Światowy Dzień Zdrowia 07 kwietnia 2014 Hasło Choroby wektorowe

Transkrypt

1 Światowy Dzień Zdrowia 07 kwietnia 2014 Hasło Choroby wektorowe Zyta Honc-Skowrońska mł asystent Oświaty Zdrowotnej i Promocji Zdrowia Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Środzie Śl.

2 Światowy Dzień zdrowia 7 kwietnia Choroby wektorowe Światowy Dzień Zdrowia obchodzony jest każdego roku 7 kwietnia, aby uczcić rocznicę powstania Światowej Organizacji Zdrowia w 1948 roku. Co roku jest wybierany temat przewodni z zakresu zdrowia publicznego, który w danym okresie wymaga szczególnej uwagi. Obchody Światowego Dnia Zdrowia stwarzają możliwość podjęcia wielu działań których efektem jest poprawa stanu zdrowia ludzi.

3 Tematem przewodni: CHOROBY PRZENOSZONE PRZEZ WEKTORY Wektory to organizmy, które są przenosicielami patogenów lub pasożytów. Poprzez wędrówkę i kontakt z otoczeniem przenoszą groźne drobnoustroje na inne organizmy, często na ludzi. W ten sposób mogą wywołać choroby, które zagrażają życiu lub zdrowiu człowieka.

4 Przykładem wciąż groźnej choroby pasożytniczej jest malaria, która w 2010 roku pochłonęła ofiar, natomiast w ostatnim czasie znacznie wzrosło rozpowszechnienie gorączki denga, której wzrost na przełomie 50 lat jest 30-krotny. Do innych chorób przenoszonych przez wektory zaliczamy między innymi Gorączkę Zachodniego Nilu, chikungunyę, odkleszczowe zapalenie mózgu, czy boreliozę.

5 malaria Choroba zakaźna, którą wywołują drobne pasożyty atakujące czerwone krwinki w organizmie. Choroba, której można zapobiec, nie leczona może prowadzić do śmierci. Wystarczy jedno ukąszenie przez zakażonego komara, by zachorować. Śmierć może nastąpić w ciągu 24 godzin od pierwszych objawów choroby. Gdzie występuje malaria? Obszar występowania malarii obejmuje 40% ludności kuli ziemskiej głównie najbiedniejsze kraje Afryki, Ameryki Południowej oraz południowo - wschodniej Azji. Malaria występuje w ponad 100 krajach, które rocznie odwiedza ponad 125 mln turystów w tym również tysiące z Polski. Malaria rokrocznie zbiera śmiertelne żniwo z pośród Polaków przebywających lub powracających z tropiku. Każdego roku zwiększa się liczba osób wyjeżdżających w najbardziej odległe zakątki świata, tym samym zwiększa się ryzyko zakażenia malarią. Według danych Urzędu Lotnictwa Cywilnego w roku 2007 podróżowało samolotami 17 milionów pasażerów z Polski. Rokrocznie około 30 milionów ludzi z terenów niemalarycznych podróżuje do strefy zagrożenia malarią, spośród nich prawie 30 tysięcy zostaje zarażonych.

6 Od 12 maja 2008 r. do 28 lutego 2010 r. Polski Czerwony Krzyż prowadził kampanię przeciwko malarii pod hasłem Stop Malarii. Jej celem było uświadomienie społeczeństwu polskiemu ryzyka zachorowania na malarię w czasie podróży do krajów endemicznych i ratowanie życia dzieci w najbardziej zagrożonych regionach Afryki. stopmalaria.pl Akcja w szkołach Nasze scenariusze lekcji zawierają konkretne wskazówki dla nauczyciela do przeprowadzania ciekawych, interaktywnych zajęć z uczniami na trzech poziomach nauczania. Scenariusze zajęć dla klas IV - VIScenariusze zajęć dla gimnazjumscenariusze zajęć dla liceumzałącznik nr 1 - mapa myślizałącznik nr 2 - krzyżówkazałącznik nr 3 - praca w podgrupachzałącznik nr 4 - test dla młodzieży

7 Gorączka Denga To choroba również przenoszona przez komary, występująca w Azji Południowo- Wschodniej, Afryce Środkowej i Południowej, Ameryce Łacińskiej oraz w części tropikalnej Ameryki Południowej. Objawy dengi Do symptomów dengi zalicza się wysoką gorączkę, bóle głowy oraz bóle stawowomięśniowe, a także wysypka i wymioty. Niestety do tej pory nie odkryto szczepionki przeciw dendze; nie istnieją również żadne leki, które mogłyby zapobiegać tej chorobie. Jedyną ochroną przed dengą jest stosowanie środków ostrożności i zapobieganie ukąszeniom (patrz wyżej). W razie wystąpienia wyżej wymienionych objawów należy bezzwłocznie udać się do lekarza. W celu zmniejszenie objawów można przyjąć paracetamol. Uwaga: nie należy stosować aspiryny!

8 Gorączka Zachodniego Nilu Gorączka zachodniego Nilu to wirusowa choroba przenoszona przez komary, które obok dzikich ptaków są rezerwuarem wirusa. Zachorowania obserwuje się w wielu regionach świata, w tym w Afryce Wschodniej i Zachodniej, Ameryce Północnej, Azji Południowej i Południowo-Wschodniej, w Europie (przypadki zachorowań odnotowano m. in. we Francji, Grecji, Hiszpanii, Rumunii, na Węgrzech oraz we Włoszech). Do zakażenia człowieka dochodzi w wyniku ukąszenia komara. Potwierdzono również przeniesienie wirusa podczas transplantacji organów i transfuzji krwi oraz z matki na dziecko podczas ciąży. Nie stwierdzono przenoszenia gorączki zachodniego Nilu z człowieka na człowieka poprzez bezpośredni kontakt (np. przez dotyk, pocałunki). Objawy chorobowe pojawiają się po 1-6 dniach od ukąszenia komara. Ich nasilenie zależy od wieku osoby zakażonej. U dzieci często jest to łagodna gorączka i złe samopoczucie, u młodzieży występują wysoka gorączka, zaczerwienienie spojówek, ból głowy, ból mięśni, natomiast u osób starszych na skutek zakażenia może dochodzić do zapalenia mózgu i opon mózgowych oraz ogólnego wycieńczenia.

9 Gorączka Zachodniego Nilu W leczeniu gorączki zachodniego Nilu nie ma specyficznej terapii. Stosuje się głównie leczenie zmierzające do złagodzenia objawów np. obniżania gorączki, łagodzenia bólu itp. Nie ma też dostępnej szczepionki przeciwko tej chorobie. Główną metodą jej zapobiegania jest zmniejszenie narażenia na ukąszenia komarów. W tym celu konieczne jest stosowanie kilku prostych zasad: - unikanie przebywania na zewnątrz pomieszczeń w porach największej aktywności komarów (poranek i wieczór), - stosowanie ubrań osłaniających części ciała narażone na ukąszenia (np. z długimi rękawami i nogawkami), - stosowanie mechanicznych barier przeciwko komarom w oknach i drzwiach (siatki na owady lub moskitiery), które zmniejszają ryzyko przedostania się owadów do domów, - stosowanie dostępnych w sklepach preparatów odstraszających komary (repelenty, elektrofumigatory, lampy owadobójcze, itp.)

10 Gorączka chikungunya Gorączka chikungunya jest chorobą wywoływaną wirusy. Do infekcji dochodzi w wyniku ukąszenia zakażonego komara z rodziny Aedes odpowiedzialnego także za przenoszenie dengi oraz niektórych innych wirusowych chorób tropikalnych. Nazwa choroby pochodzi z języka Makonde (Tanzania, Mozambik). W oryginale brzmi kungunyala co oznacza być wykręconym i odnosi się do pochylonej sylwetki ciała chorego będącej wynikiem procesów reumatologicznych. Kongijska nazwa choroby to buka-buka co z kolei oznacza złamany-złamany. W przebiegu choroby dochodzi do uogólnionych procesów zapalnych mięśni, kości, tkanki łącznej oraz niszczenia przez wirusa komórek nabłonkowych, śródbłonkowych, fibroblastów i makrofagów. Częstość występowania choroby nie jest zależna od wieku ani płci chorego. Nie ma zgodności co do okresu inkubacji wirusa. Według różnych źródeł wynosi on od 3-12 dni. U zdecydowanej większości chorych zakażenie przebiega objawowo, jedno lub dwufazowo. W pierwszej fazie rozwija się ostre zakażenie, które może przejść u części chorych w postać przewlekłą, przebiegającą pod postacią przetrwałego uszkadzającego zapalenia wielostawowego, prowadzącą do artropatii małych i dużych stawów. W pierwszej fazie pojawia się nagła gorączka z temperaturą dochodzącą do 39oC i trwająca 3-4 dni. Gorączka może występować jednorazowo lub powtórzyć się po kilku dniach przerwy.

11 Wraz z gorączką mogą występować następujące objawy: bóle głowy zapalenie spojówek światłowstręt silny bóle lub/i zapalenie stawów (ponad 90% chorych) silne bóle mięśni znaczne zmniejszenie sprawności ruchowej wynikłe z dwóch powyższych punktów U większości chorych objawy ustępują po około 2 tygodniach, choć bóle stawów mogą nawet utrzymywać się do kilku lat. Uważa się, że przejście zakażenia może być czynnikiem wyzwalającym reumatoidalne zapalenie stawów. Faza przewlekła rozpoczyna się ogólnym osłabieniem, nawrotem gorączki oraz bólów stawowych. Pojawia się zapalenie ścięgien oraz stawów i kaletek maziowych. Ból może być na tyle silny, że pacjent może mieć problemy z jakimkolwiek poruszaniem się. Chory porusza się wówczas w charakterystyczny sposób w pozycji zgiętej ku przodowi. W przebiegu gorączki chikungunya u 40-50% chorych może dochodzić do zaburzeń skórnych i śluzówkowych Objawy skórne przejawiają się wysypką zwykle w 3-5 dniu od wystąpienia gorączki, ustępującą po 3-4 dniac Wysypce często towarzyszy świąd. U niektórych chorych może także dojść do zaburzeń neurologicznych, zaburzeń czuciowo-ruchowych, porażenia nerwu twarzowego i zapalenia nerwu wzrokowego. Powikłania neurologiczne podobnie jak krwotococzne są jednak rzadsze..

12 Leczenie Brak skutecznej metody leczenia. Stosuje się leczenie objawowe polegające na nawadnianiu chorego, stosowaniu leków przeciwgorączkowych oraz przeciwbólowych takich jak paracetamol oraz inne przeciwzapalne. Nie stosuje się aspiryny ze względu na możliwość nasilenia albo wręcz wywołania objawów skazy krwotocznej. gorączka chikungunya nie jest chorobą śmiertelną jej przypadki są rzadkie. Pojawiają się jednak epidemie takie jak na wyspie Reunion (wyspa na Oceanie Indyjskim) w 2007r gdzie zarażonych zostało ludzi. W wyniku powikłań w postaci zapalenia wątroby, encefalopatii i innych, śmiertelność wyniosła 1/1000. Nie ma szczepionki przeciwko gorączce chikungunya Ze względu na zmiany klimatyczne oraz zwiększający się ruch turystyczny, coraz częściej odnotowuje się w Europie zarówno przypadki gorączki chikungunya jak i obecność komarów z rodziny Aedes. Dotychczas potwierdzono obecność Aedes albopticus w Grecji, Niemczech, Belgii, Dani, Hiszpanii, Francji i Chorwacji.

13 Borelioza Borelioza występuje tam gdzie są odpowiednie warunki dla życia kleszczy tzn. odpowiednia wilgotność, roślinność oraz zwierzęta. Najczęstszym miejscem występowania kleszczy są zatem lasy liściaste, zarośla przy uczęszczanych przez zwierzęta i ludzi szlakach, łąki oraz ogródki. Do grupy osób szczególnie zagrożonych zakażeniem krętkiem boreliozy należą pracownicy przemysłu leśnego oraz rolnicy. Większość nowych przypadków boreliozy jest notowana między 1 maja a 30 listopada, a 80% przypadków występuje w czerwcu i lipcu, w okresie żerowania mikroskopijnych, trudnych do zauważenia nimf kleszczy. Najwięcej przypadków boreliozy odnotowuje się w Ameryce Północnej, Skandynawii, Rosji i Australii Europie Środkowej. Według WHO Europa jest regionem endemicznego występowania boreliozy. Zapadalność waha się od kilku do ponad 100 zachorowań na mieszkańców. W Polsce rejonami endemicznymi są Mazury, Białowieża, Suwalszczyzna, województwo podlaskie i zachodniopomorskie. Dla przykładu we Francji takimi ogniskami endemicznymi są Alzacja (gdzie roczna częstość występowania choroby jest cztery razy większa niż średnia w całej Francji) i Bretania. Jeżeli na jakimś terenie nie odnotowuje się zachorowań na boreliozę, to nie znaczy, że ich tam nie ma, a oznacza jedynie, że borelioza nie jest tam rozpoznawana i/lub jej przypadki nie są ewidencjonowane.

14

15

16 Kleszczowe zapalenie mózgu Wirusowe kleszczowe zapalenie mózgu (KZM) jest chorobą ośrodkowego układu nerwowego przenoszoną przez kleszcze Ixodes. Czynnikiem etiologicznym choroby jest wirus RNA należący do rodziny Flaviviridae. Okres wylęgania KZM wynosi od 4 do 28 dni, średnio 7-14 dni, w przypadku zakażenia pokarmowego jest krótszy i trwa 3-4 dni.

17 Przenoszenie Zakażenie następuje w wyniku ukłucia przez zakażonego kleszcza, ale choroba może szerzyć się również drogą pokarmową przez picie surowego, niepasteryzowanego mleka (kozie, owcze, krowie) pochodzącego od zakażonych zwierząt. Rzadziej do infekcji dochodzi drogą wziewną np. przez wdychanie kurzu zanieczyszczonego kałem kleszczy. Objawy Choroba ma przebieg dwufazowy. W pierwszej fazie objawy przypominają infekcję grypową lub grypopodobną. Występuje wówczas: temperatura do 38 stopni; złe samopoczucie z narastającym osłabieniem; bóle głowy i karku; bóle mięśni kończyn, a także bóle gałek ocznych. Faza ta trwa zwykle około 4-14 dni.

18 Kiedy wirus KZM dostanie się do mózgu następuje druga faza choroby neurologiczna. Wówczas pojawia się: wysoka gorączka nawet do 40 C; silne bóle głowy; nudności, wymioty; objawy oponowe; bóle stawów i mięśni. W takim stanie osoba powinna być hospitalizowana. W większości przypadków kleszczowe zapalenie mózgu przebiega łagodnie, jednak jest obarczone wystąpieniem powikłań. Wpływ na to ma wiek chorych oraz ciężkość przebiegu choroby. Do najczęściej zaobserwowanych powikłań należy: niedowład; trwałe uszkodzenie słuchu; zaburzenia psychiczne.

19

20 Leczenie: KZM leczy się objawowo z zastosowaniem leków przeciwzapalnych, przeciwbólowych, przeciwdrgawkowych, przeciwgorączkowych, poprzez stosowanie płynów infuzyjnych i innych. Zapobieganie Zaleca się szczepienia ochronne szczególnie osobom przebywającym i pracującym na terenach endemicznych oraz swoistą ochronę przed kleszczami.

21

22 Podczas Światowego Dnia Zdrowia 2014 chcemy zwrócić uwagę by: Rodziny mieszkające na obszarach najbardziej zagrożonych miały wiedzę jak należy się chronić przed tymi chorobami; Władze odpowiedzialne za zdrowie pomagały ludziom w ochronie przed tymi zagrożeniami; Podróżni mieli świadomość, kiedy istnieje konieczność ochrony i jakie środki profilaktyczne należy podjąć; Władze w krajach, w których choroby przenoszone przez wektory stają się problemem zdrowotnym, podjęły kroki w celu ochrony ludności przed nimi tymi chorobami.

23 Powiatowe obchody Światowego Dnia Zdrowia w powiecie średzkim 2014 pod hasłem: Choroby wektorowe Organizatorzy Powiatowy Ośrodek Edukacji w Środzie Śl. Polski Czerwony Krzyż Oddział Rejonowy w Środzie Śl Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Środzie Śl.

24 Światowy Dzień Zdrowia Parada Zdrowia Rynek Środa Śl.

25 Światowy Dzień Zdrowia 2014 Wstępne informacje o kampanii zostały już umieszczone na stronie internetowej WHO:

26 Światowy Dzień Zdrowia

27 Światowy Dzień Zdrowia III Festiwal Piosenki o zdrowiu I Miejsce Niepubliczne Przedszkole sióstr Salezjanek w Środzie Śl.

28 Dziękuje za uwagę