LATO POD ZNAKIEM.KLESZCZY

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "LATO POD ZNAKIEM.KLESZCZY"

Dariusz Łuczak
5 lat temu
Przeglądów:

1 LATO POD ZNAKIEM.KLESZCZY

2 Występują najczęściej na łonie natury, można je spotkać w lesie, na łące, w okolicach jezior czy w parkach miejskich. Żyją w strefie przygruntowej, w miejscach lekko wilgotnych i obfitujących w roślinność. Znajdują się na spodniej stronie liści lub na gałęziach (1 m do 1,5 m) w pobliżu ścieżek, po których chodzimy. Istnieje ponad 800 gatunków kleszczy, z czego w Polsce żyje 21 gatunków. Największe znaczenie epidemiologiczne ma kleszcz pospolity. Uważny jest on za najważniejszego przenosiciela chorób w Polsce. Aktywność kleszczy rozpoczyna się gdy temperatura przekroczy 8 C,czyli zazwyczaj wraz z nadejściem wiosny i trwa do jesieni. W naszych szerokościach geograficznych, możemy być jednak narażeni na ugryzienie nawet w grudniu. Łagodna zima i wilgotne lato sprzyjają wysokiej rozrodczości i małej umieralności co powoduje zwiększenie tempa ich rozprzestrzeniania się.

Cykl rozwojowy kleszcza pospolitego trwa przeciętnie 2 lata i występują w nim trzy aktywne stadia, w trakcie których kleszcz pobiera krew: Larwa Nimfa Postać dorosła Pobranie krwi przez kleszcza od

3 Cykl rozwojowy kleszcza pospolitego trwa przeciętnie 2 lata i występują w nim trzy aktywne stadia, w trakcie których kleszcz pobiera krew: Larwa Nimfa Postać dorosła Pobranie krwi przez kleszcza od kręgowca warunkuje przejście w kolejne stadium rozwoju. Kleszcze mogą żerować na żywicielu przez kilka dni, po czym odpadają i w ściółce leśnej przechodzą metamorfozę. Larwy zmieniają się w nimfy, a nimfy w postacie dorosłe. Kleszcze mogą atakować człowieka we wszystkich aktywnych stadiach rozwojowych, przy czym w każdym kolejnym stadium żerują coraz dłużej i pobierają coraz więcej krwi. Kleszcze w czasie ukłucia przekazują do krwi ludzi i zwierząt bakterie i wirusy, które mogą wywoływać groźne choroby zakaźne. Ukąszenie jest bezbolesne, ponieważ ślina kleszcza zawiera substancje łagodzące ból, które powodują, że nie czujemy ukłucia.

Pierwsza faza pojawia się po 7-14 dniach od kontaktu z kleszczem i trwa około tygodnia.

4 KZM wywoływane jest przez wirusa z rodziny flaviviridae, przenoszonego z kleszcza na człowieka. Kleszcze ulegają zainfekowaniu po ugryzieniu zwierząt, które są nosicielami wirusa KZM, później przenoszony jest on na człowieka. Z reguły przebiega dwufazowo. Pierwsza faza pojawia się po 7-14 dniach od kontaktu z kleszczem i trwa około tygodnia. Objawy są mało charakterystyczne, podobne do grypy: ogólna niedyspozycja, gorączka, ból głowy, mięśni. Po kilku dniach lepszego samopoczucia występuje druga faza choroby, która ma następujące objawy: nagły skok gorączki, bóle głowy, wymioty, nudności, utrata przytomności oraz zespół zapalenia opon mózgowo - rdzeniowych lub zapalenia mózgu. Objawy zwykle ustępują po 2-3 tygodniach

Wirus jest przenoszony w ciągu kilku pierwszych minut pobierania krwi przez kleszcza.

5 Szczepienia ochronne: Zaleca się szczepienie przeciwko kleszczowemu zapaleniu mózgu. Szczepienie ma bardzo duże znaczenie, ponieważ kleszczowego zapalenia mózgu nie da się leczyć przyczynowo (nie istnieje specjalne leczenie przeciwwirusowe). Wirus jest przenoszony w ciągu kilku pierwszych minut pobierania krwi przez kleszcza. Usunięcie kleszcza nie może więc stanowić skutecznej ochrony przed zainfekowaniem wirusem wywołującym kleszczowe zapalenie mózgu. Konieczne staje się zatem zastosowanie szczepień profilaktycznych. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) zaleca szczepienie następujących grup osób: Pracowników zatrudnionych przy eksploatacji lasu Pracowników mających kontakt z materiałem zakaźnym, np. laboranci Funkcjonariuszy straży pożarnej oraz granicznej Rolnikom Młodzieży odbywającej praktyki Turystom i uczestnikom obozów i kolonii. Szczepionki przeciwko kleszczowemu zapaleniu mózgu są dostępne zarówno dla dorosłych, jak i dzieci. Pełne szczepienie składa się z trzech iniekcji, plus iniekcje przypominające zalecane co 3-5 lat, w przypadku osób narażonych na ciągłe ryzyko infekcji.

6 Bolerioza - wieloukładowa choroba zakaźna wywoływana przez bakterie należące do krętków: borrelia burgdorferi, przenoszona na człowieka i niektóre inne zwierzęta przez kleszcze. Zakażenie człowieka następuje poprzez ślinę lub wymiociny kleszcza. Rezerwuarem krętka są liczne gatunki zwierząt, głównie gryzonie. Krętek borrelia bytuje w jelitach kleszcza.

Objawy: Wczesne objawy choroby obejmują powstanie charakterystycznego rumienia cechującego się obwodowym szerzeniem się i centralnym ustępowaniem.

Inne wczesne zmiany to objawy grypopodobne obejmujące gorączkę, ból głowy, osłabienie.

7 Objawy: Wczesne objawy choroby obejmują powstanie charakterystycznego rumienia cechującego się obwodowym szerzeniem się i centralnym ustępowaniem. Rumień wędrujący jest najczęstszym objawem wczesnej postaci boreliozy. Inne wczesne zmiany to objawy grypopodobne obejmujące gorączkę, ból głowy, osłabienie. Wczesne objawy ustępują w ciągu 3 miesięcy i u części chorych rozwija się postać wczesna rozsiana, która może przebiegać pod postacią zapalenia stawów lub zapalenia mięśnia sercowego. Po wielu latach od zakażenia u części chorych dochodzi do zanikowego zapalenia skóry, przewlekłego zapalenia stawów, powikłań neurologicznych. Borelioza jest rozpoznawana na podstawie dodatnich testów serologicznych oraz występowaniem typowych objawów klinicznych. Zakażenie jest skutecznie leczone za pomocą antybiotyków z grupy penicylin, cefalosporyn oraz tetracyklin. Nie ma szczepień ochronnych przeciw boreliozie!

8 Które części ciała człowieka są szczególnie narażone na ukąszenia kleszczy? Kleszcze reagują na bodźce zapachowe, świetlne i cieplne. Przyciąga je do żywiciela biały kolor, ciepło i zapach kwasu mlekowego (obecny w pocie człowieka). Typowymi miejscami ukąszenia są: głowa przede wszystkim na granicy włosów i karku szyja, uszy, powieki doły łokciowe i kolanowe kończyny górne i dolne okolice pach i pachwin okolice intymne między palcami Ukłucie często nie zostaje zauważone przez człowieka, ponieważ ślina kleszczy ma właściwości znieczulające.

9 Jak uniknąć ukąszenia kleszcza? Nosić odpowiednią odzież w lesie, zakrywającą całe ciało Stosować środki odstraszające kleszcze Gotować mleko pochodzące od krów, kóz i owiec (Warto również dodać, że nie tylko ugryzienie kleszcza jest groźne. Do zakażenia może także dojść podczas spożycia niepasteryzowanych produktów mlecznych pochodzących od zakażonych przez kleszcze zwierząt. Przed spożyciem należy więc koniecznie gotować mleko pochodzące prosto od krów, kóz i owiec) Unikać pobytu na terenach endemicznych KZM Po wizycie w lesie dokładnie obejrzeć całe ciało, aby zauważyć ewentualne ukąszenie

10 Jak usunąć kleszcza z ciała? Kleszcza najlepiej usunąć pęsetą lub kleszczkartą. Należy chwycić go jak najbliżej skóry i pewnym, ale delikatnym ruchem wyciągnąć do góry (wzdłuż osi wkłucia). Podczas zabiegu nie wolno wykonywać ruchów obrotowych, które sprzyjają oderwaniu tułowia. Trzeba pamiętać, że nie wolno naciskać pęsetą na kleszcza, gdyż może to spowodować wprowadzenie jego zawartości pod skórę. Jeśli pod skórą pozostanie główka, ją również trzeba usunąć. Nawet niewielki kawałek kleszcza może spowodować zakażenie. Po wyjęciu kleszcza najlepiej go zmiażdżyć lub spalić. Ranę po kleszczu należy zdezynfekować środkiem odkażającym, a ręce starannie umyć. Miejsce ukąszenia należy obserwować przez najbliższe tygodnie. Jeśli wokół rany pojawi się rumień, obrzęk, wysypka lub wystąpią objawy grypowe należy niezwłocznie udać się do lekarza, gdyż objawy te mogą świadczyć o rozwijającej się chorobie.

11 Jak usunąć kleszcza z ciała? lub kleszczkartą. Kleszcza najlepiej usunąć pęsetą

12 Smarowanie kleszcza masłem, kremem lub innym tłuszczem może spowodować wstrzyknięcie do ciała człowieka większej ilości materiału zakaźnego. CZY KLESZCZA MOŻNA WYCIĄGNĄĆ Z CIAŁA RĘKĄ? Absolutnie nie można wyciągać kleszcza gołymi rękami, wyciskać ani rozgniatać. Sposoby takie jak smarowanie masłem i tłuszczem czy przypalanie pasożyta również jest zabronione. Wszystkie te czynności powodują, że kleszcz wypluwa swoją ślinę i zawartość układu pokarmowego do rany, a wraz z nimi wszystkie drobnoustroje.

13 Czy zwierzęta chorują na kleszczowe zapalenie mózgu? Na KZM zapadają zarówno ludzie, jak i zwierzęta. U psów KZM może mieć bardzo gwałtowny przebieg i skończyć się nawet śmiercią w ciągu kilku dni od pojawienia się pierwszych symptomów. Ze względu na podobne objawy KZM u zwierząt bardzo często jest mylone ze wścieklizną. Leczenie jest tylko objawowe. Nie istnieje szczepionka zabezpieczająca zwierzęta przed kleszczowym zapaleniem mózgu.

Podobne dokumenty

CHOROBY PRZENOSZONE PRZEZ WEKTORY

CHOROBY PRZENOSZONE PRZEZ WEKTORY Na świecie, przykładem chorób przenoszonych przez wektory są: - kleszczowe zapalenie mózgu - borelioza - anaplazmoza granulocytarna - babeszjoza (piroplazmoza) - bartoneloza