Wymagania na poszczególne stopnie z przedmiotu geografia dla uczniów klas VII

Transkrypt

1 Wymagania na poszczególne stopnie z przedmiotu geografia dla uczniów klas VII Ocena dopuszczająca wymagania konieczne Posiada poważne braki wiedzy, które jednak nie przekreślają możliwości dalszej nauki Konstruuje krótkie wypowiedzi Wskazane zadania wykonuje z pomocą nauczyciela Posiada uzupełniony zeszyt Ocena dostateczna wymagania podstawowe Opanował podstawowe wiadomości z podstawy programowej Wykonuje proste zadania Pod kierunkiem nauczyciela potrafi skorzystać z podstawowych źródeł informacji Posiada uzupełniony zeszyt Ocena dobra Opanował wiadomości i umiejętności przewidziane programem nauczania Potrafi korzystać ze wskazanych przez nauczyciela źródeł informacji Samodzielnie rozwiązuje typowe zadania i problemy Wykonuje zadania dodatkowe o niewielkim stopniu trudności Jest aktywny na lekcji Posiada starannie prowadzony zeszyt Ocena bardzo dobra Opanował pełen zakres wiadomości i umiejętności Sprawnie korzysta ze wszystkich wskazanych źródeł informacji, samodzielnie dociera do innych źródeł Jest aktywny podczas zajęć Samodzielnie rozwiązuje postawione przez nauczyciela problemy i zadania Bierze udział w konkursach geograficznych Wykorzystuje wiedzę w praktyce Samodzielnie wykonuje doświadczenia i formułuje wnioski Posiada starannie prowadzony zeszyt Chętnie wykonuje zadania dodatkowe Ocena celująca Opanował pełen zakres wiadomości i umiejętności Samodzielnie pogłębia swoją wiedzę Chętnie bierze udział w konkursach, olimpiadach i odnosi w nich sukcesy Aktywnie uczestniczy w lekcji Zna i rozumie pojęcia geograficzne Potrafi zastosować wiedzę w praktyce Samodzielnie formułuje wnioski z przeprowadzonych doświadczeń Posiada starannie prowadzony zeszyt Zawsze jest przygotowany do lekcji Odrabia wszystkie zadane prace domowe

2 Wymagania na poszczególne oceny konieczne podstawowe rozszerzające dopełniające wykraczające (ocena dopuszczająca) (ocena dostateczna) (ocena dobra) (ocena bardzo dobra) (ocena celująca) 1. Podstawy geografii (rozdział dodatkowy) wyjaśnia znaczenie terminu geografia przedstawia różnicę między geografią wyjaśnia, czym się zajmują podaje przykłady praktycznego określa przedmiot badań przedstawia podział nauk fizyczną a geografią społeczno- poszczególne nauki geograficzne zastosowania geografii poszczególnych nauk geograficznych geograficznych ekonomiczną przedstawia poglądy na kształt Ziemi wyjaśnia różnicę między elipsoidą a ocenia znaczenie umiejętności podaje wymiary Ziemi wymienia źródła informacji wymienia dowody na kulistość Ziemi geoidą określania współrzędnych wyjaśnia znaczenie terminów: siatka geograficznej wymienia cechy południków wyjaśnia znaczenie układu geograficznych w życiu człowieka geograficzna, południk, równoleżnik, podaje cechy kształtu Ziemi i równoleżników współrzędnych geograficznych oblicza skalę mapy na podstawie zwrotnik, długość geograficzna, odczytuje wartości szerokości odczytuje długość i szerokość oblicza na podstawie współrzędnych odległości rzeczywistej między szerokość geograficzna geograficznej zwrotników, kół geograficzną na globusie i na mapie geograficznych rozciągłość obiektami przedstawionymi na mapie wskazuje na globusie i na mapie podbiegunowych oraz biegunów odszukuje obiekty na mapie na równoleżnikową i południkową wskazuje możliwość praktycznego południk: 0 i 180 oraz półkulę podaje cechy siatki geograficznej podstawie podanych współrzędnych analizuje treści map wykonanych w wykorzystania map w różnych skalach wschodnią i półkulę zachodnią określa położenie geograficzne geograficznych różnych skalach interpretuje treści różnego rodzaju wskazuje na globusie i na mapie równik punktów i obszarów na mapie przedstawia skalę w postaci posługuje się skalą mapy do obliczania map i przedstawia ich zastosowanie oraz półkule: północną i południową wyjaśnia różnicę między siatką mianowanej i podziałki liniowej odległości w terenie i na mapie wyjaśnia znaczenie terminów: mapa, kartograficzną a siatką geograficzną wymienia metody prezentacji zjawisk omawia metody prezentacji zjawisk na skala, siatka kartograficzna, legenda szereguje skale od największej do na mapach mapach mapy najmniejszej omawia sposoby przedstawiania rzeźby charakteryzuje rzeźbę terenu na wymienia elementy mapy podaje różnicę między wysokością terenu na mapie podstawie rysunku poziomicowego i wymienia rodzaje skal względną i wysokością bezwzględną oblicza wysokości względne mapy ogólnogeograficznej wyjaśnia znaczenie terminów: określa na podstawie rysunku omawia podział map ze względu odszukuje w atlasie mapy i określa ich wysokość względna, wysokość poziomicowego cechy ukształtowania na treść, skalę i przeznaczenie przynależność do poszczególnych bezwzględna, poziomica powierzchni terenu rodzajów odczytuje z mapy wysokość charakteryzuje mapy ze względu na ich bezwzględną przeznaczenie podaje na podstawie atlasu nazwy map ogólnogeograficznych i tematycznych 2. Środowisko przyrodnicze podaje cechy położenia w Europie omawia cechy położenia Europy i oblicza rozciągłość południkową i rozróżnia konsekwencje położenia wykazuje konsekwencje rozciągłości na podstawie mapy ogólnogeograficznej na podstawie mapy ogólnogeograficznej rozciągłość równoleżnikową Europy i matematycznego, południkowej i rozciągłości podaje całkowitą i administracyjną opisuje granicę między Europą a Azją na fizycznogeograficznego oraz równoleżnikowej i Europy powierzchnię podstawie mapy ogólnogeograficznej charakteryzuje na podstawie map geopolitycznego wykazuje zależność między wskazuje na mapie geometryczny Europy geologicznych obszar na tle opisuje jednostki geologiczne i występowaniem ruchów górotwórczych środek odczytuje szerokość i długość struktur geologicznych Europy podaje ich charakterystyczne cechy w Europie a współczesnym wymienia kraje sąsiadujące z Polską i geograficzną wybranych punktów na opisuje cechy różnych typów określa na podstawie mapy geologicznej ukształtowaniem powierzchni wskazuje je na mapie mapie i Europy genetycznych gór obszary poszczególnych fałdowań na wykazuje zależność między podaje długość granic z sąsiadującymi wskazuje na mapie przebieg granic przedstawia współczesne obszary terenie Europy i występowaniem zlodowaceń w Europie państwami występowania lodowców na Ziemi i opisuje mechanizm powstawania a współczesnym ukształtowaniem wyjaśnia znaczenie terminu geologia omawia na podstawie mapy płytową wskazuje je na mapie lodowców powierzchni

3 wymienia najważniejsze wydarzenia geologiczne na obszarze wyjaśnia znaczenie terminów plejstocen i holocen wyjaśnia znaczenie terminów krajobraz polodowcowy i rzeźba glacjalna wymienia formy terenu utworzone na obszarze przez lądolód skandynawski wymienia pasy rzeźby terenu i wskazuje je na mapie wymienia główne rodzaje skał wyjaśnia znaczenie terminów: pogoda, klimat, ciśnienie atmosferyczne, niż baryczny, wyż baryczny wymienia cechy klimatu morskiego i klimatu kontynentalnego wymienia elementy klimatu wyjaśnia znaczenie terminu średnia dobowa wartość temperatury powietrza wymienia czynniki, które warunkują zróżnicowanie temperatury powietrza i wielkość opadów w wymienia rodzaje wiatrów wyjaśnia znaczenie terminów: system rzeczny, dorzecze, zlewisko, przepływ wskazuje na mapie główne rzeki Europy i określa na podstawie mapy ogólnogeograficznej położenie Morza Bałtyckiego podaje główne cechy fizyczne Bałtyku wyjaśnia znaczenie terminów: gleba, czynniki glebotwórcze, proces glebotwórczy, profil glebowy, poziomy glebowe wymienia typy gleb w wyjaśnia znaczenie terminu lesistość wymienia różne rodzaje lasów w wymienia formy ochrony przyrody w wskazuje na mapie parki narodowe budowę litosfery omawia proces powstawania gór wymienia na podstawie mapy geologicznej ruchy górotwórcze w Europie i w wymienia i wskazuje na mapie ogólnogeograficznej góry fałdowe, zrębowe oraz wulkaniczne w Europie i w omawia zlodowacenia na obszarze opisuje nizinne i górskie formy polodowcowe porównuje krzywą hipsograficzną i Europy dokonuje podziału surowców mineralnych wymienia strefy klimatyczne świata na podstawie mapy tematycznej podaje cechy przejściowości klimatu podaje zróżnicowanie długości okresu wegetacyjnego w na podstawie mapy tematycznej opisuje wody Europy na podstawie mapy ogólnogeograficznej rozpoznaje typy ujść rzecznych charakteryzuje temperaturę wód oraz zasolenie Bałtyku na tle innych mórz świata opisuje świat roślin i zwierząt Bałtyku opisuje charakterystyczne typy gleb w przedstawia na podstawie mapy tematycznej rozmieszczenie gleb na obszarze omawia na podstawie danych statystycznych wskaźnik lesistości omawia strukturę gatunkową lasów w podaje przykłady rezerwatów przyrody, parków krajobrazowych i pomników przyrody na obszarze wybranego regionu charakteryzuje wybrane parki narodowe w ogólnogeograficznej świata charakteryzuje działalność rzeźbotwórczą lądolodu i lodowców górskich na obszarze omawia na podstawie mapy ogólnogeograficznej cechy ukształtowania powierzchni Europy i opisuje rozmieszczenie surowców mineralnych w na podstawie mapy tematycznej omawia warunki klimatyczne w Europie charakteryzuje czynniki kształtujące klimat w odczytuje wartości temperatury powietrza i wielkości opadów atmosferycznych z klimatogramów wyjaśnia, na czym polega asymetria dorzeczy Wisły i Odry opisuje na podstawie mapy cechy oraz walory Wisły i Odry charakteryzuje i rozpoznaje typy wybrzeży Bałtyku wyróżnia najważniejsze cechy wybranych typów gleb na podstawie profili glebowych omawia funkcje lasów omawia na podstawie mapy przestrzenne zróżnicowanie lesistości w ocenia rolę parków narodowych i innych form ochrony przyrody w zachowaniu naturalnych walorów środowiska przyrodniczego wykazuje pasowość rzeźby terenu przedstawia czynniki kształtujące rzeźbę powierzchni rozpoznaje główne skały występujące na terenie podaje przykłady gospodarczego wykorzystania surowców mineralnych w opisuje pogodę kształtowaną przez główne masy powietrza napływające nad teren opisuje na podstawie map tematycznych rozkład temperatury powietrza oraz opadów atmosferycznych w omawia niszczącą i budującą działalność Bałtyku omawia procesy i czynniki glebotwórcze opisuje typy zbiorowisk leśnych w opisuje unikalne na skalę światową obiekty przyrodnicze objęte ochroną na terenie ocenia najważniejsze działania w zakresie ochrony środowiska opisuje wpływ wydobycia surowców mineralnych na środowisko przyrodnicze wykazuje wpływ zmienności pogody w na rolnictwo, transport i turystykę ocenia znaczenie gospodarcze rzek analizuje główne źródła zanieczyszczeń Morza Bałtyckiego ocenia przydatność przyrodniczą i gospodarczą lasów w podaje argumenty przemawiające za koniecznością zachowania walorów dziedzictwa przyrodniczego planuje wycieczkę do parku narodowego lub rezerwatu przyrody

4 3. Ludność i urbanizacja w wskazuje na mapie politycznej Europy największe i najmniejsze państwa Europy wskazuje na mapie administracyjnej poszczególne województwa i ich stolice wyjaśnia znaczenie terminów: demografia, przyrost naturalny, współczynnik przyrostu naturalnego, współczynnik urodzeń, współczynnik zgonów wymienia na podstawie danych statystycznych państwa o różnym współczynniku przyrostu naturalnego w Europie wyjaśnia znaczenie terminów: piramida płci i wieku, średnia długość trwania życia odczytuje dane dotyczące struktury płci i wieku oraz średniej długości trwania życia w na podstawie danych statystycznych wyjaśnia znaczenie terminu wskaźnik gęstości zaludnienia wymienia czynniki wpływające na rozmieszczenie ludności w wyjaśnia znaczenie terminów: migracja, emigracja, imigracja, saldo migracji, przyrost rzeczywisty, współczynnik przyrostu rzeczywistego wyjaśnia różnicę między emigracją a imigracją odczytuje dane dotyczące wielkości i kierunków emigracji z wymienia główne skupiska Polonii wyjaśnia znaczenie terminu migracje wewnętrzne wymienia przyczyny migracji wewnętrznych wymienia mniejszości narodowe w wskazuje na mapie regiony zamieszkałe przez mniejszości narodowe szereguje województwa pod względem powierzchni od największego do najmniejszego prezentuje na podstawie danych statystycznych zmiany liczby ludności po II wojnie światowej omawia na podstawie wykresu przyrost naturalny w w latach omawia przestrzenne zróżnicowanie współczynnika przyrostu naturalnego w omawia na podstawie danych statystycznych średnią długość trwania życia Polaków na tle europejskich społeczeństw wyjaśnia przyczyny zróżnicowania gęstości zaludnienia w Europie i w omawia na podstawie mapy tematycznej przestrzenne zróżnicowanie gęstości zaludnienia w wymienia główne przyczyny migracji zagranicznych w określa kierunki napływu imigrantów do podaje najważniejsze cechy migracji wewnętrznych w charakteryzuje mniejszości narodowe i grupy etniczne w podaje przyczyny bezrobocia w porównuje wielkość bezrobocia w i innych krajach europejskich na podstawie danych statystycznych wymienia typy zespołów miejskich w i podaje ich przykłady podaje różnicę między aglomeracją monocentryczną a policentryczną podaje przyczyny rozwoju największych miast w podaje przykłady miast o różnych funkcjach w omawia zmiany na mapie politycznej Europy w drugiej połowie XX wieku oblicza współczynnik przyrostu naturalnego podaje przyczyny zróżnicowania przyrostu naturalnego w Europie i w omawia czynniki wpływające na liczbę urodzeń w porównuje udział poszczególnych grup wiekowych ludności w na podstawie danych statystycznych oblicza wskaźnik gęstości zaludnienia opisuje na podstawie mapy cechy rozmieszczenia ludności w opisuje skutki migracji zagranicznych w porównuje przyrost rzeczywisty ludności w i w wybranych państwach Europy omawia przyczyny migracji wewnętrznych w porównuje strukturę narodowościową ludności z analogicznymi strukturami ludności w wybranych państwach europejskich określa na podstawie danych statystycznych różnicę w strukturze zatrudnienia ludności w poszczególnych województwach porównuje stopę bezrobocia w wybranych krajach europejskich analizuje wskaźnik urbanizacji w i wybranych krajach Europy analizuje rozmieszczenie oraz wielkość miast w charakteryzuje funkcje wybranych miast w omawia przyczyny rozwoju miast w omawia zmiany, które zaszły w podziale administracyjnym po 1 stycznia 1999 r. omawia na podstawie danych statystycznych uwarunkowania przyrostu naturalnego w na tle Europy omawia strukturę płci i wieku ludności na tle struktur wybranych państw europejskich na podstawie piramidy płci i wieku omawia czynniki przyrodnicze i pozaprzyrodnicze wpływające na rozmieszczenie ludności w wybranych państwach Europy i oblicza przyrost rzeczywisty i współczynnik przyrostu rzeczywistego charakteryzuje skutki migracji wewnętrznych w omawia przyczyny rozmieszczenia mniejszości narodowych w przedstawia strukturę wyznaniową Polaków na tle innych państw Europy omawia strukturę zatrudnienia wg działów gospodarki w poszczególnych województwach omawia pozytywne i negatywne skutki urbanizacji charakteryzuje przemiany współczesnych miast omawia problemy mieszkańców dużych miast analizuje wielkość miast w i ich rozmieszczenie wg grup wielkościowych omawia przemiany współczesnych miast analizuje na podstawie dostępnych źródeł ekonomiczne skutki utrzymywania się niskich lub ujemnych wartości współczynnika przyrostu naturalnego w krajach Europy i analizuje konsekwencje starzenia się społeczeństwa europejskiego analizuje skutki nierównomiernego rozmieszczenia ludności w Europie i w ocenia skutki migracji zagranicznych w i w Europie omawia na podstawie dostępnych źródeł problemy mniejszości narodowych w Europie i w analizuje na podstawie dostępnych źródeł skutki bezrobocia w omawia na podstawie dostępnych źródeł zmiany zachodzące w procesie urbanizacji w po II wojnie światowej

5 wyjaśnia znaczenie terminów: struktura zatrudnienia, struktura wykształcenia, bezrobocie, stopa bezrobocia, ludność aktywna zawodowo odczytuje z danych statystycznych wielkość zatrudnienia w poszczególnych sektorach gospodarki odczytuje z mapy zróżnicowanie przestrzenne bezrobocia w i w Europie wyjaśnia znaczenie terminów: urbanizacja, wskaźnik urbanizacji odczytuje z danych statystycznych wskaźnik urbanizacji w i w wybranych krajach Europy wyjaśnia znaczenie terminu miasto wymienia największe miasta i wskazuje je na mapie wymienia funkcje miast 4. Rolnictwo i przemysł wymienia funkcje rolnictwa opisuje warunki przyrodnicze i przedstawia rolnictwo jako sektor omawia poziom mechanizacji i przedstawia korzyści i szanse dla wymienia warunki przyrodnicze i pozaprzyrodnicze rozwoju rolnictwa w gospodarki oraz jego rolę w rozwoju chemizacji rolnictwa w polskiego rolnictwa w Unii Europejskiej pozaprzyrodnicze rozwoju rolnictwa w społeczno- -gospodarczym kraju charakteryzuje czynniki wpływające na dokonuje na podstawie danych prezentuje na podstawie danych omawia regiony rolnicze o rozmieszczenie upraw w statystycznych analizy zmian pogłowia wymienia na podstawie map statystycznych strukturę wielkościową najkorzystniejszych warunkach do porównuje produkcję roślinną w wybranych zwierząt gospodarskich w tematycznych regiony rolnicze w gospodarstw rolnych w produkcji rolnej w na tle produkcji w innych krajach Europy po 2000 r. i wyjaśnia ich wyjaśnia znaczenie terminów: plon, przedstawia znaczenie gospodarcze przedstawia strukturę użytkowania porównuje produkcję zwierzęcą w przyczyny zbiór głównych upraw w ziemi w na tle innych krajów na tle produkcji w innych krajach przedstawia perspektywy rozwoju wymienia główne uprawy w prezentuje na podstawie danych Europy Europy gospodarki morskiej w wskazuje na mapie główne obszary statystycznych strukturę upraw prezentuje na podstawie danych omawia rozwój przemysłu w po II upraw w wskazuje rejony warzywnictwa i statystycznych strukturę hodowli w wojnie światowej wyjaśnia znaczenie terminów: chów, sadownictwa w analizuje przyczyny i skutki hodowla, pogłowie przedstawia znaczenie gospodarcze przedstawia przemysł jako sektor restrukturyzacji polskiego przemysłu wymienia główne zwierzęta hodowlane produkcji zwierzęcej w gospodarki i jego rolę w rozwoju omawia na podstawie dostępnych w wymienia czynniki lokalizacji hodowli społeczno-gospodarczym kraju źródeł zmiany zachodzące współcześnie wskazuje na mapie obszary hodowli bydła, trzody chlewnej i drobiu w omawia przyczyny nierównomiernego w polskiej energetyce zwierząt gospodarskich omawia cechy polskiego przemysłu rozmieszczenia przemysłu w określa na podstawie dostępnych źródeł dokonuje podziału przemysłu na sekcje i wymienia przyczyny zmian w strukturze prezentuje na podstawie danych uwarunkowania rozwoju gospodarki działy przemysłu statystycznych strukturę produkcji morskiej w wymienia funkcje przemysłu lokalizuje na mapie elektrownie energii elektrycznej w na tle omawia problemy przemysłu wymienia źródła energii cieplne, wodne i niekonwencjonalne wybranych krajów Europy stoczniowego w wymienia typy elektrowni opisuje wielkość energii elektrycznej ze opisuje na podstawie danych wskazuje na mapie największe źródeł odnawialnych statystycznych strukturę przeładunków elektrownie w opisuje na podstawie danych w portach morskich wymienia największe porty morskie w statystycznych wielkość przeładunków opisuje strukturę połowów ryb w

6 i wskazuje je na mapie 5. Usługi w w portach morskich podaje przykłady różnych rodzajów omawia zróżnicowanie usług w przedstawia usługi jako sektor wyjaśnia przyczyny zróżnicowania sieci ocenia na podstawie dostępnych źródeł usług w omawia rodzaje transportu lądowego w gospodarki oraz ich rolę w rozwoju transportowej w poziom rozwoju turystyki zagranicznej w wyjaśnia znaczenie terminu społeczno-gospodarczym kraju określa znaczenie transportu w rozwoju na tle innych krajów Europy komunikacja omawia na podstawie map charakteryzuje udział poszczególnych gospodarczym omawia na podstawie dostępnych wyróżnia rodzaje transportu w tematycznych gęstość dróg kołowych i rodzajów transportu w przewozach prezentuje na podstawie dostępnych źródeł zmiany, jakie zaszły w wskazuje na mapie porty autostrad w pasażerów i ładunków źródeł problemy polskiego transportu geograficznych kierunkach wymiany handlowe, śródlądowe oraz lotnicze omawia na podstawie mapy omawia ruch pasażerski w portach wodnego i lotniczego międzynarodowej wyróżnia rodzaje łączności tematycznej gęstość sieci kolejowej w lotniczych określa znaczenie łączności w rozwoju podaje przykłady sukcesów polskich wyjaśnia znaczenie terminów: turystyka, podaje przyczyny nierównomiernego gospodarczym firm na arenie międzynarodowej walory turystyczne, infrastruktura omawia na podstawie danych dostępu do środków łączności na analizuje na podstawie dostępnych turystyczna statystycznych morską flotę terenie źródeł wpływy z turystyki w i w dokonuje podziału turystyki transportową w charakteryzuje obiekty znajdujące się na wybranych krajach Europy wymienia i wskazuje na mapie regiony omawia czynniki rozwoju turystyki Liście światowego dziedzictwa UNESCO ocenia na podstawie dostępnych źródeł turystyczne wymienia i wskazuje na mapie polskie charakteryzuje na przykładach walory atrakcyjność turystyczną wybranego wyjaśnia znaczenie terminów: eksport, obiekty, znajdujące się na Liście turystyczne regionu import, bilans handlu zagranicznego światowego dziedzictwa UNESCO przedstawia przyczyny niskiego salda ocenia znaczenie handlu zagranicznego wymienia państwa będące głównymi omawia strukturę towarową handlu bilansu handlowego w dla polskiej gospodarki partnerami handlowymi międzynarodowego 6. Zanieczyszczenie środowiska przyrodniczego wymienia źródła zanieczyszczeń omawia rodzaje zanieczyszczeń i ich charakteryzuje wpływ poszczególnych analizuje na podstawie mapy ustala na podstawie dostępnych źródeł, środowiska przyrodniczego źródła sektorów gospodarki na stan tematycznej stan zanieczyszczeń wód jakie regiony w cechują się podaje przyczyny kwaśnych opadów środowiska śródlądowych największym zanieczyszczeniem podaje źródła zanieczyszczeń omawia skutki zanieczyszczeń środowiska przyrodniczego komunalnych środowiska naturalnego 7. Relacje między elementami środowiska geograficznego wyjaśnia znaczenie terminów: powódź, opisuje zjawisko powodzi wymienia czynniki sprzyjające analizuje konsekwencje stosowania określa na wybranych przykładach dolina rzeczna, koryto rzeczne, terasa wskazuje na mapie ogólnogeograficznej powodziom w różnych metod ochrony wpływ wylesiania dorzeczy, regulacji zalewowa, sztuczny zbiornik wodny obszary zagrożone powodzią określa rolę przeciwpowodziową przeciwpowodziowej koryt rzecznych, stanu wałów wymienia przyczyny powodzi w wskazuje na mapie sztucznych zbiorników omawia największe powodzie w i przeciwpowodziowych, zabudowy teras wymienia główne źródła energii w rozmieszczenie największych sztucznych wyjaśnia wpływ warunków ich skutki zalewowych i sztucznych zbiorników województwach pomorskim i łódzkim zbiorników wodnych pozaprzyrodniczych na wykorzystanie wymienia korzyści płynące z wodnych na wezbrania oraz wymienia przyczyny migracji do stref podaje przyczyny rozwoju energetyki OZE w województwach pomorskim i wykorzystania źródeł odnawialnych do występowanie i skutki powodzi w podmiejskich wiatrowej i słonecznej w łódzkim produkcji energii analizuje na wybranych przykładach wymienia przyczyny wyludniania się wsi województwach pomorskim i łódzkim omawia na podstawie map analizuje dane statystyczne dotyczące warunki przyrodnicze i oddalonych od dużych miast omawia przyczyny migracji do stref tematycznych zmiany liczby ludności w liczby farm wiatrowych w Łódzkiem i pozaprzyrodnicze sprzyjające produkcji wymienia podstawowe cechy podmiejskich strefach podmiejskich Krakowa i Pomorskiem energii ze źródeł odnawialnych i gospodarki centralnie sterowanej i wskazuje na mapie województw Warszawy omawia wpływ migracji do stref nieodnawialnych lub ograniczające tę gospodarki rynkowej podlaskiego i zachodniopomorskiego wskazuje na mapie województw podmiejskich na przekształcenie produkcję oraz określa ich wpływ na wyjaśnia znaczenie terminów: centra obszary o dużym wzroście liczby podlaskiego i zachodniopomorskiego struktury demograficznej okolic rozwój energetyki

7 logistyczne, spedycja ludności gminy o dużym spadku liczby ludności Krakowa i Warszawy identyfikuje na wybranych przykładach wymienia główne atrakcje turystyczne omawia cechy gospodarki przed analizuje współczynnik salda migracji na określa zmiany w użytkowaniu i związki między rozwojem dużych miast wybrzeża Bałtyku i Małopolski 1989 r. i po nim przykładzie województw zagospodarowaniu stref podmiejskich a zmianami w użytkowaniu i omawia na podstawie mapy sieć zachodniopomorskiego i podlaskiego na przykładzie Krakowa i Warszawy zagospodarowaniu terenu, stylu autostrad i dróg ekspresowych omawia strukturę zatrudnienia w wyjaśnia wpływ migracji na strukturę zabudowy oraz strukturze wymienia rodzaje usług, które rozwijają konurbacji katowickiej i aglomeracji wieku ludności obszarów wiejskich demograficznej w strefach podmiejskich się dzięki wzrostowi ruchu łódzkiej przed 1989 r. opisuje zmiany, jakie zaszły w strukturze ukazuje na wybranych przykładach turystycznego wymienia główne inwestycje produkcji po 1989 r. w konurbacji wpływ procesów migracyjnych na przemysłowe we Wrocławiu i w jego katowickiej i aglomeracji łódzkiej strukturę wieku i zmiany zaludnienia okolicach omawia rolę transportu morskiego w obszarów wiejskich wskazuje na mapie tematycznej rozwoju innych działów gospodarki wykazuje na podstawie dostępnych przykłady miejsc, w których przebieg analizuje dane statystyczne dotyczące źródeł wpływ przemian politycznych i autostrad i dróg ekspresowych sprzyja ruchu turystycznego nad Morzem gospodarczych w po 1998 r. na powstawaniu centrów logistycznych Bałtyckim i w Krakowie zmiany struktury zatrudnienia w wskazuje na mapie położenie głównych określa wpływ walorów przyrodniczych wybranych regionach kraju atrakcji wybrzeża Bałtyku i Małopolski wybrzeża Bałtyku oraz dziedzictwa identyfikuje związki między przebiegiem 8. Mój region i moja mała ojczyzna kulturowego Małopolski na rozwój turystyki na tych obszarach autostrad a lokalizacją przedsiębiorstw przemysłowych oraz centrów logistycznych i handlowych na wybranym obszarze kraju identyfikuje związki między transportem morskim a lokalizacją inwestycji przemysłowych i usługowych na przykładzie Trójmiasta wyjaśnia znaczenie terminu region charakteryzuje środowisko przyrodnicze wyjaśnia uwarunkowania zróżnicowania przedstawia w dowolnej formie (np. podaje przykłady osiągnięć Polaków w wskazuje położenie swojego regionu na regionu oraz określa jego główne cechy środowiska przyrodniczego w swoim prezentacji multimedialnej, plakatu, różnych dziedzinach życia społecznomapie ogólnogeograficznej na podstawie map tematycznych regionie wystawy fotograficznej) przyrodnicze i gospodarczego na arenie wymienia i wskazuje na mapie rozpoznaje skały występujące w analizuje genezę rzeźby powierzchni kulturowe walory swojego regionu międzynarodowej ogólnogeograficznej sąsiednie regiony regionie miejsca zamieszkania swojego regionu analizuje formy współpracy między projektuje na podstawie wyszukanych wymienia najważniejsze walory wyróżnia najważniejsze cechy prezentuje główne cechy struktury własnym regionem a partnerskimi informacji trasę wycieczki krajoznawczej przyrodnicze regionu gospodarki regionu na podstawie demograficznej ludności regionu regionami zagranicznymi po własnym regionie wyjaśnia znaczenie terminu mała danych statystycznych i map prezentuje główne cechy gospodarki prezentuje na podstawie informacji wykazuje na podstawie obserwacji ojczyzna tematycznych regionu wyszukanych w różnych źródłach i w terenowych przeprowadzonych w wskazuje na mapie ogólnogeograficznej określa obszar utożsamiany z własną opisuje walory środowiska dowolnej formie (np. prezentacji wybranym miejscu własnego regionu, topograficznej lub na planie małą ojczyzną jako symboliczną geograficznego małej ojczyzny multimedialnej, plakatu, wystawy zależności między elementami miasta obszar małej ojczyzny przestrzenią w wymiarze lokalnym omawia historię małej ojczyzny na fotograficznej) atrakcyjność osadniczą środowiska geograficznego przedstawia źródła informacji o małej rozpoznaje w terenie obiekty podstawie dostępnych źródeł oraz gospodarczą małej ojczyzny jako planuje wycieczkę po swojej małej ojczyźnie charakterystyczne dla małej ojczyzny i miejsca zamieszkania i rozwoju ojczyźnie wymienia walory środowiska decydujące o jej atrakcyjności określonej działalności gospodarczej projektuje na podstawie własnych geograficznego małej ojczyzny obserwacji terenowych działania służące zachowaniu walorów środowiska geograficznego (przyrodniczego i kulturowego)