ZASADY NA OKRES OD 25 WRZEŚNIA DO 25 PAŹDZIERNIKA PISOWNIA WYRAZÓW Z Ó I U

Transkrypt

1 ZASADY NA OKRES OD 25 WRZEŚNIA DO 25 PAŹDZIERNIKA PISOWNIA WYRAZÓW Z Ó I U CZY Wymienia się na o, e, a (także w innych słowiańskich językach). W zakończeniach czasowników: -uję, -ujesz, -uje, -uj, -ujmy, -ujący itp.; W zakończeniach rzeczowników: -us, -un,-ulec -una, -unka, -unek. W zakończeniach: -ów, -ówna, -ówka. z wyjątkiem: skuwka, zasuwka, wsuwka!!! W zakończeniach wyrazów zdrobniałych lub zgrubiałych: -uś, -usia, -unia, -uńcia, -uchna, -uch, -uszek, -ucha, -uszka, -uk, -uczek, -uka, -uczka, -ulek, -ulo, -unio, -ula, -ulka, -uleńka, -uta, -utka, -utki, -uśki, -uchny. W wyrazach nieobjaśnionych ( do zapamiętania). W wyrazach nieobjaśnionych ( do zapamiętania). W wyrazach rodzimych. W wyrazach rodzimych i wszystkich zapożyczonych. W dyftongach au, eu. Bardzo rzadko na początku wyrazu / ósmy, ów, ówczesny. Nigdy na końcu wyrazu. Prawie zawsze na początku wyrazu. Zawsze na końcu wyrazu.

2 ZADANIA : Oto zbiór wyrazów z ó niewymiennym. Jeśli go zapamiętasz i będziesz stosował, pisząc ich wyrazy pokrewne oraz będziesz pamiętał i stosował zasady podane powyżej w tabeli, znikną Twoje kłopoty z pisownią wyrazów z ó i u! Zapamiętaj! Krótka, rózga, kłótnia, córka, zbój, powrósło, ogół, skórka, włókno, włóczka, wróżba, różna, żółw, tchórzliwy, wróbel, próżniak. Oprócz czółna, żółtko, wiórek, wójt, równina, chór przepiórek. Póty, póki, król, jaskółka, róża, Józef, szczegół, półka, źródło, mózg, wiewiórka, która, stróż, ogórek, wspólna, góra, próchno, próba, późno, włóka. Zapamiętaj, łatwa sztuka! * włóka dawna miara powierzchni, ok.17 hektarów, 1. Do każdego wyrazu z wierszyka dopisz jak najwięcej wyrazów pokrewnych: Wzór: krótka króciutki, skrót, skrócony, skrócić, skracanie, rózga różdżka, rózeczka, kłótnia kłóci ć się, kłótliwy, kłótnik, kłótnica, skłócić, skłócony, córka -... zbój... powrósło -... ogół... skórka -... włókno... włóczka... wróżba... różna -... żółw... tchórzliwy -... wróbel... próżniak -... oprócz... czółna... żółtko... wiórek -... wójt... równina... chór... przepiórek -...

3 póty... póki... król -... jaskółka -... róża... Józef... szczegół... półka -... źródło-... mózg... wiewiórka... która -... stróż... ogórek... wspólna... góra -... próchno... próba... późno... włóka Uzupełnij tekst brakującymi literami ó lub u. Pod tekstem wyjaśnij ich pisownię. Ż jąc s szone owoce, wędr ję przez pola, łąki, wzg rza i pag rki i sn ję plany na przyszłość. Gdy doskwiera mi gł d, pr b ję znaleźć coś w lesie. Zbieram mal tkie jag dki, tyci chne borówki, d że jeżyny. Gdyby to widzieli ojcz lek i mat sia! Cały m j pak nek to w r z kilkoma ci..chami, ż łty, br dny garn szek z r żowym szkiem i stara łyżka. Niewiel jest takich podr żnik w. Plany może mi pops ć pogoda: nieoczekiwane zachm rzenie, lewa bądź b rza. Nie l bię też pał w. W ciąg nocy decyd ję się tylko na kr ci tki odpoczynek. M wię wam, c ż to za przygoda! np. króciutki ó do za pamiętania, u w końcówce wyrazu zdrobniałego

4 . 3. Do podanych wyrazów dopisz takie ich formy, które uzasadniają pisownię ó. prószyć -... nadzór -... szósty -... spójnik -... łóżko -... mnóstwo -... dwór -... rosół -... zespół -... gwóźdź -... powóz -... dróżnik -. wlókł -... ściółka Utwórz wybrane formy trybu rozkazującego. bezokolicznik l. poj. 2 osoba l. mn. 1 osoba l. mn. 2 osoba robić rób róbmy róbcie Modlić się uspokoić się rachować

5 5.Wpisz ó lub u do podanych związków wyrazów, dopisz formy liczby mnogiej wyrażeń. p...źne popoł...dnie p...źne popoł...dnia w...jek J...zek w...jkowie J...zkowie pr...żny tr...d -... sk tek wich ry -.. sp...źniony powr...t -... pr...ba ch...r -... r...żnica pogląd...w -... n...dna lekt...ra -... r...da wiewi...rka -... szczeg...lnie...dany -... pł...cienna s...kienka -... b...rzowa chm...ra -... szczupl...tki star...szek -... kr...tkie przem...wienie -... debi...t p...blicystyczny -... prod kcja artyk...ł -... str...dzony podr...żny -... ok pacja kraj Podane niżej wyrazy z ó wpisz do właściwej rubryki zgodnie z zasadą ich pisowni. złotówka, próbuje, budulec, Millerówna, ciotunia, tyciuchny, chłopców, wyniósł, ósemka, mędrkując, kotuś, startujący, twórca, makówka, probówka, stróż, módl się, placówka, słojów, plażówka, strój, paluch, żaglówka, leniuszek, starucha, tchórz, oprócz, dopóki, zdrówko, ogródek, chabrów, źródełko, siódemka, chór, wesół, stój, zbój, warunek, szpikulec, opiekun, dziadunio, miłują, meldując, sprawunek, marniutki -ów, -ówka, -ówna WYRAZY Z Ó wymienne niewymienne końcówki na o lub wyrazów e zdrobniałych lub zgrubiałych WYRAZY Z U w końcówkach ulec, - un, -nka, -unek w końcówkach -uje w czasownikach

6 7. Uzupełnij poniższy tekst literami ó lub u. Powtórz wiadomości z lektury. Oto obchodzimy Dziady! W Dzień Zad...szny w kaplicy cmentarnej zbierają się l...dzie, kt...rzy chcą...czcić zmarłych przodk...w. G...ślarz (prowadzący obrzędy) przywoł...je d chy os...b, kt...re odbywają karę za błędy i przewinienia popełnione za życia. Pierwsze pojawiają się d...chy lekkie. Są to dzieci: J...zio i R...zia, kt...re nie mogą dostać się do nieba, ponieważ: (...) wedł...g Bożego rozkaz..., kto nie doznał goryczy ni raz..., ten nie dozna słodyczy w niebie. Ich wina polega na tym, że podczas ziemskiego życia nie zaznały cierpienia. Ziarenko gorczycy, o kt...re proszą dzieci, może im pom...c. G...ślarz spełnia ich prośbę, a następnie odpędza d...chy zaklęciem i znakiem krzyża. Kolejnym, najcięższym d...chem, kt...ry za swoje zbrodnie nie może op...ścić ziemi, jest zjawa dawnego właściciela wsi, cierpiącego za znęcanie się nad poddanymi. Nie można m......dzielić pomocy, ponieważ otacza go stado drapieżnych ptak...w. Z tej skrzydlatej gromady odłączają się kolejno: kr...k- za życia nędzarz, zachłostany na śmierć z powod... zjedzenia kilk... jabłek z pańskiego ogrod oraz sowa- przed śmiercią boga wdowa, kt...ra w wigilijny wiecz...r zamarzła w śnieg... wraz z dzieckiem, ponieważ okr...tny pan kazał ją wyrz...cić. Ch...r potwierdza słowa widma: Sprawiedliwe zrządzenie Boże! Bo kto nie był ni raz... człowiekiem, tem... człowiek nic nie pomoże. D...chem pośrednim jest zjawa dziewczyny- pasterki Zosi, kt...ra zmarła, mając dziewiętnaście lat. Za życia najpiękniejsza we wsi, była jednak obojętna wobec innych, lekceważyła adorator...w i drwiła z nich. Za karę...nosi się między niebem a ziemią, ponieważ: (...)wedł...g Bożego rozkaz, kto nie dotknął ziemi ni raz, ten nigdy nie może być w niebie. Tak kończy się uroczystość dziad...w. Prosty l d s rowo ocenia pok t jących grzesznik...w. Wszystkie te po...czenia są jednak swoistą wskaz...wką dla żyjących. M...wią o tym, jak postępować, aby m...c dostąpić zbawienia po śmierci. 8. Do podanych wyrazów dopisz antonimy wyrazy o znaczeniu przeciwnym, w których wystąpi ó. sytość - głód nizina - jednakowy -.. punktualny -. szczegółowo -.. odważny -. skromny -.. wcześnie -. zgoda - długi -.

7 9. Do rzeczowników w mianowniku liczby mnogiej dopisz formy mianownika liczby pojedynczej, uporządkuj je w kolejności alfabetycznej: a) narody-... f) wieczory -... b) powrozy -... g) zawody -... c) chłody -... h) samochody -... d) zbiory -... i) powozy -... e) przychody -... j) przeboje Uzupełnij przysłowia brakującymi wyrazami z ó i u i krótko wyjaśnij ich znaczenie. Paluszek i. to szkolna... każdy powód jest dobry, żeby nie odrobić lekcji..dzban wodę nosi,.. się.. nie urwie. -. Głową. nie przebijesz... Jedna. nie czyni wiosny. - Zgoda., niezgoda. -- Szlachcic na zagrodzie wojewodzie. - Jak się nie ma, co się., to się, co się ma. Gdzie drwa rąbią, tam. lecą. -. Jak Kuba.., tak.. -. Choćbyś uciekał przez, las śmierć do ciebie zdąży na czas. -. Człowiek dla ma., a dla siebie.. - Dlatego dwa, jeden język dano, iżby mniej, a więcej.. - Do po.., do matki po.. -. Jak za.. Sasa. Jedz, pij i pasa. -. Kiedy Pan.. zamyka wszystkie drzwi, zawsze zostawia jakieś okno. -..

8 11. Dopisz antonimy zawierające literę ó lub u. czysty - pełny -.. gruby -. delikatny - wstrętny - oschły - spokojny - spóźnialski - wesoły -.. pogodny -.. ciekawy -. cały Uzupełnij podane zdania rzeczownikami utworzonymi od podanych w nawiasach czasowników. Podkreśl cząstki un i -unek. Szewc wykonał buty na (obstalować).. Jurek pospieszył tonącemu na (ratować).. Prawidłowy (stosować).. do nauki zapewnia powodzenie. Córkę zmartwił (frasować się) ojca. (Opiekować się). Mickiewicza często opowiadał mu baśnie ludowe. Pielęgniarka zrobiła choremu nowy (opatrzyć) na ranę. Józia spóźniła się na (poczęstować). II INTERPUNKCJA 1. Wstaw brakujące przecinki, wykorzystując poniższe wiadomości. Stawiamy przecinki: W zdaniach złożonych współrzędnie przed spójnikami przeciwstawnymi: a, ale, lecz, jednak oraz wynikowymi: więc,zatem, toteż, np. Przeczytaliśmy lekturę, ale nie obejrzeliśmy jej filmowej adaptacji. W zdaniach złożonych współrzędnie połączonych bezspójnikowo, np. Słońce świeciło, deszcz padał. W zdaniach złożonych podrzędnie, oddzielając zdania składowe nadrzędne od podrzędnych lub imiesłowowych równoważników, np. Wiem, że tego nie zrobiłeś. Szedł ulicą, oglądając wystawy sklepowe. Przed spójnikami łącznymi: i, oraz, ani, ni, a także spójnikami rozłącznymi: albo, lub, czy stawiamy przecinek, jeśli te spójniki są powtórzone, np. Do jutra ani nie przeczytam książki, ani nie obejrzę filmu. Albo przyjdziesz do mnie teraz, albo spotkamy się wieczorem a) Nie oglądał tego filmu toteż nie napisał sprawozdania. b) Odrobiłem lekcje poszedłem do kina wróciłem i zjadłem kolację. c) Zżółkły liście wkrótce nastanie jesień. d) Od dawna nie padał deszcz więc trawa uschła. e) Helena uczy się pilnie dlatego ma dobre stopnie. f) Pójdę do kina lub wybiorę się do czytelni lub spotkam się z koleżankami. g) Buntowała się ale w końcu ustąpiła. h) Gdy skończyłem zadanie oddałem kartkę. i) Albo koń się przestraszył albo furman go uderzył. j) Będę w domu albo szukaj mnie u babci. k) Uczył się długo dlatego że chciał dobrze napisać klasówkę. l) Danusia kupiła pomidory i ogórki i rzodkiewkę i ser i mleko. m) Ojciec nie pytało nic mimo że miał do tego powody. n) Kończymy klasę pierwszą czyli zostało nam dwa lata do matury. o) Zatrzymawszy się przez chwilę nie wiedział co ma ze sobą począć. p) Nie zdawał sobie sprawy z tego jak bardzo było już późno. q) Był blady jak trup i nic nie mówił. r) To jest ten chłopak o którym ci mówiłem.

9