FP(14)6413:1. Europejskie lasy przyczyniają się do rozwoju obszarów wiejskich

Transkrypt

1 FP(14)6413:1 Europejskie lasy przyczyniają się do rozwoju obszarów wiejskich

2 Europejskie lasy przyczyniają się do rozwoju obszarów wiejskich LASY EUROPY Lasy to zielone płuca Europy zamieniają dwutlenek węgla w tlen, utrzymują różnorodność biologiczną i dostarczają nam drewna, korka i szyszek. Są także domem dla zwierzyny oraz źródłem owoców, grzybów i innych zasobów odnawialnych. Ponadto stanowią miejsce wypoczynku i rekreacji dla Europejczyków i razem z innymi ekosystemami zapewniają czystą wodę i powietrze. Wszystkie te funkcje i usługi są ze sobą zgodne i należy na nie patrzeć całościowo. W UE-28 lasy i inne obszary leśne zajmują powierzchnię ok. 180 mln ha, tj. 42,4 % powierzchni lądowej. Jednocześnie stanowią ok. 5 % powierzchni lasów na świecie1. Obszar ten powiększa się od dziesiątek lat. Co roku wzrost zasobów leśnych w Europie przewyższa ich zastosowanie, jako że wycina się średnio 70 % ich rocznego przyrostu. J.Schima 60 % europejskich lasów znajduje się w rękach ok. 16 mln prywatnych właścicieli, a pozostałe 40 % w rękach państwa. Europejskie lasy dostarczają przemysłowi drzewnemu zrównoważonego drewna, a ponadto gwarantują ok. 3,5 mln miejsc pracy. Leśnictwo i rolnictwo są podstawą zrównoważonej gospodarki zasobami naturalnymi na obszarach wiejskich, a także tamtejszego wzrostu i zatrudnienia. Właściciele lasów zarządzają europejskimi lasami w sposób zrównoważony. Wykorzystują lasy i gruntów leśne tak, aby zagwarantować utrzymanie różnorodności biologicznej, produktywności, regeneracji, zdolności produkcyjnej, żywotności i potencjału w zakresie spełniania ważnych funkcji ekologicznych, gospodarczych i społecznych zarówno dziś, jak i w przyszłości na szczeblu lokalnym, krajowym i światowym. Jednocześnie nie szkodzą ekosystemom2. Europejska Mapa Lasów Europejski Instytut Leśny, Statystyki Eurostatu dot. rolnictwa, leśnictwa i rybołówstwa z 2013 r. 2

3 KONKURENCYJNY SEKTOR LEŚNY KLUCZEM DO RENTOWNOŚCI OBSZARÓW WIEJSKICH Konkurencyjny sektor leśny pomaga utrzymać ożywienie obszarów wiejskich oraz zapobiega porzucaniu gruntów i odpływowi ludności z obszarów wiejskich. Co więcej, konkurencyjny sektor leśny jest podstawą społeczeństwa pokładającego swe nadzieje w zarządcach gruntów i lasów, którzy oferują wachlarz usług publicznych, takich jak ochrona różnorodności biologicznej, utrzymanie czystości wody, zapewnienie ochrony przed zagrożeniami naturalnymi oraz zarządzanie krajobrazem kulturowym. Zrównoważony wzrost dochodów zawdzięczany działaniom w zakresie leśnictwa oraz działaniom podejmowanym dzięki dobrom i usługom świadczonym przez lasy pomaga utrzymać zatrudnienie na obszarach wiejskich. Fundusze na rzecz rozwoju obszarów wiejskich są bez wątpienia najważniejszym źródłem wsparcia, dzięki któremu właściciele lasów i spółdzielnie leśne mogą wzmocnić swoją konkurencyjność poprzez zrównoważony rozwój. Możliwości powstałe dzięki wielu instrumentom dostępnym w ramach nowej polityki rozwoju obszarów wiejskich na lata mogą wzmocnić wkład sektora leśnego na rzecz zielonej gospodarki, a także wspierać ich rolę w dostarczaniu przyjaznych środowisku dóbr publicznych i zapewnić wysoką jakość życia na obszarach wiejskich. Fundusze na innowacje i badania w UE również odgrywają istotną rolę w promowaniu konkurencyjności sektora, uwzględniając oczekiwania wobec zasobów leśnych. Leśnictwo i przemysł leśny wspólnie zapewniają niemal 3,5 mln miejsc pracy i przyczyniają się do zrównoważonego wzrostu i zatrudnienia w Europie. Niemniej jednak, niektóre wyzwania wymagają pilnej reakcji, która pozwoli na promocję konkurencyjności lasów oraz udzielenie odpowiedzi na potrzeby sektora przetwórstwa drewna, bioenergii i wytwarzania nowych bioproduktów. Do najważniejszych wyzwań należy mobilizacja zasobów drzewnych. Priorytetem dla całego sektora powinna być identyfikacja konkretnych i zrównoważonych środków mobilizacji (takich jak promocja aktywnej gospodarki leśnej, wzmocnienie badań i rozwoju technologii w dziedzinie produkcji leśnej, mobilizacji, technologii zbiorów i sposobów wykorzystania drewna). Jako że co roku zbiera się jedynie 70 % przyrostu europejskich zasobów leśnych, w Europie istnieją znaczne ilości niewykorzystanej biomasy drzewnej. Ponowne zalesianie opuszczonych terenów i szerzej zakrojona mobilizacja zasobów drzewnych w Europie byłyby również korzystne z punktu widzenia wzrostu produkcji energii odnawialnej i dostarczania dodatkowego surowca na rzecz utrzymania konkurencyjności przemysłu związanego z leśnictwem, a także tworzenia dobrobytu gospodarczego na obszarach wiejskich. 3

4 WIELOFUNKCYJNA ROLA LASÓW Nordic Forestry org. Nordic Forestry org. PROHOLZ Zrównoważona gospodarka leśna i wielofunkcyjna rola lasów to kluczowe zasady strategii leśnej UE. Wielofunkcyjna gospodarka europejskimi lasami zaspokaja coraz większe oczekiwania społeczeństwa wobec lasów, co pozwana na zagwarantowanie wysokiej jakości życia i dobrobytu. Różnorodność europejskich lasów stanowi podstawę wielu produktów oraz wynikających z nich korzyści gospodarczych, środowiskowych i kulturowych. Biomasa leśna jest ważnym źródłem surowców odnawialnych, które umożliwiają przejście w kierunku gospodarki obiegowej. Ponadto lasy umożliwiają rekreację i zdrowy tryb życia, ochronę wody i gleby oraz chronią przed zagrożeniami naturalnymi, przez co pozytywnie wpływają na jakość życia. Należy w pełni uznać zasadę wielofunkcyjnej gospodarki oraz zagwarantować poszanowanie istniejących praw własności. Aby właściciele lasów w Europie mogli kontynuować swoją działalność, należy im się uznanie i rekompensata za usługi publiczne zarówno środowiskowe, jak i kulturowe które świadczą społeczeństwu. Ponad 16 mln europejskich właścicieli lasów utrzymuje się dzięki środowisku leśnemu. Odziedziczyli oni bogatą kulturę i posiadają głęboko zakorzenioną wiedzę nt. zrównoważonej gospodarki leśnej. Część tej wiedzy składa się na europejskie dziedzictwo, przekazywane z pokolenia na pokolenie w formie baśni, literatury, muzyki klasycznej i ludowej, malarstwa, sztuk pięknych i rękodzieł ludowych. Ten kulturowy wymiar odzwierciedla się również w różnorodności krajobrazów, legend, tradycji i obiektów historycznych, w dziedzictwie językowym i działaniach świeckich związanych z lasem, wodą, myślistwem i zbieraniem grzybów oraz w innych zastosowaniach i korzyściach, które należy kultywować. Poza produkcją drewna lasy umożliwiają ochronę różnorodności biologicznej wewnątrz gatunków i pomiędzy nimi, a także chronią zdrowe i dobrze działające ekosystemy, będące koniecznym warunkiem zrównoważonej gospodarki leśnej i produkcji. Różnorodność biologiczna i wynikające z niej zróżnicowanie to źródło nowych produktów, usług i innowacji, które mogą sprostać zmieniającym się potrzebom społeczeństwa. Dlatego też utrzymanie wszystkich tych funkcji jest kluczem do zapewnienia stabilności, zrównoważoności i produktywności lasów. 4

5 LASY JAKO CZĘŚĆ BIOGOSPODARKI Sektor leśny musi odegrać kluczową rolę w sukcesie biogospodarki. Z lasów pochodzi lwia część naszych zasobów odnawialnych. Dają nam one doskonałą możliwość produkcji energii odnawialnej, świadczenia usług ekosystemowych i wytwarzania bioproduktów w celu zastąpienia materiałów nieodnawialnych. Dlatego też niezbędna jest promocja drewna i innych materiałów pochodzenia leśnego np. korka jako surowców zrównoważonych, odnawialnych, przyjaznych klimatowi i środowisku. Lasy są w stanie odpowiedzieć na coraz większe zapotrzebowanie na biomasę oraz wzmocnić konkurencyjność obszarów wiejskich. Promocja drewna jako jednego z odnawialnych i krajowych zasobów naturalnych jest kluczem do wzmocnienia wdrażania podejścia opartego na biogospodarce. UE posiada bogate zasoby leśne, które można wykorzystać w sposób skuteczniejszy w celu wykreowania w Europie dobrobytu, przy jednoczesnym łagodzeniu zmian klimatu. Należy więc zachęcać do stosowania biopaliw drugiej generacji, w tym tych pochodzących z materiałów lignocelulozowych i celulozowych. Działania biorafineryjne włącza się obecnie w proces produkcji masy papierniczej i papieru, co umożliwia bardziej wydajne wykorzystanie drewna zarówno na rzecz produktów leśnych, jak i energii. Aby zmniejszyć zależność od nieodnawialnych źródeł energii, niezbędna jest promocja europejskiego sektora leśnego i przemysłu opartego na biogospodarce, jako że oferują one alternatywę dla materiałów kopalnych, którą można zdefiniować jako krajową, neutralną pod względem emisji dwutlenku węgla i odnawialną. Inwestycje na rzecz badań i innowacji są niezbędne, aby umożliwić dalszy rozwój biogospodarki, tworzenie nowych procesów i produktów lub poprawę istniejących. Potrzeba odpowiednich środków finansowych na przepływ wiedzy oraz podwyższenie umiejętności i rozwój technologii potrzebnych do pobudzenia sektora. Należy więc zwiększyć atrakcyjność programów badań i innowacji dla małych i średnich przedsiębiorstw, tak aby umożliwić im lepsze wykorzystanie potencjału innowacyjnego. Co więcej, większy nacisk powinno się położyć na badania zorientowane na użytkowników i rozwiązania, w oparciu o realne problemy i potrzeby. Europejski sektor leśny już prowadzi zrównoważoną produkcję biomasy leśnej. Ponadto w europejskich lasach stosuje się techniki zrównoważonej gospodarki nakreślone w aktualnej strategii leśnej UE oraz oparte na kryteriach zdefiniowanych przez konferencję ministerialną w sprawie ochrony lasów w Europie (MCPFE). B.Patricot-CPFA

6 LASY PRZYCZYNIAJĄ SIĘ DO ŁAGODZENIA ZMIAN KLIMATU Drewno należy do zasobów odnawialnych, unijnych i przyjaznych klimatowi i jako takie stanowi podstawę ograniczenia emisji gazów cieplarnianych i zależności od paliw kopalnych. Na chwilę obecną społeczeństwo jest zgodne co do tego, że należy jak najszybciej rozwiązać kwestię zmian klimatu, coraz większego niedoboru paliw kopalnych i naszej zależności od krajów trzecich. Lasy mogą przyczynić się do łagodzenia zmian klimatu ponieważ pełnią dwie kluczowe funkcje: Sekwestracja i składowanie atmosferycznego CO2 w drewnie i w glebie: Aktywna i zrównoważona gospodarka leśna w połączeniu z regularnymi zbiorami może podwyższyć potencjał lasów w zakresie ograniczenia emisji dwutlenku węgla poprzez zagwarantowanie nieustannego rozwoju nowych możliwości sekwestracji dwutlenku węgla. Zastępowanie dwutlenku węgla poprzez: pozyskane produkty drzewne, które mogą zastąpić energochłonne i wysokoemisyjne materiały przemysłowe (np. metale i materiały syntetyczne) w budownictwie i produkcji mebli; biomasę drzewną, która zastępuje nieodnawialne paliwa kopalne wykorzystywane do produkcji energii; materiały izolacyjne wykonane z drewna, które są zarówno wydajne, jak i przyjazne środowisku. Mimo że w ciągu ostatnich 60 lat powierzchnia lasów w UE wzrosła, to zalesianie i ponowne zalesianie może stanowić wartość dodaną. Dlatego też należy wspierać te działania, szczególnie na terenach opuszczonych lub gruntach gorszej klasy. W ten sposób można zapewnić pozytywny efekt poprzez składowanie dwutlenku węgla z atmosfery, będącego jednym z najważniejszych gazów cieplarnianych. W związku z tym niezbędne jest docenienie roli lasów i produktów drzewnych, pełniących funkcję pochłaniaczy dwutlenku węgla, a także ich potencjału w zakresie łagodzenia zmian klimatu. Państwa członkowskie muszą wdrożyć polityki sprzyjające wykorzystywaniu materiałów pochodzenia leśnego. Przy pomocy lasów Europa może skutecznie ograniczyć emisje dwutlenku węgla do atmosfery. 6

7 KOMUNIKACJA I KOORDYNACJA KLUCZEM NA DRODZE DO LEPSZEGO ZROZUMIENIA NASZYCH LASÓW Zarówno organy publiczne i prywatne, jak i obywatele Europy, muszą docenić rolę właścicieli lasów, którzy dostarczają rozwiązania na rzecz walki z wyzwaniami stojącymi przed społeczeństwem. Dlatego też społeczeństwo i instytucje europejskie muszą w sposób bardziej zdecydowany wyrazić wsparcie polityczne i gospodarcze dla europejskich lasów i ich właścicieli. Priorytetem musi być wzmocnienie dialogu pomiędzy właścicielami lasów, władzami krajowymi, środowiskiem naukowym, stowarzyszeniami leśnymi, przemysłem i UE. Tylko w ten sposób będzie możliwe zagwarantowanie zdolności produkcyjnej, żywotności, ochrony, utrzymania i rozwoju europejskich lasów. Ocena systemów stosowanych w państwach członkowskich, korzystanie z ich doświadczeń i opracowywanie nowych procesów w oparciu o najlepsze praktyki to podstawowe elementy w walce z dzisiejszymi i przyszłymi wyzwaniami. Komunikacja pomiędzy różnymi stronami zainteresowanymi w sektorze leśnym a resztą społeczeństwa jest niezbędna, aby zagwarantować poprawę relacji i lepsze zrozumienie zrównoważonej gospodarki leśnej. Metsäliitto Metsäliitto Co więcej, należy pilnie zharmonizować system informacji, badań i gromadzenia danych. Dzięki temu w całej Europie uda się zagwarantować zrównoważoną gospodarkę leśną opartą na wiedzy. 7

8 COPA I COGECA: GŁOS EUROPEJSKICH ROLNIKÓW I SPÓŁDZIELNI ROLNICZYCH Lasy i inne obszary leśne stanowią 42,4 % powierzchni Europy. Ponad 16 mln europejskich właścicieli lasów utrzymuje się dzięki środowisku leśnemu. Ponadto miliony rolników angażują się w działania związane z leśnictwem. Wspólnie z sektorem rolnym konkurencyjny sektor leśny odgrywa ważna rolę w tworzeniu miejsc pracy i utrzymaniu ożywienia obszarów wiejskich. Copa-Cogeca to zjednoczony głos rolników i spółdzielni rolniczych w UE. Wspólnie organizacje te zapewniają stabilność, innowacyjność i konkurencyjność unijnego rolnictwa i gwarantują bezpieczeństwo żywnościowe 500 milionom osób w Europie. Copa reprezentuje ponad 28 milionów rolników i ich rodzin, a Cogeca interesy spółdzielni rolniczych. Zrzeszają 72 organizacje z państw członkowskich UE. 7 Bruksela,