Eozynofilia w chorobach reumatycznych i chorobach krwi. Stanowisko hematologa

Transkrypt

1 Eozynofilia w chorobach reumatycznych i chorobach krwi. Stanowisko hematologa Wiesław Wiktor Jędrzejczak Katedra i Klinika Hematologii, Onkologii i Chorób Wewnętrznych WUM, Warszawa

2 Zapomnijcie o procentach! (we krwi obwodowej, w szpiku nadal obowiązują procenty)

3 Bezwzględna liczba Norma: 0,1-0,5 G/l Eozynofilia: >0,5 G/l eozynofilów Umiarkowana eozynofilia: >1,5 G/l Ciężka eozynofilia: > 5 G/l Eozynofile nie są procentami neutrofilów, limfocytów ani monocytów. To komórki oddzielnie wytwarzane i oddzielnie zaburzane.

4 Hipereozynofilia B.l. eozynofilów >1,5 G/l dwukrotnie w odstępie powyżej 1 miesiąca i/lub naciek > 20% eozynofilów w trepanobioptacie szpiku i/lub znaczący naciek tkankowy eozynofilów i/lub wyraźne złogi tkankowe białek zawartych w ziarnostościach eozynofilów

5 Zespół hipereozynofilowy Hipereozynofilia + uszkodzenie i/lub dysfunkcja narządu włóknienie w płucach, sercu, przewodzie pokarmowym, skórze i in.; zakrzepica z zatorowością lub bez; rumień, obrzęk, owrzodzenie, świąd; Neuropatia obwodowa lub ośrodkowa z ubytkiem. Wykluczenie innych przyczyn uszkodzenia danego narządu.

6 Komórki wielopotencjalne Krwiotwórcze komórki macierzyste Mieloidalne kom. macierzyste Limfoidalne kom. macierzyste Komórki ukierunkowane KU-E KU-Meg KU-GM KU-Eo KU-tuczne KU-Bazo Pro-B Pre-B Komórki dojrzałe Erytrocyty Płytki Neutrofile Monocyty Eozynofile Bazofile Kom. tuczne Limfocyty B T αβ γδ Komórki NZ Kom. Histiocyty Makrofagi osteoklasty dendrytyczne I CD4 CD8 Kom. Dendrytyczne II

7 Komórki wielopotencjalne Komórki ukierunkowane KU-E Krwiotwórcze komórki macierzyste KU-Meg KU-GM KL KU-Eo IL5 PDGF FGF KU-tuczne KU-Bazo Pro-B Limfoidalne kom. macierzyste Pre-B Komórki dojrzałe Erytrocyty Płytki Neutrofile Monocyty Eozynofile Bazofile Kom. tuczne Limfocyty B T αβ γδ Komórki NZ Kom. Histiocyty Makrofagi osteoklasty dendrytyczne I CD4 CD8 Kom. Dendrytyczne II

8 Hiperozynofilia - podział Hipereozynofilia Hipereozynofilia pierwotna Hipereozynofilia odczynowa Przewlekła białaczka eozynofilowa inaczej nieokreślona Nowotwory mieloidalne i limfoidalne z eozynofilią i rearanżacją genów Inne nowotwory mieloproliferacyjne obejmujące eozynofilopoezę Na nowotwór nieobejmujący pierwotnie linii eozynofilowej Na czynnik, który nie posiada charakteru nowotworowego

9 Nowotwory mieloproliferacyjne Przewlekła białaczka szpikowa z obecnością chromosomu Filadelfia t(9; 22) (qq34; q11), BCR/ABL 1 Przewlekła białaczka neutrofilowa Czerwienica prawdziwa Nadpłytkowość samoistna Pierwotna mielofibroza Przewlekła białaczka eozynofilowa, inaczej nieokreślona (CEL) Nowotwory mieloproliferacyjne, niesklasyfikowane

10 Nowotwory mieloidalne i limfoidalne z eozynofilią i rearanżacją genów Mieloidalne lub limfoidalne nowotwory z rearanżacją PDGFRA Mieloidalne lub limfoidalne nowotwory z rearanżacją PDGFRB Mieloidalne lub limfoidalne nowotwory z rearanżacją FGFR1 Mieloidalne lub limfoidalne nowotwory z PCM1- JAK2

11 TK fusion genes in myeloid/lymphoid neoplasms with eosinophilia. Andreas Reiter, and Jason Gotlib Blood 2017;129: by American Society of Hematology

12 Representative BM histomorphology of different myeloid neoplasms with eosinophilia. Andreas Reiter, and Jason Gotlib Blood 2017;129: by American Society of Hematology

13 Inne nowotwory mieloproliferacyjne obejmujące eozynofilopoezę Przewlekła białaczka szpikowa Przewlekła białaczka mielomonocytowa Układowa mastocytoza Ostra białaczka szpikowa z inv(16)(p13.1q22) lub t(16;16)(p13.1;q22); CBFB-MYH11

14 Eozynofilia odczynowa na nowotwór nieobejmujący pierwotnie linii eozynofilowej Chłoniak Hodgkina (niektóre przypadki) Angioimmunoblastyczny chłoniak T- komórkowy Ostra białaczka limfoblastyczna z t(5;14)(q31.1;q32.1); IGH/IL3 Rak jajnika

15 Pierwsze pytania Eozynofilia izolowana czy w kontekście innych zaburzeń w obrazie krwi? Eozynofilia bezobjawowa czy w kontekście objawów uszkodzeń różnych narządów? Serca Płuc OUN

16 Eozynofilia izolowana czy w kontekście innych zaburzeń w obrazie krwi? Obecność innych zaburzeń w obrazie krwi w wielu przypadkach pozwala na postawienie rozpoznania nowotworu krwi, w którym eozynofilia jest tylko częścią tego obrazu. Przewlekłej białaczki szpikowej Przewlekłej białaczki mielomonocytowej Układowej mastocytozy Ostrej białaczki szpikowej z inv(16)(p13.1q22) lub t(16;16)(p13.1;q22); CBFB-MYH11 Ostrej białaczki limfoblastycznej z t(5;14)(q31.1;q32.1); IGH/IL3

17 Eozynofilia izolowana czy w kontekście innych objawów chorobowych? Współwystępująca limfadenopatia: diagnostyka w kierunku chłoniaka. Podejrzenie raka jajnika: diagnostyka w tym kierunku. Wykluczenie chorób pasożytniczych, alergicznych i autoimmunizacyjnych

18 Eozynofilia bezobjawowa czy w kontekście objawów uszkodzeń różnych narządów? Nie ma korelacji między natężeniem i rodzajem objawów uszkodzeń narządowych a bezwzględną liczbą eozynofilów. Z kolei to natężenie i i rodzaj decydują o konieczności szybkiego działania zarówno diagnostycznego, jak i leczniczego.

19 Eozynofilia pierwotna W znacznej mierze rozpoznanie z wykluczenia. Ale zidentyfikowanie mutacji genów PDGFRA, PDGFRB, FGF i PCM1-JAK2 określa rozpoznanie z potwierdzenia. I takie rozpoznanie otwiera też możliwości lecznicze. Podobnie stwierdzenie innych mutacji związanych z nowotworami mieloidalnymi.

20 Hipereozynofilia Wykluczenie wtórnej pierwotna Mutacje PDGFRA, PDGFRB, FGFR1, JAK2 Krew obwodowa, szpik, immunofenotyp, Cytogenetyka, Badanie molekularne Zależnie od innych stwierdzonych Zaburzeń i mutacji Nowotwory mielo- Limfoidalne z jedną z w/w mutacji Inne nowotwory Mieloidalne Powodujące eozynofilię Przewlekła białaczka eozynofilowa (CEL) Nowotwory Limfoidalne Z eozynofilią Żadne Z wymienionych obok Idiopatyczny Zespół Hipereozynofilowy Zmodyfikowane z Reiter A, Gotlib J: Blood 2017;129:

21 Leczenie Jeśli nie ma objawów uszkodzeń narządowych można się wstrzymać do czasu ustalenia rozpoznania. Jeśli są objawy narządowe, w pierwszej kolejności glikokortykosteroidy, do których w razie stwierdzenia określonej mutacji dołącza się odpowiedni inhibitor kinaz tyrozynowych (TKI). W razie braku reakcji na GKS (i ew. TKI) hydroksykarbamid, a w razie braku reakcji na ten lek interferon alfa.

22 Skuteczność inhibitorów kinaz tyrozynowych zależnie od przyczynowej zmiany genetycznej Gen kinazy tyrozynowej Chromosom Gen partnerski Inhibitor Działanie PDGFRA 4q12 FIPI imatinib ++++ PDGFRB 5q31-3 ETV6 imatinib ++++ FGFR1 8p11-12 ZMYM2 ponatynib + JAK2 9p24 PCM1 ruksolitinib ++ ABL1 9q33 ETV6 Imatinib, nilotynib, dasatynib FLT3 13q12 ETV6 Sorafenib, sunitynib, midostaurin ++ + Reiter A, Gotlib J. Blood 2017;129:

23 I pozostaje Przeszczepienie alogenicznych komórek krwiotwórczych: np. Ueno NT i wsp.: Successful nonmyeloablative allogeneic transplantation for treatment of idiopathic hypereosinophilic syndrome. Br J Haematol Oct;119(1): Ale są tylko opisy przypadków bez większej analizy.