WYMAGANIA Z GEOGRAFII KLASA 7

Transkrypt

1 Podstawy geografii Podział nauk geograficznych, źródła informacji geograficznej Kształt i wymiary Ziemi Współrzędne geograficzne Elementy mapy, skala mapy Poziomice, wysokość względna i bezwzględna Podział map dokonuje podziału nauk geograficznych, analizuje źródła informacji geograficznej, omawia poglądy na kształt Ziemi, przedstawia wymiary Ziemi, omawia cechy siatki geograficznej i wymienia jej elementy, posługuje się współrzędnymi geograficznymi na siatce geograficznej i na mapie, omawia cechy mapy i jej elementy, omawia siatkę kartograficzną, przedstawia rodzaje skal, oblicza odległości na mapie, analizuje sposoby przedstawiania rzeźby terenu na mapach, posługuje się wysokością względną i bezwzględną, dokonuje podziału map i przedstawia ich zastosowanie. wyjaśnia znaczenie terminu geografia, przedstawia podział nauk geograficznych, przedstawia różnice między geografią fizyczną a geografią społeczno-ekonomiczną, wymienia źródła informacji geograficznej, przedstawia poglądy na kształt Ziemi, wymienia dowody na kulistość Ziemi, podaje wymiary Ziemi oraz główne cechy jej kształtu, wyjaśnia różnice między elipsoidą a geoidą, wyjaśnia znaczenie terminów: siatka geograficzna, południki, równoleżnik, zwrotniki, długość geograficzna, szerokość geograficzna, odczytuje wartości szerokości geograficznej zwrotników, kół podbiegunowych oraz biegunów, wymienia cechy południków i równoleżników, odczytuje długość i szerokość geograficzną na globusie i na mapie, podaje cechy siatki geograficznej, określa położenie geograficzne punktów i obszarów namapie, odszukuje obiekty na mapie na podstawie podanych współrzędnych geograficznych, oblicza rozciągłość równoleżnikową i południkową na podstawie współrzędnych geograficznych, wyjaśnia znaczenie terminów: mapa skala, siatka kartograficzna, legenda mapy, wymienia elementy mapy, wyjaśnia różnice między siatką kartograficzną a geograficzną, wymienia rodzaje skal, 1

2 Środowisko przyrodnicze Polski na tle Europy Położenie geograficzne Polski Wpływ ruchów górotwórczych i zlodowaceń na rzeźbę Europy i Polski Surowce mineralne Polski Przejściowość klimatu Polski Morze Bałtyckie Główne rzeki Polski i ich systemy na tle rzek Europy oraz ich określa położenie fizycznogeograficzne i polityczne Polski, wskazuje na mapie przebieg jej granic (w tym wód wewnętrznych), odczytuje szerokość i długość geograficzną wybranych punktów na mapie Polski i Europy, wskazuje na podstawie podanych współrzędnych geograficznych skrajne punkty Polski i Europy oraz wyjaśnia konsekwencje rozciągłości południkowej szereguje skale od największej do najmniejszej, przedstawia skalę w postaci mianowanej i podziałki liniowej, posługuje się skalą mapy do obliczania odległości w terenie i na mapie, oblicza skalę mapy, znając odległość rzeczywistą między obiektami przedstawionymi na mapie, wyjaśnia znaczenie terminów: wysokość względna, wysokość bezwzględna, poziomica, mapa hipsometryczna, omawia sposoby przedstawiania rzeźby terenu na mapie, odczytuje z mapy wysokość bezwzględną, oblicza wysokości względne, omawia podział map ze względu na treść, skalę i przeznaczenie, przedstawia zastosowanie map. omawia cechy położenia Europy na podstawie mapy ogólnogeograficznej Europy, opisuje granicę między Europą a Azją na podstawie mapy ogólnogeograficznej Europy, przedstawia cechy położenia Polski w Europie na podstawie mapy ogólnogeograficznej Europy, odczytuje szerokość i długość geograficzną wybranych punktów na mapie Polski i Europy, podaje całkowitą i administracyjną powierzchnię Polski, wskazuje przebieg granic Polski (w tym wód wewnętrznych) na mapie ogólnogeograficznej Polski, oblicza rozciągłość południową i równoleżnikową Europy i Polski, wykazuje konsekwencje rozciągłości południkowej i równoleżnikowej Polski i Europy, 2

3 systemów Główne typy gleb w Polsce Lasy w Polsce Ochrona środowiska przyrodniczego Polski Dziedzictwo przyrodnicze Polski i równoleżnikowej ich obszarów, przedstawia wpływ ruchów górotwórczych i zlodowaceń w Europie na ukształtowanie powierzchni Polski, wskazuje na mapie rozmieszczenie głównych surowców mineralnych Polski oraz omawia ich znaczenie gospodarcze, prezentuje główne czynniki kształtujące klimat Polski, charakteryzuje elementy klimatu Polski oraz długość okresu wegetacyjnego, wyjaśnia wpływ zmienności pogody w Polsce na rolnictwo, transport i turystykę, charakteryzuje środowisko przyrodnicze Morza Bałtyckiego oraz przyczyny degradacji jego wód, opisuje walory przyrodnicze Wisły i Odry, charakteryzuje systemy rzeczne obu tych rzek oraz porównuje je z wybranymi systemami rzecznymi w Europie, wyróżnia najważniejsze cechy gleby brunatnej, bielicowej, czarnoziemu, mady i rędziny, przedstawia płytową budowę litosfery na podstawie ilustracji, przedstawia dzieje geologiczne Ziemi na podstawie tablicy stratygraficznej, charakteryzuje obszar Polski na tle struktur geologicznych Europy (ze szczególnym uwzględnieniem obszarów fałdowań) na podstawie map geologicznych, przedstawia ruchy górotwórcze w Europie i rozróżnia typy gór (fałdowe, zrębowe, wulkaniczne), wymienia nazwy gór fałdowych, zrębowych oraz wulkanicznych w Europie i a także wskazuje je na mapie ogólnogeograficznej Europy i Polski, wyjaśnia znaczenie terminów: krajobraz polodowcowy, rzeźba glacjalna przedstawia współczesne obszary występowania lodowców na Ziemi i wskazuje je na mapie ogólnogeograficznej świata, opisuje mechanizm powstawania lodowców, opisuje nizinne formy polodowcowe na podstawie schematu, opisuje górskie formy polodowcowe na podstawie schematu, omawia cechy ukształtowania powierzchni Europy na podstawie mapy ogólnogeograficznej Europy, omawia cechy rzeźby terenu Polski na podstawie mapy ogólnogeograficznej Polski, wykazuje pasowość rzeźby terenu Polski, charakteryzuje pasy rzeźby terenu Polski na podstawie mapy ogólnogeograficznej Polski, dokonuje podziału surowców mineralnych, opisuje rozmieszczenie surowców mineralnych w Polsce 3

4 wskazuje ich rozmieszczenie na mapie Polski rozróżnia główne rodzaje lasów w Polsce (na podstawie filmu, ilustracji lub w terenie) oraz wyjaśnia zróżnicowanie przestrzenne wskaźnika lesistości Polski, wymienia formy ochrony przyrody wskazuje na mapie parki narodowe oraz podaje przykłady rezerwatów przyrody, parków krajobrazowych, pomników przyrody występujących na obszarze własnego regionu, podaje argumenty przemawiające za koniecznością zachowania walorów dziedzictwa przyrodniczego. na podstawie mapy tematycznej, wykazuje znaczenie gospodarcze surowców mineralnych omawia strefy klimatyczne świata, charakteryzuje czynniki kształtujące klimat omawia wpływ głównych mas powietrza na klimat i pogodę opisuje rozkład temperatury powietrza oraz opadów atmosferycznych w Polsce na podstawie map tematycznych, wyjaśnia znaczenie terminów: pogoda, klimat, ciśnienie atmosferyczne, niż baryczny, wyż baryczny, charakteryzuje wiatry charakteryzuje długość okresu wegetacyjnego wykazuje wpływ zmienności pogody w Polsce na rolnictwo, transport i turystykę, wyjaśnia znaczenie terminów: system rzeczny, dorzecze, przepływ, reżim rzeczny (zasilanie), rodzaje zasilania, opisuje wody Europy na podstawie mapy ogólnogeograficznej Europy, przedstawia ustroje rzeczne wybranych europejskich rzek, opisuje cechy sieci hydrograficznej Polski (m.in. asymetria dorzeczy Wisły i Odry, przepływy Wisły i Odry), rozpoznaje typy ujść rzecznych, opisuje położenie i główne cechy Bałtyku, charakteryzuje temperaturę wód oraz zasolenie Bałtyku na tle innych mórz świata, przedstawia rzeźbotwórczą działalność morza, rozpoznaje typy wybrzeży Bałtyku (klifowe, mierzejowo- 4

5 -zalewowe, szerowe), opisuje świat roślin i zwierząt w Bałtyku, omawia czynniki wpływające na degradację wód Morza Bałtyckiego, wyjaśnia znaczenie terminów: gleba, czynnikiglebotwórcze, proces glebotwórczy, profil glebowy, poziomy glebowe, charakteryzuje wybrane gleby występujące w Polsce (brunatna, bielicowa, czarnoziem, mada, rędzina) na podstawie ich profili, przedstawia rozmieszczenie gleb na obszarze Polski na podstawie mapy gleb Polski, opisuje typy zbiorowisk leśnych omawia funkcje lasów, omawia wskaźnik lesistości w Polsce na podstawie danych statystycznych, omawia przestrzenne zróżnicowanie lesistości na podstawie mapy Polski, przedstawia formy ochrony przyrody wskazuje na mapie parki narodowe oraz wymienia przykłady rezerwatów przyrody, parków krajobrazowych, a także pomników przyrody występujących na obszarze własnego regionu, ocenia rolę parków narodowych i innych form ochrony przyrody w zachowaniu naturalnych walorów środowiska przyrodniczego, podaje argumenty przemawiające za koniecznością zachowania walorów dziedzictwa przyrodniczego, planuje wycieczkę do parku narodowego lub rezerwatu przyrody, opisuje unikalne w skali światowej obiekty przyrodnicze 5

6 objęte ochroną na terenie Polski, Ludność i urbanizacja w Polsce Rozmieszczenie ludności Struktura demograficzna Polski (wiekowa, narodowościowa, wyznaniowa, wykształcenia, zatrudnienia) Migracje Polaków na tle współczesnych ruchów migracyjnych w Europie Zróżnicowanie polskich miast Wpływ rozwoju dużych miast na przekształcenia strefy podmiejskiej Wpływ procesów migracyjnych na strukturę wieku i zmiany w zaludnieniu obszarów wiejskich Wpływ przemian gospodarczych po 1989 r. na zmiany struktury zatrudnienia omawia zmiany na mapie politycznej Europy, podaje nazwy i wskazuje na mapie województwa oraz ich stolice, wyjaśnia zróżnicowanie gęstości zaludnienia na obszarze Polski na podstawie map tematycznych, analizuje zmiany liczby ludności Polski i Europy po 1945 r. na podstawie danych statystycznych, charakteryzuje struktury płci i wieku ludności Polski na podstawie piramidy płci i wieku, porównuje zmiany w przyroście naturalnym i rzeczywistym ludności w Polsce i wybranych krajach Europy, formułuje hipotezy dotyczące przyczyn i skutków migracji zagranicznych porównuje i wyjaśnia zróżnicowanie narodowościowe, etniczne i wyznaniowe ludności Polski omawia zmiany na mapie politycznej Europy, które zaszły w drugiej połowie XX w. i na początku XXI w., wskazuje największe i najmniejsze państwa Europy na mapie politycznej Europy, wymienia nazwy województw oraz ich stolic i wskazuje je na mapie Polski, wyjaśnia znaczenie terminów: demografia, przyrost naturalny, współczynnik przyrostu naturalnego, współczynnik urodzeń, współczynnik zgonów, omawia zmiany liczby ludności w Europie i w Polsce po II wojnie światowej, omawia uwarunkowania przyrostu naturalnego w Polsce na tle Europy na podstawie danych statystycznych, oblicza współczynnik przyrostu naturalnego, wyjaśnia znaczenie terminów: piramida wieku i płci, średnia długość życia, omawia cechy struktury wieku i płci ludności Polski na tle struktur wybranych państw europejskich na podstawie piramidy wieku i płci, określa średnią długość życia Polaków na tle europejskich społeczeństw na podstawie danych statystycznych, wyjaśnia znaczenie terminu wskaźnik gęstości zaludnienia, opisuje cechy rozmieszczenia ludności Europy na podstawie mapy ludności Europy, przedstawia czynniki wpływające na rozmieszczenie ludności 6

7 i wybranych państw europejskich, wykazuje znaczenie poszczególnych sektorów gospodarki w rozwoju kraju oraz określa różnice w strukturze zatrudnienia ludności w Polsce i w wybranych państwach europejskich, porównuje wielkość bezrobocia w Polsce i innych krajach europejskich oraz określa jego przyczyny i skutki analizuje poziom urbanizacji w Polsce i Europie, rozmieszczenie i wielkość miast w Polsce oraz identyfikuje przyczyny rozwoju największych polskich miast, jest świadomy tego, że może mieć w przyszłości wpływ na rozwój społeczno-gospodarczy i kulturowy Polski, opisuje cechy rozmieszczenia ludności w Polsce na podstawie mapy ludności Polski, oblicza wskaźnik gęstości zaludnienia Polski, wyjaśnia znaczenie terminów: migracja, emigracja, imigracja, saldomigracji, przyrostrzeczywisty, współczynnikprzyrosturzeczywistego, określa problemy migracyjne Polski na tle Europy, odczytuje z tabel i diagramów dane dotyczące wielkości i kierunków migracji z Polski i do Polski, charakteryzuje przyrost rzeczywisty ludności w Polsce i w Europie, oblicza przyrost rzeczywisty i współczynnik przyrostu rzeczywistego dla Polski, wymienia główne przyczyny i skutki migracji zagranicznych określa współczesne kierunki migracji zewnętrznych Polaków, przedstawia kierunki napływu imigrantów do Polski, charakteryzuje Polonię na świecie, określa przyczyny i skutki migracji wewnętrznych Polaków, ukazuje wpływ procesów migracyjnych na strukturę wieku i zmiany zaludnienia obszarów wiejskich, porównuje strukturę narodowościową i wyznaniową ludności Polski z analogicznymi strukturami ludności w wybranych państwach europejskich, wyróżnia mniejszości narodowe charakteryzuje grupy etniczne przedstawia strukturę wyznaniową Polaków, przedstawia podział gospodarki na sektory, wyjaśnia znaczenie terminów: struktura zatrudnienia, 7

8 Rolnictwo i przemysł Polski Sektory gospodarki Polski, rolnictwo Polski Zmiany struktury przemysłu Polski Wpływ warunków opisuje warunki przyrodnicze i pozaprzyrodnicze rozwoju rolnictwa przedstawia przestrzenne zróżnicowanie głównych upraw struktura wykształcenia, bezrobocie, stopa bezrobocia, ludność aktywna zawodowo, określa różnice w strukturze zatrudnienia ludności w Polsce i w wybranych państwach europejskich na podstawie danych statystycznych, określa różnice w strukturze zatrudnienia ludności w Polsce i w wybranych państwach europejskich, porównuje wielkość bezrobocia w Polsce i innych krajach europejskich na podstawie danych statystycznych, wyjaśnia znaczenie terminów: urbanizacja, wskaźnikurbanizacji, analizuje poziom urbanizacji, rozmieszczenie oraz wielkość miast w Polsce na tle Europy, wyjaśnia przyczyny rozwoju największych miast charakteryzuje przemiany współczesnych miast, określa funkcje miast, omawia problemy mieszkańców dużych miast, przedstawia typy zespołów miejskich (aglomeracja i konurbacja), wymienia nazwy największych miast w Polsce i wskazuje te miasta na mapie, jest świadomy tego, że może mieć w przyszłości wpływ na rozwój społeczno-gospodarczy i kulturowy Polski. przedstawia rolnictwo jako sektor gospodarki i jego rolę w rozwoju społeczno-gospodarczym kraju, opisuje warunki przyrodnicze i pozaprzyrodnicze rozwoju rolnictwa przedstawia korzyści, szanse i zagrożenia dla polskiego 8

9 przyrodniczych (zasobów surowców mineralnych, wiatru, wód i usłonecznienia) i pozaprzyrodniczych na energetykę i chowu zwierząt w Polsce oraz ich znaczenie gospodarcze, wyjaśnia przyczyny zmian w strukturze przemysłu Polski, podaje przykłady osiągnięć Polaków w różnych dziedzinach życia społeczno-gospodarczego oraz sukcesów polskich przedsiębiorstw na arenie międzynarodowej, jest świadomy tego, że może mieć w przyszłości wpływ na rozwój społeczno-gospodarczy i kulturowy Polski, rolnictwa w Unii Europejskiej, omawia strukturę użytkowania ziemi w Polsce i wybranych krajach Europejskich, wyjaśnia znaczenie terminów: plon, zbiór, wymienia główne uprawy w Polsce oraz przedstawia ich znaczenie gospodarcze, przedstawia strukturę upraw na podstawie danych statystycznych, wskazuje na mapie główne obszary upraw (pszenica, żyto, buraki cukrowe, ziemniaki), wskazuje na mapie obszary upraw warzyw i owoców, opisuje produkcję roślinną w Polsce na tle produkcji w innych krajach Europy, wyjaśnia znaczenie terminów: chów, hodowla, pogłowie, wymienia główne zwierzęta hodowlane przedstawia znaczenie gospodarcze produkcji zwierzęcej, przedstawia strukturę hodowli w Polsce na podstawie danych statystycznych, wskazuje na mapie Polski obszary hodowli zwierząt gospodarskich (bydło, trzoda chlewna, drób), przedstawia produkcję zwierzęcą w Polsce na tle produkcji w innych krajach Europy, przedstawia przemysł jako sektor gospodarki i jego rolę w rozwoju społeczno-gospodarczym kraju, dokonuje podziału przemysłu na sekcje i działy, omawia rozwój przemysłu w Polsce po II wojnie światowej, analizuje przyczyny i skutki restrukturyzacji polskiego przemysłu, wyjaśnia przyczyny zmian w strukturze przemysłu Polski, wymienia źródła energii, 9

10 Usługi w Polsce Zróżnicowanie usług i ich rola w rozwoju gospodarki Rozwój komunikacji Gospodarka morska Atrakcyjność turystyczna podaje przykłady różnych rodzajów usług w Polsce oraz ocenia znaczenie transportu i łączności dla jakości życia mieszkańców i rozwoju gospodarczego naszego kraju, przedstawia strukturę produkcji energii elektrycznej w Polsce na tle wybranych krajów Europy na podstawie danych statystycznych, lokalizuje elektrownie cieplne, wodne i niekonwencjonalne na podstawie mapy tematycznej, wskazuje największe elektrownie w Polsce na mapie tematycznej, określa uwarunkowania rozwoju gospodarki morskiej charakteryzuje największe porty morskie opisuje strukturę i wielkość przeładunków w portach morskich Polski na podstawie danych statystycznych, określa uwarunkowania rozwoju przemysłu stoczniowego analizuje sytuację polskiego rybołówstwa oraz przetwórstwa rybnego na podstawie danych statystycznych, przedstawia perspektywy rozwoju gospodarki morskiej jest świadomy tego, że może mieć w przyszłości wpływ na rozwój społeczno-gospodarczy i kulturowy Polski, podaje przykłady osiągnięć Polaków w różnych dziedzinach życia społeczno-gospodarczego oraz sukcesów polskich firm na arenie międzynarodowej. przedstawia usługi jako sektor gospodarki i ich rolę w rozwoju społeczno-gospodarczym kraju, omawia zróżnicowanie usług wyjaśnia przyczyny zróżnicowania sieci transportowej wyróżnia rodzaje transportu 10

11 Zanieczyszczenie środowiska przyrodniczego Polski Polski Wpływ transportu na rozwój działalności gospodarczej Wpływ walorów środowiska przyrodniczego i dziedzictwa kulturowego na rozwój turystyki Zanieczyszczenia przemysłowe, komunalne, pochodzenia rolniczego i wytwarzane przez środki transportu ocenia możliwości rozwoju gospodarki morskiej charakteryzuje na przykładach walory turystyczne Polski oraz wybrane obiekty z Listy Światowego Dziedzictwa Kulturowego i Przyrodniczego Ludzkości położone a także dokonuje refleksji nad ich wartością, podaje przykłady osiągnięć Polaków w różnych dziedzinach życia społeczno- -gospodarczego oraz sukcesów polskich przedsiębiorstw na arenie międzynarodowej, jest świadomy tego, że może mieć w przyszłości wpływ na rozwój społeczno-gospodarczy i kulturowy Polski, przyjmuje postawę współodpowiedzialności za stan środowiska przyrodniczego Polski. wykazuje znaczenie łączności w rozwoju gospodarczym Polski, wyjaśnia znaczenie terminów: turystyka, waloryturystyczne, charakteryzuje na przykładach walory turystyczne Polski oraz wymienia polskie obiekty znajdujące się na Liście Światowego Dziedzictwa Kulturowego i Przyrodniczego Ludzkości, dokonuje refleksji nad wartością obiektów dziedzictwa kulturowego wykazuje atrakcyjność turystyczną Polski, analizuje, na podstawie danych statystycznych, wpływy z turystyki w wybranych krajach Europy, w tym wyjaśnia znaczenie terminów: eksport, import, bilanshandlu zagranicznego, przedstawia głównych partnerów handlowych Polski, wymienia główne towary importowe i eksportowe omawia zróżnicowanie usług w Polsce i ich rolę w rozwoju gospodarczym Polski, jest świadomy tego, że może mieć w przyszłości wpływ na rozwój społeczno-gospodarczy i kulturowy Polski, podaje przykłady osiągnięć Polaków w różnych dziedzinach życia społeczno-gospodarczego oraz sukcesów polskich firm na arenie międzynarodowej. omawia rodzaje zanieczyszczeń i ich źródła, charakteryzuje wpływ poszczególnych sektorów gospodarki na stan środowiska wymienia nazwy i wskazuje na mapie obszary 11

12 Relacje między elementami środowiska geograficznego na wybranych obszarach Polski Skutki zanieczyszczeń środowiska Wpływ sposobu zagospodarowania dorzecza na występowanie wezbrań i powodzi Wpływ warunków przyrodniczych (zasobów surowców mineralnych, wiatru, wód i usłonecznienia) i pozaprzyrodniczych na energetykę Wpływ rozwoju dużych miast na przekształcenia strefy podmiejskiej Wpływ procesów migracyjnych na strukturę wieku i zmiany w zaludnieniu obszarów wiejskich Wpływ przemian gospodarczych po 1989 r. na zmiany struktury zatrudnienia Wpływ transportu na rozwój działalności gospodarczej Wpływ walorów analizuje i porównuje konsekwencje stosowania różnych metod ochrony przeciwpowodziowej oraz określa wpływ zabudowy obszarów zalewowych i sztucznych zbiorników wodnych na występowanie i skutki powodzi na przykładzie Dolnego Śląska i Małopolski, analizuje warunki przyrodnicze i pozaprzyrodnicze sprzyjające produkcji energii ze źródeł nieodnawialnych i odnawialnych lub ograniczające tę produkcję oraz określa ich wpływ na rozwój energetyki na przykładzie województw pomorskiego i łódzkiego, identyfikuje związki między rozwojem dużych miast a zmianami w użytkowaniu i zagospodarowaniu terenu, stylu zabudowy, strukturze ludności w strefach podmiejskich na przykładzie ekologicznego zagrożenia i klęski ekologicznej podejmuje działania na rzecz zmniejszania zanieczyszczeń środowiska przyrodniczego. wyjaśnia znaczenie terminów: powódź, dolina rzeczna, koryto rzeczne, terasa zalewowa, sztuczny zbiornik wodny,retencja naturalna, opisuje zjawisko powodzi, przedstawia przyczyny powodzi wskazuje obszary zagrożone powodzią w Polsce na mapie ogólnogeograficznej Polski, ze szczególnym uwzględnieniem Dolnego Śląska i Małopolski, omawia największe powodzie w historii Polski i ich skutki, wymienia czynniki sprzyjające powodziom analizuje i porównuje konsekwencje stosowania różnych metod ochrony przeciwpowodziowej, określa wpływ zabudowy obszarów zalewowych i sztucznych zbiorników wodnych na występowanie oraz skutki powodzi na przykładzie Dolnego Śląska i Małopolski, omawia na podstawie mapy ogólnogeograficznej Polski rozmieszczenie największych sztucznych zbiorników wodnych w Polsce i wyjaśnia, jaką rolę odgrywają one w ochronie przeciwpowodziowej, analizuje warunki przyrodnicze i pozaprzyrodnicze sprzyjające produkcji energii ze źródeł nieodnawialnych i odnawialnych oraz ograniczające tę produkcję, określa wpływ warunków przyrodniczych i pozaprzyrodniczych na rozwój energetyki na przykładzie województw pomorskiego i łódzkiego, analizuje dane statystyczne dotyczące liczby farm 12

13 środowiska przyrodniczego i dziedzictwa kulturowego na rozwój turystyki obszarów metropolitalnych Warszawy i Krakowa, wyjaśnia wpływ migracji na strukturę wieku i zmiany w zaludnieniu na obszarach wiejskich na przykładach wybranych gmin województw zachodniopomorskiego i podlaskiego, wykazuje wpływ przemian politycznych i gospodarczych w Polsce po 1989 r. na zmiany struktury zatrudnienia na przykładzie konurbacji katowickiej i aglomeracji łódzkiej, identyfikuje związki między przebiegiem autostrad i dróg ekspresowych a lokalizacją przedsiębiorstw przemysłowych, centrów logistycznych i handlowych w obszarze metropolitalnym Wrocławia oraz między transportem morskim a lokalizacją inwestycji przemysłowych i usługowych na przykładzie Trójmiasta, określa wpływ walorów przyrodniczych Pobrzeża Bałtyku oraz dziedzictwa kulturowego Małopolski na wiatrowych w województwach łódzkim i pomorskim, określa przyczyny migracji do stref podmiejskich, identyfikuje związki między rozwojem dużych miast a zmianami struktury ludności na przykładzie obszarów metropolitalnych Warszawy i Krakowa, analizuje zmiany w użytkowaniu i zagospodarowaniu terenu w strefach podmiejskich na przykładzie obszarów metropolitalnych Warszawy i Krakowa, analizuje wpływ migracji na zaludnienie obszarów wiejskich, analizuje współczynnik salda migracji na przykładzie województw zachodniopomorskiego i podlaskiego, określa wpływ migracji na strukturę wieku ludności wiejskiej, analizuje dane statystyczne dotyczące zmian w zaludnieniu na przykładzie województw zachodniopomorskiego i podlaskiego, porównuje cechy gospodarki centralnie sterowanej i gospodarki rynkowej, wymienia cechy gospodarki w konurbacji katowickiej i aglomeracji łódzkiej przed i po 1989 r., wykazuje wpływ przemian politycznych i gospodarczych w Polsce po 1989 r. na zmiany struktury zatrudnienia w konurbacji katowickiej i aglomeracji łódzkiej, wyjaśnia znaczenie terminów: centra logistyczne, spedycja, omawia sieć autostrad i dróg ekspresowych w Polsce na podstawie mapy, identyfikuje związki między przebiegiem autostrad i dróg ekspresowych a lokalizacją przedsiębiorstw przemysłowych oraz centrów logistycznych i handlowych na obszarze metropolitalnym Wrocławia, 13

14 Własny region Źródła informacji o regionie Dominujące cechy środowiska przyrodniczego, struktury demograficznej oraz gospodarki Walory turystyczne Współpraca międzynarodowa rozwój turystyki na tych obszarach. wskazuje położenie swojego regionu geograficznego na mapie Polski, charakteryzuje środowisko przyrodnicze regionu oraz określa jego główne cechy na podstawie map tematycznych, rozpoznaje skały występujące we własnym regionie, prezentuje główne cechy struktury demograficznej ludności i gospodarki regionu na podstawie wyszukanych danych statystycznych i map tematycznych, wymienia główne inwestycje przemysłowe we Wrocławiu i jego okolicach, identyfikuje związki między transportem morskim a lokalizacją inwestycji przemysłowych i usługowych na przykładzie Trójmiasta, określa wpływ walorów przyrodniczych Pobrzeża Bałtyku na rozwój turystyki na tym obszarze, określa wpływ dziedzictwa kulturowego Małopolski na rozwój turystyki na tym obszarze, wymienia najważniejsze walory turystyczne Pobrzeża Bałtyku, wymienia najważniejsze walory turystyczne Małopolski, analizuje dane statystyczne dotyczące ruchu turystycznego nad Morzem Bałtyckim i w Krakowie, omawia ruch turystyczny w Polsce na podstawie map tematycznych. realizuje projekt edukacyjny Mój Region, wyjaśnia znaczenie terminu region, wskazuje położenie swojego regionu geograficznego na mapie ogólnogeograficznej Polski, wymienia nazwy regionów sąsiednich i wskazuje je na mapie ogólnogeograficznej Polski, wyszukuje informacje o swoim regionie i wykorzystuje je do charakterystyki regionu, charakteryzuje środowisko przyrodnicze regionu oraz określa jego główne cechy na podstawie map tematycznych, wyjaśnia uwarunkowania zróżnicowania środowiska przyrodniczego w swoim regionie, analizuje genezę rzeźby powierzchni swojego regionu, 14

15 Mała ojczyzna Mała ojczyzna obszar, środowisko geograficzne, atrakcyjność, tożsamość przedstawia w dowolnej formie (np. prezentacji multimedialnej, plakatu, filmu, wystawy fotograficznej) przyrodnicze i kulturowe walory regionu, projektuje trasę wycieczki krajoznawczej po własnym regionie na podstawie wyszukanych informacji oraz w miarę możliwości przeprowadza ją w terenie, wykazuje zależności między elementami środowiska geograficznego na podstawie obserwacji terenowych przeprowadzonych w wybranym miejscu własnego regionu, dyskutuje na temat form współpracy między własnym regionem a partnerskimi regionami zagranicznymi. określa obszar utożsamiany z własną małą ojczyzną jako symboliczną przestrzenią w wymiarze lokalnym (np. gmina/miasto, wieś, dzielnica dużego miasta lub układ lokalny o nieokreślonych granicach administracyjnych), rozpoznaje w terenie główne obiekty charakterystyczne rozpoznaje skały występujące we własnym regionie, prezentuje główne cechy struktury demograficznej ludności regionu, wyróżnia najważniejsze cechy gospodarki regionu na podstawie danych statystycznych i map tematycznych, przedstawia w dowolnej formie (np. prezentacji multimedialnej, plakatu, filmu, wystawy fotograficznej) przyrodnicze i kulturowe walory regionu, projektuje trasę wycieczki krajoznawczej po własnym regionie na podstawie dostępnych informacji, w tym własnych obserwacji terenowych, oraz w miarę możliwości przeprowadza ją w terenie, wykazuje zależności między elementami środowiska geograficznego na podstawie obserwacji terenowych przeprowadzonych w wybranym miejscu własnego regionu, prezentuje formy współpracy zagranicznej między własnym regionem a zagranicznym regionem partnerskim lub w ramach euroregionu. wyjaśnia znaczenie terminu mała ojczyzna, identyfikuje obszar utożsamiany z własną małą ojczyzną, wskazuje obszar małej ojczyzny na mapie ogólnogeograficznej Polski, wyszukuje i przedstawia źródła informacji o małej ojczyźnie, przedstawia w dowolnej formie (np. prezentacji multimedialnej, plakatu, filmu, wystawy fotograficznej) atrakcyjność małej ojczyzny jako miejsca zamieszkania 15

16 i decydujące o atrakcyjności małej ojczyzny, przedstawia w dowolnej formie (np. prezentacji multimedialnej, plakatu, filmu, wystawy fotograficznej) atrakcyjność małej ojczyzny jako miejsca zamieszkania i działalności gospodarczej na podstawie informacji wyszukanych w różnych źródłach, projektuje na podstawie własnych obserwacji terenowych działania służące zachowaniu walorów środowiska geograficznego (przyrodniczego i kulturowego) oraz poprawie warunków życia lokalnej społeczności, identyfikuje się z małą ojczyzną i czuje się współodpowiedzialny za kształtowanie ładu przestrzennego i rozwoju. i rozwoju określonej działalności gospodarczej, opisuje walory środowiska geograficznego małej ojczyzny, projektuje na podstawie własnych obserwacji terenowych działania służące zachowaniu walorów środowiska geograficznego (przyrodniczego i kulturowego) oraz poprawie warunków lokalnej społeczności i rozwojowi społeczno-gospodarczemu małej ojczyzny, identyfikuje się z małą ojczyzną i czuje się współodpowiedzialny za kształtowanie ładu przestrzennego oraz za rozwój, planuje wycieczkę po swojej małej ojczyźnie. 16