Klasa w muzeum PROGRAMY DLA SZKÓŁ W MUZEUM NARODOWYM W KRAKOWIE. przewodnik dla nauczycieli 2015 / 2016

Transkrypt

1 Klasa w muzeum PROGRAMY DLA SZKÓŁ W MUZEUM NARODOWYM W KRAKOWIE przewodnik dla nauczycieli 2015 / 2016

2 Spis treści 1 Wstęp Marek Świca 2 Być ze szkołą o współpracy Muzeum Narodowego w Krakowie z nauczycielami w latach 60. XX wieku 8 Nauczyciel w Muzeum 9 Szkoła interpretacji cykl szkoleń dla nauczycieli 14 Nowy projekt edukacyjny 15 Co to jest lekcja muzealna? 16 Ko-lekcja z klasą 16 Lekcje muzealne informacje 18 Przykładowe scenariusze lekcji 20 Umiejętności i kompetencje realizowane w ramach lekcji muzealnych 22 Lekcje muzealne dla przedszkoli 27 Lekcje muzealne dla szkół podstawowych 33 Lekcje muzealne dla gimnazjów 39 Lekcje muzealne dla szkół ponadgimnazjalnych 46 Lekcje muzealne do wystaw czasowych 51 Jak zamówić lekcję muzealną lub zwiedzanie 52 Informacje potrzebne do rezerwacji 52 Sposób rezerwacji 52 Ważne informacje 53 Czas trwania 53 Opłata za lekcje muzealne i Ko-lekcję z klasą 54 Karnety dla szkół 54 Opłata za zwiedzanie z przewodnikiem 54 Lekcje dla osób niepełnosprawnych 55 Oddziały Muzeum Narodowego w Krakowie 60 Regulamin zwiedzania w Muzeum Narodowym w Krakowie [HiS] [m] tematy, które mogą być realizowane w ramach przedmiotu historia i społeczeństwo tematy szczególnie polecane dla maturzystów

3 Szanowni Państwo! Grupy szkolne są jednym z najważniejszych odbiorców oferty Muzeum Narodowego w Krakowie. Jak co roku proponujemy bogaty program lekcji muzealnych zarówno dla dzieci, jak i dla młodzieży szkolnej. Lekcje te prowadzone we wszystkich oddziałach Muzeum pomagają poznać sztukę i jej konteksty od starożytności po czasy współczesne. Lekcje prowadzone przez muzealnych edukatorów mają charakter interdyscyplinarny. Pracujemy metodą warsztatową, prowadząc zajęcia na wystawach stałych, w nawiązaniu do bogatych kolekcji Muzeum, a także wykorzystując specjalnie w tym celu przygotowane sale edukacyjne. W ramach lekcji staramy się kształtować wrażliwość estetyczną młodych odbiorców; uczymy, jak patrzeć na dzieło, jak je analizować i interpretować. Równie ważnym jak młodzież odbiorcą oferty Muzeum są nauczyciele. Nasze działania zmierzają w stronę wypracowania wraz ze środowiskiem pedagogów i metodyków takich narzędzi, które pozwolą im na samodzielną pracę z uczniami podczas wizyty w muzeum, a także na przygotowanie młodzieży do zwiedzania, jeszcze przed odwiedzeniem naszej instytucji. W trakcie roku szkolnego zapraszamy nauczycieli do udziału w cyklu szkoleń. Raz w miesiącu spotykamy się w kolejnych oddziałach Muzeum, rozmawiając o różnych możliwych ujęciach interpretacyjnych dzieł, o metodologii historii i historii sztuki, założeniach edukacji muzealnej, nietypowych pomysłach dotyczących sposobów nauczania. Jak co roku zapraszamy Państwa do współtworzenia działań edukacyjnych Muzeum poprzez realizację autorskich lekcji i projektów uczniowskich we współpracy z nami. Zachęcamy również do korzystania ze wszystkich dostępnych działań Muzeum: wystaw, wydarzeń towarzyszących, wykładów popularnonaukowych, projekcji filmów, koncertów, gier miejskich, spacerów. Do zobaczenia zatem wkrótce w MNK! 1 Marek Świca Wicedyrektor ds. Naukowych i Edukacji Muzeum Narodowego w Krakowie

4 Być ze szkołą o współpracy Muzeum Narodowego w Krakowie z nauczycielami w latach 60. XX wieku 2 Doświadczenie bycia ze szkołą na wycieczce w muzeum jest wspomnieniem, które łączy generacje. Wyjście lub wyjazd poza szkolne mury w zaskakujący świat ram i gablot, zwykłych-niezwykłych przedmiotów, błyszczących obrazów z narodowych dziejów, konterfektów, średniowiecznych motyk i potłuczonych garnków, wypchanych sów i dzików, pośpiesznego komentarza przewodnika to grupowe zwiedzanie muzeów pozostało w pamięci wielu z nas, uporządkowane w kategorii wydarzeń podniosłych, ciekawych albo dziwacznych. Oprowadzania grup szkolnych obrosły złą sławą, a w każdym razie bywały traktowane z przymrużeniem oka (zwłaszcza przez uczniów edukatorom tego dystansu często bowiem brakowało). Z dzisiejszej perspektywy jednak warto oddać nieco sprawiedliwości naszym poprzednikom, przyglądając się ich pracy w jej społecznym i ideowym kontekście. Muzeum instytucja publiczna o genezie oświeceniowej z założenia spełnia funkcje dydaktyczne. Jako takie, jak cały obszar kultury, pozostawało zawsze w obszarze zainteresowań władzy, ale po 1945 roku dydaktyczność narodowych instytucji została mocno przyprawiona propagandą. Porządkując i kształtując pewien model świata, muzeum było cennym sprzymierzeńcem w tworzeniu wspólnego punktu odniesienia zmienionego społeczeństwa. Obraz sztuki, jej wartości i zadań społecznych był gotowy i monolityczny, a zadaniem służb naukowo-oświatowych (tak nazywały się działy muzeum zajmujące się edukacją po 1952 roku) była jego efektywna transmisja w stronę odbiorców zwłaszcza młodzieży. W kontakcie szkoła muzeum stykały się dwie masywne instytucje odpowiedzialne za wykuwanie nowego obywatela socjalistycznego państwa. Wydaje się, że dyskusja dotycząca edukacyjnej roli muzeów była najbardziej intensywna w latach 60. XX wieku. Od 1952 roku, gdy odgórnie ustalono sens i zakres obowiązków działów oświatowych muzeów, pewne rozwiązania zostały już wówczas wypracowane, zebrano jakieś refleksje i doświadczenia. W poodwilżowej rzeczywistości sztuka zaczęła odgrywać istotną rolę w życiu publicznym. Lata 60. to także czas, gdy bardzo rozwinęła się refleksja na temat społecznego sensu sztuki, a także socjologiczne badania nad problemami związanymi ze sztukami wizualnymi. To na lata 60. przypada najwięcej ciekawych tekstów teoretycznych, konferencji

5 3 i dużych akcji edukacyjnych czasów PRL-u. Patrząc dziś na te działania, na język, którym są opisywane organizowane dla młodzieży odczyty, pogadanki i prelekcje, widzimy muzeum jako instytucję skupioną na transmisji wiedzy jednej i niepodważalnej. Widzimy jednak także ciekawe pomysły, autentyczną próbę dotarcia z przesłaniem wysokiej sztuki i wielkiej historii do wszystkich, rozpoznajemy zaangażowanie ludzi, próbę przełamania środowiskowych podziałów i specyfiki różnych dyscyplin: wiedzy o sztuce i estetyki, ale też psychologii, pedagogiki, socjologii. Muzeum Narodowe w Krakowie należało w okresie powojennym do instytucji o jednym z najciekawszych programów oświatowych, nie tylko w odniesieniu do grup szkolnych. Jeszcze przed wojną organizowano tu oprowadzania i wykłady popularnonaukowe. W latach 60. Muzeum dysponowało salą projekcyjną, salą wykładową, świetlicą. Organizowano spotkania, wykłady i dyskusje o sztuce w niewielkich, lokalnie działających małomiasteczkowych i wiejskich domach kultury, przygotowywano cieszące się ogromnym zainteresowaniem publiczności i grup szkolnych wystawy objazdowe (np. w 1970 roku 32 ekspozycje przygotowane przez Muzeum dla wsi i miasteczek powiatu myślenickiego obejrzało 20 tys. osób). Organizowano spotkania z krytykami sztuki i artystami, dyskusje, konkursy (np. konkurs na recenzję zatytułowany: Patrzymy i oceniamy w środowisku robotniczym).

6 4 Od 1962 roku w Muzeum działała kierowana przez Tadeusza Gołaszewskiego Pracownia Badań Socjologicznych, której zadaniem było naukowe badanie postaw i potrzeb odbiorcy muzeum. Jednym z ważniejszych projektów badawczych Pracowni była analiza zachowań dzieci w przestrzeni muzealnej i ich percepcji sztuki. Wyniki badań zostały opublikowane w 1967 roku w książce Dziecko w muzeum. Funkcje muzeum w wychowaniu estetycznym dziecka. Na potrzeby badań przygotowano specjalną wystawę dzieł sztuki tradycyjnej i nowoczesnej. Następnie zaproszono młodych widzów: przedszkolaki i uczniów szkoły podstawowej. Obserwowano i rejestrowano ich zachowanie w sali przed usłyszeniem komentarza, podczas przygotowanego wykładu, a także po prezentacji na temat eksponowanych prac wygłoszonej przez muzealnego edukatora. Następnie proszono uczniów o spisanie swoich wrażeń i przygotowanie prac plastycznych. Gołaszewski starał się opisać także wszystkie inne okoliczności, w których dziecko styka się z estetyką: dekoracje ścienne w mieszkaniach, otoczenie rodzinne, przestrzeń miasta. Najmłodsi odbiorcy okazali się skądinąd dość odporni na muzealny przekaz. Małe dzieci biegały po sali, zaglądały w prześwity pod ściankami, na których eksponowano dzieła, nie potrafiły odnieść się do przekazywanych treści. Sceptycyzm ówczesnych badaczy wobec sensu pokazywania muzeum najmłodszym odbiorcom jest dość charakterystyczny dla opisanej wcześniej sytuacji ideowej muzeum. Pomimo to

7 5 badania Gołaszewskiego sposób, w jaki stawiał pytania dotyczące potrzeb estetycznych dzieci są nadal inspirujące. Systematyczna współpraca Muzeum Narodowego ze szkołami odbywa się od 1964 roku. Wbrew utartym przekonaniom obok tradycyjnego zwiedzania przeprowadzano wówczas również lekcje muzealne, w takim rozumieniu, jakie przyjmujemy dziś jako aktywne działanie z uczniami, ilustrowane slajdami, pokazami filmów, nagraniami. W roku szkolnym 1969/1970 w takich lekcjach w Muzeum wzięło udział 2 tys. uczniów z 15 szkół (dla porównania w roku 2013 było ich !). Muzeum współpracowało w tym czasie także ze szkołą podstawową dla uczniów głuchoniemych, dla których organizowano specjalne oprowadzania po galeriach oraz zajęcia prowadzone przez muzealnych edukatorów na terenie szkoły (wiemy o takich zajęciach prowadzonych w 1962 roku), a także działania dla uczniów niewidomych (Pracownia Badań Socjologicznych prowadziła wówczas wspólnie z Katedrą Psychologii UJ badania na temat recepcji kultury przez niewidomych). Jeszcze w 1957 roku we współpracy z krakowskim Technikum Kolejowym po serii wykładów pracowników Muzeum w wybranych klasach przeprowadzono w tej szkole z ponoć bardzo dobrym efektem eksperymentalną maturę z historii sztuki (właściwie dodano pytania z historii sztuki na egzaminie maturalnym z języka polskiego). Obok zajęć dla grup szkolnych prowadzono także zajęcia dla młodzieżowego odbiorcy indywidualnego: specjalne wykłady dla młodzieży szkolnej dotyczące nie tylko kolekcji muzealnej, ale stanowiące systematyczny kurs historii sztuki (część zajęć odbywała się w muzealnej sali wykładowej, część dotyczących architektury poza muzeum, w przestrzeni miasta) oraz cykliczne pokazy filmów. 7 lutego 1965 roku odbyło się pierwsze spotkanie Klubu Młodych Przyjaciół Muzeum Narodowego w Krakowie klubu, którego celem było przybliżenie działalności Muzeum młodym widzom, sprawienie, aby byli nie tylko biernymi odbiorcami, ale też aktywnymi współorganizatorami działalności instytucji. Dla młodzieży skupionej w Kole (w 1965 roku były to 102 osoby) organizowano specjalne imprezy: wykłady, wycieczki zabytkoznawcze, konkursy. Członkowie mogli korzystać z zajęć kółka fotograficznego prowadzonych przez kierownika muzealnej Pracowni Mikrofilmów. W 1958 roku także słuchacze Radia Kraków uczestniczyli w lekcji muzealnej. W programie Błękitna sztafeta nagrano zajęcia prowadzone na wystawie Stanisława Wyspiańskiego: pracownik Muzeum w ramach swobodnej

8 6 rozmowy z dziećmi letnimi prezentował Wyspiańskiego jako artystę plastyka i twórcę teatru. Muzeum organizowało także różne konkursy dla młodzieży lub brało udział w ogólnopolskich wydarzeniach tego typu, takich jak akcja tygodnika Dookoła świata zatytułowana Wędrówki przez milenium po muzeach (w 1960 roku) rodzaj quizu, którego rozwiązanie wymagało odnalezienia prezentowanego przez pismo eksponatu w jednym z uczestniczących w akcji muzeów i wykonanie związanego z nim zadania czy międzylicealny konkurs zorganizowany przez nasze Muzeum Co wiem o sztuce zakończony niezwykle widowiskowym turniejem drużyn w krakowskim Teatrze Rozmaitości (w 1962 roku). Dział Naukowo-Oświatowy organizował też regularne spotkania z nauczycielami i studentami Wyższej Szkoły Pedagogicznej, mające na celu wzbogacenie ich wiedzy z zakresu dydaktyki historii sztuki i roli muzeum w nauczaniu szkolnym. Tym, co uderza w działaniach oświatowych tego czasu, jest niezwykłe znaczenie prezentacji obrazu. Można spróbować wyobrazić sobie pracę nauczycieli wprowadzających elementy wiedzy o sztuce z reprodukcjami ledwie obecnymi w szkolnych podręcznikach, kiepsko wydrukowanymi i niezbyt dostępnymi. Można sobie wyobrazić, że wycieczka uczniów z niewielkiej miejscowości do dużego miasta, w którym znajdowało się muzeum, nie była wtedy łatwym przedsięwzięciem. W tym czasie już samo działanie edukacyjne polegające na umożliwieniu bezpośredniego kontaktu z dziełem lub jego dobrze wykonaną kopią bądź reprodukcją było doniosłym działaniem społecznym. Muzeum chętnie otwierało zatem swoje magazyny, użyczając pojedynczych eksponatów na specjalne wystawy dydaktyczne, które docierały do szkół i lokalnych domów kultury. Nasi poprzednicy wydawali się być w ciągłym ruchu Muzeum przemieszczało się ze swoim przekazem do miasteczek, wsi, starając się docierać do środowisk, które z trudnością docierały do niego. Był to swoisty latający dom kultury. W Archiwum Muzeum zachowało się wiele uroczych fotografii dzieci uczestniczących w koloniach letnich organizowanych przez naszą instytucję w latach 60. Proponując Państwu zapoznanie się z naszą ofertą dla szkół w roku szkolnym 2015/2016 (jak by powiedziano wtedy: roku oświatowym ), chcielibyśmy pokazać także tamte interesujące korzenie naszych działań wskazać różnice czasów, metod, powodów, dla których wykonujemy naszą pracę, nie wyrzekając się jednak istniejących podobieństw. (DJ)

9

10 Nauczyciel w Muzeum 1 2 www Masz pomysł? Chcesz przygotować temat swojej lekcji, wykorzystując eksponaty muzealne? Możesz go zrealizować w sali szkolnej bądź w przestrzeniach galerii stałych i/lub wystaw czasowych Muzeum. Jak? Przygotuj się. Wejdź na stronę: Pomocne będą: 33opisy i materiały na temat naszych galerii stałych i wystaw czasowych 33pliki do pobrania dla nauczycieli wirtualne zwiedzanie 33możesz również przyjść w niedzielę do Muzeum i bezpłatnie 3 zwiedzić ekspozycje stałe (uwaga: na wystawy czasowe także w niedzielę obowiązuje bilet wstępu). Zaplanuj wizytę. Skontaktuj się z Centrum Rezerwacji MNK i zarezerwuj termin wizyty z grupą, dzwoniąc pod nr tel.: lub pisząc na adres: rezerwacja_mnk@mnk.pl 8 4 Przyjdź do Muzeum z klasą w wybranym terminie.

11 Szkoła interpretacji cykl szkoleń dla nauczycieli Szkoła interpretacji to kolejna odsłona cyklu szkoleń dla nauczycieli i animatorów kultury organizowanego przez Muzeum Narodowe w Krakowie. Spotykamy się raz w miesiącu w Galeriach i Oddziałach Muzeum, aby zapoznać się z różnymi kontekstami interpretacyjnymi dzieł z naszej kolekcji, a także rozmawiać o nietypowych pomysłach dotyczących sposobów nauczania. Program tegorocznego cyklu szkoleń ujęty został w kluczu haseł przedmiotowych: społeczeństwo, literatura, plastyka, wychowanie, filozofia, historia, ekonomia, przyroda, muzyka. Podczas spotkań warsztatowych będziemy przyglądać się obiektom muzealnym z różnych perspektyw, odkrywać ich nieoczywiste oblicza oraz poznawać ciekawe metody pracy z dziełem sztuki, aby skuteczniej wykorzystać je w codziennej działalności dydaktycznej i animatorskiej. Spotkania poprowadzą pracownicy Muzeum: kustosze, edukatorzy muzealni oraz inni zaproszeni goście i eksperci. Staramy się, aby szkolenia były nie tylko okazją do kontaktu z dziełem, ale również przestrzenią spotkania, wymiany myśli i inspiracji pomocnych w tworzeniu nowych, ciekawych projektów edukacyjnych. (AG) Szczegółowy harmonogram spotkań i informacje o rezerwacji na stronie internetowej: 33obowiązuje rejestracja elektroniczna 33szkolenia płatne: 1 spotkanie 40 zł 33karnet na cały cykl: 9 spotkań 300 zł Październik Społeczeństwo w przedmiocie Gmach Główny Szkolenie poświęcone zostanie wiedzy o społeczeństwie rozumianej bardzo szeroko, jako określony obraz zapisany w zabytkach kultury zgromadzonych w Muzeum. Punktem wyjścia będzie początek XX wieku moment przed wielkim jutrem, symboliczny koniec belle époque i początek nowoczesności.

12 W czasie spotkania postaramy się stworzyć opis społeczeństwa tego czasu na podstawie prezentowanych w Gmachu Głównym kolekcji militariów, rzemiosła artystycznego oraz malarstwa i rzeźby ok roku. Zobaczymy ówczesne życie z trzech punktów widzenia: historii ustroju i władzy, historii obyczajów i życia codziennego oraz życia artystycznego i artystycznej wyobraźni. Zajęcia będą mieć formę spotkania z kustoszem w galeriach (przy wybranych obiektach) oraz podsumowującego warsztatu polegającego na wspólnym opracowaniu scenariusza lekcji w oparciu o zbiory muzealne. Zajęcia z udziałem nauczycieli i zaproszonych uczniów gimnazjum. Listopad Nie tylko Matejko obrazy historii Galeria Sztuki XIX wieku w Sukiennicach Rozmawiając o dziele sztuki w kontekście mówienia o historii, zazwyczaj odwołujemy się do malarstwa historycznego, funkcjonującego w akademickiej hierarchii gatunków malarskich na pierwszym miejscu. Zwykle mówiąc o historii w obrazach, myślimy zatem o wielkoformatowych płótnach przedstawiających wielkie bitwy czy ważne wydarzenia polityczne. Tym razem chcielibyśmy się zastanowić, jaką informację o przeszłości dostarczają nam inne gatunki malarskie, takie jak portret, scena rodzajowa czy pejzaż co mówią o zmieniającej się mentalności i obyczajowości? Będziemy mówić o dziele sztuki jako źródle historycznym, a także o wydarzeniach i procesach historycznych wpływających na zmianę świadomości osób ukazanych w pracach artystów. Grudzień Artyści i plastyka Kamienica Szołayskich Czym w XXI wieku jest plastyka i jak o niej myślą współcześni artyści? Czy sztuki plastyczne mają obecnie jakiekolwiek formalne granice? Jak definicje odzwierciedlają rzeczywistość? Podczas spotkania w otoczeniu dzieł ze zbiorów jednego z najciekawszych polskich kolekcjonerów, Feliksa Jasieńskiego, spróbujemy odpowiedzieć na pytanie, co oznacza słowo plastyka dla artysty i nauczyciela. Będziemy twórczo kraść i niszczyć oraz poznamy ciekawe i proste metody na pobudzenie w uczniach kreatywności.

13 Styczeń Wychowanie przez sztukę? Rzecz o autorytetach Ośrodek Kultury Europejskiej EUROPEUM Kolekcja sztuki zachodnioeuropejskiej prezentowana w EUROPEUM jest zbiorem ukazującym różnorodne wzorce osobowe i postawy społeczne. W czasie spotkania poznamy różne modele życia społecznego, mające odbicie w sztuce i pamiątkach narodowych. Spróbujemy odkryć znaczenie prezentowanych osób i scen, przesłanie moralne ukryte w scenach rodzajowych, martwych naturach i portretach. Opowiemy o ambitnych planach Izabeli Czartoryskiej, która wielką wagę przywiązywała do edukacji patriotycznej i wychowania poprzez historię. Zastanowimy się, czy dydaktyczna funkcja sztuki, tak ważna niegdyś, jest aktualna również dzisiaj i w jaki sposób można wykorzystać ten kalejdoskop postaw w codziennej pracy w szkole? Analiza wybranych dzieł sztuki wzbogacona o źródła pisane pozwoli nam uchwycić tę różnorodność. Luty O czym śnili filozofowie Pałac Biskupa Erazma Ciołka Wzorem perypatetyków przechadzając się po galeriach Pałacu, omówimy związki między sztuką a filozofią w średniowieczu i nowożytności zagadnienia estetyczne rozpatrywane w traktatach, komentarzach filozoficznych oraz podstawowe pojęcia dotyczące sztuki i piękna. Sprawdzimy, w jakim zakresie ustalane były one przez filozofów i teologów, a w jakim także przez artystów czy teoria sztuki liczyła się ze sztuką, a sztuka liczyła się z teorią? Jakie cele filozofia i teologia stawiały sztuce i artystom? W trakcie przechadzki nie zapomnimy oczywiście o antycznych korzeniach średniowiecznej i nowożytnej estetyki. Marzec Nie taki komiks straszny Dom Jana Matejki Od najdawniejszych czasów tekst literacki i obraz uzupełniały się: z jednej strony najwięksi artyści tworzyli ilustracje do znanych dzieł literackich, z drugiej już na niektórych średniowiecznych przedstawieniach

14 pojawiają się teksty z wypowiedziami osób ukazanych na obrazie w formie podobnej do popularnych obecnie Sztucznych fiołków. Medium najpełniej łączącym tekst i ilustracje jest komiks. Przez długie lata niedoceniany, sprowadzany do banalnych historii o superbohaterach dla nastolatków, obecnie zajmuje ważne miejsce zarówno wśród sztuk wizualnych, jak i na rynku wydawniczym. W czasie szkolenia opowiemy o historii komiksu, spróbujemy też odpowiedzieć na pytania: czy i kiedy komiks może być sztuką oraz jak możemy go wykorzystać w pracy dydaktycznej. Kwiecień Kryzys i prosperity Muzeum im. Emeryka Hutten-Czapskiego Prosperity i kryzys gospodarczy naprzemiennie występują na przestrzeni dziejów. W trakcie szkolenia prześledzimy przebieg tych zjawisk ekonomicznych od czasów starożytnej Grecji po realia współczesnej Polski. Nauczymy się charakteryzować zjawiska recesji i dobrej koniunktury w gospodarce, zauważać ich przyczyny i objawy. Podczas szkolenia poruszymy zagadnienie inflacji oraz pieniądza podwartościowego. Źródłem do zgłębiania problemów i pojęć ekonomicznych staną się numizmaty z kolekcji Muzeum im. Emeryka Hutten-Czapskiego. Na ich podstawie oraz wiedzy o produkcji menniczej postaramy się wysnuwać wnioski co do sytuacji gospodarczej i politycznej. Na szkolenie zapraszamy nauczycieli historii, podstaw przedsiębiorczości oraz wszystkich zainteresowanych ekonomią, historią gospodarczą i numizmatyką. Maj Rośliny w sztuce Dom Józefa Mehoffera W sztuce okresu secesji ważne było łączenie różnych dziedzin twórczości artystycznej (malarstwa, aranżacji wnętrz, rzemiosła artystycznego) oraz ornamentacja zwierzęca i roślinna. Dzięki zjednoczeniu tych dwóch tendencji, do wnętrz mieszkalnych wkroczył bujny i różnorodny świat przyrody. Przedmioty codziennego użytku, tkaniny, tapety i meble stały się składowymi wielkiego stylizowanego ogrodu.

15 W trakcie szkolenia przyjrzymy się roślinnym i zwierzęcym elementom dekoracyjnym domu oraz inspiracjom przyrodniczym w twórczości Józefa Mehoffera. Przyjrzymy się też naturze prawdziwej, ale ujętej w karby, obecnej w przydomowym ogrodzie. Będziemy mówić o symbolice różnych gatunków roślin i ich popularności w sztuce na przestrzeni wieków. Szczególną uwagę poświęcimy artystom młodopolskim i ich stosunkowi do natury. Czerwiec Co w duszy gra Muzeum Karola Szymanowskiego w willi Atma w Zakopanem Na pytanie Co w duszy gra? każdy na pewno odpowie co innego. A co grało w duszy wybitnego kompozytora Karola Szymanowskiego? Skąd czerpał inspirację do tworzenia? Podczas spotkania w zakopiańskiej duszy opowiemy o inspiracji kompozytora polskim folklorem, szczególnie podhalańskim, i o tworzeniu dla dużych i małych słuchaczy. Na podstawie mazurków, Pieśni kurpiowskich, baletu Harnasie czy Rymów dziecięcych będziemy mówić o marzeniach, baśniowych postaciach, zjawiskach przyrody, zwierzętach. Szkolenie dla nauczycieli wychowania przedszkolnego oraz nauczania początkowego. 13

16 Zapraszamy do udziału w nowym projekcie edukacyjnym Kryzys i prosperity Muzeum im. Emeryka Hutten-Czapskiego marzec 2015 luty 2016 Projekt ma na celu edukację ekonomiczną młodzieży, popularyzację zbiorów numizmatycznych oraz wykorzystanie filmu jako narzędzia edukacyjnego. Składa się z dwóch części. W ramach pierwszej z nich zaprosiliśmy uczniów gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych do udziału w bezpłatnych warsztatach filmowych. W ich trakcie młodzież zapoznała się z podstawowymi zasadami tworzenia filmu oraz zagadnieniami związanymi z produkcją. Korzystając z wiedzy przekazanej przez specjalistów z zakresu filmu, historii, ekonomii i numizmatyki, uczniowie napisali własne scenariusze filmowe. Najlepsze z nich zostały wspólnie zrealizowane. Uczestnicy spędzili na planie dwa dni zdjęciowe, dowiedzieli się, co kryje się za słowem operatorka, obsługiwali kamerę cyfrową oraz zajmowali się montażem. Celem pracy było stworzenie dwóch krótkich filmów edukacyjnych opowiadających o kryzysie i prosperity. Treść filmów dotyczyła czasów nowożytnych: XVI i XVII wieku w Rzeczypospolitej, a w aspektach ekonomicznych nawiązywała także do zagadnień współczesnych. Warsztaty zostały zakończone uroczystą premierową projekcją. Powstałe filmy oraz wypracowane metody pracy zostaną wykorzystane w drugiej części projektu. W pierwszym semestrze roku szkolnego 2015/2016 zaprosimy grupy szkolne (gimnazjalne i ponadgimnazjalne) do skorzystania ze specjalnej oferty lekcji muzealnych za złotówkę. 33temat lekcji: Kryzys i prosperity 33słowa klucze: prosperity, kryzys, złoty XVI wiek, wojny XVII wieku, dualizm gospodarczy, koniunktura, psucie pieniądza, inflacja, pieniądz podwartościowy, moneta, folwark 33patroni: Małopolskie Centrum Doskonalenia Nauczycieli, Małopolski Kurator Oświaty 14

17 Co to jest lekcja muzealna?? przed lekcją muzealną 3 w muzeum: 5 Przygotuj uczniów do wizyty w muzeum: praca z rekwizytami podyskutujcie o tym, co jest w muzeum karta pracy dyskusja dzieło zobaczcie zbiory Oddziału, do którego idziecie (pomocne będzie wirtualne muzeum praca w zespołach :)!!! 6 lekcja w szkole po wizycie w muzeum wykorzystaj wiedzę zdobytą w muzeum, by rozwinąć omawiany w szkole temat a może cykl? zaplanuj cykl lekcji muzealnych, który może uzupełnić Twój program edukacyjny 15 wykorzystaj karty pracy dla * nauczycieli info:

18 Ko-lekcja z klasą Ko-lekcja z klasą to możliwość aktywnego zwiedzania całej kolekcji wybranej Galerii Muzeum Narodowego w Krakowie. Zamiast tradycyjnego oprowadzania proponujemy wspólną przygodę, polegającą na dyskusji, wymianie spostrzeżeń, rozwiązywaniu zadań. Wyobraźnia i zaangażowanie zwiedzającego stają się prawdziwym muzealnym przewodnikiem. Ta forma zwiedzania nie jest skoncentrowana na jednym, wybranym zagadnieniu czy temacie, ale prezentuje całość zbiorów danej galerii. Lekcje muzealne informacje 16 Zajęcia zostały opracowane z uwzględnieniem podstawy programowej i stanowią znakomite uzupełnienie i rozszerzenie lekcji w szkole. Pozwalają uczniom pracować z dziełami sztuki i cennymi zabytkami bezpośrednio w galeriach. W trakcie zajęć wykorzystujemy techniki aktywizujące, mające pobudzić uczestników do samodzielnego myślenia i tworzenia własnych opinii (karty pracy, dyskusja, praca w grupach). Duży nacisk kładziemy na argumentowanie wypowiedzi i interaktywną formę zwiedzania. Staramy się, aby lekcje dla grup przedszkolnych i uczniów szkół podstawowych były w uzasadnionych wypadkach wzbogacane przez zajęcia plastyczne. W niektórych Oddziałach dysponujemy specjalnymi salami edukacyjnymi. Zajęcia dostosowujemy do wieku uczestników. Z tego względu nasza oferta jest skierowana osobno do przedszkoli, szkół podstawowych, gimnazjów lub szkół ponadgimnazjalnych. W ofercie dla przedszkoli i szkół podstawowych wyróżniliśmy kilka bloków tematycznych. Blok Sztuka prezentuje różne oblicza sztuk wizualnych. Zajęcia wprowadzają w świat sztuki poprzez obserwację i kreację. Dzieci zapoznają się z podstawowymi pojęciami, materiałami i tworzywami artystycznymi oraz narzędziami malarskimi. Poznają strukturę dzieła i tajniki różnych pracowni artystycznych. W bloku Czas i przestrzeń umieściliśmy tematy przybliżające historię zarówno tę związaną z baśniami i legendami, jak i tę opartą na faktach historycznych. Zajęcia, rozwijając wyobraźnię, będą okazją do kształtowania postaw szacunku wobec przeszłości i pamiątek historycznych. Blok Przyroda zawiera tematy wprowadzające w barwny świat natury, jej dźwięków, kolorów pór roku, zjawisk atmosferycznych oraz zachowań zwierząt domowych, rodzimych i egzotycznych. Blok Barwy muzyki ma za zadanie wprowadzić uczniów w świat muzyki,

19 rytmu i dźwięków oraz pozwolić im odkryć zasady rządzące obrazem i dźwiękiem. Uczestnicy dowiedzą się, czym jest harmonia i nastrój oraz poznają dawne instrumenty i wysłuchają fragmentów utworów muzycznych. Zajęcia pomogą im rozwijać wyobraźnię emocjonalną, przeżywać sztukę i ją tworzyć. Do dzieci skierowana jest również oferta świąteczna, w której tematy lekcji wiążą się z chrześcijańskim rokiem liturgicznym (świętami Wielkiej Nocy i Bożym Narodzeniem) oraz towarzyszącymi im tradycjami i obyczajami. Ofertę lekcji dla gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych podzieliliśmy na trzy bloki: Epoki, Tematy przekrojowe, Analiza dzieła sztuki. Wszystkie zajęcia zostały opracowane z uwzględnieniem podstawy programowej dla gimnazjum (przedmioty: język polski, historia, wiedza o społeczeństwie, plastyka) oraz szkół ponadgimnazjalnych (przedmioty: język polski, historia, podstawy przedsiębiorczości, historia sztuki). Blok Epoki obejmuje tematy ułożone w porządku chronologicznym, od starożytności do współczesności. Tematy przekrojowe to zbiór tematów lekcji, dzięki którym możemy prześledzić rozwój pewnych zagadnień na przestrzeni czasu. W bloku Analiza i interpretacja kładziemy szczególny nacisk na zdobycie przez uczestników umiejętności pracy z dziełem sztuki i jego opisu. Tematy, które zostały oznaczone skrótem HiS, dodatkowo wpisują się w założenia przedmiotu Historia i społeczeństwo. Tematy oznaczone literą m rekomendujemy jako dobre przygotowanie do egzaminu maturalnego. 17

20 Przykładowy scenariusz lekcji dla przedszkolaków i uczniów szkół podstawowych 33temat lekcji: Kto Ty jesteś? Muzealna lekcja patriotyzmu 33miejsce: Gmach Główny, Galeria Broń i Barwa w Polsce 33autor: Marta Wojtyś-Kipiel 33główna teza lekcji: znamy różne oblicza patriotyzmu. Patriotyzm jest ponadczasowy. 33cel: zapoznanie uczniów z obiektami znajdującymi się w Galerii Broń i Barwa w Polsce oraz przedstawienie im ich wartości historycznej i artystycznej. Wspólne poszukiwanie kontekstów, w jakich te obiekty mogą zaistnieć. 33słowa klucze: państwo, symbol narodowy, hymn, godło, flaga, naród, niepodległość, wojna, pamiątka narodowa, bohater, patriotyzm, ojczyzna, władca, obywatel, obowiązki, prawa, granica, terytorium 33jak, czyli metody: Korzystając z zeszytu ćwiczeń Kto Ty jesteś? Muzealna lekcja patriotyzmu uczniowie zwiedzają Galerię Broń i Barwa w Polsce pod kątem hasła patriotyzm. W rozmowie z edukatorem uczestnicy wspólnie proponują inne przykłady ścieżek tematycznego zwiedzania galerii, wykorzystując swoją wiedzę i pobudzając w ten sposób zainteresowania. Pytania, zadania oraz wyjaśnienia zawarte w zeszycie ćwiczeń to propozycje rozmowy z grupą, które można rozwijać w zależności od etapu rozwoju uczniów, omawianych w szkole treści, a także indywidualnych zainteresowań. Zajęcia mają formę dyskusji, podczas której uczestnicy sami, z niewielką pomocą prowadzącego poznają historię państwa polskiego, jego rolę i znaczenie w historii Europy. Odpowiadają sobie na pytanie, jaką formę może przybrać postawa patriotyzmu i od czego to zależy oraz w jaki sposób dzisiaj każdy Polak może pokazać, że jest prawdziwym patriotą. Na każdym etapie zwiedzania Galerii uczestnicy korzystają z zeszytów ćwiczeń, w których nie tylko rozwiązują przykładowe zadania, ale również mogą dać upust wyobraźni, tworząc szybkie notatki, rysunki czy komentarze do omawianych treści. 33umiejętności zdobywane podczas zajęć: uczniowie dowiadują się, że patriotyzm to postawa, którą może przyjąć każdy człowiek bez względu na czas, w jakim żyje, i kraj, w którym mieszka, a odpowiednio rozumiana i realizowana nie musi ludzi na świecie dzielić, a może ich łączyć. (MWK) 18