BEZPIECZNA I HIGIENICZNA PRACA PRZY KOMPUTERZE

Transkrypt

1 BEZPIECZNA I HIGIENICZNA PRACA PRZY KOMPUTERZE Jeżeli użytkownik pragnie skutecznie korzystać z komputera i czerpać z tego przyjemność, musi pamiętać o postępowaniu zgodnie z zasadami bezpiecznego korzystania ze sprzętu i oprogramowania. Należy też zadbać o jak najlepsze stanowisko i komfort pracy. Nie wolno zapominać o tym, że z komputerów, które są w szkolnej pracowni, korzystają także nauczyciele i uczniowie z innych klas. Dlatego dbałość o sprzęt jest obowiązkiem każdego użytkownika. Aby praca na komputerze była pożyteczna i jednocześnie przyjemna, należy spełnić następujące warunki: krzesło i biurko powinny być dopasowane do twojego wzrostu; klawiaturę i ekran monitora należy ustawić w odpowiedniej odległości, dostosowanej wzrostu i wzroku użytkownika; zadbaj o właściwe oświetlenie; zapewnij sobie przerwy w pracy z komputerem, które pozwolą ci się zrelaksować i umożliwią odpoczynek oczom, mięśniom szyi, barku i dłoni. Ważne Podczas pracy przy komputerze nie zapominaj o poniższych zasadach: plecy powinny być wyprostowane i przylegać do oparcia krzesła; przedramiona ugięte pod kątem zbliżonym do kąta prostego, powinny opierać się o brzeg biurka; dłonie powinny być prawidłowo ułożone na klawiaturze; wzrok użytkownika komputera powinien być skierowany na wprost, a odległość twarzy od monitora to od 40 do 80 cm (w zależności od wielkości monitora); monitor powinien być odchylony nieznacznie do tyłu. Strona 1 z 12

2 Rysunek przedstawia prawidłową pozycję, jaką przyjął użytkownika przy komputerze, zgodnie z powyższymi zasadami Oświetlenie powinno być ustawione tak, aby światło nie odbijało się w monitorze. Aby skutecznie pracować przy komputerze, musisz zadbać o częste przerwy w pracy. Nieprzerwana praca przy monitorze powinna trwać nie dłużej niż 30 do 45 minut. Strona 2 z 12

3 Przerwę w pracy wykorzystaj na zajęcia ruchowe oraz odpoczynek dla oczu. W tym celu zrób kilka przysiadów oraz spójrz przez okno. Znajdź w oddali zielony obiekt i popatrz na niego przez chwilę. Praca przy komputerze w niewłaściwych warunkach może być powodem dolegliwości i chorób: zbyt długie patrzenie na monitor może powodować pogorszenie wzroku. niewłaściwa postawa, podczas siedzenia przy komputerze, może przyczynić się do zmęczenia mięśni, bólu kręgosłupa, szyi, barku i dłoni. długotrwała praca przy komputerze może być przyczyną choroby długotrwale obciążonych stawów. długotrwałe i częste korzystanie z komputera może doprowadzić do uzależnienia i wpłynąć negatywnie na samopoczucie, wywołując ciągłe zmęczenie, zmianę nastrojów i zły humor, oraz brak kontaktów z rówieśnikami w świecie rzeczywistym. ZASADY ZDROWEJ I ROZSĄDNEJ PRACY PRZY KOMPUTERZE Wraz z rozwojem informatyki komputery znalazły zastosowanie w wielu dziedzinach, jednak komputer nie zastąpi we wszystkim człowieka. Nie zastąpi jego twórczej myśli, wiedzy, doświadczenia i umiejętności. Nie należy bezgranicznie ufać komputerom. Gdy człowiek wprowadzi błędne dane, uzyska błędne wyniki mimo że komputer poprawnie wykona program. Komputery są pomocne, ale nie możemy się od nich uzależniać. Należy korzystać z nich umiejętnie i rozsądnie. Nadmierna ilość czasu spędzonego przy komputerze, np. na surfowaniu po Internecie, grach komputerowych, zagraża zdrowiu człowieka: fizycznemu może prowadzić np. do skrzywienia kręgosłupa, uszkodzenia nerwów odpowiadających za ruchy nadgarstka i dłoni; psychicznemu może wpływać na psychikę i powodować poważne zaburzenia emocjonalne. Uzależnienie od komputera polega na utracie kontroli nad jego wykorzystywaniem. Człowiek uzależnia się od stanów psychicznych i emocjonalnych, jakie powstają na skutek działalności realizowanej dzięki komputerowi. Na przykład gracz komputerowy może uzależnić się od stanu silnych emocji związanych z przebiegiem gry i poczucia satysfakcji z wygranej. Korzystanie z Internetu, umożliwiającego szybki i tani kontakt z całym światem oraz wszechstronny przepływ informacji, dla niektórych użytkowników staje się nałogiem i prowadzi do zaburzeń w kontaktach z otoczeniem, rzadszego spotykania się z przyjaciółmi, zaniedbywania obowiązków, ograniczania czasu snu. Człowiek, dla zachowania równowagi i zdrowia psychicznego, zawsze będzie potrzebował bezpośredniego kontaktu z drugą osobą, a nie jedynie komunikacji przez Internet. Strona 3 z 12

4 Aby zapobiegać uzależnieniu od komputera, w tym od Internetu, należy: planować przerwy w pracy, wychodzić na spacery, basen, lodowisko, podwórko itp., konsekwentnie stosować zasadę: najpierw obowiązki potem rozrywka przy komputerze, bezwzględnie ograniczyć czas spędzany przy komputerze, korzystać z różnych form spędzania wolnego czasu oferowanych na przykład przez szkołę, domy kultury, kluby. PODSTAWOWY ZESTAW KOMPUTEROWY Komputer osobisty (po angielski personal computer, w skrócie PC, spolszczona nazwa pecet) to zestaw kilku urządzeń połączonych ze sobą: 1. Jednostka centralna (jednostka systemowa) główny element komputera. 2. Monitor urządzenie służące do wyświetlania informacji przekazywanej przez komputer. 3. Klawiatura uporządkowany zestaw klawiszy, służący do ręcznego wprowadzania danych. 4. Mysz urządzenie wskazujące, używane w pracy z komputerem wyposażonym w interfejs graficzny Strona 4 z 12

5 W przypadku komputera stacjonarnego bardzo łatwo rozróżnić te elementy. Jednostka centralna (jednostka systemowa) to podstawowa część zestawu komputerowego, zawierająca najważniejsze elementy składowe komputera. Mieści się w zamkniętej obudowie, do której podłączane są podstawowe urządzenia: monitor, klawiatura i mysz. W laptopie jednostka centralna, wyświetlacz (monitor) i klawiatura stanowią integralną całość. Do komputera (zarówno stacjonarnego jak i przenośnego) mogą być podłączone również inne urządzenia, na przykład drukarka, skaner, głośniki, mikrofon oraz inne, które poznasz w starszych klasach. Ze względu na bezpieczeństwo jednostki centralnej, powinna ona być zasilana poprzez listwę zasilającą, czyli przedłużacz o specjalnej konstrukcji, zawierający wyłącznik oraz zabezpieczenie chroniące sprzęt przed uszkodzeniami spowodowanymi awariami zasilania elektrycznego. Strona 5 z 12

6 Listwa przeciwprzepięciowa Strona 6 z 12

7 BUDOWA KOMPUTERA Procesor Wewnątrz jednostki centralnej znajduje się najważniejsza część komputera, która dokonuje wszelkich obliczeń i operacji na otrzymywanych danych. To mózg komputera, zwany procesorem. Od szybkości, z jaką pracuje, zależy ogólna wydajność komputera. Procesor wydziela dużo ciepła, dlatego jest chłodzony specjalnym radiatorem oraz wentylatorem. To właśnie wentylator jest częściowo źródłem tego hałasu, który wydobywa się z jednostki centralnej. Procesory firmy Intel i AMD Płyta główna Procesor jest wpięty w gniazdo znajdujące się na płycie głównej. To ciało komputera. Od jej jakości zależy stabilność, szybkość i wydajność pracy całego komputera. Nawet najlepszy procesor nie pomoże, jeśli płyta główna będzie słaba. Dzieje się tak, ponieważ to właśnie na płycie głównej znajduje się serce komputera. To ono steruje przesyłaniem danych do wszystkich podzespołów. Tym sercem jest tak zwany chipset. Pamięć komputera Pamięć ROM jest zamontowana na stałe na płycie głównej bez niej komputer nie mógłby się uruchomić. Pamięć RAM i dysk twardy wpinamy we właściwe gniazdo. Pendrive podłączamy do gniazda USB na zewnątrz obudowy, natomiast płytę CD lub DVD umieszczamy w napędzie optycznym, np. nagrywarce DVD. Uruchomiony komputer korzysta z danych zawartych w RAM. Jest to między innymi wszystko to, co widzisz na Strona 7 z 12

8 monitorze. Aby lepiej zrozumieć różnicę pomiędzy ulotną pamięcią RAM a trwałą pamięcią masową, pomyśl sobie, że twoja pamięć również bywa ulotna. Co innego informacje zapisane w zeszycie, które są trwałe i zawsze możesz do nich sięgnąć. Podobnie komputer korzysta z informacji zapisanych na dysku twardym, pendrive lub płycie. Natomiast to, co ma w pamięci RAM, zapomina natychmiast po wyłączeniu..dyski twarde: zewnętrzny (po lewej), wewnętrzne (po prawej) pamięci RAM Obraz jest wysyłany do monitora przez kartę graficzną, a dźwięk do głośników przez kartę dźwiękową. Aby cały ten układ połączonych części mógł się uruchomić, potrzebna jest energia elektryczna. Przyjrzyj się teraz różnym urządzeniom podłączanym do zasilacza. Karta graficzna Strona 8 z 12

9 Karta dźwiękowa Płytę główną z zamontowanym procesorem, pamięcią RAM, dyskiem twardym i napędem optycznym umieszcza się w obudowie. Co dzieje się po uruchomieniu komputera? 1. Zasilacz zaopatruje w prąd wszystkie urządzenia jednostki centralnej. 2. Procesor pobiera instrukcje startowe zapisane w pamięci ROM (pamięć tylko do odczytu). 3. Uruchamia się pamięć masowa (dysk twardy, pendrive lub płyta operacyjna w napędzie optycznym), która dostarcza zapisane na niej dane do pamięci operacyjnej RAM.. 4. Pamięć RAM przesyła dane do procesora, który wykonuje obliczenia. Potem oddaje pamięci RAM wyniki swojej pracy. 5. Wyniki pracy procesora i dane zawarte w pamięci RAM są wyświetlane na monitorze przez kartę graficzną oraz odtwarzane przez głośniki z kraty dźwiękowej. Strona 9 z 12

10 URZĄDZENIA PERYFERYJNE Urządzenia peryferyjne komputera można porównać do narządów zmysłów człowieka. Mógłby on bez nich pracować, ale nie moglibyśmy wydawać mu poleceń ani widzieć rezultatów jego pracy. Urządzenia peryferyjne dzielimy na: urządzenia wejściowe przesyłamy poprzez nie informację i polecenia do komputera. Za pomocą tych urządzeń komputer słucha, co do niego mówimy ; urządzenia wyjściowe informacje do nich są wysyłane od komputera. Przez te urządzenia komputer mówi do nas. Jest jeszcze trzecia grupa urządzeń. Są to takie sprzęty, które nie tylko przesyłają informacje (dane) z komputera na zewnątrz, ale też kierują do komputera to, co przychodzi z zewnątrz. Niektóre z tych urządzeń peryferyjnych mogą znajdować się wewnątrz jednostki centralnej. Nazywamy je urządzeniami wejściowo-wyjściowymi. Strona 10 z 12

11 ZASTOSOWANIA KOMPUTERÓW Komputery znalazły zastosowanie w wielu dziedzinach życia, nauki i gospodarki. Są to przykładowo: przemysł automatyzowanie czynności, wykonywanie za człowieka prac monotonnych, trudnych i czasochłonnych; nauka wspomaganie badań naukowych, symulacja zjawisk i procesów, wykonywanie złożonych obliczeń; handel gromadzenie danych, nadzorowanie procesu sprzedaży i zakupu towarów; bankowość gromadzenie danych, wykonywanie transakcji finansowych; transport systemy nawigacji komputerowej; medycyna wspomaganie leczenia, diagnozowanie chorób; komunikacja sterowanie połączeniami telefonicznymi, obsługa telefonii komórkowej; meteorologia opracowywanie długoterminowych prognoz pogody; kinematografia tworzenie efektów komputerowych w filmach, obróbka filmów; muzyka przetwarzanie dźwięków, sterowanie elektronicznymi instrumentami; edukacja programy edukacyjne do nauki różnych przedmiotów, gromadzenie i wyszukiwanie informacji; rozrywka gry komputerowe. Oddzielnym obszarem zastosowanie komputerów są urządzenia elektroniki użytkowej (np. smartfony, telewizory). Komputery znajdują też zastosowanie jako ważne elementy różnych urządzeń, np. samochodów, pralek, lodówek, kas fiskalnych, robotów kuchennych, kserokopiarek. Strona 11 z 12

12 PODSUMOWANIE Podczas pracy z komputerem w szkole i w domu musisz przestrzegać określonych zasad. W szkolnej pracowni komputerowej zbiór zasad jest spisany w regulaminie. Przestrzeganie regulaminu zapewni ci bezpieczeństwo, a komputery uchroni przed niepotrzebnymi awariami. Istnieje wiele rodzajów komputerów dostosowanych do konkretnych potrzeb użytkowników. Są to mikroprocesory sterujące różnymi urządzeniami, komputery przenośne i stacjonarne oraz duże superkomputery przeznaczone dla specjalistów. Komputer składa się z jednostki centralnej i urządzeń peryferyjnych. Urządzenia peryferyjne dzielimy na wejściowe, wyjściowe i wejściowo-wyjściowe. Różne sprzęty podłączamy do komputera za pomocą kabli. Ich wtyczki pasują kształtem i często też kolorem do odpowiadających im gniazd w komputerze. Dzięki temu można uniknąć pomyłki. Najczęściej będziesz korzystać z gniazd PS/2, USB, karty sieciowej, karty dźwiękowej i graficznej, rzadziej COM. Najważniejszą częścią komputera jest procesor to mózg komputera. Wykonuje on obliczenia i operacje na danych. Ciałem komputera jest płyta główna do niej są podłączone pozostałe urządzenia jednostki centralnej. Chipset na płycie głównej to serce komputera, które steruje przesyłaniem danych pomiędzy podzespołami. W komputerze wyróżniamy kilka rodzajów pamięci. Jest to pamięć nieulotna (trwała) ROM potrzebna do uruchomienia komputera oraz ulotna (nietrwała) pamięć operacyjna RAM. Ostatnim rodzajem jest nieulotna (trwała) pamięć masowa, którą może być dysk twardy, pendrive, płyta CD lub DVD. Dane zawarte w pamięci operacyjnej RAM znikają po wyłączeniu komputera. Dane zapisane w pamięci masowej pozostają w niej także po wyłączeniu sprzętu. Dane używane w trakcie pracy komputera są pobierane z wolnej i bardzo pojemnej pamięci masowej (np. z dysku twardego) przez szybką pamięć operacyjną RAM. Następnie są przesyłane do procesora, który odsyła wyniki swojej pracy z powrotem do RAM. Dane zawarte w RAM można zapisać na trwałe w pamięci masowej. Obraz jest wyświetlany na monitorze przez kartę graficzną, a dźwięk jest przesyłany do głośników dzięki karcie dźwiękowej. Zasilacz dostarcza energii elektrycznej każdemu podzespołowi jednostki centralnej. Strona 12 z 12