Producent wydawniczy i redaktor serii: Marek Jannasz Copyright by Wydawnictwo Lingo sp. j., Warszawa 2016

Transkrypt

1

2 Mariola Rokicka

3 Ilustracje: Magdalena Wójcik Projekt makiety i opracowanie graficzne: Kaja Mikoszewska Projekt okładki: Teresa Chylińska-Kur, KurkaStudio Korekta: Marek Kowalik Producent wydawniczy i redaktor serii: Marek Jannasz Copyright by Wydawnictwo Lingo sp. j., Warszawa ISBN: ISBN wydania elektronicznego: Skład i łamanie: Kaja Mikoszewska

4 Wstęp 3 Wstęp Drodzy Uczniowie! Oddajemy w Wasze ręce książkę, dzięki której będziecie mogli utrwalić sobie zasady ortografii języka polskiego, a także zrobić szybką powtórkę przed klasówką czy sprawdzianem. Znajdziecie tu wszystkie istotne zagadnienia ortograficzne ujęte w formie różnorodnych ćwiczeń. To bogaty zestaw obejmujący ciekawe zabawy słowne, krzyżówki i wykreślanki przekonacie się, że poznawanie zasad pisowni może być także dobrą rozrywką. Zależało nam na tym, aby nauka z naszej książki była nie tylko pożyteczna, ale także przyjemna zadbaliśmy zarówno o ciekawy dobór zadań, jak i o nowoczesny układ graficzny z ilustracjami. Świetnym uzupełnieniem merytorycznym Ćwiczeń jest książka Ortografia. Tablice dla ucznia, zawierająca wszystkie istotne zasady ortograficzne w pigułce. Więcej informacji o pomocach dydaktycznych OldSchool dla uczniów na Wierzymy, że Ortografia dla ucznia. Ćwiczenia z serii OldSchool to książka, która przyda się Wam na każdym etapie nauki i że dzięki niej opanujecie zasady polskiej ortografii na szóstkę. Z życzeniami powodzenia w nauce autorzy i redaktorzy Lingo

5 4 ORTOGRAFIA DLA UCZNIA ĆWICZENIA Spis treści Pisownia wyrazów z ó 7 Pisownia wyrazów z u 16 Pisownia wyrazów z ó lub u 21 Pisownia wyrazów z rz 26 Pisownia wyrazów z ż 33 Pisownia wyrazów z rz lub ż 39 Pisownia wyrazów z ch 43 Pisownia wyrazów z h 49 Pisownia ch lub h 55 Pisownia wielką literą 59 Pisownia małą literą 63 Pisownia wielką lub małą literą 67 Pisownia wyrazów z ą, ę 71 Pisownia wyrazów z om, em, on, en 79 Pisownia wyrazów z ą, ę lub om, em, on, en 84 Łączna pisownia nie 89 Rozłączna pisownia nie 92 Łączna lub rozłączna pisownia nie 96 Łączna pisownia by 100 Rozłączna pisownia by 102 Łączna lub rozłączna pisownia by 103 Pisownia -że, -ż oraz niech i no 106 Pisownia j i i 107 Pisownia wyrazów z utratą dźwięczności 109 STARA DOBRA SZKOŁA

6 Spis treści 5 Pisownia wyrazów zyskujących dźwięczność 113 Pisownia początkowej cząstki z- ( z-, s-, ś- ) 114 Pisownia początkowej cząstki wz- ( wz-, wez-, ws-, wes- ) 117 Pisownia innych początkowych cząstek zakończonych na spółgłoskę 118 Pisownia przymiotników zakończonych na -ski 120 Pisownia przymiotników zakończonych na -cki, -dzki 123 Pisownia rzeczowników zakończonych na -stwo 125 Pisownia rzeczowników zakończonych na -ctwo -dztwo 129 Pisownia bezokoliczników zakończonych na -ść, -źć 131 Pisownia zakończeń -azmie, -izmie, -yzmie 133 Pisownia zakończeń -łszy i -wszy 134 Pisownia wyrażeń przyimkowych 135 Pisownia wyrażeń zaimkowych 137 Pisownia przyimków złożonych 139 Pisownia wyrazów typu dobranoc i jeżozwierz 140 Pisownia połączeń wyrazowych typu czarna jagoda 142 Pisownia dwuczłonowych przymiotników 144 Pisownia dwuczłonowych rzeczowników 146 Pisownia innych wyrazów z łącznikiem 148 Pisownia liczebników 149 Pisownia wyrazu indziej 151 Pisownia skrótów 152 Zasady pisowni skrótowców 154 Zasady dzielenia wyrazów 155 Pisownia wybranych nazw własnych 156

7

8 Pisownia wyrazów z ó 7 Pisownia wyrazów z ó 1. Podaj po jednym wyrazie pokrewnym, w którym ó wymienia się na o, e lub a. zachód krówka skrócić mówić stwór piórko 2. Zapisz po trzy wyrazy o podanych zakończeniach. -ów -ówna -ówka 3. Podaj formę dopełniacza liczby mnogiej następujących rzeczowników: morze ojciec król pole krąg mąż 4. Ułóż wyrazy z poniższych rozsypanek literowych. hróc rkkiól dóźorł kgeoró bróażw wnóainr

9 8 ORTOGRAFIA DLA UCZNIA ĆWICZENIA 5. Ułóż jak najwięcej słów z liter tworzących wyraz MRÓWKOJAD. Nie musisz wykorzystać wszystkich liter. Danej litery możesz użyć wielokrotnie. 6. Wskaż prawidłowe odpowiedzi Ó wymienia się na A. o, a, e. B. u, a, i. C. a, y. D. o, i Ó nigdy nie piszemy A. na początku wyrazu. B. w środku wyrazu. C. na końcu wyrazu. D. po literze k Ó piszemy w zakończeniu A. -ós. B. -ów. C. -óje. D. -ónek Wyraz ów można zastąpić słowem A. ta. B. ten. C. większy. D. mniejszy Córką Nowaka jest A. Nowakowa. B. Nowaczyna. C. Nowakówna. D. Nowakowska Wyrazem z ó niewymiennym jest słowo A. mrówka. B. spokój. C. wróbel. D. ból. STARA DOBRA SZKOŁA

10 Pisownia wyrazów z ó Wyrazem z ó wymiennym jest słowo A. chór. B. Józef. C. źródło. D. powrót. 7. Ustaw poniższe wyrazy w kolejności alfabetycznej. próżniak rózga równanie prószyć próchnica próg oprócz 8. Znajdź w wykreślance 10 wyrazów zawierających ó. Słowa mogą być czytane również wspak i po skosie. E S T C H Ó R Z A M F S J L S I K Ó P O D G K Ó N L I A C Ó R K A N Ę W S Z U O J J P M E Ż N Z L K C G S Z C Z E G Ó Ł C Z Ó X P P B L Q F D Ł Y Ó Y R P J P Ó Ź N O S W Z Ł W A D J Y S F R Ó Ż N Y W T J Q E

11 10 ORTOGRAFIA DLA UCZNIA ĆWICZENIA 9. Rozwiąż krzyżówkę. Odgadnięte wyrazy zawierają ó Generalna w teatrze. 2. Niejedno w pracowni malarza. 3. Z wiosłami. 4. Np. Kazimierz Wielki. 5. Nie może wybrać się za morze. Rozwiązanie krzyżówki: 10. Uzupełnij tytuły znanych utworów literackich wyrazami zawierającymi ó. Brakujące słowa znajdziesz w ramce. Grimm Jakub, Grimm Wilhelm Śnieżka i siedmiu Lucy Maud Montgomery Ania z Zielonego Moony Witcher Dziewczynka z księżyca STARA DOBRA SZKOŁA

12 Pisownia wyrazów z ó 11 Antonina Domańska Historia ciżemki Alfred Szklarski Tomek w krainie Frances Hodgson Burnett Tajemniczy Kornel Makuszyński Szatan z Edmund Niziurski klasy na Alcybiadesa Joanna Olech Dynastia Stanisław Lem Bajki Wzgórze Miziołki Królewna roboty krasnoludki kangury ogród sposób szósty siódma żółta 11. Uzupełnij tabelkę, podając pokrewne przymiotniki i czasowniki. przymiotnik czasownik próba skóra tchórz krótko różnica równo król

13 12 ORTOGRAFIA DLA UCZNIA ĆWICZENIA 12. Podaj antonimy (wyrazy o znaczeniu przeciwnym) podanych słów zawierające ó, np. południe północ. pracuś przyjaciel odważny zgodny wojna długi 13. Wpisz do właściwej kolumny poniższe wyrazy. włókniste który krócej mówię swój górzyste prószy mój pójście różna próbować równo wytwórnia ósemka wiózł ów dół późno królewscy najpóźniej czasowniki rzeczowniki przymiotniki przysłówki zaimki 14. Podaj wyrazy z ó zaczynające się i kończące na wskazane litery. Ostatnia litera danego słowa ma być jednocześnie pierwszą literą kolejnego wyrazu. O K K W A STARA DOBRA SZKOŁA

14 Pisownia wyrazów z ó Ułóż zdania z podanymi niżej wyrazami. szczególnie ósemka ówdzie który róża 16. Zapisz słownie liczebniki. 1,5 roku 1,5 godziny 1,5 szklanki 1,5 tygodnia 1,5 bochenka

15 14 ORTOGRAFIA DLA UCZNIA ĆWICZENIA 17. Uzupełnij poniższe związki frazeologiczne wyrazami z ó i podaj ich znaczenie. związek frazeologiczny znaczenie diabeł tkwi w patrzeć przez okulary po rozum do głowy cud świata robić wodę z 18. Podaj inne formy lub wyrazy pokrewne podanych wyrazów zawierające ó. noga koło słowo głowa ogrody połowa spodnie wędrować STARA DOBRA SZKOŁA

16 Pisownia wyrazów z ó 15 Rozwiązania 1. Np. zachodni, krowa, skracać, mowa, stworzyć, pierze. 2. Np. Kraków, Ojców, gotów, Nowakówna, Zającówna, Wereszczakówna, kryjówka, parówka, probówka. 3. mórz, ojców, królów, pól, kręgów, mężów. 4. chór, królik, źródło, ogórek, wróżba, równina. 5. Np. rów, wór, krówka, dwór, jod, jad, oko, owad, kod, dam, daj, koja, dwa, drwa. 6. 1A, 2C, 3B, 4B, 5C, 6C, 7D. 7. oprócz, próchnica, próg, prószyć, próżnia, równanie, rózga. 8. mózg, skóra, dopóki, włóczęga, późno, różny, żółw, szczegół, córka, tchórz. 9. próba, płótno, łódka, król, sójka. Rozwiązanie: półka. 10. Królewna, krasnoludków; Wzgórza; szóstego; żółtej; kangurów; ogród; siódmej; Sposób; Miziołków; robotów. 11. Np. próbny, próbować; skórzany, wskórać; tchórzliwy, tchórzyć; krótki, skrócić; różny, różnicować; równy, równać; królewski, królować. 12. leń, wróg, tchórzliwy, kłótliwy, pokój, krótki. 13. czasowniki: mówię, prószy, próbować, wiózł; rzeczowniki: pójście, wytwórnia, ósemka, dół; przymiotniki: włókniste, górzyste, różna, królewscy; przysłówki: krócej, równo, późno, najpóźniej; zaimki: który, swój, mój, ów. 14. Np. OłóweKłótniKrakóWróżbitA. 15. Np. Lubię owoce, a szczególnie jabłka. Jaś występuje z ósemką na koszulce. Tu i ówdzie było widać śnieg. To wiersz, który napisała moja babcia. W ogrodzie zakwitły róże. 16. Półtora roku; półtorej godziny; półtorej szklanki; półtora tygodnia; półtora bochenka. 17. Diabeł tkwi w szczegółach najtrudniejsze jest to, co z pozoru wydaje się błahe; patrzeć przez różowe okulary dostrzegać pozytywne strony, być optymistą; pójść po rozum do głowy zmądrzeć; ósmy cud świata coś wyjątkowo zachwycającego; robić wodę z mózgu przedstawiać fałszywy obraz rzeczywistości, oszukiwać. 18. Np. nóg, kółko, słów, główka, ogród, spódnica, wędrówka.