Mikrobiologiczne i parazytologiczne metody oceny zanieczyszczenia terenów rolnych w Brzeźnicy-Paszczynie

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Mikrobiologiczne i parazytologiczne metody oceny zanieczyszczenia terenów rolnych w Brzeźnicy-Paszczynie"

Kinga Szczepaniak
8 lat temu
Przeglądów:

1 Mikrobiologiczne i parazytologiczne metody oceny zanieczyszczenia terenów rolnych w Brzeźnicy-Paszczynie Leszek Podgórski Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Rzeszowie

2 Lokalizacja punktów pobrania gleby i osadów ściekowych Współrzędne geograficzne GPS punktów pobrania próbek: 1.Próbka gleby O (462-1/1) - N ,9 ; E ,8 2.Próbka gleby (462-1/2) - N ,1 ; E ,3 3.Próbka osadu (462-1/3) - N ,1 ; E ,3

Próbka gleby O (462-1/1) - N 50 04 21,9 ; E021 29 49,8 2.

3 Laboratorium WIOŚ Rzeszów wykonawca badań mikrobiologicznych i parazytologicznych

4 Raport z analiz mikrobiologicznych i parazytologicznych wykonanych dn r. w WIOŚ Rzeszów: Stwierdzono występowanie: Bakterie Salmonella sp. Jaja Toxocara sp. Osad i gleba zmieszana z osadem Miejscowość: Brzeźnica-Paszczyna Działka nr 2213/76 Działka nr 2216/23

5 Ocena badań mikrobiologiczno-helmintologicznych Rolnicze wykorzystanie badanych osadów ściekowych oraz gleby na niezabudowanych działkach nr 2213/76 i 2216/23 w aktualnym stanie ich mikrobiocenozy jest niewskazane, ze względu na występujące w niej wskaźnikowe organizmy patogenne.

niezabudowanych działkach nr 2213/76 i 2216/23 w aktualnym stanie ich

6 Przygotowanie osadów do stosowania Zagęszczanie, biochemiczna stabilizacja (beztlenowa i tlenowa), odwadnianie; Wapnowanie (stabilizacja i higienizacja osadów); Kompostowanie (stabilizacja, niszczenie patogenów, zmniejszenie masy i objętości osadów) -uzyskujemy nawóz organiczny; Stosowane procesy higienizacji osadów (wapnowanie, pasteryzacja, kompostowanie) nie zawsze są skuteczne.

(stabilizacja, niszczenie patogenów, zmniejszenie masy i objętości osadów) -uzyskujemy nawóz

7 Rodzaj badanego osadu ściekowego Dostawca: Tarnowskie Wodociągi - o kodzie zagospodarowane na działce nr 2213/76 w latach od 2008 czerwiec 2009 ilość 2921,45 Mg deklaratywnie osad jest: ustabilizowany odwodniony zhigienizowany

nr 2213/76 w latach od 2008 czerwiec 2009 ilość 2921,45 Mg

8 Zawartość biopierwiastków w osadzie makroskładniki: Azot ogólny do 1,18% w s.m. Fosfor ogólny do 0,84% w s.m. Oprócz tych składników w osadzie znajduje się: wapń 4,00% w s.m. magnez 0,34% w s.m.

m. Oprócz tych składników w osadzie znajduje

9 organizmy wskaźnikowe

10 Metody kontroli stanu sanitarnego osadu ściekowego PODSTAWA PRAWNA: Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 1 sierpnia 2002 r. w sprawie komunalnych osadów ściekowych Bakterie chorobotwórcze z rodzaju Salmonella Jaja żywe pasożytów jelitowych ATT Ascaris sp. Toxocara sp. Trichuris sp.

w sprawie komunalnych osadów ściekowych Bakterie chorobotwórcze z

11 Trichuris sp. Postacie dorosłe pasożytów ATT Ascaris sp. Toxocara sp.

12 Cykl rozwojowy glisty ludzkiej Ascaris lumbricoides Larwy, które dostały się do układu pokarmowego człowieka przebijają ścianę jelita i dostają się do krążenia. Wraz z krwią osiadają w płucach następnie wędrują w górę przez oskrzela do tchawicy, skąd zostają odkrztuszone i ponownie połknięte. Znowu trafiają do jelita cienkiego, gdzie tym razem rozwijają się w dorosłe osobniki (samice mają długość cm, a samce cm), które żyją od1do2lat.przebieg zakażenia ma znaczenie w identyfikacji objawów.

Wraz z krwią osiadają w płucach następnie wędrują w górę przez oskrzela do tchawicy, skąd zostają odkrztuszone i ponownie

13 Cykl rozwojowy glisty psiej Toxocara canis Z jaj wylęgają się larwy, które w tym samym żywicielu przemieszczają się do naczyń krwionośnych i ulegają propagacji do rozmaitych narządów: wątroby, płuc, gałki ocznej, rdzenia kręgowego, mózgu, czy śledziony. Jeśli larwy trafią do płuc wówczas przedostają się do oskrzelików i dalej przez tchawicę i gardło z powrotem do jelit, gdzie osiągają dojrzałość płciową. Jeżeli larwy przejdą do innych narządów, wówczas otorbiają się i przechodzą w stan życia utajonego (spoczynkowego, przetrwalnikowego). Zakażenie następuje przez spożycie mięsa z larwami przetrwalnikowymi (wśród zwierząt) lub jaj inwazyjnych wydalonych z kałem.

Jeśli larwy trafią do płuc wówczas przedostają się do oskrzelików i dalej przez tchawicę i gardło z powrotem do jelit, gdzie osiągają dojrzałość płciową.

14 Cykl rozwojowy włosogłówki Trichuris sp. Samica składa około 3 tys. jaj. Jaja wydostają się wraz z kałem do wody lub gleby, gdzie dojrzewają w ciągu kilku tygodni. Zakażenie następuje przez spożycie pokarmu lub wody zanieczyszczonej jajami. Jaja w przewodzie pokarmowym (jelito cienkie kręte) żywiciela uwalniają larwy. Dojrzewają w ciągu miesiąca, po czym przedostają się do jelita grubego.

Zakażenie następuje przez spożycie pokarmu lub wody zanieczyszczonej jajami.

15 Bezwzględnie chorobotwórcze serotypy bakterii z rodzaju Salmonella S.enteritidis zapalenie jelit (bakteryjne zatrucia pokarmowe, posocznica) S.typhimurium zapalenie jelit (bakteryjne zatrucia pokarmowe, posocznica) S.virchow zapalenie jelit (bakteryjne zatrucia pokarmowe, posocznica) S.typhi (dur brzuszny) S.paratyphi (dur rzekomy)

typhimurium zapalenie jelit (bakteryjne zatrucia pokarmowe, posocznica) S.

16 Stan sanitarny osadów ściekowych Osady ściekowe opuszczające oczyszczalnię po przejściu konwencjonalnych procesów oczyszczania muszą być klasyfikowane jako potencjalnie niebezpieczne z higienicznego punktu widzenia, ponieważ większośc gatunków mikroorganizmów przeżywa procesy oczyszczania przy zredukowanej liczebności. Częśc organizmów patogennych ulega absorpcji na cząsteczkach fekaliów lub zostaje wewnątrz nich zamknięta i w ten sposób na różnych etapach procesu sedymentacji staje się częścią osadów ściekowych.

mikroorganizmów przeżywa procesy oczyszczania przy zredukowanej liczebności.

17 Zagrożenia związane z występowaniem organizmów patogennych w osadach i zanieczyszczonej glebie Organizmy wskaźnikowe takie jak Salmonella czy jaja pasożytów jelitowych ATT swoim występowaniem sygnalizują obecnośc w osadach ściekowych innych, niemniej groźnych organizmów chorobotwórczych dla ludzi i zwierząt. Są to: Bakterie Wirusy Drożdże Grzyby Cysty pierwotniaków Jaja robaków.

występowaniem sygnalizują obecnośc w osadach ściekowych innych, niemniej groźnych organizmów

18 Zagrożenia związane z występowaniem organizmów patogennych w osadach ściekowych i zanieczyszczonej glebie Migracje środowiskowe mikroorganizmów drogą powietrzną: Bakterie patogenne Wirusy wielkości nm Zarodniki grzybów Migracje środowiskowe mikroorganizmów drogą wodną: Zakażenia jelitowe/duru brzusznego, paraduru, czerwonki, biegunek u dzieci/ Gruźlica Tężec Zgorzel gazowa Wąglik Błonica itp.

10-250 nm Zarodniki grzybów Migracje środowiskowe mikroorganizmów drogą wodną: Zakażenia

19 Zagrożenia związane z występowaniem organizmów patogennych w osadach ściekowych i zanieczyszczonej glebie Migracje środowiskowe wirusów chorobotwórczych drogą wodną: wirusy żółtaczki zakaźnej Choroba Heinego-Medina Enterowirusy Adenowirusy

środowiskowe wirusów chorobotwórczych drogą wodną: wirusy

20 Zagrożenia związane z przeżywalnością organizmów patogennych w osadzie i zanieczyszczonej glebie Bakterie bytujące w glebie kilkanaście i więcej lat Bacillus anthracis (laseczki wąglika) Clostridium tetani (laseczki tężca) Clostridium botulinum (laseczki jadu kiełbasianego)

kilkanaście i więcej lat Bacillus anthracis (laseczki wąglika)

21 Zagrożenia związane z przeżywalnością organizmów patogennych w osadzie i zanieczyszczonej glebie Silnie chorobotwórcze pałeczki jelitowe z rodzaju Salmonella bytujące w glebie do 3 miesięcy: Pałeczki durowe S.typhi Pałeczki rzekomodurowe S.paratyphi

22 Zagrożenia związane z przeżywalnością organizmów patogennych w osadzie i zanieczyszczonej glebie Czas przeżycia mikroorganizmów rośnie ze wzrostem zawartości wilgoci w glebie i jej zdolności do gromadzenia wody. Odporność i aktywność bakterii są generalnie wyższe przy niższych temperaturach oraz podwyższonym ph gleby. Substancje organiczne zawarte w osadach ściekowych i środowisku glebowym, są doskonałą pożywką przedłużającą żywotność patogenów

23 Zagrożenia związane z przeżywalnością organizmów patogennych w osadzie i zanieczyszczonej glebie Wśród pasożytów jelitowych, tzwn. geohelmintów, największą trwałość w środowisku glebowym (do 7-miu lat) posiadają jaja glisty ludzkiej - Ascaris lumbricoides

24 Przyrodnicze wykorzystanie Pod pojęciem przyrodniczego użytkowania osadów rozumie się stosowanie ich do: nawożenia gleb i roślin, to rodzaj rolniczego wykorzystania osadów, które wprowadzane są do gleb użytków rolnych i zielonych (pola uprawne i łąki)

25 Przyrodnicze wykorzystanie rekultywacji gleb zdegradowanych, hałd, zwałowisk, nieużytków roślinnego utrwalania bezglebowych gruntów narażonych na erozję wodną i wietrzną nawożenie terenów leśnych produkcji kompostu na wyżej wymienione cele

26 W środowisku przyrodniczym osady nie mogą być stosowane: w parkach narodowych i rezerwatach przyrody na terenach objętych innymi formami ochrony przyrody, niż wyżej wymienione, jeżeli osady ściekowe zostały wytworzone poza tymi terenami na wewnętrznych terenach ochrony pośredniej stref ochronnych źródeł i ujęć wody w pasie gruntu o szerokości 50 m bezpośrednio przylegającym do brzegów jezior i cieków

27 W środowisku przyrodniczym osady nie mogą być stosowane: na gruntach o bardzo dużej przepuszczalności, tj. piaskach luźnych i słabogliniastych oraz na piaskach i glinach lekkich, w których maksymalnie wysoki poziom wód gruntowych sięga do 1,5 m od powierzchni terenu na terenach zalewowych i bagiennych na terenach zamarzniętych i pokrytych śniegiem w odległości mniejszej niż 50 m od ujęć wody, domów mieszkalnych i zakładów produkcji żywności

28 W środowisku przyrodniczym osady nie mogą być stosowane: na glebach, na których uprawiane są owoce i warzywa, z wyjątkiem drzew owocowych na gruntach przeznaczonych pod uprawę owoców i warzyw, które bezpośrednio stykają się z ziemią i spożywane są zwykle w stanie surowym, w ciągu 10 miesięcy poprzedzających zbiory i w czasie samych zbiorów

29 W środowisku przyrodniczym osady nie mogą być stosowane: na terenach pastwisk i łąk użytkowanych rolniczo, jeżeli wypas zwierząt ma nastąpić przed upływem 1 miesiąca, pogłównie na trawy i mieszanki traw z motylkowymi, do nawożenia gleby pod osłonami

30 Higienizacja gleb zanieczyszczonych zakaźnym osadem ściekowym Proces ten prowadzi się najczęściej przy użyciu wapna, jest to najtańszy i najskuteczniejszy sposób dezaktywacji mikroorganizmów. Przy wapnowaniu gleb kwaśnych ważny jest rodzaj wapna. Formy tlenkowe, ze względu na bardzo szybkie działanie, stosować należy tylko na gleby ciężkie. Wapno węglanowe wykazuje powolne działanie, stąd zaleca się je na wszystkie rodzaje gleb, a szczególnie na gleby lekkie. Dawka i częstotliwość nawożenia wapnem zależy także od stopnia zakwaszenia gleby. Na glebach lekkich wapnowanie zaleca się częściej, gdyż wapń jest wypłukiwany szybciej niż na glebach ciężkich o dużej pojemności sorpcyjnej i wysokiej zawartości próchnicy. Aby wapnowanie przyniosło oczekiwane korzyści powinno być poprzedzone analizą wyników laboratoryjnych prób glebowych.

31 Higienizacja Wapno po wywiezieniu na pole powinno być równomiernie rozprowadzone na powierzchni gruntu. Podstawowym zabiegiem rekultywacyjnym dla gleby zanieczyszczonej osadem zawierającym patogenne organizmy wskaźnikowe jest głęboka orka.

32 Dziękuję za uwagę

Podobne dokumenty

Dz.U. 199 Nr 72 poz. 813

Kancelaria Sejmu s. 1/1 Dz.U. 199 Nr 72 poz. 813 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA OCHRONY ŚRODOWISKA, ZASOBÓW NATURALNYCH I LEŚNICTWA z dnia 11 sierpnia 1999 r. w sprawie warunków, jakie muszą być spełnione przy