys. do 100 tys. mieszkańców Miasto powyżej 100 tys. mieszkańców 13 13

14 2. Porozumiewanie się w języku obcym (język angielski poziom podstawowy) Lokalizacja szkoły Liczba zdających Wynik maksymalny (100% punktów) liczba procent wieś ,7% miasto do 20 tys. mieszkańców ,1% miasto od 20 do 100 tys. mieszkańców miasto powyżej 100 tys. mieszkańców ,6% ,2% 14 14

15 Rozkład wyników zdających egzamin gimnazjalny w 2013 roku w województwie pomorskim i w kraju w strefach wyników niskich, średnich i wysokich z języka angielskiego poziom podstawowy 15 15

16 3. Kompetencje matematyczne i podstawowe kompetencje naukowo-techniczne Definicja (fragment) Kompetencje matematyczne obejmują umiejętność rozwijania i wykorzystywania myślenia matematycznego w celu rozwiązywania problemów wynikających z codziennych sytuacji. Istotne są zarówno proces i czynność, jak i wiedza. Obejmują w różnym stopniu zdolność i chęć wykorzystywania matematycznych sposobów myślenia (myślenie logiczne i przestrzenne) oraz prezentacji (wzory, modele, wykresy, tabele). Definicja(fragment) Kompetencje naukowe odnoszą się do zdolności i chęci wykorzystywania istniejącego zasobu wiedzy i metodologii do wyjaśniania świata przyrody, w celu formułowania pytań i wyciągania wniosków opartych na dowodach. Obejmują rozumienie zmian powodowanych przez działalność ludzką oraz odpowiedzialność poszczególnych obywateli

17 Zapisy z podstawy programowej 3. Myślenie matematyczne 4. Myślenie naukowe 1. Poszukiwanie, wykorzystywanie i tworzenie informacji. m.in. uczeń wykorzystuje różnorodne źródła i metody pozyskiwania informacji, w tym technologię informacyjno-komunikacyjną, odczytuje, analizuje i przetwarza informacje tekstowe, graficzne, liczbowe; potrafi korzystać z planów, map, fotografii, rysunków, wykresów, danych statystycznych, tworzy teksty o charakterze matematycznym. 2. Znajomość metodyki badań (czynności praktycznych). m.in. uczeń planuje, przeprowadza i dokumentuje obserwacje, proste doświadczenia; określa warunki doświadczenia, rozróżnia próbę kontrolną i badawczą, bezpiecznie posługuje się prostym sprzętem laboratoryjnym, wyciąga wnioski z otrzymanych wyników. 17

18 3. Myślenie matematyczne 4. Myślenie naukowe 3. Wyjaśnianie zjawisk i procesów. m. in. uczeń opisuje i wyjaśnia zjawiska i procesy zachodzące w przyrodzie, zna związek właściwości różnorodnych substancji z ich zastosowaniami i ich wpływ na środowisko naturalne, rozumie wzajemne relacje przyroda-człowiek, wykorzystuje wielkości fizyczne do opisu poznanych zjawisk. 4. Modelowanie matematyczne. Uczeń dobiera model matematyczny do prostej sytuacji, buduje model matematyczny danej sytuacji. 5. Rozumowanie i argumentacja. m. in. uczeń interpretuje informacje i wyjaśnia zależności przyczynowo- -skutkowe między faktami, formułuje wnioski, formułuje i przedstawia opinie związane z omawianymi zagadnieniami, identyfikuje związki i zależności w środowisku przyrodniczym, gospodarce i życiu społecznym, prowadzi proste rozumowania, podaje argumenty uzasadniające poprawność rozumowania

19 3. Myślenie matematyczne 4. Myślenie naukowe Cele kształcenia wymagania ogólne Umiejętności badane na egzaminie gimnazjalnym 1. Poszukiwanie, wykorzystywanie i tworzenie informacji. 2. Znajomość metodyki badań (czynności praktycznych). Poziom opanowania umiejętności woj. pom. kraj woj. pom. kraj 55% 55% 62% 63% 35% 37% 56% 58% 3. Wyjaśnianie zjawisk i procesów. 48% 49% 61% 62% 4. Modelowanie matematyczne. 52% 53% 57% 58% 5. Rozumowanie i argumentacja. 46% 46% 55% 58% 19 19

20 Rozkład wyników zdających egzamin gimnazjalny w 2013 roku w województwie pomorskim i w kraju w strefach wyników niskich, średnich i wysokich z zakresu matematyki z zakresu przedmiotów przyrodniczych 20 20

21 Kompetencje kluczowe oceniane w ramach krajowych egzaminów zewnętrznych Raport EURYDICE Rozwijanie kompetencji kluczowych w szkołach w Europie: wyzwania i możliwości tworzenia polityki edukacyjnej, 2013 rok 21

22 Rekomendacje Wyzwania w zakresie polityki edukacyjnej dążyć do zmniejszenia odsetka osób osiągających niskie wyniki w zakresie podstawowych umiejętności (język ojczysty, matematyka, nauki przyrodnicze oraz umiejętność posługiwania się językiem obcym), dążyć do poprawy statusu kompetencji przekrojowych (informatycznych, obywatelskich i dotyczących przedsiębiorczości) w porównaniu do tradycyjnych kompetencji przedmiotowych, zweryfikować skuteczność nauczania zarówno pierwszego jak i drugiego języka obcego wykorzystując nowe metody i techniki nauczania, zachęcać uczniów do kontynuowania nauki na studiach oraz wybierania zawodów związanych z naukami ścisłymi, technologią, inżynierią i matematyką. Żródło: Komunikat Komisji Europejskiej Nowe podejście do edukacji: Inwestowanie w umiejętności na rzecz lepszych efektów społeczno-gospodarczych, r. Raport EURYDICE Rozwijanie kompetencji kluczowych w szkołach w Europie: wyzwania i możliwości tworzenia polityki edukacyjnej, 2013 rok