Ontogeneza aktów mowy

Transkrypt

1 Ontogeneza aktów mowy Jerome Bruner Konrad Juszczyk 2010 Seminarium REMAT+ dla doktorantów IJ 1

2 Any subject can be taught effectively in some intellectually honest form to any child at any stage of development. 2

3 Jerome Seymour Bruner 1915 Współtwórca kognitywizmu i konstruktywizmu! 1941: doktorat z psychologii na Harvardzie (Cambridge, USA) HARVARD: Ośrodek Badań nad Procesami Poznawczymi OKSFORD: badania nad rozwojem i edukacją dzieci NOWY JORK: Skuteczność resocjalizacji w USA Wspomaga nauczanie we włoskiej szkole Reggio Emilia. 3

4 Bruner, J Ontogenesis of speech acts. Journal of Child Language Bruner, J Ontogeneza aktów mowy. w: Badania nad rozwojem języka dziecka

5 Jak natrafiłem na ten tekst? Szukałem tekstów opisujących rozwój językowy dziecka do doktoratu o wspomaganiu nauki czytania przez komputer. Zbiory artykułów przełożonych na język polski to dobre przewodniki po literaturze. Ukazują się bardzo rzadko;) 5

6 6

7 Dokąd mnie zaprowadził? Następne książki Brunera są równie inspirujące! Wittgenstein > Wygotski > Bruner > Tomasello... Użycie języka > Dialog > Uwaga > Komunikacja Psycholingwistyka rozwojowa a językoznawstwo kognitywne 7

8 Kontekst historyczny: lata 70 Lingwistyka: generatywizm i natywizm Chomsky ego Psychologia: wczesny kognitywizm i psycholingwistyka Psychologia rozwojowa poszukuje nowych metod badań Angielski przekład Wygotskiego Mind and Society Rola wychowania w rozwoju językowym dziecka 8

9 Czy system językowy (gramatyka) jest wrodzony? Co jest wcześniejsze: gramatyka czy doświadczenie? Czy rozwój językowy jest zależny od wychowania? Czy znaczenie znaku jest absolutnie arbitralne? Czy gramatyka jest zależna od doświadczenia? Czy rozwój języka zależny od poznawczego? 9

10 Co wynika z tego tekstu? Ostre rozróżnienie dwóch podejść badań języka: Generatywne: natywizm, dedukcja, antybehawioryzm Psychologiczno-poznawcze: rozwój, eksperyment Metodologia badań eksperymentalnych: opis serii spotkań Rola uwagi wzrokowej i dorosłego w rozwoju językowym Osadzenie gramatyki w dialogu, działaniu, doświadczeniu! 10

11 Jak wykorzystałem ten tekst? Streściłem opis sesji spotkań matki z dzieckiem. Sparafrazowałem stanowisko Brunera wobec ontogenezy. Skupiłem uwagę na interakcji dziecka z dorosłymi 11

12 Jak się podzielimy tekstem? (1) Wprowadzenie: czemu służy język? rozróżnienie stanowisk! (2) Język z punktu widzenia psychologii: uniwersalia językowe (3) Odwzajemnianie działania, wspólne kierowanie uwagi a nabywanie języka: o jakie kategorie gramatyczne chodzi? (4) Od pojęć przedjęzykowych do języka: jak to możliwe? (5) Przykłady: jak przeprowadzono badanie pilotażowe? (6) Podsumowanie: jaka jest interpretacja wyników badań? 12

13 Wprowadzenie Czemu służy język? Co jest wrodzone? Jakie stanowiska są sobie przeciwstawiane? 13

14 Język z punktu widzenia psychologii Jak filozofia pragmatyczna ujmuje znaczenie w języku? Co jest uniwersalne dla języków, a co dla człowieka? Co to jest izomorfizm pomiędzy strukturą gramatyczną a strukturą czynności? Jakie ma znaczenie dla rozwoju? 14

15 Odwzajemnianie działania, wspólne kierowanie uwagi a nabywanie języka Co determinuje przyswajanie języka u dziecka? Jakie uniwersalia językowe są zaproponowane? Jakie wrodzone zdolności posiadają dzieci? 15

16 Od pojęć przedjęzykowych do języka Jakie 4 procesy są istotne dla rozwoju dziecka? Jaka jest rola zabawy w rozwoju dziecka? Jaki ma to związek z rozwojem języka? 16

17 Przykłady Jak przeprowadzono badanie pilotażowe? Jak opisano spotkania matki z dziećmi? Co zostało uznane za najważniejsze? 17

18 Podsumowanie Jaka jest interpretacja wyników badań? Jakie jest ostateczne stanowisko Brunera? Jaka jest rola dorosłego interpretatora? 18

19 Dziś nauczyłem/am się, że... Tekst naukowy ma określoną strukturę (narrację;p Teoria naukowa funkcjonuje w ramach paradygmatu. Tezy językoznawcze i psychologiczne są zależne od badań. Tworzenie nauki nie polega tylko na badaniu, lecz także na odnoszeniu wyników swoich badań do pozostałych. Tszfartkowe wieczory są równie tfórcze jak poranki;) 19