Normalizacja środków smarowych w Polsce
|
|
- Maciej Bukowski
- 5 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 NAFTA-GAZ, ROK LXXIII, Nr 12 / 2017 DOI: /NG Zofia Błaszkiewicz, Joanna Moskała Instytut Nafty i Gazu Państwowy Instytut Badawczy Normalizacja środków smarowych w Polsce W artykule przedstawiono podstawowe informacje dotyczące normalizacji środków smarowych w Polsce w powiązaniu z normalizacją międzynarodową i europejską. Omówiono podstawę prawną działania polskiej normalizacji Ustawę z dnia 12 września 2002 r. o normalizacji. Przedstawiono Podkomitet KT 222/PK 3 ds. Olejów Smarowych organ techniczny krajowej jednostki normalizacyjnej Polskiego Komitetu Normalizacyjnego PKN, w którego zakresie znajduje się normalizacja środków smarowych. Omówiono zależności miedzy organizacjami normalizacyjnymi: Międzynarodową Organizacją Normalizacyjną ISO, Europejskim Komitetem Normalizacyjnym CEN i Polskim Komitetem Normalizacyjnym PKN. Zaprezentowano normy ujmujące klasyfikację środków smarowych, w szczególności normę ISO :2002 Lubricants, industrial oils and related products (class L) Classification Part 99: General. Przedstawiono informacje dotyczące prac grupy roboczej CEN/TC 19/WG 33 Bio-lubricants działającej w ramach komitetu technicznego CEN/TC 19 Gaseous and liquid fuels, lubricants and related products of petroleum, synthetic and biological origin. Słowa kluczowe: środki smarowe, normalizacja, klasyfikacja. Standardization of lubricants in Poland The article presents basic data on the standardization of lubricants in Poland in connection with International and European Standardization. The legal basis for the operation of Polish standardization The Act of 12 September 2002 on standardization was discussed. KT 222/PK 3 Lubricating Oils Sub-Committee a technical body of the national standardization body Polish Committee for Standardization PKN, whose scope of work covers the standardization of lubricants is presented. The relationships between standardization organizations: International Organization for Standardization ISO, European Committee for Standardization CEN and Polish Committee for Standardization PKN are discussed. The classification of lubricants according to ISO :2002 Lubricants, industrial oils and related products (class L) Classification Part 99: General is presented in detail. The work of the CEN/TC 19/WG 33 Bio-lubricants working group within the technical committee CEN/TC/19 Gaseous and liquid fuels, lubricants and related products of petroleum, synthetic and biological origin is presented. Key words: lubricants, standardization, classification. Wprowadzenie Jednym z celów normalizacji jest ułatwienie wymiany towarów poprzez eliminację barier technicznych w handlu i zapobieganie ich powstawaniu. Normalizacja produktów przerobu ropy naftowej, w tym środków smarowych, jest realizowana: na poziomie międzynarodowym przez Międzynarodową Organizację Normalizacyjną ISO (International Organization for Standardization), na poziomie regionalnym europejskim przez Europejski Komitet Normalizacyjny CEN (European Committee for Standardization, Comité Européen de Normalisation), w Polsce przez krajową jednostkę normalizacyjną Polski Komitet Normalizacyjny PKN. Organem technicznym, w zakresie którego znajduje się tematyka środków smarowych, jest Podkomitet PK 3 ds. Olejów Smarowych Komitetu Technicznego 222 ds. Przetworów Naftowych i Cieczy Eksploatacyjnych. Środki smarowe, pomimo małej ilościowo produkcji, w porównaniu z innymi produktami przerobu ropy naftowej mają niewspółmiernie szeroki asortyment. Znajduje to odzwierciedlenie w zakresie prac normalizacyjnych. Od 2009 r. do września 2017 r. Polski Komitet Normalizacyjny zatwierdził 100 dokumentów normalizacyjnych z zakresu Podkomitetu KT 222/PK 3 ds. Olejów Smarowych. 980
2 artykuły Podstawa prawna polskiej normalizacji Ustawa z dnia 12 września 2002 r. o normalizacji stanowi: Polska Norma jest normą krajową, przyjętą w drodze konsensu i zatwierdzoną przez krajową jednostkę normalizacyjną, powszechnie dostępną, oznaczoną na zasadzie wyłączności symbolem PN. Polska Norma może być wprowadzeniem normy europejskiej lub międzynarodowej. Wprowadzenie to może nastąpić w języku oryginału [17]. Polska Norma może być wydana w języku oryginału, ponieważ jednym z warunków przyjęcia Polski do Unii Europejskiej było włączenie polskiej krajowej jednostki normalizacyjnej Polskiego Komitetu Normalizacyjnego PKN do Europejskiego Komitetu Normalizacyjnego CEN, a to wymagało wprowadzenia Norm Europejskich (EN) do zbioru Polskich Norm (PN-EN). Ustawa o normalizacji stanowi: Stosowanie Polskich Norm jest dobrowolne [17]. Obecnie mamy więc do czynienia z normami aktualnymi, a nie normami obowiązującymi. Zgodnie z ustawą: Polskie Normy korzystają z ochrony jak utwory literackie, a autorskie prawa majątkowe do nich przysługują krajowej jednostce normalizacyjnej [17]. Polskie Normy nie stanowią informacji publicznej [4]. Z treścią norm można zapoznać się w Punktach Informacji Normalizacyjnej. Członkostwo PKN w Europejskim Komitecie Normalizacyjnym CEN i Międzynarodowej Organizacji Normalizacyjnej ISO PKN od 2004 r. jest członkiem CEN. Członkami CEN są krajowe jednostki normalizacyjne 34 państw: 28 państw Unii Europejskiej oraz byłej Jugosłowiańskiej Republiki Macedonii, Serbii, Turcji, Islandii, Norwegii i Szwajcarii. Członkostwo w CEN skutkuje obowiązkiem wprowadzenia do zbioru norm krajowych wszystkich norm europejskich i wycofaniem norm sprzecznych. Jako kraj członkowski mamy obowiązek wprowadzenia norm europejskich (EN) do zbioru norm polskich, jako PN-EN, w oryginalnej wersji językowej z przetłumaczonym na język polski tytułem i abstraktem [16]. PKN od 1947 r. jest członkiem Międzynarodowej Organizacji Normalizacyjnej ISO. Członkami ISO są krajowe jednostki normalizacyjne 162 państw [7]. Członkostwo w ISO nie skutkuje obowiązkiem wprowadzania norm ISO [4]. Część norm ISO, których tematyka nie jest ujęta w normach EN, jest implementowana przez CEN i zatwierdzana jako EN ISO. Normy te są następnie, już obligatoryjnie, wprowadzane do zbioru norm państw członkowskich jako normy uznaniowe przez PKN jako PN-EN ISO [4]. Umiejscowienie normalizacji środków smarowych w PKN W PKN tematyka środków smarowych, obejmująca oleje smarowe i specjalne środki smarowe pochodzenia naftowego, produkty podobne pochodzenia syntetycznego i biologicznego, umiejscowiona jest w Podkomitecie KT 222/ PK 3 ds. Olejów Smarowych Komitetu Technicznego 222 ds. Przetworów Naftowych i Cieczy Eksploatacyjnych. Sekretariaty Podkomitetu KT 222/PK 3 i Komitetu KT 222 prowadzi Instytut Nafty i Gazu Państwowy Instytut Badawczy. W skład Podkomitetu wchodzi 14 członków podmiotów, z których każdy może delegować trzech reprezentantów. W tablicy 1 wymieniono podmioty, które są członkami Podkomitetu KT 222/PK 3 ds. Olejów Smarowych [4]. Tablica 1. Członkowie KT 222/PK 3 ds. Olejów Smarowych [4] Grupa LOTOS S.A. Instytut Badań i Rozwoju Motoryzacji BOSMAL Sp. z o.o. Instytut Nafty i Gazu Państwowy Instytut Badawczy Instytut Techniczny Wojsk Lotniczych Instytut Transportu Samochodowego LOTOS Lab Sp. z o.o. LOTOS Oil Sp. z o.o. ORLEN OIL Sp. z o.o. ORLEN Laboratorium S.A. Polska Organizacja Przemysłu i Handlu Naftowego Polskie Centrum Badań i Certyfikacji S.A. Przemysłowy Instytut Motoryzacji Polwax S.A. Boccard Polska Sp. z o.o. Prace Podkomitetu KT 222/PK 3 W latach Polski Komitet Normalizacyjny zatwierdził i opublikował 100 dokumentów normalizacyjnych norm klasyfikacyjnych, norm produktowych, metod badań, raportów, specyfikacji technicznych opracowanych Nafta-Gaz, nr 12/
3 NAFTA-GAZ przez Podkomitet ds. Olejów Smarowych KT 222/PK 3 [4]. W tablicy 2 zestawiono rodzaje podstawowych dokumentów normalizacyjnych opracowywanych przez organizacje normalizacyjne: Europejski Komitet Normalizacyjny CEN, Międzynarodową Organizację Normalizacyjną ISO, Polski Komitet Normalizacyjny PKN oraz krajową jednostkę normalizacyjną Niemiec Deutsches Institut für Normung. Niebieskim kolorem wyróżniono te dokumenty normalizacyjne normy europejskie, których wersje krajowe w języku oryginału ukazują się w krajach członkowskich CEN w terminie do 6 miesięcy od opublikowania przez CEN co obligatoryjnie wynika z członkostwa w CEN. W tablicy 3 podano liczbę dokumentów normalizacyjnych opracowanych przez KT 222/PK 3, opublikowanych przez PKN w latach Niebieskim kolorem, analogicznie do tablicy 2, wyróżniono te dokumenty normalizacyjne normy europejskie, których wersje krajowe w języku oryginału ukazują się obligatoryjnie w krajach członkowskich CEN w terminie do 6 miesięcy od opublikowania przez CEN. Zielonym kolorem wyróżniono te dokumenty normalizacyjne polskie wersje norm europejskich, norm międzynarodowych, specyfikacji technicznych, raportów technicznych i normy własne, które zostały opracowane z inicjatywy Podkomitetu KT 222/PK 3. Spośród 100 dokumentów normalizacyjnych 12 w języku angielskim ukazało się dlatego, że PKN jest członkiem CEN. Pozostałych 88 dokumentów w języku polskim zostało opracowanych przez KT 222/PK 3 z inicjatywy i dzięki zaangażowaniu członków Podkomitetu. Organizacja normalizacyjna CEN ISO PKN Tablica 2. Dokumenty normalizacyjne opracowywane przez CEN, ISO, PKN oraz DIN Symbol dokumentu normalizacyjnego * Dokument normalizacyjny * EN EN ISO CEN/TR CEN/TS ISO ISO/TS PN-EN PN-EN ISO PN-ISO PN-C Norma Europejska Norma Europejska wprowadzająca Normę Międzynarodową Raport Techniczny CEN Specyfikacja Techniczna CEN Norma Międzynarodowa Specyfikacja Techniczna ISO Norma Polska wprowadzająca Normę Europejską Norma Polska wprowadzająca EN ISO Norma Polska wprowadzająca Normę Międzynarodową Norma Polska własna DIN DIN Norma własna DIN Deutsches Institut für Normung * Niebieskim kolorem wyróżniono te dokumenty normalizacyjne normy europejskie, których wersje krajowe w języku oryginału ukazują się w krajach członkowskich CEN w terminie do 6 miesięcy od opublikowania przez CEN. Tablica 3. Dokumenty normalizacyjne KT 222/PK 3 opublikowane przez PKN w latach Organizacje normalizacyjne dokumenty Normy opublikowane przez PKN po ukazaniu się EN * Dokumenty opublikowane przez PKN po opracowaniu przez Komitet lub Podkomitet w języku polskim ** Liczba dokumentów opracowanych przez KT 222/PK 3 EN PN-EN (E) wersja angielska PN-EN (P) wersja polska 2 (E)/3 (P) CEN EN ISO PN-EN ISO (E) wersja angielska PN-EN ISO (P) wersja polska 10 (E)/16 (P) CEN/TR PKN-CEN/TR 2 CEN/TS PKN-CEN/TS 1 ISO ISO PN-ISO 56 ISO/TS PKN-ISO/TS 2 PKN PN PN-C Polska Norma własna opracowana na podstawie normy PN wycofanej 2 DIN DIN PN-C Polska Norma własna identyczna z normą krajową DIN 6 * Niebieskim kolorem wyróżniono te dokumenty normalizacyjne normy europejskie, których wersje krajowe w języku oryginału ukazują się w krajach członkowskich CEN w terminie do 6 miesięcy od opublikowania przez CEN. ** Zielonym kolorem wyróżniono te dokumenty normalizacyjne polskie wersje norm europejskich, norm międzynarodowych, specyfikacji technicznych, raportów technicznych i normy własne, które zostały opracowane z inicjatywy Podkomitetu KT 222/PK Nafta-Gaz, nr 12/2017
4 artykuły Wprowadzenie przez PKN norm europejskich EN i EN-ISO jako PN-EN i PN-EN ISO w języku oryginału do zbioru polskich norm wynika z członkostwa w CEN. Natomiast opracowanie polskich wersji językowych norm europejskich PN-EN, wprowadzenie do zbioru PN i opracowanie polskich wersji norm międzynarodowych PN-ISO, specyfikacji technicznych PKN-CEN/TS i PKN-ISO/TS, raportów technicznych PKN-CEN/TR oraz opracowanie norm własnych PN-C, czy to wprowadzających normy innych organizacji krajowych, czy przygotowanych we własnym zakresie (z wyznaczeniem precyzji dla metody badań), jest zależne od organu technicznego zajmującego się tematyką dokumentu. Jeżeli dany temat znajdzie się w programie organu technicznego można rozpocząć odpowiednią procedurę. Opracowanie wyżej wymienionych dokumentów normalizacyjnych z zakresu Podkomitetu ds. Olejów Smarowych było możliwe dzięki finansowemu zaangażowaniu członków Podkomitetu: Grupy LOTOS S.A. i ORLEN OIL Sp. o.o. Wśród norm opracowanych przez KT 222/PK 3 znajdują się tzw. normy własne, które nie są wdrożeniem istniejącego dokumentu innej organizacji normalizacyjnej. Opracowanie normy własnej na metodę badania wymaga przeprowadzenia badań międzylaboratoryjnych w celu wyznaczenia precyzji metody. Tablica 4. Normy własne opracowywane przez KT 222/PK 3 Norma wycofana bez zastąpienia Norma opracowana/w trakcie opracowania Program PN-C-04089:1958 Przetwory naftowe Oznaczanie zawartości stałych ciał obcych (wycofana r.) PN-C-04147:1976 Przetwory naftowe Badanie własności smarnych olejów i smarów (wycofana r.) PN-C-04161:1982 Przetwory naftowe Pomiar penetracji parafin i cerezyn (wycofana r.) PN-C-04064:1984 Przetwory naftowe Oznaczanie odczynu wyciągu wodnego (wycofana r.) PN-C-04361: Przetwory naftowe Oznaczanie zawartości ciał stałych obcych Metoda ekstrakcyjna (zatwierdzona r.) PN-C-04362: Przetwory naftowe Badanie właściwości smarnych olejów i smarów (zatwierdzona r.) prpn-c-04313:... Przetwory naftowe Oznaczanie penetracji parafin i cerezyn (termin zatwierdzenia: r.) prpn-c Przetwory naftowe Oznaczanie odczynu wyciągu wodnego (termin zatwierdzenia: ) Ogólna klasyfikacja przetworów naftowych i produktów podobnych Szczególną pozycję pośród norm opracowanych przez KT 222/PK 3 stanowi grupa norm klasyfikacyjnych. Przeróbka ropy naftowej umożliwia uzyskiwanie różnych produktów, półproduktów i surowców. Podział przetworów naftowych i produktów podobnych został przedstawiony w normie ISO 8681:1986 Petroleum products and lubricants Method of classification Definition of classes [11], opracowanej w wersji polskiej przez KT 222/PK 3 jako PN-ISO 8681: Przetwory naftowe i środki smarowe Metoda klasyfikacji Definicja klas, w której ustanowiono ogólny system klasyfikacji dotyczący przetworów naftowych, środków smarowych i produktów podobnych oraz zdefiniowano klasy przetworów naftowych, środków smarowych i produktów podobnych, a także podano oznaczenie tych klas. Zasady klasyfikacji odnoszące się do każdej klasy produktu są określone w odpowiednich normach międzynarodowych [15]. W tablicy 5 przedstawiono podział przetworów naftowych i produktów podobnych na klasy według normy PN-ISO ISO Tablica 5. Ogólna klasyfikacja przetworów naftowych i produktów podobnych według PN-ISO ISO 8681 [15] Klasa F S L W B Oznaczenie Paliwa Rozpuszczalniki i surowce dla przemysłu chemicznego Środki smarowe, oleje przemysłowe i produkty podobne Woski Asfalty Środki smarowe obejmują oleje smarowe, smary plastyczne i specyfiki naftowe. Pomimo małej ilościowo produkcji, w porównaniu z innymi produktami naftowymi, środki smarowe mają największą gamę asortymentu. Charakteryzują się one różnym składem chemicznym i różnymi parametrami użytkowymi, co jest spowodowane bardzo różnorodnym ich zastosowaniem [6]. Klasyfikację lepkościową olejów silnikowych opracowało i stale aktualizuje amerykańskie Stowarzyszenie Inżynierów Samochodowych SAE Nafta-Gaz, nr 12/
5 NAFTA-GAZ (Society of Automotive Engineers). Jakość olejów silnikowych określana jest w oparciu o amerykańską klasyfikację API (American Petroleum Institute) oraz o klasyfikację europejską ACEA (Association des Constructeurs Européens d Automobiles) [5]. W ISO klasyfikację lepkościową dla przemysłowych środków smarowych ujmuje norma ISO 3448:1992 Industrial liquid lubricants ISO viscosity classification [9] opracowana w wersji polskiej przez Podkomitet KT 222/PK 3 ds. Olejów Smarowych jako PN-ISO 3448:2009 Przemysłowe ciekłe środki smarowe Klasyfikacja lepkościowa ISO [13]. Klasyfikację środków smarowych, odwołującą się do możliwie wielu obszarów, w których środki smarowe, oleje przemysłowe i produkty podobne są wykorzystywane, ujmuje norma ISO Lubricants, industrial oils and related products (class L) Classification Part 99: General [10] opracowana w wersji polskiej przez Podkomitet KT 222/PK 3 jako PN-ISO :2009 Środki smarowe, oleje przemysłowe i produkty podobne (klasa L) Klasyfikacja Część 99: Postanowienia ogólne [14]. Klasyfikacja środków smarowych według normy ISO 6743 PN-ISO :2009 Środki smarowe, oleje przemysłowe i produkty podobne (klasa L) Klasyfikacja Część 99: Postanowienia ogólne dzieli środki smarowe, oleje przemysłowe i produkty podobne (klasę L) na 18 grup (Family). Szczegółowa klasyfikacja 15 grup podana jest w odpowiednich częściach normy ISO Wszystkie 15 części normy klasyfikacyjnej ISO 6743, ujmujące 15 grup produktów, jak również normy na wymagania dla odpowiednich produktów, zostały opracowane przez Podkomitet KT 222/PK 3 jako normy polskie wprowadzające normy międzynarodowe ISO lub normy europejskie EN-ISO w języku polskim. W tablicy 5 zestawiono: w pierwszej kolumnie 15 części normy klasyfikacyjnej PN-ISO 6743, w drugiej kolumnie odpowiadające im normy (PN-ISO) i specyfikacje techniczne (PKN-ISO/TS) na wymagania dla środków smarowych, olejów przemysłowych i produktów podobnych należących do klasy L, zgodnie z ogólną klasyfikacją przetworów naftowych i produktów podobnych według PN-ISO ISO Tablica 6. Części normy ISO Lubricants, industrial oils and related products (class L) Classification Part 99: General i odpowiednio normy PN-ISO :2009 Środki smarowe, oleje przemysłowe i produkty podobne (klasa L) Klasyfikacja Część 99: Postanowienia ogólne [10, 14] Części normy ISO 6743 ujmujące poszczególne grupy produktów Family Part 1: Family A Total loss systems Part 2: Family F Spindle bearings, bearings and associated clutches Part 3: Family D Compressors Part 4: Family H Hydraulic systems Part 5: Family T Turbines Part 6: Family C Gears Part 7: Family M Metalworking Part 8: Family R Temporary protection against corrosion Part 9: Family X Greases Part 10: Family Y Miscellaneous Part 11: Family P Pneumatic tools Part 12: Family Q Heat transfer fluids Part 13: Family G Slideways Part 14: Family U Heat treatment Part 15: Family E Internal combustion engine oils Części normy PN-ISO 6743 ujmujące poszczególne grupy produktów Część 1: Grupa A Układy smarowania przelotowego Część 2: Grupa F Wrzeciona, łożyska i sprzęgła współpracujące Część 3: Grupa D Sprężarki Część 4: Grupa H Układy hydrauliczne Część 5: Grupa T Turbiny Część 6: Grupa C Przekładnie Część 7: Grupa M Obróbka metali Część 8: Grupa R Środki ochrony czasowej przed korozją Część 9: Grupa X Smary plastyczne Część 10: Grupa Y Inne zastosowania Część 11: Grupa P Narzędzia pneumatyczne Część 12: Grupa Q Ciekłe nośniki ciepła Część 13: Grupa G Prowadnice ślizgowe Część 14: Grupa U Obróbka cieplna Część 15: Grupa E Oleje do silników spalinowych 984 Nafta-Gaz, nr 12/2017
6 artykuły Tablica 7. PN-ISO 6743 normy klasyfikacyjne i normy na wymagania Części normy klasyfikacyjnej PN-ISO 6743 PN-ISO :2009 Grupa A Układy smarowania przelotowego PN-ISO :2009 Grupa F Wrzeciona, łożyska i sprzęgła współpracujące PN-ISO :2009 Grupa D Sprężarki PN-EN ISO : Grupa H Układy hydrauliczne PN-ISO :2009 Grupa T Turbiny PN-ISO : Grupa C Przekładnie PN-ISO :2009 Grupa M Obróbka metali PN-ISO :2009 Grupa R Czasowa ochrona przed korozją PN-ISO :2009 Grupa X Smary plastyczne PN-ISO : Grupa Y Inne zastosowania PN-ISO : Grupa P Narzędzia pneumatyczne PN-ISO :2012 Grupa Q Ciekłe nośniki ciepła PN-ISO : Grupa G Prowadnice ślizgowe PN-ISO :2012 Grupa U Obróbka cieplna PN-ISO : Grupa E Oleje do silników wewnętrznego spalania Polskie normy PN-ISO i specyfikacje techniczne (PKN-ISO/TS) na wymagania dla środków smarowych, olejów przemysłowych i produktów podobnych (klasa L) PN-ISO 11158:2012 Grupa H (układy hydrauliczne) Wymagania dla olejów kategorii HH, HL, HM, HV i HG PN-ISO 15380:2012 Grupa H (Układy hydrauliczne) Wymagania dla kategorii HETG, HEPG, HEES i HEPR PN-EN ISO 12922: Grupa H (Układy hydrauliczne) Wymagania dla cieczy hydraulicznych kategorii HFAE, HFAS, HFB, HFC, HFDR i HFDU PN-ISO 7745: Hydrauliczne systemy przenoszenia energii Ciecze trudnopalne (FR) Wymagania i wytyczne stosowania PN-ISO 8068:2009 Grupa T (Turbiny) Wymagania dla olejów smarowych do turbin PN-ISO 10050: Grupa T (Turbiny) Wymagania dla cieczy do turbin na bazie estrów trójarylofosforanowych (kategoria ISO-L-TCD) PKN-ISO/TS 11366: Przetwory naftowe i produkty podobne Wytyczne eksploatacji olejów smarowych do turbin parowych, gazowych i skojarzonych układów gazowo-parowych PN-ISO :2009 Grupa C (Przekładnie) Część 1: Wymagania dla środków smarowych do zamkniętych przekładni zębatych PKN-ISO/TS 12927:2011 Grupa M (Obróbka metali) Wytyczne do opracowywania wymagań PKN-ISO/TS 12928:2011 Grupa R (Środki ochrony czasowej przed korozją) Wytyczne do opracowywania wymagań PN-ISO 12924:2012 Grupa X (Smary) Wymagania PN-ISO 13738: Grupa E (Oleje do silników spalinowych) Wymagania dla olejów do dwusuwowych silników benzynowych (kategorie EGB, EGC i EGD) PN-ISO 24254: Grupa E (oleje do silników spalinowych) Wymagania dla olejów do zastosowań w benzynowych silnikach czterosuwowych motocykli i zintegrowanych układów przeniesienia napędu (kategorie EMA i EMB) Nafta-Gaz, nr 12/
7 NAFTA-GAZ Środki smarowe, oleje przemysłowe i produkty podobne w ISO W ISO tematyką środków smarowych zajmuje się Komitet Techniczny (TC) ISO/TC 28 Petroleum products and related products of synthetic or biological origin, w którym PKN ma członkostwo czynne (P-Member). PKN jest również członkiem Podkomietów (SC): TC 28/SC 2 Measurement of petroleum and related products (członkostwo bierne O-Member), TC 28/SC 4 Classifications and specifications (członkostwo czynne P-Member) [3]. Współpraca Podkomitetu KT 222/PK 3 z wyżej wymienionymi Podkomitetami ISO polega na opiniowaniu dokumentów, uczestnictwie w głosowaniach oraz dostarczaniu dokumentów informacyjnych. Przekazując uwagi, mamy możliwość wpływania na treść dokumentów normalizacyjnych. W przypadku członkostwa czynnego opiniowanie i głosowanie jest obowiązkowe, natomiast w przypadku członkostwa biernego wszystkie dokumenty mają charakter informacyjny. Środki smarowe, oleje przemysłowe i produkty podobne w CEN W CEN tematyką środków smarowych zajmuje się CEN/ TC 19/WG 33 Bio-lubricants jedna z siedemnastu Grup Roboczych (WG) działających w ramach Komitetu Technicznego CEN/TC 19 Gaseous and liquid fuels, lubricants and related products of petroleum, synthetic and biological origin [1]. W zakresie zadań KT 222/PK 3 znajduje się współpraca z CEN/TC 19/WG 33, która polega na opiniowaniu dokumentów normalizacyjnych i uczestnictwie w głosowaniach, podobnie jak w przypadku członkostwa czynnego w ISO. Aktualnie w Podkomitecie KT 222/PK 3 trwają prace nad polską wersją opracowanej w CEN/TC 19/WG 33 normy EN 16807:2016 Liquid petroleum products Biolubricants Criteria and requirements of bio-lubricants and bio-based lubricants [8], która została opublikowana przez CEN w październiku 2016 r. Polska norma uznaniowa PN-EN 16807: Ciekłe przetwory naftowe Biośrodki smarowe Kryteria i wymagania dla biośrodków smarowych i dla biobazowych środków smarowych w wersji angielskiej ukazała się w listopadzie 2016 r. Polska wersja normy w wersji ang. ukazała się w ukaże się w 2018 r. jako równoważna z wersją uznaniową PN-EN 16807: Ciekłe przetwory naftowe Biośrodki smarowe Kryteria i wymagania dla biośrodków smarowych i dla biobazowych środków smarowych, pod tym samym numerem. W normie określono termin biośrodek smarowy oraz minimalne wymagania dla wszystkich rodzajów biośrodków smarowych i biobazowych środków smarowych, podczas gdy EEL (European Ecolabel for Lubricants) odnosi się do konkretnych rodzin biośrodków smarowych. Opisano również krótko istotne metody badań wymagane w odniesieniu do charakterystyki biośrodków smarowych. Przedstawiono zalecenia dla powiązanych norm w obszarze biodegradowalności, funkcjonalności produktu oraz ilości różnych surowców odnawialnych i/lub różnej zawartości biobaz wykorzystywanych podczas wytwarzania tych biośrodków smarowych tworzących jedną grupę produktów [12]. W tablicy 8 podano tematy prac na wczesnym etapie opracowania, którymi zajmuje się aktualnie grupa robocza CEN/TC 19/WG 33. Tablica 8. Tematy normalizacyjne w programie CEN/TC 19/WG 33 [2] Work item: Liquid petroleum products Determination of aerobic biological degradation of fully formulated lubricants in an aqueous solution Test method based on CO 2 -production (initial date 2015) Work item: Liquid petroleum products Determination of aerobic biological degradation of fully formulated lubricants in an aqueous solution Test method based on O 2 -consumption (initial date 2015) W 2014 r. ukazała się Polska Norma PN-EN 16575: Produkty biobazowe Terminologia w wersji angielskiej, wprowadzająca Normę Europejską EN 16575:2014 Bio-based products Vocabulary, opracowaną przez Komitet Techniczny CEN/TC 411 Bio-based products [1]. W normie tej określono ogólne terminy, które mają być stosowane w dziedzinie produktów biobazowych, w tym horyzontalne aspekty istotne dla norm dotyczących produktów biobazowych [4]. Odpowiednikiem Komitetu CEN/TC 411 jest Komitet Techniczny PKN/KT 319 ds. Produktów Biobazowych. Zakres tematyczny PKN/KT 319 obejmuje następujące zagadnienia związane z produktami biobazowymi: terminologia, wymagania, metody badań, pobieranie i przygotowywanie próbek oraz kryteria zrównoważonego rozwoju [4]. Podsumowanie Normalizacja środków smarowych grupy wyrobów o szczególnie dużej różnorodności zastosowania realizowana jest przez organizacje normalizacyjne na poziomie międzynarodowym, europejskim i krajowym. Przynależność 986 Nafta-Gaz, nr 12/2017
8 artykuły krajowej jednostki normalizacyjnej Polskiego Komitetu Normalizacyjnego do organizacji normalizacyjnych, międzynarodowej ISO i europejskiej CEN, wyznacza odpowiednie zadania do wykonania przez powołany do tych prac organ techniczny PKN, którym jest Podkomitet KT 222/ PK 3 ds. Olejów Smarowych. Sekretariat Podkomitetu KT 222/ PK 3 prowadzi Instytut Nafty i Gazu Państwowy Instytut Badawczy. W bieżącym roku Polski Komitet Normalizacyjny przyznał Instytutowi nagrodę Kompas Normalizacji. Wyróżnienie to przyznawane jest za szczególny wkład w promocję normalizacji. Tak wysoka ocena działalności normalizacyjnej Instytutu przez Polski Komitet Normalizacyjny to rezultat wieloletniej bardzo dobrej współpracy Instytutu i środowisk zaangażowanych w prace normalizacyjne z obszaru ropy i gazu, w tym również z obszaru środków smarowych. Prosimy cytować jako: Nafta-Gaz 2017, nr 12, s , DOI: /NG Artykuł nadesłano do Redakcji r. Zatwierdzono do druku r. Artykuł powstał na podstawie pracy INiG PIB pt.: Podstawy merytoryczne dostosowania norm polskich z zakresu ropy i gazu do wymagań UE nr zlecenia: 12/TN/DN/2017/01, nr archiwalny: DK /17. Literatura [1] European Committee for Standardization; eu (dostęp: lipiec 2017). [2] Informacje własne z prac CEN/TC19 (dostęp: lipiec 2017). [3] International Organization for Standardization; iso.org (dostęp: lipiec 2017). [4] Polski Komitet Normalizacyjny; (dostęp: lipiec 2017). [5] Ptak S.: Klasyfikacja jakościowa i charakterystyka przemysłowych środków smarowych. Nafta-Gaz 2012, nr 7, s [6] Ptak S., Jakóbiec J.: Ropa naftowa jako główny surowiec energetyczno-przemysłowy. Nafta-Gaz 2016, nr 6, s , DOI: /NG Akty prawne i normatywne [7] Dyrektywy ISO/IEC. Część 1. Procedury prac technicznych, wersja polska, Polski Komitet Normalizacyjny, grudzień, 2014, (dostęp: lipiec 2017). [8] EN 16807:2016 Liquid petroleum products Bio-lubricants Criteria and requirements of bio-lubricants and bio-based lubricants. [9] ISO 3448:1992 Industrial liquid lubricants ISO viscosity classification. [10] ISO :2002 Lubricants, industrial oils and related products (class L) Classification Part 99: General. [11] ISO 8681:1986 Petroleum products and lubricants Method of classification Definition of classes. [12] PN-EN 16807: wersja angielska, Ciekłe przetwory naftowe Biośrodki smarowe Kryteria i wymagania dla biośrodków smarowych i dla biobazowych środków smarowych. [13] PN-ISO 3448:2009 wersja polska, Przemysłowe ciekłe środki smarowe Klasyfikacja lepkościowa. [14] PN-ISO :2009 wersja polska, Środki smarowe, oleje przemysłowe i produkty podobne (klasa L) Klasyfikacja Część 99: Postanowienia ogólne. [15] PN-ISO 8681: wersja polska, Przetwory naftowe i środki smarowe Metoda klasyfikacji Definicja klas. [16] Przepisy Wewnętrzne CEN/CENELEC, Część 2, 2013; www. pkn.pl (dostęp: lipiec 2017). [17] Ustawa z dnia 12 września 2002 r. o normalizacji (Dz.U. z 2002 r. nr 169, poz. 1386). Mgr inż. Zofia BŁASZKIEWICZ Starszy specjalista badawczo-techniczny; kierownik Zakładu Normalizacji. Instytut Nafty i Gazu Państwowy Instytut Badawczy ul. Lubicz 25 A Kraków zofia.blaszkiewicz@inig.pl Mgr. Joanna Moskała Starszy specjalista inżynieryjno-techniczny w Zakładzie Normalizacji. Instytut Nafty i Gazu Państwowy Instytut Badawczy ul. Lubicz 25 A Kraków jaonna.moskala@inig.pl Nafta-Gaz, nr 12/
Normalizacja przetworów naftowych i biopaliw płynnych w latach
NAFTA-GAZ, ROK LXXIV, Nr 11 / 2018 DOI: 10.18668/NG.2018.11.09 Zofia Błaszkiewicz, Iwona Doening, Joanna Moskała Instytut Nafty i Gazu Państwowy Instytut Badawczy Normalizacja przetworów naftowych i biopaliw
Bardziej szczegółowoSto posiedzeń Komitetu Technicznego 222 w interpretacji statystycznej
NAFTA-GAZ czerwiec 2010 ROK LXVI Zofia Błaszkiewicz Instytut Nafty i Gazu, Kraków Sto posiedzeń Komitetu Technicznego 222 w interpretacji statystycznej Setne posiedzenie Komitetu Technicznego 222 jubileusz
Bardziej szczegółowoPLAN DZIAŁANIA KT 196. ds. Cementu i Wapna
PLAN DZIAŁANIA KT 196 DATA: 2014-10-31 Wersja: nr 2 Projekt uzgodniony w KT Strona 1 PLAN DZIAŁANIA KT 196 ds. Cementu i Wapna STRESZCZENIE KT 196 obejmuje swoim zakresem działania prace normalizacyjne
Bardziej szczegółowoZmiany normalizacyjne w obszarze bezpieczeństwa przeciwwybuchowego. mgr inż. Wojciech Kwiatkowski
Zmiany normalizacyjne w obszarze bezpieczeństwa przeciwwybuchowego mgr inż. Wojciech Kwiatkowski 1 Polski Komitet Normalizacyjny 1994- Polski Komitet Normalizacyjny (PKN) - Ustawa o normalizacji z dnia
Bardziej szczegółowoKlasyfikacja jakościowa i charakterystyka przemysłowych środków smarowych
NAFTA-GAZ lipiec 2012 ROK LXVIII Stefan Ptak Instytut Nafty i Gazu, Kraków Klasyfikacja jakościowa i charakterystyka przemysłowych środków smarowych Wprowadzenie Normalizacja produktów i wyrobów rynkowych
Bardziej szczegółowoPLAN DZIAŁANIA KT 319 ds. Produktów biobazowych
Strona 1 PLAN DZIAŁANIA KT 319 ds. Produktów biobazowych STRESZCZENIE W zakresie tematycznym KT 319 znajdują się normy dotyczące terminologii, wymagań, metod badań, pobierania i przygotowywanie próbek,
Bardziej szczegółowoStan normalizacji w zakresie wyrobów cementowych. mgr. inż. Piotr Zapolski
Stan normalizacji w zakresie wyrobów cementowych mgr. inż. Piotr Zapolski Stowarzyszenie Producentów Cementu Wyroby budowlane Warszawa 10 maja 2016 Normalizacja w Europie Normalizacja jest efektem dobrowolnej
Bardziej szczegółowoLPG mieszanina propan-butan aspekty normalizacyjne
NAFTA-GAZ, ROK LXXII, Nr 11 / 2016 DOI: 10.18668/NG.2016.11.14 Zofia Błaszkiewicz, Delfina Rogowska Instytut Nafty i Gazu Państwowy Instytut Badawczy LPG mieszanina propan-butan aspekty normalizacyjne
Bardziej szczegółowoPLAN DZIAŁANIA KT 317 ds. Wentylacji i Klimatyzacji
Strona 1 PLAN DZIAŁANIA KT 317 ds. Wentylacji i Klimatyzacji STRESZCZENIE KT ds. Wentylacji i Klimatyzacji obejmuje swoim zakresem systemy wentylacji i klimatyzacji w budynkach mieszkalnych zamieszkania
Bardziej szczegółowoPLAN DZIAŁANIA KT 51 ds. Pomiarów Przemysłowych Wielkości Nieelektrycznych
Strona 1 PLAN DZIAŁANIA KT 51 ds. Pomiarów Przemysłowych Wielkości Nieelektrycznych STRESZCZENIE Komitet Techniczny ds. Pomiarów Przemysłowych Wielkości Nieelektrycznych został powołany przez Polski Komitet
Bardziej szczegółowoSmary plastyczne europejskie normy klasyfikacyjne i wymagania jakościowe
NFT-GZ październik 2012 ROK LXVIII nna Zajezierska Instytut Nafty i Gazu, Kraków Smary plastyczne europejskie normy klasyfikacyjne i wymagania jakościowe Wstęp Smary plastyczne stanowią wyspecjalizowaną
Bardziej szczegółowoPLAN DZIAŁANIA KT 204 ds. Rysunku Technicznego i Dokumentacji Technicznej
Strona 1 PLAN DZIAŁANIA KT 204 ds. Rysunku Technicznego i Dokumentacji Technicznej STRESZCZENIE Komitet Techniczny nr 204 ds. Rysunku Technicznego i Dokumentacji Technicznej, działający w ramach Polskiego
Bardziej szczegółowoNormy a prawo. Dr inż. Grażyna Ożarek. UKSW, Warszawa, Listopad 2015 mgr Artur Staśkiewicz
Normy a prawo Dr inż. Grażyna Ożarek UKSW, Warszawa, Listopad 2015 mgr Artur Staśkiewicz Projekt Badawczo- Rozwojowy realizowany na rzecz bezpieczeństwa i obronności Państwa współfinansowany ze środków
Bardziej szczegółowoKierunki zmian jakości paliw i biopaliw ciekłych
V Konferencja Naukowo-Techniczna poświęcona problematyce paliw silnikowych Organizatorzy Patron Honorowy 2014 Główny Partner Kierunki zmian jakości paliw i biopaliw ciekłych Partnerzy Patroni medialni
Bardziej szczegółowoNORMALIZACJA W OCHRONIE KATODOWEJ ZOFIA UZIĘBŁO
NORMALIZACJA W OCHRONIE KATODOWEJ ZOFIA UZIĘBŁO POLSKI KOMITET NORMALIZACYJNY Polski Komitet Normalizacyjny (PKN) państwowa jednostka organizacyjna pełniąca rolę krajowej jednostki normalizacyjnej (państwowa
Bardziej szczegółowoPLAN DZIAŁANIA KT 17 ds. Pojazdów i Transportu Drogowego
Strona 1 PLAN DZIAŁANIA KT 17 ds. Pojazdów i Transportu Drogowego STRESZCZENIE Komitet Techniczny nr 17 ds. Pojazdów i Transportu Drogowego powołany został w ramach Polskiego Komitetu Normalizacyjnego
Bardziej szczegółowoPLAN DZIAŁANIA KT NR 184 ds. Klejów
Strona 1 PLAN DZIAŁANIA KT NR 184 ds. Klejów STRESZCZENIE Środowisko biznesowe: Zakres objęty działalnością KT 184 jest niezwykle szeroki i ma charakter wybitnie intersektorowy, gdyż dotyczy nie tylko
Bardziej szczegółowoWprowadzenie Metodyki badawcze
NAFTA-GAZ, ROK LXXIII, Nr 1 / 217 DOI: 1.18668/NG.217.1.6 Elżbieta Trzaska, Magdalena Żółty, Agnieszka Skibińska Badanie stabilności termooksydacyjnej smarów plastycznych. Część 2: Smary na oleju o charakterze
Bardziej szczegółowoPLAN DZIAŁANIA KT 35 ds. Mleka i Przetworów Mlecznych
Strona 1 PLAN DZIAŁANIA KT 35 ds. Mleka i Przetworów Mlecznych STRESZCZENIE Przemysł mleczarski jest jednym z ważniejszych sektorów w przemyśle spożywczym, stale rozwijającym się zwłaszcza w segmentach
Bardziej szczegółowoZmiany w procedurach normalizacyjnych numeracja Polskich Norm i czwarta wersja językowa Normy Europejskiej
NAFTA-GAZ, ROK LXX, Nr 10 / 2014 Zofia Błaszkiewicz Instytut Nafty i Gazu Państwowy Instytut Badawczy Zmiany w procedurach normalizacyjnych numeracja Polskich Norm i czwarta wersja językowa Normy Europejskiej
Bardziej szczegółowoPLAN DZIAŁANIA KT 137. ds. Urządzeń Cieplno-Mechanicznych w Energetyce
Strona 1 PLAN DZIAŁANIA KT 137 ds. Urządzeń Cieplno-Mechanicznych w Energetyce STRESZCZENIE KT 137 obejmuje swoim zakresem urządzenia cieplno-mechaniczne stosowane w elektrowniach, elektrociepłowniach
Bardziej szczegółowoPLAN DZIAŁANIA KT 90 ds. Uprawy Roli i Ogrodnictwa
Strona 1 PLAN DZIAŁANIA KT 90 ds. Uprawy Roli i Ogrodnictwa STRESZCZENIE Komitet Techniczny 90 ds. Uprawy Roli i Ogrodnictwa został powołany przez Prezesa Polskiego Komitetu Normalizacyjnego 28 kwietnia
Bardziej szczegółowoNorma to dokument przyjęty na zasadzie konsensu i zatwierdzony do powszechnego stosowania przez
KONCEPCJA SYSTEMU JAKOŚCI zgodnie z wymaganiami norm ISO serii 9000 dr Lesław Lisak Co to jest norma? Norma to dokument przyjęty na zasadzie konsensu i zatwierdzony do powszechnego stosowania przez upoważnioną
Bardziej szczegółowoPLAN DZIAŁANIA KT 157 ds. Zagrożeń Fizycznych w Środowisku Pracy
PLAN DZIAŁANIA KT 157 ds. Zagrożeń Fizycznych w Środowisku Pracy PLAN DZIAŁANIA KT 157 Strona 1 STRESZCZENIE Komitet Techniczny nr 157 ds. Zagrożeń Fizycznych w Środowisku Pracy powołany został w ramach
Bardziej szczegółowoPLAN DZIAŁANIA KT 270. ds. Zarządzania Środowiskowego
Strona 2 PLAN DZIAŁANIA KT 270 ds. Zarządzania Środowiskowego STRESZCZENIE Komitet Techniczny ds. Zarządzania Środowiskowego został powołany 27.02.1997 r. w ramach Polskiego Komitetu Normalizacyjnego.
Bardziej szczegółowoPLAN DZIAŁANIA KT 158 ds. Bezpieczeństwa Maszyn i Urządzeń Technicznych oraz Ergonomii Zagadnienia Ogólne
Strona 1 PLAN DZIAŁANIA KT 158 ds. Bezpieczeństwa Maszyn i Urządzeń Technicznych oraz Ergonomii Zagadnienia Ogólne STRESZCZENIE Komitet Techniczny nr 158 ds. Bezpieczeństwa Maszyn i Urządzeń Technicznych
Bardziej szczegółowoPLAN DZIAŁANIA KT 160 ds. Napędów i Sterowań Hydraulicznych
Strona 1 PLAN DZIAŁANIA KT 160 ds. Napędów i Sterowań Hydraulicznych STRESZCZENIE KT 160 zajmuje się zagadnieniami napędów i sterowań hydraulicznych, stosowanych w różnych dziedzinach techniki, w których
Bardziej szczegółowoPLAN DZIAŁANIA KT 278 ds. Wodociągów i Kanalizacji
Strona 1 PLAN DZIAŁANIA KT 278 ds. Wodociągów i Kanalizacji STRESZCZENIE KT 278 obejmuje swoim zakresem dziedzinę budowy, modernizacji i eksploatacji systemów wodociągowych i kanalizacyjnych. KT 278 zajmuje
Bardziej szczegółowoZAKRES AKREDYTACJI JEDNOSTKI CERTYFIKUJĄCEJ WYROBY Nr AC 010
ZAKRES AKREDYTACJI JEDNOSTKI CERTYFIKUJĄCEJ WYROBY Nr AC 010 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa, ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 14 Data wydania: 06 września 2013 r. AC 010 Nazwa i
Bardziej szczegółowoOpis modułu kształcenia Technologia otrzymywania paliw ciekłych i olejów smarowy z ropy naftowej
Opis modułu kształcenia Technologia otrzymywania paliw ciekłych i olejów smarowy z ropy naftowej Nazwa podyplomowych Nazwa obszaru kształcenia, w zakresie którego są prowadzone studia podyplomowe Tytuł/stopień
Bardziej szczegółowoRok akademicki: 2030/2031 Kod: STC s Punkty ECTS: 2. Poziom studiów: Studia I stopnia Forma i tryb studiów: -
Nazwa modułu: Oleje silnikowe i płyny eksploatacyjne Rok akademicki: 2030/2031 Kod: STC-1-410-s Punkty ECTS: 2 Wydział: Energetyki i Paliw Kierunek: Technologia Chemiczna Specjalność: - Poziom studiów:
Bardziej szczegółowo2013 KT 222 ds Przetworów Naftowych i Cieczy Eksploatacyjnych
2013 KT 222 ds Przetworów Naftowych i Cieczy Eksploatacyjnych Program prac Podkomitetu ds. Paliw Płynnych KT 222 na rok 2013 Polska Norma zastępowana Norma wprowadzana 1 PN-EN 590+A1:2011 Paliwa do pojazdów
Bardziej szczegółowoPLAN DZIAŁANIA KT 181 ds. Gospodarki Leśnej
Strona 1 PLAN DZIAŁANIA KT 181 ds. Gospodarki Leśnej STRESZCZENIE Komitet Techniczny 181 ds. Gospodarki Leśnej został powołany przez Prezesa Polskiego Komitetu Normalizacyjnego 28 kwietnia 1994 r. Komitet
Bardziej szczegółowoWYBRANE ZAGADNIENIA NORMALIZACJI W DZIEDZINIE JAKOŒCI
MARIAN GO ÊBIOWSKI WYBRANE ZAGADNIENIA NORMALIZACJI W DZIEDZINIE JAKOŒCI STUDIA I PRACE WYDZIA U NAUK EKONOMICZNYCH I ZARZ DZANIA NR 12 211 Marian Go³êbiowski WYBRANE ZAGADNIENIA NORMALIZACJI W DZIEDZINIE
Bardziej szczegółowoPLAN DZIAŁANIA KT 33 ds. Metalurgii Proszków
Strona 1 PLAN DZIAŁANIA KT 33 ds. Metalurgii Proszków STRESZCZENIE Działalność Komitetu Technicznego nr 33 związana jest z tematyką metalurgii proszków i obejmuje zagadnienia dotyczące: proszków metali,
Bardziej szczegółowoPLAN DZIAŁANIA KT 56 ds. Maszyn Elektrycznych Wirujących oraz Narzędzi Ręcznych Przenośnych o Napędzie Elektrycznym
Strona 1 PLAN DZIAŁANIA KT 56 ds. Maszyn Elektrycznych Wirujących oraz Narzędzi Ręcznych Przenośnych o Napędzie Elektrycznym STRESZCZENIE KT 56 ds. Maszyn Elektrycznych Wirujących oraz Narzędzi Ręcznych
Bardziej szczegółowoZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 170
ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 170 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 12 Data wydania: 3 lipca 2013 r. AB 170 Nazwa i adres INSTYTUT
Bardziej szczegółowoNazwa PN-C-04375-2:2013-07P Badanie paliw stałych i ciekłych - Oznaczanie ciepła spalania w bombie kalorymetrycznej i obliczanie wartości opałowej - Część 2: Metoda z zastosowaniem kalorymetru izoperibolicznego
Bardziej szczegółowoDziałania PKN na rzecz zainteresowanych normalizacją
Działania PKN na rzecz zainteresowanych normalizacją CZYM JEST NORMA? Norma jest dokumentem: opisującym sprawdzony stan wiedzy technicznej, opisem aktualnego poziomu światowego (regionalnego, krajowego)
Bardziej szczegółowoKlub Polskich Laboratoriów Badawczych POLLAB. Członek EUROLAB EURACHEM
Klub Polskich Laboratoriów Badawczych POLLAB Członek EUROLAB EURACHEM XXII lata KLUBU POLLAB - po co jesteśmy TARGI EUROLAB Warszawa 10-12.04.2013 r. Klub POLLAB Powstał 3 grudnia 1991 roku z inicjatywy
Bardziej szczegółowoWymagania gazu ziemnego stosowanego jako paliwo. do pojazdów
Wymagania gazu ziemnego stosowanego jako paliwo mgr inż. Paweł Bukrejewski do pojazdów Kierownik Pracowni Analitycznej Starszy Specjalista Badawczo-Techniczny Laboratorium Produktów Naftowych i Biopaliw
Bardziej szczegółowoINFORMACJA O NORMALIZACJI W INSTYTUCIE
Jacek WOJTAL INFORMACJA O NORMALIZACJI W INSTYTUCIE 1 Wstęp Pojęcie normalizacja zdefiniowano w aktualnej PN-EN 45020:2000 Normalizacja i dziedziny związane Terminologia ogólna, polskim odpowiedniku EN
Bardziej szczegółowoPLAN DZIAŁANIA KT 299 ds. Technologii i Maszyn do Obróbki Plastycznej Metali
STRESZCZENIE PLAN DZIAŁANIA KT 299 Strona 1 PLAN DZIAŁANIA KT 299 ds. Technologii i Maszyn do Obróbki Plastycznej Metali Zakres prac normalizacyjnych KT 299 obejmuje technologię kucia matrycowego (w tym
Bardziej szczegółowoPLAN DZIAŁANIA KT 64 ds. Urządzeń Elektrycznych w Przestrzeniach Zagrożonych Wybuchem
Strona 1 PLAN DZIAŁANIA KT 64 ds. Urządzeń Elektrycznych w Przestrzeniach Zagrożonych Wybuchem STRESZCZENIE Zakres tematyczny KT nr 64 obejmuje wymagania bezpieczeństwa dla maszyn i urządzeń oraz wyposażenia
Bardziej szczegółowoSTAN NORMALIZACJI POLSKIEJ W DZIEDZINIE AKUSTYKI BUDOWLANEJ NA TLE NORMALIZACJI EUROPEJSKIEJ I ŚWIATOWEJ
PRACE INSTYTUTU TECHNIKI BUDOWLANEJ - KWARTALNIK nr 1 (129) 2004 BUILDING RESEARCH INSTITUTE - QUARTERLY No 1 (129) 2004 Anna lżewska* STAN NORMALIZACJI POLSKIEJ W DZIEDZINIE AKUSTYKI BUDOWLANEJ NA TLE
Bardziej szczegółowoPLAN DZIAŁANIA KT 242. ds. Informacji i Dokumentacji
Strona 1 PLAN DZIAŁANIA KT 242 ds. Informacji i Dokumentacji STRESZCZENIE Komitet Techniczny 242 ds. Informacji i Dokumentacji został powołany w 1994 roku (wówczas pod nazwą: Normalizacyjna Komisja Problemowa
Bardziej szczegółowoSTAN NORMALIZACJI ZWIĄZANEJ Z AKUSTYKĄ BUDOWLANĄ
PRACE INSTYTUTU TECHNIKI BUDOWLANEJ - KWARTALNIK nr 4 (152) 2009 BUILDING RESEARCH INSTITUTE - QUARTERLY No 4 (152) 2009 Anna lżewska* STAN NORMALIZACJI ZWIĄZANEJ Z AKUSTYKĄ BUDOWLANĄ W artykule omówiono
Bardziej szczegółowoRola norm w procesie unifikacji wymagań dla transportu kolejowego w UE
Rola norm w procesie unifikacji wymagań dla transportu kolejowego w UE Stan zaawansowania rewizji normy pren 45 545 Marek Pawlik, PKP PLK S.A. Rola norm w procesie unifikacji wymagań dla transportu kolejowego
Bardziej szczegółowoWykłady. Znormalizowane systemy zarządzania BHP AGENDA. Wprowadzenie normalizacja. Norma PN-N 18001:2004 wstęp. Dyskusja wolne wnioski
Wykłady Znormalizowane systemy zarządzania BHP AGENDA normalizacja Norma PN-N 18001:2004 wstęp Dyskusja wolne wnioski 1 AGENDA normalizacja Norma PN-N 18001:2004 wstęp Dyskusja wolne wnioski Wybrane krajowe
Bardziej szczegółowoTechnika ochrony roślin w pracach Europejskiego Komitetu Normalizacyjnego (CEN) Artur Godyń
IX Konferencja Racjonalna Technika Ochrony Roślin" Poznań, 12-13 października 2010 r. Technika ochrony roślin w pracach Europejskiego Komitetu Normalizacyjnego (CEN) Artur Godyń Instytut Sadownictwa i
Bardziej szczegółowoPLAN DZIAŁANIA KT 155 ds. Barwników, Półproduktów Barwnikarskich, Pigmentów i Wypełniaczy
STRESZCZENIE PLAN DZIAŁANIA KT 155 Strona 1 PLAN DZIAŁANIA KT 155 ds. Barwników, Półproduktów Barwnikarskich, Pigmentów i Wypełniaczy Tematyka KT 155 obejmuje zagadnienia dotyczące min.: terminologii,
Bardziej szczegółowoPLAN DZIAŁANIA KT 20 ds. Skóry i Obuwia
Strona 1 PLAN DZIAŁANIA KT 20 ds. Skóry i Obuwia STRESZCZENIE Komitet Techniczny nr 20 ds. Skóry i Obuwia działa we współpracy z Polskim Komitetem Normalizacyjnym. W zakresie tematycznym Komitetu Technicznego
Bardziej szczegółowoNormalizacja dobrowolna i bezpieczeństwo
Normalizacja dobrowolna i bezpieczeństwo Tezy 1. Jednym z warunków przystąpienia do UE było wprowadzenie systemu bezpieczeństwa produktów zgodnego z modelem stosowanym w krajach UE. Wymagało to m. in.
Bardziej szczegółowoPN-EN 14023:2011/Ap1. POPRAWKA do POLSKIEJ NORMY. Asfalty i lepiszcza asfaltowe Zasady klasyfikacji asfaltów modyfikowanych polimerami ICS
POPRAWKA do POLSKIEJ NORMY ICS 93.080.20 PN-EN 14023:2011/Ap1 Asfalty i lepiszcza asfaltowe Zasady klasyfikacji asfaltów modyfikowanych polimerami Copyright by PKN, Warszawa 2014 nr ref. Wszelkie prawa
Bardziej szczegółowoPLAN DZIAŁANIA KT 29 ds. Analiz Chemicznych Rud, Koncentratów i Metali
Strona 1 PLAN DZIAŁANIA KT 29 ds. Analiz Chemicznych Rud, Koncentratów i Metali STRESZCZENIE KT 29 zajmuje się zagadnieniami badania składu chemicznego surówki, żeliwa i stali, metali nieżelaznych (miedzi,
Bardziej szczegółowoOpis modułu kształcenia Materiałoznawstwo środków smarowych
Opis modułu kształcenia Materiałoznawstwo środków smarowych Nazwa podyplomowych Nazwa obszaru kształcenia, w zakresie którego są prowadzone studia podyplomowe Nazwa kierunku, z którym jest związany zakres
Bardziej szczegółowoPLAN DZIAŁANIA KZ NR 503 ds. Facility Management
PLAN DZIAŁANIA KZ NR 503 ds. Facility Management Strona 1 STRESZCZENIE Termin Facility Management (FM) nie ma idealnego przekładu na język polski. Często spotykanym tłumaczeniem pojęcia FM jest zarządzanie
Bardziej szczegółowoStrategianormalizacji europejskiej
Strategianormalizacji europejskiej wg rozporządzenia UE Spotkanie CBT 24.09.2014 Jolanta Kochańska Z-ca Prezesa PKN ds. Normalizacji Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) Nr 1025/2012 z dnia
Bardziej szczegółowoSystem Zarządzania Energią według wymagań normy ISO 50001
System Zarządzania Energią według wymagań normy ISO 50001 Informacje ogólne ISO 50001 to standard umożliwiający ustanowienie systemu i procesów niezbędnych do osiągnięcia poprawy efektywności energetycznej.
Bardziej szczegółowoLOTOS OIL SA. dr inż. Rafał Mirek - Biuro Rozwoju i Serwisu Olejowego 1/20
dr inż. Rafał Mirek - Biuro Rozwoju i Serwisu Olejowego 1/20 Serwis środków smarnych oraz współczesne aplikacje informatyczne jako narzędzia kontroli wspierające utrzymanie ruchu VI Konferencja Naukowo
Bardziej szczegółowoPLAN DZIAŁANIA KT 126 ds. Rur Stalowych
Strona 1 PLAN DZIAŁANIA KT 126 ds. Rur Stalowych STRESZCZENIE Działalność Komitetu Technicznego nr 126 związana jest z tematyką rur stalowych. Zakres tematyczny obejmuje rury ze szwem i bez szwu, w tym
Bardziej szczegółowoPLAN DZIAŁANIA KT 123 ds. Badań Własności Metali
Strona 1 PLAN DZIAŁANIA KT 123 ds. Badań Własności Metali STRESZCZENIE KT 123 zajmuje się zagadnieniami badania metali. W zakresie kompetencji KT 123 znajdują się normy dotyczące standaryzacji metod badań
Bardziej szczegółowoEA-1/06 Wielostronne Porozumienie EA
Numer publikacji EA-1/06 Wielostronne Porozumienie EA (EA MLA) CEL Niniejszy dokument określa warunki Wielostronnego Porozumienia EA, w ramach którego sygnatariusze wzajemnie uznają równoważność swoich
Bardziej szczegółowoFiltrowalność olejów smarowych według PN-ISO 13357
NAFTA-GAZ, ROK LXX, Nr 4 / 2014 Dariusz Sacha Instytut Nafty i Gazu Państwowy Instytut Badawczy Filtrowalność olejów smarowych według PN-ISO 13357 Ciecze w systemach hydraulicznych służą również jako środki
Bardziej szczegółowoPLAN DZIAŁANIA KT 263. ds. Sprzętu do Gromadzenia i Usuwania Odpadów Komunalnych
Strona 1 PLAN DZIAŁANIA KT 263 ds. Sprzętu do Gromadzenia i Usuwania Odpadów Komunalnych STRESZCZENIE KT 263 obejmuje swoim zakresem sprzęt do gromadzenia i usuwania odpadów komunalnych: stałych oraz surowców
Bardziej szczegółowoWymagania bezpieczeństwa dotyczące elektrycznych przyrządów pomiarowych, automatyki i urządzeń laboratoryjnych Część 1: Wymagania ogólne
POPRAWKA do POLSKIEJ NORMY ICS 19.080; 71.040.10 PN-EN 61010-1:2011/AC Wprowadza EN 61010-1:2010/A1:2019/AC:2019-04, IDT IEC 61010-1:2010/A1:2016/AC1:2019, IDT Wymagania bezpieczeństwa dotyczące elektrycznych
Bardziej szczegółowoI MIĘDZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA DREWNO POLSKIE OZE
I MIĘDZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA DREWNO POLSKIE OZE 8 maja 2015r., Kraków, Procedury badawcze urządzeń grzewczych na paliwa stałe Zdzisław Gebhardt Instytutu Nafty i Gazu - Państwowy Instytut Badawczy
Bardziej szczegółowoOpis modułu kształcenia Technologia produkcji paliw i olejów smarowych
Nazwa podyplomowych Nazwa obszaru kształcenia, w zakresie którego są prowadzone studia podyplomowe Nazwa kierunku, z którym jest związany zakres podyplomowych Tytuł/stopień naukowy/zawodowy imię i nazwisko
Bardziej szczegółowoCO NOWEGO W NORMALIZACJI EUROPEJSKIEJ ZWIĄZANEJ Z AKUSTYKĄ BUDOWLANĄ
PRACE INSTYTUTU TECHNIKI BUDOWLANEJ - KWARTALNIK nr 1 (157) 2011 BUILDING RESEARCH INSTITUTE - QUARTERLY No 1 (157) 2011 Anna lżewska* CO NOWEGO W NORMALIZACJI EUROPEJSKIEJ ZWIĄZANEJ Z AKUSTYKĄ BUDOWLANĄ
Bardziej szczegółowoZałącznik Nr 1 do Umowy Nr... zawartej w dniu... pomiędzy MPK Sp. z o.o. we Wrocławiu a... Specyfikacja Asortymentowo-Ilościowo-Cenowa
Załącznik Nr 1 do Umowy Nr... zawartej w dniu... pomiędzy MPK Sp. z o.o. we Wrocławiu a... Specyfikacja Asortymentowo-Ilościowo-Cenowa Zadanie A Kategoria CPV 09211000-1 L.p. Asortyment Kod CN Nazwa handlowa
Bardziej szczegółowoBADANIA PORÓWNAWCZE PAROPRZEPUSZCZALNOŚCI POWŁOK POLIMEROWYCH W RAMACH DOSTOSOWANIA METOD BADAŃ DO WYMAGAŃ NORM EN
PRACE INSTYTUTU TECHNIKI BUDOWLANEJ - KWARTALNIK nr 1 (137) 2006 BUILDING RESEARCH INSTITUTE - QUARTERLY No 1 (137) 2006 ARTYKUŁY - REPORTS Anna Sochan*, Anna Sokalska** BADANIA PORÓWNAWCZE PAROPRZEPUSZCZALNOŚCI
Bardziej szczegółowoRola i znaczenie Szczegółowych Specyfikacji Technicznych w procesie inwestycyjnym. Stanisław Styk SBI Biuro Inżynierskie Polskie Drogi ONICO S.A.
Rola i znaczenie Szczegółowych Specyfikacji Technicznych w procesie inwestycyjnym Stanisław Styk SBI Biuro Inżynierskie Polskie Drogi ONICO S.A. SzczegółowaSpecyfikacja Techniczna Specyfikacja techniczna
Bardziej szczegółowoPLAN DZIAŁANIA KT NR 236 ds. Części Złącznych i Narzędzi Montażowych
PLAN DZIAŁANIA KT NR 236 ds. Części Złącznych i Narzędzi Montażowych PLAN DZIAŁANIA KT 236 Strona 1 STRESZCZENIE Zakres działania KT Nr 236 obejmuje zagadnienia dotyczące: - terminologii, konstrukcji,
Bardziej szczegółowoNormy zharmonizowane z dyrektywą maszynową
Normy zharmonizowane z dyrektywą maszynową Alicja Gach Dyrektor Wydziału Certyfikacji Polski Komitet Normalizacyjny 1 Normy zharmonizowane z dyrektywą 2006/42/WE W sektorze maszyn normy opracowują: - CEN
Bardziej szczegółowoISO 20771, czyli pierwsza międzynarodowa norma dotycząca tłumaczeń prawnych
Lingua Legis nr 25, 2017, s. 159-163 lingualegis.ils.uw.edu.pl Monika Popiołek Szkoła Główna Handlowa ISO 20771, czyli pierwsza międzynarodowa norma dotycząca tłumaczeń prawnych Wstęp Komitet techniczny
Bardziej szczegółowoPLAN DZIAŁANIA KT 246 ds. Ochrony Radiologicznej
Strona 1 PLAN DZIAŁANIA KT 246 ds. Ochrony Radiologicznej STRESZCZENIE KT 246 zajmuje się problematyką prac normalizacyjnych dotyczących ochrony przed promieniowaniem jonizującym (ochroną radiologiczną).
Bardziej szczegółowoSprawozdanie z działalności Sekcji POLLAB-PETROL w latach 2008-2011
Sprawozdanie z działalności Sekcji POLLAB-PETROL w latach 2008-2011 Działalność Zarządu Sekcji POLLAB-PETROL VI kadencji rozpoczęła się od ukonstytuowania się Zarządu wybranego w drodze głosowania podczas
Bardziej szczegółowoPLAN DZIAŁANIA KT NR 315. ds. Facility Management
PLAN DZIAŁANIA KT NR 315 ds. Facility Management Strona 1 STRESZCZENIE Termin Facility Management (FM) nie ma idealnego przekładu na język polski. Często spotykanym tłumaczeniem pojęcia FM jest zarządzanie
Bardziej szczegółowoOferta badawcza. XVI Forum Klastra Bioenergia dla Regionu 20 maja 2015r. dr inż. Anna Zamojska-Jaroszewicz
Oferta badawcza XVI Forum Klastra Bioenergia dla Regionu 20 maja 2015r. dr inż. Anna Zamojska-Jaroszewicz Struktura organizacyjna PIMOT Przemysłowy Instytut Motoryzacji Pion Paliw i Energii Odnawialnej
Bardziej szczegółowoNORMALIZACJA W OBSZARZE
NORMALIZACJA W OBSZARZE OBRONNOŚCI I BEZPIECZEŃSTWA PAŃSTWA płk dr inż. Bogusław KOT Warszawa 2013 USTAWA z dnia 12 września 2002 r. o normalizacji Art. 8. 1. W celu zapewnienia w obszarze normalizacji
Bardziej szczegółowoRAF-2. Sprawozdanie o produkcji i obrocie produktami naftowymi. w jednostkach naturalnych tony 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
MINISTERSTWO GOSPODARKI, PRACY I POLITYKI SPOŁECZNEJ, Plac Trzech Krzyży 3/5, 00-507 Warszawa Nazwa i adres jednostki sprawozdawczej Numer identyfikacyjny - REGON RAF-2 Agencja Rynku Energii S.A. 00-950
Bardziej szczegółowoPOPRAWKA do POLSKIEJ NORMY PN-EN 14214:2004/AC
POPRAWKA do POLSKIEJ NORMY P o l s k i K o m i t e t N o r m a l i z a c y j n y ICS 75.160.20 PN-EN 14214:2004/AC grudzień 2008 Wprowadza EN 14214:2003/AC:2007, IDT Dotyczy PN-EN 14214 Paliwa do pojazdów
Bardziej szczegółowoZanieczyszczenia naftowe w gruncie. pod redakcją Jana Surygały
Zanieczyszczenia naftowe w gruncie pod redakcją Jana Surygały Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej Wrocław 2000 Zanieczyszczenia naftowe w gruncie pod redakcją Jana Surygały Oficyna Wydawnicza
Bardziej szczegółowoJak uczestniczyć w procesie normalizacji? Jolanta Kochańska Zastępca Prezesa PKN
Jak uczestniczyć w procesie normalizacji? Jolanta Kochańska Zastępca Prezesa PKN Konferencja: Praktyczne aspekty stosowania norm i oceny zgodności Warszawa 18 maja 2013 Główne założenia systemu normalizacji
Bardziej szczegółowoPLAN DZIAŁANIA KT 47. ds. Pomp i Turbin Wodnych
PLAN DZIAŁANIA KT 47 ds. Pomp i Turbin Wodnych PLAN DZIAŁANIA KT 47 Strona 1 STRESZCZENIE Zakres działania KT 47 obejmuje zagadnienia związane z pompami i układami pompowymi oraz turbinami wodnymi w szczególności
Bardziej szczegółowoNumer sprawy: TT-61-74/2014 Załącznik nr 4 Arkusz kalkulacyjny formularza oferty. Ilość [litr]
Numer sprawy: TT-6-7/0 Załącznik nr Arkusz kalkulacyjny formularza oferty 6 7 GRUPA I. Opis: Olej silnikowy samochodów osobowych wysokiej jakości zalecany do stosowania w silnikach wysokoprężnych. Nazwa:
Bardziej szczegółowoWysokonapięciowa aparatura rozdzielcza i sterownicza Część 100: Wyłączniki wysokiego napięcia prądu przemiennego
POPRAWKA do POLSKIEJ NORMY ICS 29.130.10 PN-EN 62271-100:2009/AC Wprowadza EN 62271-100:2009/A2:2017/AC:2018-03, IDT IEC 62271-100:2008/A2:2017/AC1:2018, IDT Wysokonapięciowa aparatura rozdzielcza i sterownicza
Bardziej szczegółowoPLAN DZIAŁANIA KT 267 ds. Elektrycznego Sprzętu Rolniczego oraz Elektrycznego Sprzętu dla Zakładów Zbiorowego Żywienia
Strona 1 PLAN DZIAŁANIA KT 267 ds. Elektrycznego Sprzętu Rolniczego oraz Elektrycznego Sprzętu dla Zakładów Zbiorowego Żywienia STRESZCZENIE Komitet Techniczny nr 267 ds. Elektrycznego Sprzętu Rolniczego
Bardziej szczegółowoPLAN DZIAŁANIA KT 257 ds. Metrologii Ogólnej
Strona 1 PLAN DZIAŁANIA KT 257 ds. Metrologii Ogólnej STRESZCZENIE Komitet Techniczny 257 ds. Metrologii Ogólnej został powołany w ramach Polskiego Komitetu Normalizacyjnego, którego misją jest sprawne
Bardziej szczegółowoPLAN DZIAŁANIA KT 185 ds. Ochrony Drewna i Materiałów Drewnopochodnych
Strona 1 STRESZCZENIE PLAN DZIAŁANIA KT 185 ds. Ochrony Drewna i Materiałów Drewnopochodnych KT 185 zajmuje się zagadnieniami właściwości środków ochrony drewna zabezpieczających drewno głównie przed czynnikami
Bardziej szczegółowoSprawozdanie z działalności Sekcji PETROL-GAZ Klubu POLLAB Za rok 2016
Sprawozdanie z działalności Sekcji PETROL-GAZ Klubu POLLAB Za rok 2016 1. Skład Kolegium Sekcji/Komisji Klubu POLLAB do dnia 07 czerwca 2016 r. Przewodnicząca: V-ce przewodniczący Sekretarz Ewa Rostek,
Bardziej szczegółowo- PZ3-III-2 (płyta polska prostokątna, przyłącza gwintowe metryczne)...str wykresy: grupa II (PZ3, sekcja PZW3)...str.12 5c.
1 Spis treści 1. Wprowadzenie...str.3 2. Budowa pompy...str.3 3. Budowa oznaczenia pomp PZ3 (grupa I, II i III)...str.4 4. Dane techniczne 4a. Grupa I...str.5 4b. Grupa II...str.5 4c. Grupa III...str.5
Bardziej szczegółowoNAFTA-GAZ listopad 2012 ROK LXVIII. Wprowadzenie. Zofia Blaszkiewicz
NAFTA-GAZ listopad 2012 ROK LXVIII Zofia Blaszkiewicz Instytut Nafty i Gazu, Kraków Prace normalizacyjne dotyczące identyfikacji produktów pochodzenia biologicznego oraz oceny biokomponentów i biopaliw
Bardziej szczegółowoPLAN DZIAŁANIA KT 197 ds. Płytek i Sanitarnych Wyrobów Ceramicznych
Strona 1 PLAN DZIAŁANIA KT 197 ds. Płytek i Sanitarnych Wyrobów Ceramicznych STRESZCZENIE KT 197 obejmuje swoim zakresem tematycznym definiowanie, klasyfikacje, wymagania i metody badań płytek ceramicznych
Bardziej szczegółowoRok akademicki: 2013/2014 Kod: STC s Punkty ECTS: 2. Poziom studiów: Studia I stopnia Forma i tryb studiów: -
Nazwa modułu: Oleje silnikowe i płyny eksploatacyjne Rok akademicki: 2013/2014 Kod: STC-1-410-s Punkty ECTS: 2 Wydział: Energetyki i Paliw Kierunek: Technologia Chemiczna Specjalność: - Poziom studiów:
Bardziej szczegółowoNowe metody oceny właściwości użytkowoeksploatacyjnych
NAFTA-GAZ marzec 2013 ROK LXIX Dariusz Sacha Instytut Nafty i Gazu, Kraków Nowe metody oceny właściwości użytkowoeksploatacyjnych olejów hydraulicznych i turbinowych wprowadzone w specyfikacjach produktowych
Bardziej szczegółowoSystem Zarządzania Energią
System Zarządzania Energią Seminarium w ramach Forum ISO 14000 24.03.2011, Warszawa Andrzej Ociepa Główny Specjalista Ekoekspert, Warszawa, Stowarzyszenie Polskie Forum ISO 14000 Definicja systemu zarządzania
Bardziej szczegółowoSTANDARDY I SYSTEMY ZARZĄDZANIA PORTAMI LOTNICZYMI 2013
Wersja Jednostka realizująca Typ Poziom Program Profil Blok Grupa Kod Semestr nominalny Język prowadzenia zajęć Liczba punktów ECTS Liczba godzin pracy studenta związanych z osiągnięciem efektów Liczba
Bardziej szczegółowoPLAN DZIAŁANIA KT 9 ds. Niezawodności
Strona 1 PLAN DZIAŁANIA KT 9 ds. Niezawodności STRESZCZENIE Komitet Techniczny nr 9 ds. Niezawodności został powołany 28 kwietnia 1994 roku w ramach Polskiego Komitetu Normalizacyjnego, którego misją jest
Bardziej szczegółowoW Polsce do 31 grudnia 1993 roku obowiązywał system normalizacji obligatoryjnej. W okresie od 1994 do 31 grudnia 2002 roku obowiązywał system
SYSTEM NORMALIZACJI DOBROWOLNEJ DOBROWOLNE STOSOWANIE POLSKICH NORM W Polsce do 31 grudnia 1993 roku obowiązywał system normalizacji obligatoryjnej. W okresie od 1994 do 31 grudnia 2002 roku obowiązywał
Bardziej szczegółowo