Przyszłość W P R. spólnej olityki olnej. Jaka jest stawka?

Transkrypt

1 Przyszłość W P R spólnej olityki olnej Jaka jest stawka?

2 .

3 Czym jest Wspólna Polityka Rolna (WPR) Wspólna Polityka Rolna jest jedną z kluczowych polityk Unii Europejskiej. Kiedy rozpoczęto jej realizację w 1958 roku, celem było powojenne odbudowanie sektora rolnego, tak aby konsumenci mogli liczyć na stabilne dostawy taniej żywności. WPR doprowadziła do zwiększenia wydajności rolnej oraz do utrzymania poziomu cen zapewniających rolnikom stabilne dochody, aby mogli oni pozwolić sobie na pozostanie na swojej ziemi. Jednak z czasem WPR ewoluowała wraz ze zmieniającymi się warunkami na świecie i oczekiwaniami społeczeństwa. Do lat 80 XX wieku UE osiągnęła swój cel, jakim była większa samowystarczalność. Mieszkańcy Europy przyzwyczaili się do tego, że zawsze mają duży wybór żywności w sklepach. Wskutek tego, od lat 90 nacisk w WPR kładziony był na inne priorytety społeczeństwa: bezpieczeństwo i jakość żywności, ochronę środowiska, utrzymanie atrakcyjnych krajobrazów i rozwój obszarów wiejskich. WPR zmieniła się tak bardzo, że większość narzędzi służących do stabilizacji rynku została usunięta i produkcja żywności jest niemal całkowicie poddana siłom rynkowym. Jednak warunki na świecie stale się zmieniają i nadchodzą nowe wyzwania. Silna WPR jest bardzo ważna dla przyszłych pokoleń mężczyzn i kobiet, aby mogli oni kontynuować pracę rolników w sposób zgodny z oczekiwaniami społeczeństwa. Po wielu latach stabilnych dostaw żywności ponownie zaczęły narastać niepokoje związane z bezpieczeństwem tych dostaw. Niniejsza broszura wyjaśnia, że rola WPR w przyszłości będzie ważniejsza niż kiedykolwiek wcześniej

4

5 Wspólna Polityka Rolna jaka jest stawka: Bezpieczeństwo i stabilność żywności do 500 milionów konsumentów Żywność bezpieczna, wybór, jakość i informacje dla konsumentów Konkurencyjność unijnego rolnictwa: rozsądne ceny dla konsumentów, rozsądne dochody dla rolników Zrównoważona produkcja ochrona ziemi i środowiska, respektowanie dobrostanu zwierząt Zatrudnienie dla ponad 40 milionów ludzi Różnorodność i produkcja we wszystkich regionach UE Umożliwienie rolnikom świadczenia dodatkowych usług dla społeczeństwa atrakcyjne krajobrazy, bioróżnorodność, zarządzanie wodą itd. Sprostanie wyzwaniu zmian klimatu

6 Bezpieczeństwo i stabilność żywności dla 500 milionów konsumentów Siły rynkowe nie zapewniają bezpieczeństwa i stabilności. Niedawny kryzys finansowy był tego dowodem. Zapewnienie ludziom dostępu do stabilnych dostaw żywności jest jeszcze ważniejsze niż stabilność finansowa. Ale ponieważ produkcja żywności zależy od pogody, rynek jest jeszcze bardziej nieprzewidywalny niż w innych sektorach. Tu właśnie zaczyna działać Wspólna Polityka Rolna (WPR). Może ona zapewnić narzędzia, na przykład zarządzanie ryzykiem, gwarantujące, że siły rynkowe nie wymkną się spod kontroli. Tak naprawdę WPR była tak skuteczna, że do niedawna większość konsumentów w Europie uważała stabilność cen i dostaw żywności za rzecz niemal oczywistą. W konsekwencji, w ostatnich latach politycy uznali, że mogą znieść regulacje rynku. Światowi liderzy uzgodnili teraz, że potrzebna jest większa regulacja rynków finansowych. Regulacja rynków rolnych jest równie, o ile nie bardziej, potrzebna. Osiągnięcie bezpieczeństwa dostaw będzie teraz jeszcze trudniejsze niż w przeszłości. Światowy popyt na żywność wzrośnie według przewidywań o 50% do roku Z kolei dostępność ziem rolnych zmniejsza się, a światowe rezerwy wody są już na niebezpiecznie niskim poziomie. W przyszłości zmiany klimatu będą oznaczały nie tylko duże zmiany w typach upraw. Wzrośnie także ryzyko szkód wraz z częstszym występowaniem takich zjawisk jak gwałtowne burze, susze i powodzie. W związku z tymi nowymi wyzwaniami, coraz ważniejsze jest posiadanie strategii i skutecznych narzędzi w celu jak najlepszego wykorzystania potencjału produkcji w Europie, zapewnienia bezpieczeństwa i stabilności żywności dla naszych 500 milionów konsumentów oraz zaspokajania światowego zapotrzebowania na żywność. Jest to jedno z najważniejszych zadań WPR. Ceny podstawowych produktów rolnych poddawane są ze swojej natury dużo większym wahaniom niż ceny większości innych towarów. I wraz ze zmianami klimatu te wahania jeszcze wzrosną. WPR może zagwarantować, że siły rynku nie wymkną się spod kontroli.

7 Żywność bezpieczna, wybór, jakość i informacje dla konsumentów Konsumenci chcą mieć pewność, że żywność, którą jedzą, jest bezpieczna. Rolnicy, którzy byli ofiarami niedawnej paniki w związku z zakażeniem paszy również chcą mieć pewność, że środki produkcji, które kupują są bezpieczne. To właśnie WPR sprawia, że konsumenci mogą mieć pełne zaufanie w kwestii bezpieczeństwa i jakości produktów z unijnych gospodarstw. WPR zapewnia implementację najwyższych na świecie standardów bezpieczeństwa żywności. Ale WPR to też o wiele więcej: wsparcie WPR umożliwia rolnikom utrzymanie bogatej różnorodności i wysokiej jakości produktów żywnościowych, z czego Europa jest znana, a także pomaga im rozpocząć nową działalność, taką jak produkcja żywności ekologicznej WPR ustanawia również normy jakości i oznakowania żywności, tak aby konsumenci mieli dostęp do informacji, których potrzebują: na temat pochodzenia i metod produkcji WPR przeznacza około 500 milionów euro na dystrybucję żywności dla najbiedniejszych w Europie ludzi starszych o niewystarczających dochodach, bezdomnych, niepełnosprawnych, dzieci z trudnych środowisk i innych osób żyjących w biedzie jako że zwyczaje żywieniowe kształtują się w dzieciństwie, od 2009 roku WPR sfinansuje również dystrybucję warzyw i owoców w szkołach.

8 Konkurencyjność unijnego rolnictwa: rozsądne ceny dla konsumentów, rozsądne dochody dla rolników Rolnicy stale czynią wysiłki, aby zwiększyć swoją konkurencyjność i aby mogli być dumni z reputacji, jaką ma na świecie jakość ich produktów. Eurostat Konsumenci również na tym skorzystali. Wydają oni teraz około 13% budżetu na żywność, w porównaniu do około 30% w latach 80. Jest to wynikiem zarówno niskiego poziomu cen surowców rolnych, jak i ogólnego wzrostu dochodów. Jednak dochody rolników nadal pozostają daleko w tyle w stosunku do średnich zarobków. Jednym z problemów jest to, że rolnicy otrzymują malejącą część pieniędzy, które konsument płaci za żywność w sklepie. Często nie wystarcza to do pokrycia kosztów produkcji, nie wspominając o godziwym dochodzie. Na przykład, z ceny, którą Państwo płacą za chleb, mniej niż 5% trafia do rolnika. Jednym z powodów tej sytuacji jest to, że rolnicy i spółdzielnie muszą teraz stawić czoło ogromnej sile nabywczej supermarketów. Ponadto, unijni rolnicy spełniają restrykcyjne normy, które gwarantują, że produkcja prowadzona jest w sposób sprzyjający zachowaniu atrakcyjnych krajobrazów, przy respektowaniu dobrostanu zwierząt i ochrony środowiska. Oznacza to, że ich koszty są wyższe niż konkurentów. WPR pomaga na dwa sposoby: zapewnia rolnikom płatności pokrywające dodatkowe koszty, pomaga im w zwiększaniu konkurencyjności poprzez asystę przy modernizacji gospodarstw i wspieranie innowacyjności. Rolnicy mogą również wzmocnić swoją pozycję rynkową dzięki łączeniu się w spółdzielnie.

9 Zrównoważona produkcja ochrona ziemi i środowiska, respektowanie dobrostanu zwierząt WPR gwarantuje, że rolnicy mogą spełniać swoją ważną gospodarczą rolę, jaką jest produkcja żywności oraz produkować w sposób, który chroni obszary wiejskie, środowisko, zwierzęta i naturę. W większości krajów na świecie produkcja nie jest prowadzona w taki sposób. Bez WPR UE stanęłaby przed trudnym wyborem: pozwolić unijnym rolnikom konkurować z importem na takich samych warunkach lub uzależnić się od importu bez kontroli metod produkcji. Na przykład, unijni rolnicy nie tylko muszą utrzymywać jakość wody i zapobiegać erozji gleb, ale również czuwać nad naturalnymi siedliskami, takimi jak zagajniki i zarośla, a także nad ochroną dzikich ptaków, flory i fauny. Ponadto, WPR gwarantuje spełnianie przez rolników określonych standardów dobrostanu zwierząt gospodarskich. Spełnianie wysokich unijnych standardów oznacza dla unijnych rolników wyższe koszty produkcji, w przeciwieństwie do większości konkurentów. To jest jeden z powodów, dla których WPR przewiduje płatności dla rolników w zamian za utrzymanie zrównoważonej produkcji. W ten sposób WPR umożliwia rolnikom w Europie pokrycie kosztów zrównoważonego gospodarowania w warunkach wzmożonej międzynarodowej konkurencji. Ważne jest również, aby zasady i przepisy obowiązujące rolników były łatwe w implementacji i nie zwiększały obciążeń biurokratycznych.

10 Zatrudnienie dla ponad 40 milionów ludzi Oficjalne statystyki zatrudnienie nie doceniają wagi zatrudnienia w rolnictwie, ponieważ nie biorą one pod uwagę pracy wykonywanej przez współmałżonków i członków rodziny ani pracowników sezonowych i dorywczych. Najpełniejsze badania przeprowadzone w tym zakresie wykazały, że w gospodarstwach UE pracuje 30 milionów ludzi. Ponadto, ponad 10 milionów pracuje w spółdzielniach i innych powiązanych sektorach dostarczających rolnikom środków produkcji lub w przetwórniach i dystrybucji ich produktów. Oznacza to, że 1 na 6 unijnych miejsc pracy zależy od produkcji rolnej. Ponad 50% firm w łańcuchu żywnościowym stanowią spółdzielnie rolników, które mają setki tysięcy członków. W poprzednich dekadach większość sektorów gospodarki odczuła ogromną presję na skoncentrowanie produkcji w kilku dużych jednostkach. W wielu krajach na świecie rolnictwo poddane było podobnej presji i powstały gospodarstwa posiadające krów mlecznych i ponad ćwierć miliona sztuk bydła. Jeśli podobnie rozwinęłoby się rolnictwo w UE, nie tylko tereny wiejskie wyglądałyby zupełnie inaczej, ale byłoby też mniej miejsc pracy. Dzięki WPR w UE odbyło się stopniowe przejście do większych gospodarstw przy jednoczesnym utrzymaniu gospodarstw rodzinnych w sercu europejskiego rolnictwa. Wobec obecnego kryzysu ekonomicznego rola WPR w utrzymaniu zatrudnienia na terenach wiejskich jest ważniejsza niż kiedykolwiek wcześniej.

11 Różnorodność i produkcja we wszystkich regionach UE Dzięki WPR Europa mogła utrzymać własną formę rolnictwa, z zachowaniem różnorodności produkcji i rodzajów gospodarstw. Jest to kontrast w stosunku do większości innych państw na świecie, gdzie produkcja prowadzona jest w dużych gospodarstwach przemysłowych lub przez wieśniaków w bardzo małych gospodarstwach. Powierzchnia największych gospodarstw w UE, zapewniających ponad cztery piąte unijnej produkcji, wynosi średnio 69 hektarów. WPR wspiera również różnorodność produkcji, chroniąc tym samym przed powstaniem olbrzymich regionów produkującymi jeden gatunek roślin, co jest charakterystyczne dla wielu krajów na świecie. Pozwala to Unii nie tylko na utrzymanie wysokiego poziomu samowystarczalności wielu produktów rolnych, ale również utrzymuje różnorodność krajobrazów i produktów w poszczególnych regionach. Innym ważnym celem WPR jest umożliwienie rolnikom kontynuowania produkcji w najbardziej oddalonych regionach, a także na ternach górskich i w trudnych warunkach. Bez tego wsparcia tereny te wyludniłyby się całkowicie i zdziczały. Wtedy goście nie mogliby odwiedzać najpiękniejszych regionów w Europie.

12 Umożliwienie rolnikom świadczenia dodatkowych usług dla społeczeństwa atrakcyjne krajobrazy, bioróżnorodność, zarządzanie wodą itd. WPR nie tylko gwarantuje i umożliwia rolnikom produkcję przy jednoczesnej ochronie środowiska i zachowaniu atrakcyjnych krajobrazów. Zachęca ich ona również do wykorzystanie umiejętności zarządzania ziemią w celu świadczenia dodatkowych usług dla społeczeństwa, korzystnych dla terenów wiejskich. Jest to najlepszy sposób na zagwarantowanie, że produkcyjność rolnictwa i utrzymanie krajobrazów są prowadzone w harmonii. Na przykład, jeśli ekonomia i wydajność byłyby jedyną wartością, to zarośla, zagajniki i stawy zniknęłyby z naszych krajobrazów, ale przy pomocy WPR rolnicy mogą je zachować. Rolnicy zachowują również tereny podmokłe, suche łąki i kanały, aby mogły tam żyć dzikie zwierzęta oraz aby utrzymać suche kamienne ściany i ścieżki, które są ważne dla turystów. W coraz większym stopniu rolnicy zajmują się zarządzaniem ziemią i wodą, co pomaga zapobiegać powodziom i utrzymać wody gruntowe. Nie można kazać płacić ludziom bezpośrednio za te usługi, ale są one bardzo ważne, zarówno ekonomicznie przyciągają turystów, jak i z punktu widzenia zachowania dziedzictwa kulturalnego. Jest to również ważne tło naszego życia. Trzy czwarte m i e j s c n o c l e g o w y c h znajduje się na terenach wiejskich. Rolnicy i leśnicy zarządzają około ¾ powierzchni UE. WPR wspomaga ich w zrównoważonym zarządzaniu.

13 Sprostanie wyzwaniu zmian klimatu Rolnicy są szczególnie świadomi potrzeby walki ze zmianami klimatu, jako że oni w pierwszej kolejności narażeni sa na ich konsekwencje zmiany pór zbiorów, skutki wczesnych lub późnych przymrozków, pożary, powodzie i susze. Rolnicy już teraz redukują emisje, zarówno z gospodarstwie, jak i poza nim: używają roślin, słomy, obornika i innych odpadów do produkcji energii odnawialnej i nawozów, stosują ogrzewanie energią słoneczną i wytwarzają prąd z energii wiatrowej. Rolnictwo UE odpowiada jedynie za 9% całkowitej emisji gazów cieplarnianych w UE i zredukowało swoją emisję o 20% w latach Inne sektory osiągnęły jedynie 6% redukcji. 20% co 2 6% co 2 Produkty gospodarstw mogą również zostać wykorzystane do produkcji biopaliw i odnawialnych materiałów przemysłowych. Pomoże to zredukować emisje z innych sektorów i przyczyni się do większej niezależności UE od dostaw energii. Przewiduje się, że w przyszłości zmiany klimatu spowodują coraz większe regionalne zmiany w potencjale produkcyjnym na świecie, a niektóre regiony w ogóle nie będą mogły produkować. Ponadto, ekstrema klimatyczne oraz szerzenie się chorób roślin i zwierząt spowodują wahania światowych dostaw żywności i cen. WPR może pomóc rolnikom w znalezieniu odpowiedzi na zmiany klimatu plony rolne pochłaniają CO2 z gleby i mogą być również wykorzystane do produkcji biopaliw i innych surowców odnawialnych. WPR będzie miała ważną rolę do odegrania w przyszłości: zapewniając bezpieczeństwo i stabilność dostaw konsumentom wobec światowej niepewności w kwestii klimatu wspomagając badania i nowe techniki oraz pomagając rolnikom dostosować się do zmian klimatu i łagodzić ich skutki pomagając rolnikom zwiększyć bezpieczeństwo energetyczne i środowiskowe.

14 Najczęściej zadawane pytania Ile kosztuje WPR? Wiele sektorów gospodarki korzysta ze wsparcia publicznego, są to na przykład energetyka, transport, badania medyczne i naukowe, ale są to sektory finansowane z budżetów krajowych. Jedynie około 2% wszystkich wydatków publicznych pochodzi z budżetu UE. Jako że WPR jest jedyną polityką finansowaną całkowicie z budżetu UE, zajmuje ona w nim relatywnie wysoką pozycję. Jeśli na przykład wydatki na badania naukowe byłyby rozplanowane w ten sam sposób, ich budżet byłby trzykrotnie większy niż budżet WPR. Ponadto, pomimo tego, że wiele nowych krajów przystąpiło do UE, do roku 2013 wydatki na WPR, łącznie z wydatkami na rozwój obszarów wiejskich, spadną z 71% w roku 1980 do 40%. PKB BUDŻET UE WPR W 2013 roku, z każdych 100 euro z dochodu narodowego brutto krajów UE, 98 centów pójdzie do budżetu UE, a z nich 40 centów na WPR, w tym rozwój obszarów wiejskich.

15 Dlaczego ważne jest wspieranie rolników przez podatników? Istnieją trzy główne powody. Najlepszym sposobem na zagwarantowanie europejskim obywatelom dostępu do pewnych i bezpiecznych dostaw żywności jest utrzymanie zdolności produkcyjnej w granicach Europy, nawet przy nieznacznie większych kosztach. Będzie to ważniejsze niż kiedykolwiek wcześniej, ponieważ wzrasta światowe zapotrzebowanie na żywność, a zmiany klimatu sprawiają, że produkcja światowa jest coraz mniej stabilna. W Europie produkujemy według wyższych standardów niż w większości państw na świecie. Standardy te sprawiają, że produkcja jest zrównoważona że nasze środowisko, krajobrazy i dzika przyroda są chronione. Ale oznacza to również, że koszty ponoszone przez rolników są znacznie wyższe niż koszty konkurentów. Ceny płacone rolnikom przez supermarkety nie pokrywają tych kosztów. WPR zachęca rolników do wykorzystania umiejętności zarządzania ziemią w celu świadczenia dodatkowych usług korzystnych dla obszarów wiejskich i społeczeństwa utrzymania ziemi dla dzikich zwierząt, zachowania ścieżek dla turystów, zarządzania ziemią i wodą, co zmniejsza ryzyko powodzi, utrzymuje wody gruntowe itd., ta lista jest długa. Rolnicy zapewniają nie tylko bezpieczeństwo dostaw żywności. Gwarantują oni również atrakcyjność i żywotność ekonomiczną obszarów wiejskich w całej UE

16 Czy rolnicy naprawdę potrzebują wsparcia? Większość rolników nie jest ludźmi majętnymi w porównaniu z pracownikami innych sektorów. Ponadto, rolnicy muszą przeznaczyć część swoich dochodów na inwestycje w gospodarstwo. Średnie dochody gospodarstwa są o ponad połowę mniejsze niż średnie dochody w całej gospodarce. Rolnictwo nie jest więc dobrze wynagradzaną pracą, tym bardziej jeśli weźmiemy pod uwagę, że w większości przypadków jest to praca przez 7 dni w tygodniu.

17 Czy rolnicy są odpowiedzialni za wysokie ceny żywności w supermarketach? Cena, jaką otrzymują rolnicy za swoje produkty ma niewielki związek z tym, co płacą konsumenci w supermarketach. Na przykład, tylko 20% ceny za kawałek mięsa w sklepie trafia do rolnika, nawet jeśli nie ma w tym przypadku przetwórstwa. Reszta jest przeznaczona na transport, pakowanie oraz na marżę supermarketu. Ale nie jest to cała prawda. W czasie kryzysu żywnościowego 2007/8 ceny żywności nagle wzrosły, ale od tamtej pory spadły do poziomu sprzed kryzysu. Tak naprawdę od roku 1996 koszty produkcji i ceny żywności rosły znacznie szybciej niż ceny płacone rolnikom. Jasne jest więc, że rolnicy wręcz przyczynili się od utrzymania niskich cen żywności. Od roku 1996 ceny żywności rosły o 3,3% rocznie, koszty produkcji o 3,6%, ale ceny płacone rolnikom za ich produkty - tylko o 2,2%.

18 Czy WPR szkodzi rolnikom w krajach rozwijających się? WPR jest często oskarżana o szkodzenie rolnikom w krajach rozwijających się z powodu dopłat do eksportu, ale jest to obraz nieprzystający do obecnej sytuacji. Dzisiaj dopłaty do eksportu stanowią mniej niż 2% całego budżetu WPR i jedynie niewielka ich część związana jest z krajami rozwijającymi się. Dopłaty do eksportu stanowią teraz mniej niż 2% całkowitych wydatków WPR UE daje również preferencje importowi z 50 najsłabiej rozwiniętych krajów i wskutek tego 58% ich eksportu towarów rolnych jest wysyłane do UE. Ponadto, UE importuje więcej produktów rolnych z krajów rozwijających się niż z USA, Australii, Nowej Zelandii, Kanady i Japonii łącznie. Europejscy rolnicy w pełni popierają pomysł, aby inwestować więcej pomocy w rolnictwo w krajach rozwijających się. Rolnicy w tych krajach muszą być wspomagani w budowaniu swojego własnego rolnictwa.

19 Czy biopaliwa naprawdę pomagają walczyć ze zmianami klimatu? Czy produkcja biopaliw zagrozi bezpieczeństwu żywności? Biopaliwa są ważną bronią w walce przeciwko zmianom klimatu. Sektor transportu odpowiada za ponad jedną piątą emisji gazów cieplarnianych w UE i rośnie ona szybciej niż w jakimkolwiek innym sektorze. W przeciwieństwie do tradycyjnych paliw kopalnych ze światowych pól naftowych, biopaliwa odnawiane są szybko przy każdych zbiorach. Rośliny pochłaniają energię słoneczną i absorbują CO2 z atmosfery. Jednym z zadań WPR będzie zagwarantowanie, że wszystkie biopaliwa z UE będą spełniały kryteria trwałości. Rolnictwo w UE ma potencjał produkcji biopaliw bez zagrażania bezpieczeństwu dostaw żywności. Jedynie część nasion roślin wykorzystywana jest do produkcji biopaliw. Pozostała część, większa, używana jest do produkcji wysokobiałkowych pasz, które służą produkcji mięsa i mleka. Na przykład, w przypadku roślin oleistych 55% ziarna przeznaczane jest do produkcji makuchów podawanych zwierzętom, natomiast pozostałość wykorzystywana jest do produkcji biodiesela. Dlatego też zwiększona produkcja biopaliw nie tylko pomoże w walce ze zmianami klimatu, ale również przyczyni się do zmniejszenia dużej zależności UE od importowanej paszy i uwolni ziemie w innych regionach świata. UE importuje obecnie 80% swojego zapotrzebowania na białko w paszach ze Stanów Zjednoczonych, Argentyny i Brazylii. Produkcja biopaliw w UE pozwoli nie tylko walczyć ze zmianami klimatu, ale również zredukować naszą dużą zależność od kilku krajów w dziedzinie dostaw energii i pasz.

20 COPA i COGECA GŁOS EUROPEJSKICH ROLNIKÓW I SPÓŁDZIELNI ROLNYCH Komitet Copa jest głosem europejskich rolników, natomiast Komitet Cogeca spółdzielni rolnych. Wspólnie promują one interesy rolnictwa w Unii Europejskiej i wypowiadają się w imieniu około 30 milionów rolników i ich rodzin, a także ponad spółdzielni rolnych, reprezentujących znakomitą większość tego typu przedsiębiorstw w UE. Do Komitetów Copa-Cogeca należy 76 organizacji członkowskich z państw UE. Copa-Cogeca European Farmers European Agri-Cooperatives 61 Rue de Trèves B Brussels Phone (0) Fax (0)