Pan Poseł Maciej Łopiński Klub Parlamentarny Prawa i Sprawiedliwości

Transkrypt

1 Warszawa, dnia 10 września 2012 r. BAS-WAL-2084/12 Pan Poseł Maciej Łopiński Klub Parlamentarny Prawa i Sprawiedliwości Opinia prawna w zakresie oceny projektu rozporządzenia Ministerstwa Sprawiedliwości z dnia 28 czerwca 2012 r. dotyczącego szczegółowego sposobu wykonywania obowiązków i uprawnień przez kuratorów sądowych oraz stowarzyszenia, organizacje, instytucje i osoby, którym powierzono sprawowanie dozoru, a takŝe sposobu i trybu wykonywania dozoru stosowanego w związku z orzeczonymi karami, środkami karnymi, zabezpieczającymi i profilaktycznymi oraz trybu wyznaczania przedstawicieli przez stowarzyszenia, organizacje i instytucje I. Tezy opinii 1. Nie sposób zaakceptować kompetencji merytorycznych kierownika zespołu kuratorskiej słuŝby sądowej w zakresie nadzoru nad czynnościami kuratora zawodowego, poniewaŝ takie rozwiązanie normatywne nie znajduje umocowania w ustawie o kuratorach sądowych oraz pozostaje w sprzeczności z przepisem art. 173 k.k.w. 2. Przepis art. 2 k.k.w. nie wymienia kierownika zespołu wśród organów postępowania wykonawczego. 1

2 3. Kierownik zespołu kuratorskiej słuŝby sądowej w zakresie przedsiębranych przez siebie czynności, w przedmiocie dozoru, nie podlega takiej samej kontroli jak inni kuratorzy zawodowi działający w zespole. 4. W obowiązującym stanie prawnym (w szczególności w Kodeksie karnym wykonawczym oraz ustawie o komornikach sądowych) brak jest umocowania merytorycznych uprawnień kierownika zespołu. Nie wydaje się teŝ, Ŝe takie kompetencje kierownika zespołu są konieczne, poniewaŝ nadzór nad prawidłowością przebiegu dozoru znajduje się w kompetencji sądów. 5. MoŜliwe jest wystąpienie sprzeczności co do wykonywania nadzoru nad czynnościami kuratora zawodowego przez sąd oraz kierownika zespołu. 6. Określenie w 11 projektu rozporządzenia MŚ z 28 czerwca 2012 r. trzech grup ryzyka powrotu do przestępstwa nie budzi wątpliwości z uwagi na istniejące przepisy Kodeksu karnego wykonawczego. 7. Obowiązek telefonicznego kontaktowania się skazanego z kuratorem zawodowym pozostaje w sprzeczności z art. 4 2 in fine k.k.w. oraz art. 31 ust. 3 Konstytucji RP. 8. Obowiązek telefonicznego kontaktowania się skazanego z kuratorem zawodowym nie został ujęty w przepisie art k.k.w. II. Przedmiot opinii Przedmiotem opinii jest projekt rozporządzenia Ministerstwa Sprawiedliwości z 28 czerwca 2012 r. dotyczący szczegółowego sposobu wykonywania obowiązków i uprawnień przez kuratorów sądowych oraz stowarzyszenia, organizacje, instytucje i osoby, którym powierzono sprawowanie dozoru, a takŝe sposobu i trybu wykonywania dozoru stosowanego w związku z orzeczonymi karami, środkami karnymi, zabezpieczającymi i profilaktycznymi oraz trybu wyznaczania przedstawicieli przez 2

3 stowarzyszenia, organizacje i instytucje (dalej: projekt rozporządzenia MŚ z 28 czerwca 2012 r.), w zakresie następujących pytań postawionych przez Pytającego. 1) Czy uprawnienia kierownika określone w 9 ust. l i ust. 3, 10 ust.2, 11 ust.2, 15 ust. l i 24 ust.2 projektu rozporządzenia dotyczące akceptowania bądź nieakceptowania sprawozdań kuratorskich, kwalifikowania skazanych do określonych grup ryzyka skutkującego nałoŝeniem obowiązków na kuratora i skazanego, określanie kuratorowi zawodowemu częstotliwości kontaktów ze skazanym i wydawanie innych zaleceń w zakresie wykonywania czynności związanych z dozorem są zgodne z zakresem upowaŝnienia zawartego w art. 176 Kodeksu karnego wykonawczego? 2) Czy projektowane uprawnienia kierownika zespołu nie naruszają zasady równego traktowania podmiotów wykonujących te same zadania, albowiem kierownik zespołu jest takŝe kuratorem zawodowym zobowiązanym do sprawowania dozorów i wg. projektu rozporządzenia jego praca nie podlega takiej samej kontroli jak innych kuratorów zawodowych? 3) Czy projekt, w przypadku utrzymania zapisów o uprawnieniach kierownika w zakresie kształtowania przebiegu postępowania wykonawczego, nie powinien przewidywać trybu odwołania od decyzji kierownika? 4) Czy 15 ust. 1 uprawniający kierownika do ingerowania w czynności kuratora na równi z sądem nie będzie powodować sprzeczności w zakresie wykonywania orzeczenia? 5) Czy szacowanie grup ryzyka przewidywane w projektu, w tym 12 pkt 2 i pkt 3 oraz 13 pkt 2, 14 ust. 1 pkt 3 i pkt 4 określając częstotliwość skutecznego wzywania skazanego do stawiennictwa w sądzie oraz częstotliwość Ŝądania kontaktu telefonicznego, a takŝe udzielenie upomnienia skazanemu na podstawie art. 173 ust. 4 Kodeksu karnego wykonawczego (dalej: k.k.w.) z powodu niestawiennictwa na wezwanie określone w 7 ust. 2 projektu rozporządzenia, nie jest ograniczeniem praw skazanego? 3

4 6) Czy w związku z powyŝszym indywidualizacja wykonywania dozoru nie powinna być określona w ustawie podobnie jak wykonywanie kary pozbawienia wolności i jej indywidualizacja w art. art k.k.w., gdzie uregulowano między innymi cele i zasady klasyfikacji skazanych oraz zasady wykonywania kary w zaleŝności od typu zakładu karnego? III. Uwagi szczegółowe 1. Udzielenie odpowiedzi na wyŝej postawione pytania naleŝy rozpocząć od stwierdzenia, Ŝe ustawa nowelizująca Kodeks karny wykonawczy z dnia 26 września 2011 r. 1, wśród wielu zmian, dokonała modyfikacji treści art. 176 k.k.w., w zakresie upowaŝnienia Ministra Sprawiedliwości do wydania rozporządzenia. Nowe brzmienie art. 176 k.k.w. obliguje Ministra Sprawiedliwości do uregulowania w drodze rozporządzenia szczegółowego sposobu wykonywania obowiązków i uprawnień przez kuratorów sądowych, szczegółowego sposobu wykonywania obowiązków i uprawnień przez stowarzyszenia, organizacje, instytucje i osoby, którym powierzono sprawowanie dozoru, a takŝe sposobu i trybu wykonywania dozoru stosowanego w związku z orzeczonymi karami, środkami karnymi, zabezpieczającymi i profilaktycznymi. Ponadto, nowe rozporządzenie powinno określać tryb wyznaczania przedstawicieli przez stowarzyszenia, organizacje i instytucje, uwzględniając potrzebę sprawnego wykonywania orzeczeń sądu, zapobieŝenia powrotowi sprawcy do przestępstwa i wsparcia jego społecznej readaptacji. Z tytułu projektu rozporządzenia MŚ z 28 czerwca 2012 r. oraz jego treści wynika, Ŝe reguluje ono problematykę dotyczącą: sprawowania dozorów; wykonywania kary ograniczenia wolności; kontroli wykonania przez skazanego obowiązków; sprawowania nadzorów, o których mowa w art. 181a 2 k.k.w.; czynności kuratora zawodowego związanych z przygotowaniem skazanego do Ŝycia po zwolnieniu z zakładu karnego; 1 Ustawa z dnia 16 września 2011 r. o zmianie ustawy Kodeks karny wykonawczy oraz niektórych innych ustaw, Dz. U. Nr 240, poz

5 sposobu wykonywania obowiązków i uprawnień przez stowarzyszenia, organizacje, instytucje i osoby, którym powierzono sprawowanie dozoru oraz trybu wyznaczania przedstawicieli przez stowarzyszenia, organizacje i instytucje do wykonywania czynności związanych z dozorem. Dodać naleŝy, Ŝe w chwili obecnej problematyka powyŝsza regulowana jest rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości z dnia 7 czerwca 2002 r. w sprawie zakresu praw i obowiązków podmiotów sprawujących dozór, zasad i trybu wykonywania dozoru oraz trybu wyznaczania przez stowarzyszenia, organizacje i instytucje swoich przedstawicieli do sprawowania dozoru (Dz. U. Nr 91, poz. 812). Wejście w Ŝycie projektu rozporządzenia MŚ z 28 czerwca 2012 r. spowoduje uchylenie ww. rozporządzenia. 2. Przechodząc do odpowiedzi na przytoczone pytania, naleŝy stwierdzić, Ŝe pierwsze cztery wątpliwości wysnute przez Pytającego dotyczą uprawnień kierownika zespołu kuratorskiej słuŝby sądowej (dalej: kierownika zespołu). Wypada zauwaŝyć, Ŝe instytucja kierownika zespołu została ukonstytuowana w art. 40 i 41 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o kuratorach sądowych (Dz. U. 2001, Nr 98, poz ze zm.). Stosownie do treści art. 41 ust. 1 tejŝe ustawy, do obowiązków kierownika zespołu naleŝy wykonywanie działań niezbędnych dla prawidłowego funkcjonowania kuratorskiej słuŝby sądowej w zakresie działań zespołu, a w tym: 1) koordynowanie zadań kuratorów zespołu, 2) udział w planowaniu i nadzór nad wydatkowaniem środków finansowych przeznaczonych dla kuratorów sądowych, 3) przedstawianie kuratorowi okręgowemu wniosków i opinii dotyczących awansowania kuratorów zawodowych zatrudnionych w zespole oraz w zakresie zatrudniania kandydatów do pracy, 4) opiniowanie wniosków zawodowych kuratorów sądowych dotyczących ich przeniesienia, 5) określanie zakresu obowiązków kuratorów zawodowych zespołu, 6) organizowanie działalności kuratorów społecznych, 5

6 7) przedstawianie prezesowi sądu rejonowego wniosków o powołanie i odwołanie kuratorów społecznych, 8) przeprowadzanie szkoleń kuratorów społecznych, 9) zatwierdzanie wniosków dotyczących ryczałtów kuratorów sądowych, 10) nadzorowanie terminowości wykonywania obowiązków przez kuratorów sądowych, 11) wyznaczanie patronów dla aplikantów kuratorskich, 12) sporządzanie sprawozdań i informacji o działalności zespołu, 13) koordynowanie obsługi biurowej zespołu, 14) reprezentowanie zespołu na zewnątrz, 15) współdziałanie z prezesem sądu rejonowego. PowyŜsza regulacja wyraźnie wskazuje, Ŝe kierownikowi zespołu przysługują tylko uprawnienia o charakterze administracyjnym. Mają one na celu umoŝliwić członkom zespołu realizowanie ustawowych zadań. Ponadto, wskazuje na to ustawowy termin funkcjonowanie kuratorskiej słuŝby sądowej, który oznacza spełnianie przezeń funkcji zgodnie z określonymi przez prawo zadaniami o charakterze wychowawczoresocjalizacyjnym, diagnostycznym, profilaktycznym i kontrolnym, a takŝe związanymi z wykonywaniem orzeczeń sądu (por. art. 1 ustawy o kuratorach sądowych). Dlatego są, wśród zadań kierownika zespołu, działania umoŝliwiające sprawne funkcjonowanie kuratorów sądowych, odpowiedzialne reagowanie na aktualną sytuację kadrową w zespole kuratorskiej słuŝby sądowej, zwłaszcza obciąŝenie poszczególnych kuratorów pracą, dokonywanie podziału spraw przy wykorzystaniu predyspozycji, wykształcenia, umiejętności i przeszkolenia poszczególnych kuratorów sądowych. Przepisy ustawy, zwłaszcza przytoczony juŝ art. 41 ustawy o kuratorach sądowych, nie przewidują kompetencji merytorycznych kierownika zespołu polegających na ingerencji w pracę poszczególnych kuratorów sądowych, np. polegających na ocenie sprawozdania z dozoru bądź ingerencję w jego treść, czy określanie kuratorowi zawodowemu częstotliwości oraz formy kontaktów ze skazanymi. RównieŜ przepis art. 176 k.k.w., w obowiązującym kształcie, w zakresie upowaŝnienia Ministra 6

7 Sprawiedliwości do wydania rozporządzenia, nie wskazuje na moŝliwość wprowadzenia merytorycznych kompetencji kierownika zespołu polegających na: a) obowiązku przedkładania nie tylko sądowi, lecz takŝe kierownikowi zespołu sprawozdania przez kuratora zawodowego własnego sprawozdania z objęcia dozoru, jak równieŝ tego, które otrzymał on od kuratora społecznego ( 9 ust. 1 i 3 projektu rozporządzenia MŚ z 28 czerwca 2012 r.); b) akceptacji wniosku o utrzymanie bądź zmianę grupy ryzyka albo kwalifikacji skazanego do innej grupy ryzyka ( 10 ust. 2 projektu rozporządzenia MŚ z 28 czerwca 2012 r.) bądź zakwalifikowania osoby do grupy obniŝonego ryzyka (A) osoby spełniające przesłanki grupy podstawowej (B) w szczególnie uzasadnionych przypadkach ( 11 ust. 2 projektu rozporządzenia MŚ z 28 czerwca 2012 r.); c) wskazywaniu kuratorowi zawodowemu częstotliwości i form kontaktów ze skazanym ( 15 ust. 1 projektu rozporządzenia MŚ z 28 czerwca 2012 r.); d) zleceniu kuratorowi zawodowemu podjęcie bezzwłocznie czynności w sprawie dozoru prowadzonego przez kuratora społecznego ( 24 ust. 2 projektu rozporządzenia MŚ z 28 czerwca 2012 r.). Trafnie teŝ zauwaŝa Pytający, Ŝe przepis art. 2 k.k.w. nie wymienia kierownika zespołu wśród organów postępowania wykonawczego, a są nimi: sąd pierwszej instancji lub inny sąd równorzędny, sąd penitencjarny, prezes sądu lub upowaŝniony sędzia, sędzia penitencjarny, dyrektor zakładu karnego, aresztu śledczego, a takŝe dyrektor okręgowy i Dyrektor Generalny SłuŜby Więziennej albo osoba kierująca innym zakładem przewidzianym w przepisach prawa karnego wykonawczego oraz komisja penitencjarna, sądowy kurator zawodowy, sądowy lub administracyjny organ egzekucyjny, urząd skarbowy, jak teŝ odpowiedni terenowy organ administracji rządowej lub samorządu terytorialnego. PowyŜszy katalog nie jest zamknięty. Za takim stwierdzeniem przemawia art. 2 pkt 10 k.k.w., w którym wymienia się inny organ uprawniony przez ustawę do wykonywania orzeczeń. Nie moŝna jednak tym zwrotem objąć kierownika zespołu, 7

8 poniewaŝ istniejące przepisy ustawowe nie dają podstaw do istnienia merytorycznych kompetencji kierownika zespołu. Wydaje się słuszną teza, Ŝe gdyby ustawodawca zamierzał nadać uprawnienia do kontroli merytorycznej w postępowaniu wykonawczym kierownikowi zespołu, to wymieniłby go obok sądowego kuratora zawodowego w art. 2 pkt 6 k.k.w. bądź określiłby to expresiss verbis w art. 40 i 41 ustawy o kuratorach sądowych. Z pewnością nastąpiłaby teŝ zmiana art. 172 k.k.w., który wskazuje, Ŝe kurator sądowy obowiązany jest do składania sądowi okresowych sprawozdań z przebiegu dozoru, w szczególności ma obowiązek bezzwłocznego powiadomienia sądu o popełnieniu przez skazanego przestępstwa lub o innym raŝącym naruszeniu przez niego porządku prawnego. Brak jest w tym przepisie jakiejkolwiek wzmianki o konieczności przekazania rzeczonego sprawozdania kierownikowi zespołu, jak zakłada w 9 ust. 1 projekt rozporządzenia MŚ z 28 czerwca 2012 r. Ponadto, przepis art. 173 k.k.w. wskazuje, Ŝe to sądowy kurator zawodowy organizuje i prowadzi działania mające na celu pomoc skazanemu w społecznej readaptacji i zapobieŝenie jego powrotowi do przestępstwa, a takŝe polegające na kontroli przestrzegania przez skazanego nałoŝonych obowiązków ustanowionych przez sąd lub związanych z dozorem. Co więcej, to sądowy kurator zawodowy, wedle ww. przepisu, kieruje pracą sądowych kuratorów społecznych oraz osób godnych zaufania wykonujących dozór. Zatem wszelkie uprawnienia do nadzoru merytorycznego kuratora zawodowego nad pracą kuratora społecznego mają umocowanie w art k.k.w. Nie sposób więc zaakceptować odmiennego ukształtowania rzeczonego nadzoru, poprzez oddanie go takŝe w ręce kierownika zespołu jak wskazuje się w projekcie rozporządzenia MŚ z 28 czerwca 2012 r. (np. 24 ust. 2), poniewaŝ takie rozwiązanie normatywne nie znajduje umocowania w ustawie o kuratorach sądowych oraz pozostaje w sprzeczności z przepisem art. 173 k.k.w. 3. Zgodzić się naleŝy z Pytającym, Ŝe uprawnienie kierownika zespołu moŝe prowadzić do naruszenia zasady równego traktowania podmiotów wykonujących te same zadania, poniewaŝ kierownik zespołu kuratorskiej słuŝby sądowej w zakresie podejmowanych przez siebie czynności w zakresie dozoru, nie podlega takiej samej 8

9 kontroli jak inni kuratorzy zawodowi działający w zespole. Za takim stwierdzeniem przemawia to, Ŝe kierownik zespołu nie składa więc innemu kuratorowi zawodowemu sprawozdania z objęcia dozoru. Nie jest takŝe moŝliwe wobec niego Ŝądanie złoŝenia kolejnego sprawozdania z objęcia dozoru ( 9 ust. 1 projektu rozporządzenia MŚ z 28 czerwca 2012 r.). PowyŜszą tezę wzmacnia równieŝ i to, Ŝe wnioski kierownika zespołu o utrzymanie bądź zmianę grup ryzyka albo kwalifikację skazanego do innej grupy ryzyka ( 10 ust. 2 projektu rozporządzenia MŚ z 28 czerwca 2012 r.) nie są poddawane ocenie merytorycznej przez inny podmiot w strukturze organów kuratorskich. 4. Nie sposób udzielić jednoznacznie odpowiedzi na pytanie 3, tj. czy projekt, w przypadku utrzymania zapisów o uprawnieniach kierownika w zakresie kształtowania przebiegu postępowania wykonawczego, nie powinien przewidywać trybu odwołania od decyzji kierownika, poniewaŝ w obowiązującym stanie prawnym (w szczególności w Kodeksie karnym wykonawczym oraz ustawie o komornikach sądowych) brak jest umocowania dla merytorycznych uprawnień kierownika zespołu. Nie wydaje się teŝ, Ŝe takie kompetencje kierownika zespołu są konieczne, gdyŝ nadzór nad prawidłowością przebiegu dozoru sprawuje sąd. I to sąd, który wykonuje orzeczenie w tej części, z którą jest związane oddanie sprawcy pod dozór, posiada najlepszą wiedzę na temat czynności podejmowanych przez kuratorów w zakresie sprawowanego nadzoru. 5. Zgodzić się naleŝy z wątpliwościami Pytającego co do moŝliwości wystąpienia sprzeczności w zakresie wykonywania nadzoru nad czynnościami kuratora zawodowego przez sąd oraz kierownika zespołu. Zaistnienie takiej kolizji jest moŝliwe z uwagi na fakt, Ŝe niektóre rozwiązania projektu rozporządzenia MŚ z 28 czerwca 2012 r. przewidują zbieŝne uprawnienia kierownika zespołu oraz sądu do ingerencji w czynności kuratora zawodowego. Jest to moŝliwe nie tylko na podstawie 15 ust. 1 projektu rozporządzenia MŚ z 28 czerwca 2012 r., wskazującego, Ŝe to sąd lub kierownik zespołu mogą określić kuratorowi zawodowemu, a ten kuratorowi społecznemu, inną częstotliwość i formę kontaktów ze skazanym, lecz takŝe w oparciu o 11 ust. 2 ww. projektu, który stanowi, Ŝe kierownik zespołu lub sąd moŝe zakwalifikować do grupy obniŝonego ryzyka (A) osoby spełniające przesłanki grupy podstawowej (B). Wydaje się, Ŝe zbieŝne 9

10 wątpliwości zachodzą na podstawie 10 ust. 2 projektu rozporządzenia MŚ z 28 czerwca 2012 r., skoro zarówno kierownik zespołu, jak sąd, mogą zaŝądać złoŝenia kolejnego sprawozdania, są uprawnieni do akceptacji wniosku o utrzymanie bądź zmianę grupy ryzyka albo kwalifikacji skazanego do innej grupy ryzyka. 6. Określenie przez Projektodawcę w 11 projektu rozporządzenia MŚ z 28 czerwca 2012 r. trzech grup ryzyka powrotu do przestępstwa nie budzi wątpliwości z uwagi na istniejące przepisy Kodeksu karnego wykonawczego. Ten zabieg legislacyjny jest podyktowany potrzebą efektywnego wykonania dozoru stosowanego w związku z orzeczonymi karami, środkami karnymi, zabezpieczającymi i profilaktycznymi. NaleŜy wskazać, Ŝe w obowiązującym 6 ust. 1 pkt 8 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 7 czerwca 2002 r. w sprawie zakresu praw i obowiązków podmiotów sprawujących dozór zasad i trybu wykonywania dozoru oraz trybu wyznaczania przez stowarzyszenia, organizacje i instytucje swoich przedstawicieli do sprawowania dozoru (Dz. U. 2002, Nr 91, poz. 813) posłuŝono się pojęciem dozorów w sprawach trudnych lub wymagających bezzwłocznego podjęcia czynności. Jednak oba te zwroty nie zostały zdefiniowane, co rodzi wątpliwości w zakresie tego, kto ma decydować o uznaniu sprawy za trudną lub taką, w której wymagane jest bezzwłoczne podjęcie czynności. W uzasadnieniu projektu rozporządzenia MŚ z 28 czerwca 2012 r. trafnie wskazuje się, Ŝe nieprecyzyjność obu tych zwrotów sprzyja dobrowolności w podziale spraw dozorowanych. Za takim rozwiązaniem przemawia równieŝ potrzeba klarownego i prawidłowego zarządzania sprawami oraz racjonalne obciąŝenie kuratorów pracą. Obowiązujące, jak i rozbudowane projektowane rozwiązanie w zakresie dozoru kuratorskiego w akcie wykonawczym, odnoszą się do technicznej strony wykonywania dozoru. Nie tworzą podstaw normatywnych ingerencji w prawa skazanego, lecz określają szczegółowy sposób wykonywania obowiązków i uprawnień przez kuratorów sądowych, stowarzyszenia, organizacje, instytucje i osoby, którym powierzono sprawowanie dozoru oraz uszczegółowiają sposób wykonania obowiązków przez skazanego, które zostały ustanowione przez sąd na okres próby lub są związane z dozorem. Poza tym, moŝna przyjąć, Ŝe obowiązujące rozporządzenie, jak i projekt 10

11 rozporządzenia MŚ z 28 czerwca 2012 r. stanowią uściślenie przepisów Rozdziału XI Prawa i obowiązki kuratora sądowego, wykonywanie dozoru, warunkowego umorzenia postępowania i warunkowego zawieszenia wykonania kary Kodeksu karnego wykonawczego. Jedyna wątpliwość jaka towarzyszy projektowi rozporządzenia MŚ z 28 czerwca 2012 r. z perspektywy art. 31 ust. 3 Konstytucji RP odnosi się do obowiązku telefonicznego kontaktowania się skazanego z kuratorem zawodowym. Ich częstotliwość wynosi odpowiednio w przypadku skazanych zakwalifikowanych do grupy obniŝonego ryzyka (A) oraz do grypy podstawowej (B) - co najmniej raz w miesiącu, zaś zaliczonych do grupy podwyŝszonego ryzyka (C) - co najmniej dwa razy w miesiącu (por. 12 pkt 3, 13 pkt 2, 14 ust. 1 pkt 4 projektu rozporządzenia MŚ z 28 czerwca 2012 r.). Choć jest to obowiązek ściśle związany z dozorem, to śladem innych obowiązków o takim charakterze, powinien w pierwszej kolejności zostać ujęty w przepisie art k.k.w., aby następnie ewentualnie zostać uszczegółowiony w akcie wykonawczym. Brak zakotwiczenia telefonicznego obowiązku kontaktowania się skazanego z kuratorem zawodowym w przepisach Kodeksu karnego wykonawczego prowadzi do konkluzji, Ŝe rozwiązanie zawarte w projekcie rozporządzenia MŚ z 28 czerwca 2012 r. pozostaje w sprzeczności z przepisem art. 4 ust. 2 in fine k.k.w., stanowiącym, Ŝe ograniczenia w zakresie korzystania przez skazanych z konstytucyjnych wolności i praw mogą wynikać jedynie z ustawy oraz art. 31 ust. 3 Konstytucji RP. Ustawodawca uznał więc, Ŝe owa wymieniona w przepisie art. 31 ust. 3 Konstytucji ustawa, w której mogą być ustanawiane ograniczenia w zakresie korzystania z konstytucyjnych wolności i praw, to właśnie ustawa w ścisłym tego słowa znaczeniu. Tym samym, nie wystarczy tu rozporządzenie, które zgodnie z art. 87 ust. 1 Konstytucji naleŝy przecieŝ do źródeł prawa powszechnie obowiązującego 2. Z treści art. 31ust. 3 Konstytucji RP płynie wniosek, Ŝe nakaz kompletności unormowania ustawowego, które prowadzi do ingerencji w prawa jednostki, oznacza, Ŝe takie 2 Z. Hołda, K. Postulski, Komentarz do art.4 k.k.w., (w:) Z. Hołda, K. Postulski, Kodeks karny wykonawczy. Komentarz, Lex 2008, teza 27; S. Lelental, Kodeks karny wykonawczy. Komentarz, Warszawa 2010, s

12 rozwiązanie ustawowe musi samodzielnie określać wszystkie podstawowe elementy ograniczenia danego prawa i wolności tak, aby juŝ na podstawie przepisów ustawy moŝna było wyznaczyć kompletny zarys (kontur) tego ograniczenia 3. Autor: Andrzej Sakowicz ekspert ds. legislacji w Biurze Analiz Sejmowych Akceptował: Dyrektor Biura Analiz Sejmowych Zbigniew Wrona Deskryptory bazy REX: Kodeks karny wykonawczy, kuratorzy sądowi. 3 Wyrok TK z dnia 12 stycznia 2000 r., sygn. P. 11/98, OTK ZU 2000, nr 1, poz