wytyczne Projekty dotycz¹ce infrastruktury transportu kolejowego WOJEWÓDZTWO PODKARPACKIE

Transkrypt

1 wytyczne i Projekty dotycz¹ce infrastruktury transportu kolejowego grudzieñ 2009 WOJEWÓDZTWO PODKARPACKIE

2 Niniejsze wytyczne stanowią podstawę metodologiczną do opracowywania studiów wykonalności projektów z zakresu infrastruktury transportu kolejowego zgłaszanych do dofinansowania ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podkarpackiego na lata (dalej: RPO WP). Wytyczne zostały opracowane przez Instytucję Zarządzającą RPO WP, w efekcie realizacji projektu współfinansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, którego wykonawcą był dr inż. Korneliusz Pylak-PSDB Sp. z o.o. Podstawę metodologiczną analiz finansowych i ekonomicznych stanowią Wytyczne w zakresie wybranych zagadnień związanych z przygotowaniem projektów inwestycyjnych, w tym projektów generujących dochód z dnia 15 stycznia 2009 r., sygnatura MRR/H/ 14(2)01/2009, (dalej: Wytyczne MRR). W kwestiach nieuregulowanych w niniejszych wytycznych mają również zastosowanie: Analiza kosztów i korzyści projektów inwestycyjnych: Przewodnik, Raport końcowy 2008, Komisja Europejska, DG Polityka Regionalna, Bruksela 2008, Wytyczne do przygotowania inwestycji w zakresie środowiska współfinansowanych przez Fundusz Spójności i Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego w latach , JASPERS, Dokument roboczy nr 4, Wytyczne dotyczące metodologii przeprowadzania analizy kosztów i korzyści, Komisja Europejska, DG Polityka Regionalna, Bruksela , Wytyczne w zakresie zasad dofinansowania z programów operacyjnych podmiotów realizujących obowiązek świadczenia usług publicznych w transporcie zbiorowym, z dnia r., sygnatura MRR/H/22(1)/ , Wytyczne w zakresie postępowania w sprawie oceny oddziaływania na środowisko dla przedsięwzięć współfinansowanych z krajowych i regionalnych programów operacyjnych, MRR, r. oraz r., gov.pl/, obowiązujące przepisy i zasady rachunkowości, ogólnie przyjęte metody analiz finansowych i ekonomicznych. Zastrzega się, iż zakres wymaganych informacji do zawarcia w SW może być dodatkowo określony w regulaminie danego konkursu. Wytyczne dotyczą dokumentacji projektów zgłaszanych do dofinansowania w ramach osi priorytetowej 2 RPO WP Infrastruktura techniczna, działanie 2.1 Infrastruktura komunikacyjna, w zakresie określonym w Uszczegółowieniu RPO WP t.j.: Schemat E Infrastruktura kolejowa zakup taboru dla połączeń regionalnych i/lub roboty budowlane dot. regionalnej sieci kolejowej,

3 Spis treści 1. Tytuł Streszczenie Przyczyny realizacji projektu Opis uwarunkowań społeczno-gospodarczych występujących na obszarze oddziaływania projektu Identyfikacja problemów beneficjentów projektu Opis projektu Cel projektu, oddziaływania społeczno-gospodarcze, powiązania z innymi projektami Spójność projektu z celami RPO oraz spójność z dokumentami programowymi/strategicznymi (krajowymi, regionalnymi, lokalnymi) Lokalizacja projektu Rezultaty projektu Produkty projektu Analiza techniczna projektu Opis i ocena wariantów alternatywnych Specyfikacja działań podejmowanych w ramach promocji projektu Uwarunkowania formalno-prawne Uwarunkowania wynikające z procedur prawa budowlanego i zagospodarowania przestrzennego Prawo do dysponowania nieruchomościami na cele budowlane Zgodność z prawem zamówień publicznych Specyficzne uwarunkowania prawne, Analiza potencjału instytucjonalnego Wnioskodawcy Wnioskodawca Partnerzy i opis zasad partnerstwa Opis podmiotu odpowiedzialnego za eksploatację przedmiotu inwestycji po jej zakończeniu Doświadczenie w realizacji projektów inwestycyjnych Analizy specyficzne dla sektora analizy ruchowe Analiza finansowa Harmonogram i nakłady inwestycyjne Źródła finansowania Analiza popytu Przychody Koszty operacyjne (eksploatacji i utrzymania) Analiza wyniku finansowego wskaźników finansowych Dochody netto generowane przez projekt obliczanie luki w finansowaniu Trwałość finansowa projektu Analiza ekonomiczna Korzyści wynikające z realizacji projektu Nakłady i koszty społeczno-gospodarcze związane z realizacją projektu Analiza wskaźników ekonomicznych Analiza jakościowa i efektywności kosztowej - opcjonalnie Analiza oddziaływania na środowisko Formalno-prawna procedura ooś Analiza poszczególnych obszarów oddziaływania inwestycji na środowisko Analiza oddziaływania projektu na obszary Natura Analiza ryzyka i wrażliwości Załącznik: Specyfikacja wskaźników podlegających ocenie merytorycznej Załącznik: Analiza finansowa i ekonomiczna w aktywnym arkuszu kalkulacyjnym (na płycie DVD/CD)

4 1. Tytuł Tytuł studium wykonalności musi być tożsamy z tytułem wniosku o dofinansowanie (p. A.2 formularza wniosku). Tytuł powinien być możliwie krótki, zwięzły i jednocześnie oddający charakter projektu oraz umożliwiający odróżnienie od innych projektów danego Wnioskodawcy. 2. Streszczenie W rozdziale tym powinien znaleźć się skrótowy przegląd kluczowych informacji o projekcie dotyczących zasadniczego określenia m. in.: przedmiotu projektu (czego dotyczy inwestycja?), Wnioskodawcy, celu, w jakim będzie realizowany, rezultatów i beneficjentów, produktów, przewidywanych nakładów inwestycyjnych, kwoty i poziomu procentowego wnioskowanej dotacji z EFRR. W streszczeniu należy przedstawić podstawową charakterystykę projektu. W opisie należy unikać stwierdzeń i zwrotów trudnych do zrozumienia przez osoby bez odpowiedniego przygotowania technicznego lub ekonomicznego. 3. Przyczyny realizacji projektu W rozdziale niniejszym należy przedstawić przyczyny podjęcia realizacji projektu oraz określić problemy, jakie zostaną rozwiązane w wyniku realizacji zaplanowanych działań, zgodnie z poniższymi punktami Opis uwarunkowań społeczno-gospodarczych występujących na obszarze oddziaływania projektu Punkt obejmuje informacje związane ze społeczno-gospodarczym kontekstem i przyczynami realizacji projektu. W odniesieniu do projektów z zakresu infrastruktury kolejowej należy między innymi określić: społeczność objętą oddziaływaniem projektu (obszar oddziaływania, liczba miejscowości objętych, liczba mieszkańców itp.), podstawowe dane demograficzne, podstawowe dane nt. rozwoju gospodarczego (przeciętny dochód na głowę mieszkańca w obszarze projektu w porównaniu do średniej dla województwa i Polski, profil obszaru, liczba przedsiębiorstw, wielkość i ich profil, udział w tworzeniu lokalnego rynku pracy, sposób transportu towarów, dowożenia surowców), obecny układ komunikacyjny, w tym kolejowy na obszarze i wokół obszaru objętego projektem, potrzeby mieszkańców w zakresie kierunków przemieszczania się, potrzeby przedsiębiorców w zakresie przewożenia towarów, sposób dojazdu do pracy, centrum regionu / powiatu / gminy, położenie szkół, centrów kulturalno-rozrywkowych, obiektów 4

5 turystycznych, kościołów itp., połączenie z innymi ośrodkami w skali lokalnej / regionalnej / krajowej, obecna jakość zaspokajania potrzeb beneficjentów, stopień zaspokajania potrzeb, utrudnienia wynikające z dotychczasowych rozwiązań/technologii (chodzi tu o czas podróży w relacji drzwi drzwi, dostępność, w tym dla niepełnosprawnych, dostępność parkingów, dostępność komunikacyjna itp.). Opis powinien zawierać najistotniejsze informacje i dane statystyczne odnoszące się do zakresu i typu projektu oraz mogące mieć wpływ na jego przewidywane skutki w sferze społecznej i gospodarczej. W przypadku podawania danych statystycznych należy określić ich źródło. Należy unikać nadmiernego rozbudowywania ww. opisów oraz zamieszczania danych zbędnych z punktu widzenia układu komunikacyjnego i celów projektu. Niezbędne jest również przedstawienie informacji nt. obecnego stanu infrastruktury kolejowej (bezpośrednio związanej z projektem), jeżeli dane na ten temat są dostępne: rodzaj (np. zelektryfikowana), klasa linii kolejowej, obecne skrzyżowania, przejazdy i inne urządzenia poprawiające bezpieczeństwo ruchu kolejowego i innych uczestników, dostępność do ośrodków o znaczeniu europejskim lub ponadregionalnym, jakość oferty przewozów kolejowych, dopuszczalna prędkość pociągów na obszarze objętym projektem, liczba przystanków na obszarze objętym projektem, w tym węzły przesiadkowe, zdolność przewozowa linii [pasażerów / godz.], obecny stopień wykorzystania zdolności przewozowej [%] Identyfikacja problemów beneficjentów projektu Należy wymienić oraz scharakteryzować grupy wszystkich interesariuszy projektu, w tym beneficjentów projektu m.in. grupy społeczne oraz pozostałe podmioty (np. przedsiębiorstwa, instytucje publiczne), które będą korzystały z infrastruktury kolejowej powstałej w ramach projektu. Punkt ten powinien przede wszystkim zawierać: opis i analizę problemów 1, które dotykają bezpośrednich i pośrednich beneficjentów (ale tylko w kontekście przedmiotu projektu), uzasadnienie powiązań pomiędzy problemami a badaną analizą otoczenia projektu oraz opis związków przyczynowo-skutkowych pomiędzy problemami, selekcję problemów i wybór tych, które projekt ma rozwiązać lub przyczynić się do ich rozwiązania. Należy uzasadnić: dlaczego do tej pory potrzeby nie zostały zaspokojone a problemy rozwiązane? czy i w jaki sposób realizacja projektu przyczyni się do rozwiązania negatywnych kwestii? 1 Problemy muszą być określone jako sytuacje negatywne. Nie wszystkie sformułowania są sytuacjami negatywnymi, np. 10% stopa bezrobocia w mieście nie oznacza negatywnej sytuacji, jeżeli w innych miastach jest ona dwu-krotnie wyższa, ale sformułowanie dwukrotnie wyższa stopa bezrobocia niż na obszarze okalającym obszar projektu jest już sytuacją negatywną. 5

6 4. Opis projektu Zgodnie z Wytycznymi MRR projekt definiuje się jako: operację o jasno określonych celach, składającą się z całej serii robót, działań lub usług, której celem jest wykonanie niepodzielnego zadania, posiadającego sprecyzowany charakter gospodarczy lub techniczny. Zespoły działań tworzących projekt powinny zachować spójny i skoordynowany charakter i prowadzić do ściśle określonego celu. Projekt stanowi zatem ekonomicznie niepodzielną serię prac, spełniających ściśle określoną funkcję techniczną i posiadających jasno określone cele. Projekt charakteryzuje się możliwością wyraźnego wyodrębnienia ram czasowych realizacji. Działania te mają charakter jednorazowy, zaś ich celem jest doprowadzenie do rozwiązania problemu (osiągnięcia stanu pożądanego celu) lub ułatwienie likwidacji problemu. Definiowany problem musi zawsze dotyczyć określonej grupy społecznej, nie może ograniczać się wyłącznie do technicznych aspektów funkcjonowania Wnioskodawcy. Projekt powinien być powiązany z bieżącą działalnością podmiotu, który go realizuje, ale jednocześnie musi być łatwy do wyodrębnienia z owej działalności. Należy jednak podkreślić, iż projekt powinien mieć pozytywny wpływ na bieżące funkcjonowanie instytucji lub grupy osób. Zasadniczym elementem studium jest przedstawienie strategii wdrażania projektu. Analiza w tym zakresie opiera się na określeniu uzasadnionych celów, rezultatów projektu, niezbędnych do ich osiągnięcia produktów. Rozdział może być uzupełniony przedstawieniem matrycy logicznej projektu Cel projektu, oddziaływania społeczno-gospodarcze, powiązania z innymi projektami. Cel to przyszły stan rzeczy, który jest planowany do osiągnięcia w następstwie podjętych działań, czyli realizacji projektu. Cel wyraża sens działania, wynikający z potrzeb wewnętrznych i zewnętrznych systemu i jest konkretną odpowiedzią na istniejące potrzeby 2. Wnioskodawca opisuje w tym punkcie jakie długoterminowe korzyści zostaną osiągnięte w sektorze kolejowym i/lub regionie, poprzez realizację projektu. Zgodnie z Wytycznymi MRR: Zdefiniowanie celów jest niezbędnym etapem służącym identyfikacji i analizie projektu. Stanowi ono punkt wyjścia do przeprowadzenia jakiejkolwiek oceny inwestycji. Cele projektu, zarówno te bezpośrednie, jak i pośrednie, powinny zostać określone w oparciu o analizę potrzeb danego środowiska gospodarczo-społecznego, z uwzględnieniem zjawisk najbardziej adekwatnych do skali oddziaływania projektu. Należy zwrócić uwagę, aby cele projektu zdefiniowane w analizie spełniały następujące założenia: a) jasno wskazywały, jakie korzyści społeczno-ekonomiczne można osiągnąć dzięki wdrożeniu projektu, b) były logicznie powiązane ze sobą, w przypadku, gdy w ramach projektu realizowanych jest jednocześnie kilka celów, 2 a więc nigdy celem nie może być kupienie taboru lub zatrudnienie pracowników. 6

7 c) uwzględniały wszystkie najważniejsze bezpośrednie i pośrednie skutki społecznoekonomiczne przedsięwzięcia, d) określały, czy całkowite korzyści (tzw. całościowy przyrost dobrobytu) osiągnięte w wyniku realizacji projektu uzasadniają jego koszt, e) były logicznie powiązane z ogólnymi celami omawianych funduszy, tj. wymagane jest określenie zbieżności celów projektu z celami realizacji danej osi priorytetowej programu operacyjnego, f) były uzupełnione o metodę pomiaru poziomu ich osiągnięcia, g) korzyści osiągnięte w ramach danego celu powinny być wyrażone w konkretnych wartościach/parametrach społeczno-ekonomicznych. W miarę możliwości należy również dokonać wstępnej kwantyfikacji ważnych parametrów takiego celu (wskaźników oddziaływania) oraz określić ramy czasowe ich osiągnięcia. Cele najlepiej jest określić za pomocą metody SMART Spójność projektu z celami RPO oraz spójność z dokumentami programowymi/strategicznymi (krajowymi, regionalnymi, lokalnymi) Cel(e) projektu muszą być zgodne z celami działania zawartymi w RPO WP. W niniejszym punkcie należy przedstawić przesłanki świadczące o tym, iż projekt przyczyni się do realizacji celów działania 2.1 RPO WP w jaki sposób i w jakim zakresie (w kontekście wskaźników realizacji)? Istotne są również informacje wskazujące na spójność projektu z innymi dokumentami o charakterze strategicznym w wymiarze lokalnym, regionalnym i krajowym, w tym zwłaszcza z celami strategii rozwoju województwa w jaki sposób i w jakim zakresie (w kontekście wskaźników realizacji). Należy zatem podać, jakie wskaźniki realizacji wpisane do dokumentów strategicznych projekt osiąga i w jakim zakresie (wartościowym) Lokalizacja projektu Należy jasno określić, gdzie przebiegać będzie projektowany układ transportu kolejowego w istniejącym układzie komunikacyjnym, powiązać planowaną inwestycję z istniejącym, bądź planowanym układem komunikacyjnym, w szczególności wskazać powiązane inwestycje sfinansowane w ramach ZPORR, programów przedakcesyjnych (Phare, Sapard) oraz kontraktów wojewódzkich. Opis powinien być, w miarę możliwości, uzupełniony mapką przedstawiającą kierunki ruchu pociągów w całym układzie komunikacyjnym z zaznaczeniem miejsc docelowych (powiązań z obiektami infrastrukturalnymi, szkołami, miejscami pracy itp.). Przy charakteryzowaniu wybranej lokalizacji należy wziąć pod uwagę między innymi: warunki fizyko-topograficzne mające wpływ na projekt, powiązanie z innymi obiektami infrastrukturalnymi, zapotrzebowanie na media i ich dostępność w danej lokalizacji, możliwość prowadzenia i zabezpieczenia budowy, występowanie stref ochronnych itp. 3 specific (konkretny) czy cel nie jest ujęty zbyt ogólnie? measurable (mierzalny) czy można zmierzyć poziom jego osiągnięcia? achievable/available (osiągalny) czy cel jest wyrażony liczbowo? realistic (realistyczny) czy cel jest możliwy do osiągnięcia w założonym okresie? timed (określony w czasie) czy cel jest określony w czasie? 7

8 4.4. Rezultaty projektu Rezultaty charakteryzują wpływ zrealizowanego przedsięwzięcia na otoczenie społecznoekonomiczne uzyskany bezpośrednio po zakończeniu realizacji projektu. Wymagane jest podanie wskaźników zgodnych z listą podaną dla przedmiotowego działania RPO WP, w pierwszej kolejności należy wziąć pod uwagę tzw. wskaźniki kluczowe oraz wskaźniki regionalne (umieszczone na liście wskaźników we wniosku o dofinansowanie dla danego konkursu). Wnioskodawca może uwzględnić również inne charakterystyczne dla danej inwestycji wskaźniki Należy przy tym liczyć się z koniecznością monitorowania postępów w osiąganiu docelowej wartości takiego wskaźnika. Należy podać przynajmniej jeden wskaźnik rezultatu. Wartości należy podać zgodnie z ustaloną dla danego wskaźnika jednostką miary. Rok osiągnięcia zaplanowanej wartości wskaźnika powinien być co do zasady tożsamy z rokiem, w którym planowane jest rzeczowe zakończenie realizacji projektu (protokół odbioru). W indywidualnych sytuacjach prawidłowe oszacowanie wartości wskaźnika rezultatu może być jednak utrudnione lub niemożliwe w roku zakończenia rzeczowego projektu 4. Wówczas należy podać wartość właściwą dla zakresu inwestycji, która wystąpi nie później niż w pierwszym pełnym roku kalendarzowym następującym po roku zakończenia realizacji inwestycji. Podejście takie jest dopuszczalne w wyjątkowych sytuacjach oraz wymaga konkretnego uzasadnienia Przedmiot i produkty projektu W punkcie niniejszym należy opisać co będzie przedmiotem projektu (efekty rzeczowe), przy wykorzystaniu danych liczbowych i podstawowych parametrów technicznych inwestycji. Należy tu opisać działania wybranego wariantu, jakie zakłada projekt, które powinny w sposób logiczny służyć zaspokojeniu wskazanych wcześniej potrzeb. Należy również opisać oraz podać wartości liczbowe wskaźników produktu, przez które należy rozumieć wynik interwencji w stan aktualny, czyli bezpośredni, materialny efekt realizacji przedsięwzięcia mierzony konkretnymi wielkościami fizycznymi. Wymagane jest podanie wskaźników zgodnych z listą podaną dla przedmiotowego działania RPO WP, w pierwszej kolejności należy wziąć pod uwagę tzw. wskaźniki kluczowe oraz wskaźniki regionalne (umieszczone na liście wskaźników we wniosku o dofinansowanie (patrz: Instrukcja do wniosku). Wnioskodawca może uwzględnić również inne charakterystyczne dla danej inwestycji wskaźniki, ale należy przy tym liczyć się z koniecznością monitorowania postępów w osiąganiu docelowej wartości takiego wskaźnika. Wartości fizyczne należy przyporządkować do danego wskaźnika zgodnie z określoną jednostką miary, na podstawie posiadanej dokumentacji technicznej oraz określić termin planowanej realizacji wskaźnika. 4 np. odbiór wybudowanej infrastruktury zaplanowano na 27 grudnia 2008 r.; ze względów technicznych, organizacyjnych i warunków atmosferycznych pełna liczba planowanych użytkowników zostanie osiągnięta dopiero w I lub II kwartale 2009 r. 8

9 5. Analiza techniczna projektu Rozdział ten ma za zadanie udowodnić, zasadność wybranych rozwiązań w projekcie. Analiza techniczna oprócz samego opisu technologii powinna wykazać, że zaproponowane rozwiązanie jest najbardziej odpowiednie ze wszystkich możliwych opcji, zgodne z obowiązującymi normami, zgodne z najlepszą praktyką w tej dziedzinie oraz jest efektywna pod względem energetycznym (tzn. inwestycja prowadzi do oszczędności energii). Zakres danych niezbędnych do przedstawienia w niniejszym punkcie zależeć będzie od rodzaju projektu. Poniższe wskazówki odnoszą się do najistotniejszych kwestii: rodzaj (np. zelektryfikowana) i klasa planowanej linii kolejowej (np. objęte umowami międzynarodowymi AGC o głównych międzynarodowych liniach kolejowych, AGTC o głównych liniach transportu kombinowanego, o znaczeniu państwowym, linie I-rzędne, II-rzędne), planowane skrzyżowania, przejazdy i inne urządzenia poprawiające bezpieczeństwo ruchu kolejowego i innych uczestników (skrzyżowania bezkolizyjne: mosty, wiadukty, tunele, przejazdy kolejowe kategorii A, B, C, D, E, oświetlenie przejazdów kolejowych), dopuszczalna prędkość projektowa pociągów na obszarze objętym projektem, liczba planowanych przystanków na obszarze objętym projektem, w tym węzły przesiadkowe (transportu pasażerskiego kolejowego, autobusowo-miejskiego, regionalnego krajowego i międzynarodowego, transportu samochodowego indywidualnego, rowerowego), zdolność przewozowa linii [pasażerów / godz.], planowany stopień wykorzystania zdolności przewozowej [%]. Jeżeli przedsięwzięcie składa się z kilku etapów lub stanowi etap większego przedsięwzięcia należy scharakteryzować każdy z nich i należy odrębnie podać dokładny zakres rzeczowy i finansowy poszczególnych etapów wraz z informacją, czy dany etap został już zrealizowany/jest realizowany/jest planowany do realizacji. Należy podać terminy rozpoczęcia/planowanego rozpoczęcia oraz zakończenia/planowanego zakończenia realizacji poszczególnych etapów. Informacje niezbędne w niniejszym punkcie pochodzić będą w pierwszej kolejności z posiadanej przez Wnioskodawcę dokumentacji technicznej. Opracowując niniejszy rozdział należy mieć na uwadze, że na etapie oceny merytorycznej wniosku, wykonalność techniczna i technologiczna projektu, tj. przyjęte rozwiązania i technologie wykonania są przedmiotem oceny dopuszczającej (ocena 0-1), dokonywanej przez zespół ds. oceny wykonalności technicznej i technologicznej oraz finansowej i ekonomicznej Komisji konkursowej. Wniosek może być oceniony negatywnie na tym etapie w przypadku stwierdzenia, że proponowane rozwiązania techniczne / technologiczne nie są zgodne z obowiązującymi wymaganiami i standardami. 5.1 Opis i ocena wariantów alternatywnych. Zgodnie z Wytycznymi MRR w zakresie wybranych zagadnień związanych z przygotowaniem projektów inwestycyjnych, w tym generujących dochód Na wnioskodawcy spoczywa obowiązek wykazania, że wybrany przez niego wariant realizacji projektu reprezentuje najlepsze rozwiązanie spośród wszelkich możliwych alternatywnych rozwiązań. W tym celu wnioskodawca powinien przeprowadzić analizę wykonalności i rozwiązań alternatywnych. W ramach analizy 9

10 wykonalności i rozwiązań alternatywnych wnioskodawca powinien poddać analizie ograniczoną liczbę istotnych i technicznie wykonalnych rozwiązań. Przeprowadzenie analizy wykonalności poszczególnych rozwiązań alternatywnych ma na celu określenie możliwych wariantów realizacji projektu, zidentyfikowanego zgodnie z warunkami określonymi w Rozdziale 5 (Wytycznych MRR, przyp. red.), a tym samym umożliwia wybór najlepszego wariantu realizacji danego projektu inwestycyjnego spośród analizowanych. Informacje uzyskane w wyniku tej analizy powinny jasno wskazywać i potwierdzać zasadność wyboru danego wariantu realizacji projektu. W wyniku przeprowadzenia analizy wykonalności i rozwiązań alternatywnych wnioskodawca powinien dokonać wyboru wariantu realizacji projektu oraz sformułować uzasadnienie wyboru danego wariantu realizacji projektu. Należy odnieść się do alternatywnych możliwych rozwiązań zakresu projektu (czyli alternatywnego projektu), chociaż w przypadku infrastruktury transportu kolejowego trudno jest zidentyfikować możliwe warianty, szczególnie w przypadku infrastruktury liniowej (w przypadku zakupu taboru zakres, jak i skala projektu umożliwiają większą swobodę wyboru wariantów). Generalnie warianty mogą dotyczyć trzech głównych aspektów realizacji projektu: lokalizacji (którym szlakiem komunikacyjnym umożliwić mieszkańcom dojazd do danego miejsca, a przedsiębiorcom przewóz towarów), zakresu przedmiotowego projektu (czy konieczny jest zakup nowego taboru czy wystarczy modernizacja istniejącego), skali projektu (w zależności od zgłaszanych potrzeb oraz prognoz dotyczących przyszłego ruchu kolejowego). Należy odnieść każdy z wariantów do zidentyfikowanych potrzeb interesariuszy i opisać w jakim stopniu dany wariant przyczyni się do ich zaspokojenia. Metodę analizy opcji należy dobrać do specyfiki przedsięwzięcia np. metodę dynamicznego kosztu jednostkowego (DGC) 5, gdzie za miarę rezultatu należy przyjąć: Rodzaje korzyści Miara rezultatu (MR) / Efekt ekologiczny (EE) Jednostka redukcja liczby wypadków MR liczba zredukowanych wypadków kolejowych, w tym z udziałem pojazdów samochodowych szt./rok oszczędność czasu podróży MR liczba godzin zaoszczędzonych przez użytkowników h/rok zmniejszenie kosztów eksploatacji MR wartość kosztów eksploatacyjnych taboru i innych pojazdów, z których zaoszczędzonych w wyniku realizacji projektu zł/rok zrezygnowano na korzyść kolei zmniejszenie negatywnego wpływu na środowisko EE redukcja emisji spalin Mg/rok 5 dynamiczny koszt jednostkowy DGC (Dynamic Generation Cost) jest równy cenie, która pozwala na uzyskanie zdyskontowanych przychodów równych zdyskontowanym kosztom, a więc minimalnej cenie, która powoduje, że przedsięwzięcie staje się rentowne. Zatem: DGC p EE t n t 0 t KI n t 0 t ( 1 i ) EE ( 1 KE t t t i ) gdzie: p EE cena za jednostkę miary rezultatu; KI t nakłady inwestycyjne poniesione w danym roku; KE t koszty eksploatacyjne poniesione w danym roku; i stopa dyskontowa; t rok, przyjmuje wartości od 0 do n; EE t miara rezultatu, t 10

11 Jeżeli niemożliwe będzie sporządzenie pełnej ilościowej analizy dostępnych wariantów (nie każdy efekt czy wymóg jest możliwy do przedstawienia w formie ilościowej czy tym bardziej pieniężnej), należy w takim przypadku sporządzić analizę wielokryterialną. 5.2 Specyfikacja działań podejmowanych w ramach promocji projektu Należy zamieścić opis i kalkulację kosztów promocji projektu realizowanego ze środków publicznych, w tym współfinansowanego z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. Minimalny zakres obowiązków w tym zakresie określa art. 8 Rozporządzenia Komisji (WE) nr 1828/2006, Wytyczne MRR w zakresie informacji i promocji oraz Wytyczne Instytucji Zarządzającej Regionalnym Programem Operacyjnym Województwa Podkarpackiego na lata dla beneficjentów w zakresie informacji i promocji, czerwiec Dotyczą one między innymi oznaczania miejsc realizacji inwestycji tablicami informacyjnymi, a po zakończeniu robót tablicami pamiątkowymi. Materiały opisujące działania (broszury, foldery, listy informacyjne) powinny być oznaczane w określony sposób. Podobnie przy organizowaniu spotkań informacyjnych związanych z projektami należy w odpowiedni sposób promować udział wspólnotowy. 6. Uwarunkowania formalno-prawne Realizacja projektu dotyczącego przede wszystkim robót budowlanych wymaga spełniania szeregu obowiązków oraz uzyskania uzgodnień lub pozwoleń właściwych organów administracyjnych. W rozdziale niniejszym należy opisać uwarunkowania prawne oraz stopień zaawansowania procedur poprzedzających realizację prac budowlanych/innych Uwarunkowania wynikające z procedur prawa budowlanego i zagospodarowania przestrzennego Należy przedstawić informację o stopniu zaawansowania prac związanych z wydaniem prawomocnego pozwolenia na budowę / zgłoszenia robót budowlanych oraz opracowaniem wymaganej dokumentacji budowlanej, wymaganej dla pozwolenia na budowę / zgłoszenia robót budowlanych. Jeśli zakres projektu objęty jest kilkoma pozwoleniami / zgłoszeniami, należy przedstawić odrębnie zakres rzeczowy projektu dla każdego z wymaganych pozwoleń / zgłoszeń, a także podać informację nt. stanu zaawansowania dokumentacji technicznej dla danego pozwolenia / zgłoszenia oraz terminu uzyskania prawomocnego pozwolenia / zgłoszenia (lub przypuszczalnego terminu uzyskania danego dokumentu, jeżeli nie został jeszcze uzyskany). Jeżeli przewidziane prace stanowią fragment szerszego zakresu objętego pozwoleniem należy opisać i wyjaśnić zaistniałą sytuację. Jeżeli zakres rzeczowy projektu nie wymaga uzyskania pozwolenia na budowę ani dokonania zgłoszenia robót budowlanych należy to jednoznacznie napisać z podaniem uzasadnienia opierającego się na przepisach prawa Prawo do dysponowania nieruchomościami na cele budowlane Należy przedstawić informację czy oraz na jakiej podstawie Wnioskodawca posiada prawo do dysponowania niezbędnymi nieruchomościami, na których realizowane będą roboty budowlane / prace instalacyjne / inne prace w ramach projektu. Należy wymienić wszystkie nieruchomości 11

12 (działki), na których realizowany będzie projekt z podaniem tytułu do dysponowania daną nieruchomością (działką). Jeżeli wnioskodawca posiada pozwolenie (-a) na budowę / zgłoszenie (-a) budowy, należy wymienić nieruchomości (numery działek) dla każdego z posiadanych pozwoleń / zgłoszeń odrębnie, z podaniem posiadanego tytułu do dysponowania daną nieruchomością (działką). Należy również ustosunkować się do przypadków, gdy realizacja inwestycji wymaga: a) przeprowadzenia wykupów nieruchomości. Konieczne jest wówczas określenie podstawy przyjętej wyceny (operatu sporządzonego przez rzeczoznawcę), b) podpisania umów najmu z właścicielem nieruchomości. Należy przy tym jednoznacznie opisać, czy nieruchomość wymaga jedynie czasowego zajęcia na okres realizacji robót w ramach projektu, czy też konieczne jest podpisanie długoterminowej umowy najmu, co najmniej na okres realizacji projektu i jego trwałości. W przypadku inwestycji liniowych nie ma konieczności opisywania sytuacji prawnej każdej z działek, przy czym należy opisać każdą sytuację specyficzną: np. związaną z uzyskaniem prawa do wejścia na teren nieruchomości w drodze decyzji administracyjnej w związku ze sprzeciwem właściciela. W odniesieniu do obiektów inżynierskich lub innych istotnych obiektów infrastruktury transportu kolejowego należy jednoznacznie określić tytuły prawne do nieruchomości wraz z dokumentami (np. sygnatury wpisów do ksiąg wieczystych, a w przypadku ich braku np.: repertorium aktów notarialnych, sygnatury decyzji administracyjnych itd.) Zgodność z prawem zamówień publicznych Zlecanie realizacji robót budowlanych, dostawy i usługi realizowane w ramach projektu podlegają przepisom ustawy z r. Prawo zamówień publicznych (tj. Dz. U. z 2006 r. nr 164 poz z późn. zm.). W niniejszym punkcie należy scharakteryzować rodzaj i przedmiot każdej z zaplanowanych procedur udzielania zamówień publicznych. Należy mieć przy tym na uwadze dyspozycję art. 32 ust. 2 ustawy, który zabrania dzielenia zamówienia na części lub zaniżania wartości zamówienia w celu uniknięcia procedur przetargowych oraz art. 29, który nakazuje opisać przedmiot zamówienia w sposób jednoznaczny i wyczerpujący, za pomocą dostatecznie dokładnych i zrozumiałych określeń. W przypadku wskazania trybów nieprzetargowych należy podać dodatkowe, istotne informacje, np. uzasadnić, dlaczego wybrano dany tryb postępowania lub umieścić informację o niepodleganiu przepisom ustawy Prawo zamówień publicznych wraz z podaniem uzasadnienia. W przypadku udzielania zamówień publicznych współfinansowanych ze środków EFRR w ramach RPO WP, których wartość nie przekracza wyrażonej w złotych równowartości kwoty 14 tys. euro lub przez podmioty w stosunku, do których nie stosuje się ustawy Prawo zamówień publicznych - Wnioskodawca jest zobowiązany do: a) wyboru wykonawcy w oparciu o najbardziej korzystną ekonomicznie i jakościowo ofertę, b) przestrzegania przy wyborze wykonawcy i wydatkowaniu środków, prawa wspólnotowego i krajowego m.in. w zakresie zapewnienia zasad przejrzystości, jawności i ochrony uczciwej konkurencji, c) dołożenia wszelkich starań w celu uniknięcia konfliktu interesów rozumianego, jako brak bezstronności i obiektywności przy wyłanianiu wykonawcy do realizacji usług, dostaw lub robót budowlanych w ramach realizowanego projektu, d) stosowania Wytycznych Instytucji Zarządzającej Regionalnym Programem Operacyjnym Województwa Podkarpackiego na lata w sprawie udzielania zamówień 12

13 współfinansowanych ze środków EFRR, w stosunku, do których nie stosuje się ustawy prawo zamówień publicznych - stanowiących załącznik do umowy/ decyzji o dofinansowanie Specyficzne uwarunkowania prawne Należy przedstawić informację czy realizacja inwestycji wymagała (lub jest uzależniona od) przeprowadzenia szczególnych postępowań związanych np. z przepisami o ocenie oddziaływania na środowisko, oddziaływaniem na obszary Natura 2000, ochroną zabytków, ochroną gruntów rolnych, prawem wodnym lub wynikających np. ze stwierdzonych przez upoważnione organy administracyjne znacznych przekroczeniach stężeń zanieczyszczeń itd. W przypadku, gdy realizacja projektu podlega uregulowaniom w zakresie pomocy publicznej należy potwierdzić spełnienie przesłanek określonych Rozporządzeniu Ministra Rozwoju Regionalnego z dnia r. w sprawie udzielania regionalnej pomocy inwestycyjnej w ramach regionalnych programów operacyjnych (Dz. U. nr 193 poz z 2007 r.) lub Rozporządzeniu Ministra Rozwoju Regionalnego z dnia r. w sprawie udzielania pomocy de minimis w ramach regionalnych programów operacyjnych (Dz. U. 185 poz z 2007 r.). Na etapie przygotowania projektu należy zapoznać się z materiałem zamieszczonym na stronie internetowej pn. Pomoc publiczna kwestia istotna w trakcie przygotowywania projektu. Warto także przeanalizować zapisy Poradnika dla administracji publicznej: pomoc publiczna w programach operacyjnych dokumentu dostępnego w Vademecum wnioskodawcy/beneficjenta. Skorzystać można ponadto ze znajdującej się na stronie internetowej pod adresem wyszukiwarki decyzji Komisji Europejskiej w zakresie pomocy publicznej, która również może stanowić źródło przydatnych informacji. 7. Analiza potencjału instytucjonalnego Wnioskodawcy Niniejszy rozdział powinien zawierać informacje służące do ustalenia i oceny czy Wnioskodawca jest gotowy do realizacji projektu oraz ma możliwości jego utrzymania w przyszłości Wnioskodawca Należy dokonać opisu stanu aktualnego organizacji zgłaszającej projekt, w tym uwarunkowań prawnych dla danego typu Wnioskodawcy (podstawę prawną utworzenia, organ założycielski, zadania statutowe), struktury organizacyjnej, procesu decyzyjnego organów/osób uprawnionych do reprezentacji, zasad nadzoru nad prowadzoną działalnością. Ponadto rozdział odnosi się do informacji w jaki sposób będzie wdrażany projekt w kontekście: kwestii instytucjonalnych wdrażania projektu; kwestii proceduralnych wdrażania projektu. W kwestiach instytucjonalnych powinny zostać ujęte wszystkie zaangażowane w realizację projektu instytucje i organizacje; podział odpowiedzialności i zadań pomiędzy wszystkie instytucje, a także wszystkie osoby, instytucje i organizacje, na które realizacja projektu będzie miała wpływ, osoby biorące udział w realizacji projektu (przede wszystkim osoba kierownika projektu), ich rolę, zadania i odpowiedzialność. 13

14 W kwestiach proceduralnych należy opisać procedury, które będą wykonywane podczas realizacji projektu, np. sposoby śledzenia postępu prac, definiowania i weryfikowania punktów kontrolnych, formalne warunki odbioru prac itp., harmonogram prac przygotowawczych, w tym np. rozpisania przetargów, pozyskiwania odpowiednich zezwoleń itp. oraz harmonogram realizacji projektu Partnerzy i opis zasad partnerstwa W przypadku, gdy projekt realizowany jest z udziałem innych podmiotów należy scharakteryzować zakres ich zaangażowania oraz kompetencje związane z jego realizacją. W szczególności należy opisać strukturę i zasady współpracy pomiędzy podmiotami zaangażowanymi w realizację projektu: prawną podstawę współpracy (umowę, porozumienie administracyjne czy zostały zawarte w drodze procedur partnerstwa publiczno prywatnego w rozumieniu ustawy z r. o partnerstwie publiczno-prywatnym, Dz. U. nr 169 poz z 2005 r., późn. zm.), główne prawa i obowiązki partnera (-ów) związane z realizacją projektu, kwestie własności i finansowania przedmiotu projektu po zakończeniu jego realizacji, (w ciągu co najmniej 5 lat od zakończenia realizacji projektu), sposób zabezpieczenia środków finansowych, zasady rozliczeń i płatności, jeżeli partner uczestniczy w finansowaniu nakładów inwestycyjnych. Należy przedstawić informację odnośnie spełnienia wymagań dotyczących sposobu wyłonienia partnera w kontekście zapisów ustawy z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju (Dz. U. z 2006 r. Nr 227 poz z późn. zm.) oraz Wytycznych w zakresie zawierania umów / porozumień o partnerstwie dla projektów realizowanych w ramach osi priorytetowych II VII Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podkarpackiego na lata (Załącznik do uchwały nr 185 / 3443 / 09 Zarządu Województwa Podkarpackiego z dnia 15 kwietnia 2009 r.) umowy_porozumienia.pdf. W przypadku konkretnych projektów występować mogą sytuacje specyficzne, które należy opisać Opis podmiotu odpowiedzialnego za eksploatację przedmiotu inwestycji po jej zakończeniu Jeżeli bieżącym zarządzaniem projektu zajmować się będzie inny niż Wnioskodawca podmiot, należy wyjaśnić przyczyny, korzyści oraz formę prawną przekazania funkcji związanych z użytkowaniem / zarządzaniem danej infrastruktury, a także wskazać czy przekazanie będzie bezpłatne czy za odpłatnością. Należy określić jaki podmiot będzie zarządzał infrastrukturą powstałą w wyniku realizacji projektu, w tym sposób wyboru podmiotu eksploatującego, jego formę prawną i strukturę własnościową, jak również zakres nadzoru Wnioskodawcy. Warto również uzasadnić, że sprosta on wymaganiom związanym z bieżącym utrzymaniem infrastruktury. Informacje te powinny dotyczyć zasobów kadrowych, sprzętowych, organizacyjnych oraz finansowych w kontekście zdolności do utrzymania rezultatów projektu przez co najmniej 5 lat od chwili zakończenia jego realizacji. W zakresie niniejszej analizy należy wziąć pod uwagę dyspozycję art. 57 Rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/

15 Szczegółowo należy opisać kwestie prawne związane z ze świadczeniem usług publicznych przez operatora na bazie infrastruktury wykonanej w ramach projektu, w przypadku ubiegania się o dofinansowanie w ramach rekompensaty na świadczenie usług publicznych w transporcie zbiorowym zgodnie z wymogami zawartymi w wytycznych Ministra Rozwoju Regionalnego pn. Wytyczne w zakresie zasad dofinansowania z programów operacyjnych podmiotów realizujących obowiązek świadczenia usług publicznych w transporcie zbiorowym z dnia 16 stycznia 2009r., sygnatura MRR/H/22(1) Doświadczenie w realizacji projektów inwestycyjnych W punkcie tym powinna znaleźć się informacja w zakresie projektów inwestycyjnych dotychczas zrealizowanych przez Wnioskodawcę (i ew. partnerów). Należy przy tym skupić się na projektach powiązanych terytorialnie, technicznie lub w zakresie celów społecznogospodarczych z przedmiotem zgłaszanego wniosku. W szczególności należy podać: oznaczenie przedmiotu zrealizowanego działania (z faktycznym w przypadku zakończonych lub planowanym w przypadku trwających projektów terminem realizacji), koszty realizacji, źródła finansowania, uzasadnienie związku z przedmiotem lub celami zgłaszanej inwestycji. 8. Analizy specyficzne dla sektora analizy ruchowe Analizy ruchu należy wykonać zgodnie z metodologią przedstawioną w opracowanej przez Jaspers Niebieskiej księdze, Nowe wydanie Grudzień 2008, Sektor kolejowy, Infrastruktura i tabor. Poniżej przedstawiono wybrane, najważniejsze elementy analizy: 1. Prognozy należy wykonać: dla wariantu bazowego (WB) bez realizacji inwestycji, oraz wszystkich analizowanych wariantów inwestycyjnych (Wn). 2. Na potrzeby prognozy ruchu można wykorzystać: dostępne dane ze spółek holdingu PKP, prognozy ruchliwości i przewozów wykorzystane do przygotowania innych dokumentów strategicznych i analiz, innych dostępnych pomiarów realizowanych na potrzeby innych inwestycji, uzupełnione o własne pomiary ruchu przeprowadzone w obszarze oddziaływania analizowanej inwestycji. 3. Przykładowe metody, które można wykorzystać to: metoda uproszczona, metoda ekstrapolacji trendów wzrostu 6 ; metoda wskaźnikowa 7 ; sieciowe metody prognostyczne prognozy ruchu powinny być obliczane na zasadzie przedłużania linii trendu z okresu ok. 10 lat wstecz i ze sprawdzeniem zgodności tej linii z bieżącym rokiem analizy. Sprawdzenie powinno odbywać się poprzez porównanie wyników prognozowanego natężenia ruchu na rok bieżący analizy, z wynikami pomiarów ruchu w wybranych punktach komunikacji kolejowej. Przy ekstrapolacji trendów należy także, w formie wskaźników korekcyjnych, uwzględniać ewentualny spodziewany wzrost ruchu wywołany integracją z Europą Zachodnią oraz przyjęciem do Unii Europejskiej związany z: otwarciem granic, ożywieniem gospodarczym oraz wzrostem PKB. punktem wyjścia do wykonania prognoz powinny być dane o ruchu istniejącym uzyskane z pomiarów. Jest to dosyć prosta metoda, bowiem wykorzystuje się tutaj wskaźniki wzrostu ruchu tożsame ze wskaźnikami wzrostu PKB. Przy czym należy pamiętać, żeby SDR liczyć oddzielnie dla poszczególnych kategorii pociągów. Jako wskaźniki wzrostu PKB można wykorzystać wskaźniki z dnia 15 marca 2007 opublikowane na stronie GDDKiA. 15

16 4. Prognoza ruchu dla projektów transportu kolejowego powinna być wykonana dla kluczowych okresów takich jak rok po wejściu projektu w fazę eksploatacji i na koniec okresu odniesienia analizy (dla projektów z zakresu infrastruktury 30 lat, a dla projektów dot. zakupu taboru 25 lat) oraz w odstępach 5-letnich od momentu rozpoczęcia eksploatacji. 5. Prognozy ruchu dla lat pośrednich pomiędzy okresami kluczowymi mogą być uzyskiwane metodą interpolacji bez przeliczania całego cyklu prognozy. 6. Jeżeli w okresach pośrednich następują kluczowe zmiany w sieci transportowej w otoczeniu projektu (np. otwarcie drogi konkurencyjnej) należy wykonać dodatkowe obliczenie prognozy dla tego momentu. 9. Analiza finansowa Analizę należy przeprowadzić stosując wprost przepisy rozdziału 7 Wytycznych, przy czym Instytucja Zarządzająca RPO WP przyjmuje, jako regułę dla projektów objętych zakresem Programu, istnienie możliwości oszacowania przychodów projektu z wyprzedzeniem (co do zasady nie będą to projekty, o których mowa w art. 55 ust. 3 rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006). Analizę finansową przeprowadza się w celu: umożliwienia oceny rentowności inwestycji oraz efektywności finansowej projektu (a także ewentualnie rentowności zainwestowanego kapitału krajowego), ustalenia właściwego (maksymalnego) dofinansowania z funduszy UE, wpływu nakładów inwestycyjnych, kosztów i przychodów wynikających z eksploatacji projektu na sytuację finansową wnioskodawcy lub podmiotu odpowiedzialnego za eksploatację przedmiotu projektu (ocena płynności i trwałości finansowej projektu). W celu ujednolicenia zasad i zachowania spójności przygotowywanych analiz należy przyjąć następujące założenia: analiza dokonywana jest zazwyczaj z punktu widzenia właściciela infrastruktury. W przypadku, gdy właściciel i operator (np. infrastruktury) są odrębnymi podmiotami, można zastosować skonsolidowaną metodę analizy (patrz definicja analizy skonsolidowanej rozdział 2 Wytycznych MRR), punktem wyjścia projekcji finansowych są dane finansowo-księgowe podmiotów eksploatujących przedsięwzięcie/system za rok poprzedni (lub ostatni dostępny okres), podane informacje i dane liczbowe powinny odpowiadać dokumentacji technicznej, obowiązującym normom, cenom rynkowym i danym statystycznym, analizy należy wykonywać kierując się zasadami rzetelności oraz ostrożnej wyceny, obowiązującą walutą jest złoty, prognoza finansowa sporządzana musi być w okresach rocznych (obrazujących stan zmiennych na 31 grudnia danego roku), prognoza obejmować powinna okres referencyjny, który wynosi 30 lat 9 dla infrastruktury kolejowej oraz 25 lat dla taboru, poczynając od roku złożenia wniosku o dofinansowanie, 8 umożliwiające skomplikowane analizy ruchowe związane z funkcjonowaniem multimodalnych sieci transportowych. Metody te mogą być zastosowane wtórnie (na podstawie dostępnych wyników analiz). 9 Zgodnie z: Komisja Europejska, DG Polityka Regionalna, Dokument roboczy nr 4, Wytyczne dotyczące metodologii przeprowadzania analizy kosztów i korzyści, Bruksela 2006, s. 7. Uwaga! Wytyczne MRR z dnia r. wprowadziły zmianę w definicji okresu referencyjnego. Jest on obecnie liczony dla 30 (25) rocznych przedziałów poczynając od roku złożenia wniosku o dofinansowanie (n, n+1, n+2 n+14). Przepływy związane z 16

17 w analizach należy stosować ceny stałe tj. ceny z roku bazowego (roku złożenia wniosku o dofinansowanie), z wyeliminowaniem wpływu inflacji na prognozy finansowe poprzez zastosowanie nominalnych stóp dyskontowych, nominalna stopa dyskontowa dla inwestycji wynosi 5%, analizę sporządza się przy użyciu metody standardowej lub złożonej. Wybór metody uzależniono od tego czy możliwe jest oddzielenie strumienia przychodów projektu od ogólnego strumienia przychodów beneficjenta oraz czy możliwe jest oddzielenie strumienia kosztów operacyjnych i nakładów inwestycyjnych na realizację projektu od ogólnego strumienia kosztów operacyjnych i nakładów inwestycyjnych beneficjenta. Szczegółowe informacje w zakresie wyboru metody opracowania analizy finansowej przedstawiono w Wytycznych MRR (podrozdział 7.5), jako podstawową metodę analizy finansowej przyjmuje się metodologię zdyskontowanego przepływu środków pieniężnych (ang. Discounted Cash Flow zwana dalej metodologią/analizą DCF) 10, z zastrzeżeniem, iż w ramach RPO WP rezerwy tworzone na pokrycie wydatków inwestycyjnych nie są kwalifikowane, bez względu na uzasadnienie, do podstawowych narzędzi analizy należą: rachunek przepływów pieniężnych oraz rachunek zysków i strat, pomocniczo można opracować bilans dla głównych pozycji projektu. Zaleca się zastosowanie formatu tabel zgodnego z przepisami o rachunkowości (co najmniej grupy główne), analizy powinny być wiarygodne, tzn. przedstawiać rzetelne i realne szacunki oparte o należycie opisaną i uzasadnioną metodologię. Instytucja Zarządzająca RPO nie przewiduje możliwości kwalifikowania rezerw na nieprzewidziane wydatki. Przedstawione czynniki i ich wartości powinno cechować: pewność lub obiektywnie wysokie prawdopodobieństwo zaistnienia, racjonalna metodologia oszacowania (poparta np. normami, obowiązującymi stawkami opłat, cenami rynkowymi, przeprowadzonymi badaniami naukowymi, statystyką). W przypadku braku spełnienia ww. przesłanek IZ RPO WP może zakwestionować poprawność przedstawionych wyliczeń Harmonogram i nakłady inwestycyjne W punkcie tym należy przedstawić informacje na temat terminów rozpoczęcia, czasu trwania i terminów zakończenia kluczowych faz realizacji projektu. W szczególności należy podać: planowane terminy wszczęcia i rozstrzygnięcia procedur o wyłonienie wykonawcy projektu; terminy rozpoczęcia poszczególnych głównych kategorii robót, terminy odbiorów częściowych i końcowego, termin końcowego rozliczenia projektu. Harmonogram powinien uwzględniać czas trwania poszczególnych operacji, zastosowana technologię, ryzyko opóźnień (np. wynikających z protestów podczas procedur o udzielenie realizacją projektu (w tym nakłady na przygotowanie projektu), poniesione przed rokiem złożenia wniosku o dofinansowanie powinny zostać uwzględnione w analizie w pierwszym roku odniesienia (tzn. roku złożenia wniosku) w wartościach niezdyskontowanych (patrz: definicja dyskontowania). Okres odniesienia obejmuje okres realizacji projektu (inwestycji) oraz okres życia ekonomicznego projektu (przyp. red.). 10 Tamże, s

18 zamówień publicznych lub warunków atmosferycznych, czasu trwania procedur pozyskiwania dofinansowania zewnętrznego itd.). Należy również przestrzegać ostatecznych terminów kwalifikowalności kosztów oraz ostatecznych terminów rozliczenia projektów określonych odrębnie przez IZ RPO WP. W studium zaleca się przedstawienie terminarza realizacji w postaci harmonogramu rzeczowofinansowego, który przedstawia nakłady ponoszone na poszczególne składniki inwestycji (lub etapy). Uzupełniająco można również przedstawić wykres Gantta oraz wykresy analizy sieciowej, a także analizę elementów krytycznych wraz z wskazaniem czynników ryzyka mogących wpłynąć na opóźnienia w realizacji projektu W związku z długim okresem przewidywanej eksploatacji projektu powiązanej z technicznym i ekonomicznym zużyciem wytworzonych środków trwałych analiza finansowa powinna uwzględniać kalkulację amortyzacji wartości środków trwałych. Powinna być ona wykonana dla poszczególnych składników majątku. Okres amortyzacji dla każdego typu aktywa powinien odzwierciedlać jego ekonomicznie uzasadniony okres użytkowania, w oparciu o jego oczekiwaną przydatność beneficjenta, a nie minimalny okres amortyzacji wynikający z właściwych przepisów prawnych. Amortyzacja, ze względu na fakt, iż nie stanowi faktycznego przepływu pieniężnego, nie jest uwzględniana w kosztach operacyjnych w ramach analizy finansowej. Wpływa ona jednak na wartość rezydualną i może mieć pośredni wpływ na wysokość luki w finansowaniu, jeżeli jest uwzględniana przy określaniu poziomu taryf. W punkcie niniejszym należy również wskazać czy w okresie prognoz finansowych Wnioskodawca zaplanował ponoszenie ewentualnych nakładów odtworzeniowych oraz uzasadnić ich częstotliwość i przewidywaną wartość. Zgodnie z definicją zawartą w Wytycznych MRR: przyjęto, że przy obliczaniu luki w finansowaniu nakłady odtworzeniowe projektu ujmowane są razem z kosztami operacyjnymi, gdyż ponoszone są w fazie operacyjnej projektu. W związku z tym, brane są one pod uwagę przy wyliczaniu przychodów netto projektu (DNR), a nie zdyskontowanych kosztów inwestycyjnych (DIC) 11. Nie należy ich mylić z kosztami bieżących napraw, remontów i konserwacji zaliczanych do osobnych kategorii rodzajowych kosztów operacyjnych. Nakłady odtworzeniowe należy więc ujmować w analizie zgodnie z metodą kasową, t.j. w całości w momencie ich poniesienia (nie oblicza się amortyzacji nakładów odtworzeniowych). Wnioskodawca powinien szczegółowo uzasadnić we wniosku o dofinansowanie konieczność poniesienia tych nakładów dla zapewnienia operacyjności projektu. Zgodnie z Wytycznymi MRR w zakresie wybranych zagadnień związanych z przygotowaniem projektów inwestycyjnych, w tym projektów generujących dochód z dnia r. (MRR/H/ 14(2) 01/2009), wartość rezydualna to wartość środków trwałych netto uzyskanych na etapie realizacji projektu lub w okresie jego eksploatacji, wynikająca z nakładów inwestycyjnych na realizację projektu oraz nakładów odtworzeniowych, ustalona na koniec ostatniego roku okresu odniesienia przyjętego do analizy. Okres amortyzacji dla każdego typu aktywa powinien odzwierciedlać jego ekonomicznie uzasadniony okres użytkowania, w oparciu o jego oczekiwaną przydatność beneficjenta, a nie minimalny okres amortyzacji wynikający z właściwych przepisów prawnych. Wartość rezydualna występuje wtedy, gdy okres ekonomicznej użyteczności środków trwałych jest dłuższy niż okres ich eksploatacji wynikający z przyjętego okresu odniesienia. 11 Należy przy tym stwierdzić, że podejście MRR przyjęte na wniosek KE, nie odpowiada ogólnie przyjętym zasadom rachunkowości, zgodnie z którymi nakłady odtworzeniowe powodują wzrost wartości środków trwałych, co oznacza, że podlegają amortyzacji (przyp. red.) 18