Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej w Rzeszowie.

Transkrypt

1

2 W myśl art. 35 Ustawy z dnia 27 sierpnia 1997r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U Nr 123 poz. 776 z późn. zm.) Samorząd Województwa zobowiązany jest do podejmowania szeregu działań mających na celu niesienie pomocy w rehabilitacji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych. W Województwie Podkarpackim od 2007 roku zadania te realizuje jednostka Samorządu tj. Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej w Rzeszowie.

3 Do zadań Regionalnego Ośrodka Polityki Społecznej w Rzeszowie związanych z bezpośrednim wydatkowaniem środków na działania dotyczące rehabilitacji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych z województwa, należy: opracowywanie i realizacja wojewódzkich programów dotyczących wyrównywania szans osób niepełnosprawnych i przeciwdziałania ich wykluczeniu społecznemu;

4 dofinansowanie robót budowlanych w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 7 lipca 1994r. Prawo budowlane (Dz. U. z 2006r. Nr 156, poz z późn. zm.) dotyczących obiektów służących rehabilitacji w związku z potrzebami osób niepełnosprawnych, z wyjątkiem rozbiórki tych obiektów; zlecanie fundacjom i organizacjom pozarządowym zadań z zakresu rehabilitacji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych; dofinansowanie kosztów tworzenia i działania zakładów aktywności zawodowej.

5 Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej zobowiązany jest również do: prowadzenia kontroli wydatkowania środków finansowych przekazanych dla zakładów aktywności zawodowej; prowadzenia kontroli w zakresie rehabilitacji osób niepełnosprawnych i indywidualnych programów rehabilitacji zawodowej i społecznej zatrudnionych osób niepełnosprawnych; pomocy w interpretacji przepisów prawa w zakresie rehabilitacji osób niepełnosprawnych.

6 Zgodnie z art. 29 Ustawy z dnia 27 sierpnia 1997r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U Nr 123 poz. 776 z późn. zm.) gmina, powiat oraz fundacja, stowarzyszenie lub inna organizacja społeczna, której statutowym zadaniem jest rehabilitacja zawodowa i społeczna osób niepełnosprawnych, może utworzyć wyodrębnioną organizacyjnie i finansowo jednostkę i uzyskać dla niej status zakładu aktywności zawodowej, jeżeli:

7 co najmniej 70% osób zatrudnionych w tej jednostce stanowią osoby niepełnosprawne, w szczególności skierowane do pracy przez powiatowe urzędy pracy: zaliczone do znacznego stopnia niepełnosprawności, zaliczone do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności, u których stwierdzono autyzm, upośledzenie umysłowe lub chorobę psychiczną, w tym osób, w stosunku do których rada programowa warsztatów terapii zajęciowej, zajęła stanowisko uzasadniające podjęcie zatrudnienia i kontynuowanie rehabilitacji zawodowej w warunkach pracy chronionej; stan zatrudnienia osób z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności nie może być wyższy niż 35% ogółu zatrudnionych;

8 spełnia warunki lokalowe niezbędne do zatrudniania niepełnosprawnych; przeznacza uzyskane dochody na zakładowy fundusz aktywności; uzyska pozytywną opinię starosty o potrzebie utworzenia zakładu aktywności zawodowej. Wg danych PFRON, w Polsce pierwszy zakład aktywności zawodowej został utworzony w województwie zachodniopomorskim w 2000r. W województwie podkarpackim pierwszy zakład powstał w 2003r. z inicjatywy Polskiego Stowarzyszenia na Rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym, Koło w Rymanowie.

9 Najnowsze dostępne dane PFRON - z 2009r. (PFRON dotychczas nie opublikował danych z 2010r.) wskazują, że w owym okresie w Polsce funkcjonowało 61 zakładów aktywności zawodowej zatrudniających łącznie osoby niepełnosprawne. Jedynie w województwach lubuskim i podlaskim w 2009r. nie funkcjonowały zakłady aktywności zawodowej.

10 Liczba zakładów aktywności zawodowej funkcjonujących w poszczególnych województwach rok 2009 Świętokrzyskie; 2 Wielkopolskie; 7 Warmińsko- Mazurskie; 4 Zachodniopom.; 2 Dolnośląskie; 4 Kujawsko- Pomorskie; 5 Lubelskie; 5 Łódzkie; 1 Małopolskie; 5 Śląskie; 11 Mazowieckie; 4 Pomorskie; 2 Opolskie; 2 Podkarpackie; 7

11 Zakłady aktywności zawodowej funkcjonujące na terenie województwa podkarpackiego L.p. Miejscowość Rok utworzenia Ilość zatrudnionych niepełnospr. Utworzony przez 1 Rymanów Zdrój Polskie Stowarzyszenie na Rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym, Koło w Rymanowie 2 Nowa Sarzyna Stowarzyszenie Dobry Dom z Woli Zarczyckiej 3 Wola Dalsza Fundacja Contigo z Łańcuta 4 Malinie Gmina Tuszów Narodowy

12 Zakłady aktywności zawodowej funkcjonujące na terenie województwa podkarpackiego L.p. Miejscowość Rok utworzenia Ilość zatrudnionych niepełnospr. 5 Jarosław Wola Rafałowska Wola Żyrakowska Oleszyce Razem 248 Utworzony przez Polskie Stowarzyszenie na Rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym, Koło w Jarosławiu Towarzystwo Przeciwdziałania Uzależnieniom Trzeźwa Gmina z Chmielnika Stowarzyszenie Rodziców i Przyjaciół Osób Niepełnosprawnych Radość z Dębicy Polskie Stowarzyszenie na Rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym, Koło w Jarosławiu

13 Każdy zakład aktywności zawodowej oprócz działalności obsługowo-rehabilitacyjnej prowadzi działalność gospodarczą. Dochody z tej działalności są przekazywane na zakładowy fundusz aktywności. Poszczególne zakłady wyspecjalizowały się w różnych dziedzinach. ZAZ w Nowej Sarzynie oferuje: usługi stolarskie, wykonywanie na zamówienie mebli, altanek, stoisk itp., usługi tartaczne, wykonywanie wyrobów z wikliny, tworzenie i sprzedaż wyrobów ze szkła kolorowego w szczególności witraży i kartek okolicznościowo-świątecznych, profesjonalne niszczenie dokumentów, odbiór i transport surowców wtórnych.

14 ZAZ w Rymanowie Zdroju oferuje: usługi hotelarskie i gastronomiczne, sprzedaż kwiatów, produkcja karmników i budek lęgowych na potrzeby Lasów Państwowych, pakowanie części na zamówienie okolicznych firm, wykonywanie prac remontowo-modernizacyjnych dla potrzeb własnych, organizowanie turnusów rehabilitacyjnych, organizowanie przyjęć okolicznościowych, organizowanie kolonii, zimowisk itp., organizowanie marszów Nordic Walking.

15 ZAZ w Woli Dalszej oferuje: usługi gastronomiczne i hotelarskie, organizowanie imprez okolicznościowych, wynajem sali, catering, pralnia, rehabilitacja, rękodzieło. ZAZ w Maliniu oferuje usługi w zakresie niskonakładowego druku cyfrowego. Drukarnia przygotowuje materiały reklamowe (broszury i foldery), zaproszenia, wizytówki, kalendarze, dyplomy, oferty, gazetki, dokumenty personalizowane oraz druki okolicznościowe.

16 ZAZ w Jarosławiu oferuje: usługi cateringowe, kawiarnia, stołówka, organizacja imprez okolicznościowych, projektowanie i pielęgnowanie terenów zielonych, sprzątanie grobów, produkcja bawełnianych toreb ekologicznych, produkcja ekologicznych podpałek. ZAZ w Woli Rafałowskiej w ramach prowadzonej działalności oferuje: usługi poligraficzne, usługi introligatorskie, rękodzieło artystyczne.

17 ZAZ w Woli Żyrakowskiej oferuje: rękodzieło artystyczne, wyrób mebli. ZAZ w Oleszycach oferuje: produkcja ekologicznych podpałek, świadczenie usług poligraficznych, profesjonalne niszczenie dokumentów

18 Samorząd Województwa dofinansował koszty utworzenia 6 zakładów aktywności zawodowej ze środków PFRON będących w jego dyspozycji oraz dofinansowuje ich działalność ze środków PFRON oraz ze środków własnych. Wyjątek stanowią: ZAZ w Woli Żyrakowskiej oraz ZAZ w Oleszycach

19 ZAZ w Woli Żyrakowskiej utworzony został w: 75% ze środków PFRON będących w dyspozycji Samorządu Województwa 25% ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego, Priorytetu VII Promocja integracji społecznej. Koszty działalności do dnia 31 października 2010 roku finansowane były z EFS-u, natomiast do chwili obecnej koszty te pokrywane są ze środków PFRON oraz Samorządu Województwa.

20 ZAZ w Oleszycach został utworzony w ramach projektu Zakład Aktywności Zawodowej w Oleszycach, Priorytet VII Promocja integracji społecznej Działanie 7.2 Przeciwdziałanie wykluczeniu i wzmocnienie sektora ekonomii społecznej ; Poddziałanie Aktywizacja zawodowa i społeczna osób zagrożonych wykluczeniem społecznym współfinansowanego do 30 listopada 2012r. ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego, na podstawie Umowy zawartej miedzy Polskim Stowarzyszeniem na Rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym Koło w Jarosławiu a Wojewódzkim Urzędem Pracy w Rzeszowie.

21 W latach na tworzenie i dofinansowanie działalności obsługowo rehabilitacyjnej 7 zakładów aktywności zawodowej (nie licząc Zakładu w Oleszycach, który powstał w 2010r., a jego działalność jest finansowana ze środków EFS) wydatkowano: zł ze środków PFRON, w tym: zł na tworzenie zakładów zł na dofinansowanie kosztów działalności zł z budżetu województwa na dofinansowanie kosztów działalności;

22 zł z budżetów gmin na dofinansowanie kosztów działalności. Wraz z nałożonym na samorząd terytorialny w roku 2007 obowiązkiem dofinansowania kosztów działalności ZAZ-ów, ROPS w Rzeszowie podjął działania mające na celu przekonanie wybranych samorządów lokalnych, na terenie których mieszkały zatrudnione w zakładach osoby niepełnosprawne o powinności współfinansowania przez nie kosztów działalności ZAZ-ów. W toku tych działań w 2008r. zakłady uzyskały łącznie ok zł dofinansowania z samorządów gmin, zaś w 2010r. UMiG z Nowej Sarzyny przekazał zakładowi w Nowej Sarzynie zł. ok zł ze środków pozyskanych przez organizatorów ZAZ-ów (w roku 2007)

23 Koszty tworzenia zakładów aktywności zawodowej ze środków PFRON L.p. Siedziba zakładu Koszty tworzenia ZAZ-ów (suma ogólna) Koszty adaptacji obiektów Koszty wyposażenia zakładów Koszty zakupu środków transportu Koszty zakupu sprzętu rehabilitacyjnego Koszty zakupu surowców, materiałów, narzędzi do rozpoczęcia dział. 1 Rymanów Zdrój Nowa Sarzyna Wola Dalsza Malinie

24 Koszty tworzenia zakładów aktywności zawodowej ze środków PFRON c.d. L.p. Siedziba zakładu Koszty tworzenia ZAZ-ów (suma ogólna) Koszty adaptacji obiektów Koszty wyposażenia zakładów Koszty zakupu środków transportu Koszty zakupu sprzętu rehabilitacyjnego Koszty zakupu surowców, materiałów, narzędzi do rozpoczęcia dział. 5 Jarosław Wola Rafałowska Wola Żyrakowska Oleszyce Razem

25 W bieżącym roku na dofinansowanie kosztów działalności obsługowo rehabilitacyjnej 7 zakładów przeznaczono: zł ze środków PFRON, zł z budżetu województwa. Dofinansowanie ze środków PFRON obejmuje 90% kosztów działalności obsługowo rehabilitacyjnej, z budżetu województwa 10% tych kosztów.

26 W 2010r. koszty działania 6 zakładów aktywności zawodowej zatrudniających łącznie 210 osób niepełnosprawnych (nie licząc Zakładu w Oleszycach, który powstał w 2010r., a jego działalność jest finansowana ze środków EFS oraz Zakładu w Woli Żyrakowskiej, którego działalność była dofinansowana ze środków PFRON i budżetu Województwa od 1 listopada 2010r.) wynosiły łącznie zł. Na koszty te składają się: koszty działalności obsługowo - rehabilitacyjnej finansowane ze środków PFRON zł i budżetu Województwa zł - łącznie zł ;

27 część kosztów wynagrodzenia pracowników niepełnosprawnych finansowanych ze środków PFRON w ramach SODiR (System Obsługi Dofinansowań i Refundacji) zł; koszty działalności gospodarczej finansowane ze sprzedaży wyrobów i usług zł, na które składają się: wynagrodzenia osób niepełnosprawnych za wykonaną pracę; nagrody i premie dla osób niepełnosprawnych; koszty materiałów, energii, usługi materialnych i usług niematerialnych niezbędnych do prowadzenia działalności gospodarczej; koszty napraw maszyn i urządzeń oraz wymiany do nich części Środki PFRON stanowiły łącznie zł i stanowiły 73 % całkowitych kosztów.

28 Zakłady aktywności zawodowej oprócz działalności obsługowo - rehabilitacyjnej prowadzą działalność gospodarczą. Wpływy z dochodu związanego z prowadzeniem tej działalności zakłady są zobowiązane przekazać na zakładowy fundusz aktywności. Prawo nie nakłada na organizatora zakładu obowiązku czuwania nad wynikiem finansowym prowadzonej działalności gospodarczej zakładu. Aby nie dopuścić do sytuacji ciągłego dotowania kosztów działalności obsługowo-rehabilitacyjnej w przypadku ciągłych strat w działalności gospodarczej, Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej zobowiązuje organizatorów zakładów o coroczne podawanie wyniku finansowego z działalności gospodarczej.

29 Efekt finansowy działalności gospodarczej zakładów aktywności zawodowej za 2010r. L.p. Siedziba zakładu Przychód za 2010r. wg rocznych sprawozdań Koszty działalności gospodarczej za 2010r. Zysk zasilający zakładowy fundusz aktywności za 2010r. 1 2 Rymanów Zdrój Nowa Sarzyna Wola Dalsza Malinie

30 Efekt finansowy działalności gospodarczej zakładów aktywności zawodowej za 2010r. L.p. Siedziba zakładu Przychód za 2010r. wg rocznych sprawozdań Koszty działalności gospodarczej za 2010r. Zysk zasilający zakładowy fundusz aktywności za 2010r. 5 Jarosław Wola Rafałowska Wola Żyrakowska Oleszyce ZAZ nie jest jeszcze zobowiązany - - do składania sprawozdań Razem

31 W chwili obecnej trwają prace nad uchwaleniem nowego rozporządzenia w sprawie zakładów aktywności zawodowej. Samorząd Województwa wnioskował m.in. o zwiększenie z 30% do 50% wydatków zakładowego funduszu aktywności z przeznaczeniem na poprawę warunków pracy i rehabilitacji oraz warunków socjalnych co przyczyniłoby się do zwiększenia efektywności rehabilitacji zawodowej.

32 Zebrane dane pozwalają na określenie szacunkowego rocznego kosztu zatrudnienia 1 osoby niepełnosprawnej (tj. koszty działania zaz-ów / liczbę zatrudnionych osób niepełnosprawnych) - wynosi on zł. W tym: zł dofinansowanie z PFRON (wraz ze środkami uzyskanymi w ramach SODiR); zł z budżetu Województwa; zł z działalności gospodarczej.

33 Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 12 listopada 2008r. (Dz. U. Nr 207, poz. 1297) zmieniające rozporządzenie w sprawie algorytmu przekazywania środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych samorządom wojewódzkim i powiatowym określa maksymalną kwotę na dofinansowanie kosztów rocznego pobytu zatrudnionego pracownika niepełnosprawnego w zakładzie aktywności zawodowej w wysokości zł.

34 PFRON przyznając Samorządowi Województwa środki na pobyt jednej osoby niepełnosprawnej w zakładzie aktywności zawodowej na rok 2010 przewidział dofinansowanie w wysokości zł. Kwotę zł wynikającą z różnicy pomiędzy kwotą określoną w RRM, a kwotą otrzymaną z PFRON-u, Samorząd Województwa dofinansowuje kosztem innych zadań ustawowych, które winien realizować.

35 WNIOSKI: według danych PFRON z 2009r. województwo podkarpackie plasuje się na drugim miejscu pod względem liczby funkcjonujących ZAZ-ów w Polsce; w chwili obecnej na Podkarpaciu funkcjonuje 8 ZAZ-ów zatrudniających łącznie 248 osób; roczny koszt zatrudnienia 1 osoby niepełnosprawnej wynosi zł, jednakże należy zwrócić uwagę na wydajność osób niepełnosprawnych, która jest zmniejszona ze względu na znaczny lub umiarkowany stopień niepełnosprawności;

36 w roku 2010 Samorząd Województwa dopłacił ze środków PFRON będących w jego dyspozycji kwotę zł do rocznego kosztu utrzymania 1 osoby niepełnosprawnej zatrudnionej w zakładzie aktywności zawodowej;

37 Samorząd Województwa poprzez przesunięcia własnych środków finansowych na nieplanowane wydatki - dofinansowanie kosztów pobytu osób niepełnosprawnych w zakładzie aktywności zawodowej, uniemożliwia tym samym lub znacznie ogranicza wydatkowanie tych środków na inne ustawowe zadania tj.: tworzenie nowych zakładów, dofinansowanie robót budowlanych czy zlecanie zadań organizacjom pozarządowym i fundacjom; Czy środki finansowe uzyskane z prowadzonej działalności gospodarczej powinny być wykorzystywane wyłącznie na wydatki związane z funduszem aktywności?

38 organizacje pozarządowe własnymi siłami starają się pozyskać środki finansowe na tworzenie zakładów aktywności zawodowej. Przykładem jest: Stowarzyszenie na Rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym Koło w Jarosławiu, które dzięki środkom unijnym utworzyło ZAZ w Oleszycach oraz z tego samego źródła finansuje jego działalność; Stowarzyszenie Rodziców i Przyjaciół Osób Niepełnosprawnych Radość z Dębicy starając się o dofinansowanie z Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego umożliwiło finansowanie do końca października 2010r. kosztów działalności ZAZ-u w Woli Żyrakowskiej;

39 Opracował: Zespół Obserwatorium Integracji Społecznej w Rzeszowie Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej w Rzeszowie tel. 17/ sekretariat@rops.rzeszow.pl