WOJEWÓDZKA STACJA SANITARNO-EPIDEMIOLOGICZNA w GDAŃSKU ul. Dębinki 4, Gdańsk

Transkrypt

1 Szkodliwe czynniki biologiczne które mogą wystąpić na stanowiskach pracy na składowiskach odpadów Uwaga W przypadku szkodliwych czynników ch występujących na tej liście skrót spp. odnosi się do innych gatunków znanych jaki patogenne dla ludzi. WIRUSY Szkodliwy czynnik Drogi Wirusy Coxsackie kałowo-pokarmowa zapalenie układu oddechowego, angina, gorączki, zapalenie mózgu i opon mózgowordzeniowych, zapalenie wątroby, stany zapalne skóry z wysypką, biegunka, zapalenie mięśnia sercowego i osierdzia woda, ścieki

2 Szkodliwy czynnik Wirusy Echo Hantawirus Seoul Wirus zapalenia wątroby typu A (ludzki enterowirus typu 7) 3 V WIRUSY Drogi kałowo-pokarmowa kontakt materiałem zakaźnym przez błony śluzowe lub uszkodzoną skórę, powietrzno-pyłowa kałowo pokarmowa zapalenie układu oddechowego, gorączki, zapalenie mózgu i opon mózgowordzeniowych, paraliż, zapalenie wątroby i jelit, stany zapalne skóry z wysypką, zapalenie spojówek, mięśnia sercowego i osierdzia gorączka krwotoczna z zespołem nerkowym zapalenie wątroby typu A, zapalenie żołądka i jelit woda, ścieki gryzonie występuje Azja, Europa woda, ścieki

3 WIRUSY Szkodliwy czynnik Drogi Wirus zapalenia wątroby typu B 3** V, D (skaleczenie), przez krew i inne płyny ustrojowe zapalenie wątroby, częsta postać przewlekła, marskość, rak wątroby odpady Wirus zapalenia wątroby typu C 3** D (skaleczenie), przez krew i inne płyny ustrojowe zapalenie wątroby, częsta postać przewlekła, marskość, rak wątroby odpady Bacillus anthracis 3 Borrelia burgdorferi, pokarmowa ukłucie kleszczy wąglik - postać skórna, płucna, jelitowa borelioza, gorączka rumień, zapalenie stawów, serca, nerwów pył, gleba woda, rośliny produkty zwierzęce, bydło, owce, kleszcze, gryzonie występuje Stany Zjednoczone, Europa

4 Clostridium perfringens T Clostridium tetani T, V Enterobacter aerogenes/cloacae Enterobacter spp. Enterococcus spp. (przyranna) (przyranna) zgorzel gazowa z gleba, kał, ścieki rozpadem tkanek, zapalenie tkanki łącznej, posocznica, działanie toksyczne przez toksyny białkowe tężec oportunistyczne zapalenia dróg zapalenie żołądka, jelit, płuc, innych narządów oportunistyczne zapalenie dróg żołądka, jelit, płuc i innych narządów oportunistyczne zapalenia dróg pęcherzyka żółciowego, wsierdzia, baktaremia przewód pokarmowy zwierząt (zwłaszcza koni), nawóz, gleba, kał, gleba, woda kał, gleba, woda kał, rośliny, pył

5 Escherichia coli (z wyjątkiem szczepów niepatogennych) Escherichia coli, szczepy verocytotoksyczne lub enterotoksyczne (np.: 0157: H7, 014 lub 013) Fluoribacter bozemanae (Legionella) 3** Legionella pneumophila oportunistyczne zapalenie jelit, biegunki, reakcje immunotoksyczne wywołane endotoksyną kał, gleba, woda, ścieki krwotoczne kał, gleba, woda, ścieki zapalenie okrężnicy (krwawa biegunka), hemolityczna uremia, zatrucia silnymi enterotoksynami białkowymi, reakcje immunotoksyczne wywołane endotoksyną (często zakażenia szpitalne) zapalenie płuc (legionelloza), rzadziej gorączka grypopodobna zapalenie płuc (legioneloza), gorączka grypopodobna woda, zwłaszcza ciepła (0-45C), ścieki, wilgotna gleba woda, zwłaszcza ciepła (0-45C), ścieki, wilgotna gleba

6 Legionella spp. Leptospira interrogans (wszystkie typy serologiczne) Morganella morganii Proteus mirabilis Proteus penneri Proteus vulgaris (przez skórę i błony śluzowe) zapalenie płuc (legioneloza), rzadziej gorączka grypopodobna leptospiroza oportunistyczne zakażenie dróg układu oddechowego, skóry rzadziej innych narządów rzadziej innych narządów rzadziej innych narządów woda, zwłaszcza ciepła (0-45C), ścieki, wilgotna gleba gleba, woda, ścieki

7 Providencia alcalifaciens Providencia rettgeri Providencia spp. Pseudomonas aeruginosa Saccharomonospora viridis A skóry przewodu pokarmowego (biegunki) skóry przewodu pokarmowego (biegunki) oportunistyczne skóry przewodu pokarmowego (biegunki) zapalenia płuc, zakażenia skóry (ropnie), zapalenie wsierdzia alergiczne zapalenie pęcherzyków płucnych, rośliny, pył organiczny kompost, pył organiczny

8 Saccharopolyspora rectivirgula Salmonella arizonae Salmonella enteritidis Salmonella typhimurium Salmonella paratyphi A, B, C A V Salmonella typhi 3** V Salmonella (inne typy serologiczne, z wyłączeniem S.typhi) alergiczne zapalenie pęcherzyków płucnych salmonelloza (zapalenie żołądka i jelit, zatrucia pokarmowe) salmonelloza (zapalenie żołądka i jelit, zatrucia pokarmowe) salmonelloza (zapalenie żołądka i jelit, zatrucia pokarmowe) dur rzekomy (paradur) typu a, b, c dur brzuszny salmonelloza (zapalenie żołądka i jelit, zatrucia pokarmowe) kompost, pył organiczny woda,, produkty roślinne i zwierzęce woda,, produkty roślinne i zwierzęce woda,, produkty roślinne i zwierzęce woda,, produkty roślinne i zwierzęce woda,, produkty roślinne i zwierzęce woda,, produkty roślinne i zwierzęce

9 Shigella boydii Shigella dysenteriae (Typ 1) Shigella dysenteriae, inne niż Typ 1 Shigella flexneri 3** T czerwonka bakteryjna (zapalenie jelita grubego z krwawą biegunką) czerwonka bakteryjna (zapalenie jelita grubego z krwawą biegunką), bardzo silna egzotoksyna baiałkowa (cytotoksyna Shigi) czerwonka bakteryjna (zapalenie jelita grubego z krwawą biegunką) czerwonka bakteryjna (zapalenie jelita grubego z krwawą biegunką), enterotoksyny białkowe woda, woda, woda, woda,

10 Shigella sonnei Staphylococcus aureus Thermoactinomyces thalpophilus Thermoactinomyces vulgaris A A czerwonka bakteryjna (zapalenie jelita grubego z krwawą biegunką) zakażenia ropne, stany zapalne dróg oddechowych i innych narządów, zatrucia pokarmowe, posocznica, alergia skórna alergiczne zapalenie pęcherzyków płucnych alergiczne zapalenie pęcherzyków płucnych woda, pył, woda, ścieki kompost, pył kompost, pył GRZYBY Drogi

11 Aspergillus fumigatus A Candida albicans A Cryptococcus neoformans var. neofonnans (Filobasidiella neofonnans var. neofonnans) A GRZYBY Drogi aspergilloza płuc, alergiczne zapalanie pęcherzyków płucnych, astma, alergiczny nieżyt nosa, wytwarza mikotoksyny gleba, surowce roślinne, kompost, odpady kandydoza skóry, woda, ścieki paznokci, jamy ustnej, pochwy, rzadziej narządów wewnętrznych, zwykle oportunistyczne w specyficznych warunkach mikroklimatycznych (wysoka wilgotność i temperatura), endogenne reakcje alergiczne zapalenie płuc i opon mózgowych gleba, rośliny, pył, odchody ptaków

12 Acanthamoeba castellani Ascaris lumbricoides Giardia lamblia (Giardia intestinalis) Naegleria fowleri 3 PASOŻYTY Drogi kałowo pokarmowa kałowo pokarmowa kałowo pokarmowa zapalenie płuc, mózgu, skóry u osób z obniżoną opornością, zapalenie rogówki glistnica zapalenie błony śluzowej dwunastnicy i jelita czczego z biegunką ostrą lub przewlekłą pełzakowe zapalenie mózgu i opon mózgowych gleba, ciepła woda woda, ścieki gleba, ciepła woda

13 Wyjaśnienie oznaczeń dodatkowych/pojęć stosowanych w wykazie: A - możliwe efekty alergiczne D - wykaz pracowników narażonych na działanie tego czynnika biologicznego ma być przechowywany przez okres dłuższy niż 10 lat po zakończeniu ostatniego zanotowanego przypadku narażenia T - produkcja toksyn V - dostępna skuteczna szczepionka Zakażenie oportunistyczne - zakażenie drobnoustrojami (wirusami, bakteriami, pierwotniakami), które nie zagrażają osobom ze sprawnym układem immunologicznym (odpornościowym), stwarzają natomiast ryzyko dla osób, których odporność została obniżona. Endotoksyny toksyny występujące w błonie zewnętrznej bakterii Gram-ujemnych, są to kompleksy lipopolisacharydowe uwalniane po rozpadzie (lizie) komórki. Są stosunkowo trwałe chemicznie i odporne na ogrzewanie w temperaturze 60 C przez kilka godzin. Egzotoksyny silne toksyny białkowe wydzielane do środowiska przez żywe komórki bakteryjne, wytwarzane głównie przez bakterie Gram-dodatnie.Wykazują wrażliwość na działanie wysokiej temperatury. Mogą powodować zatrucia przewodu pokarmowego lub działać na układ nerwowy. Ilości mikrogramowe mogą spowodować śmierć. Egzotoksyny są antygenami, mogą wywoływać odpowiedź immunologiczną organizmu.