Budowa oraz modernizacja wałów przeciwpowodziowych z wykorzystaniem odpadów górniczych w aspekcie logistyki odzysku

Transkrypt

1 Mateusz Blajer 1, Justyna Adamczyk 2 AGH w Krakowie Budowa oraz modernizacja wałów przeciwpowodziowych z wykorzystaniem odpadów górniczych w aspekcie logistyki odzysku Wstęp Zrównoważony rozwój jest wiodącym trendem w dzisiejszej gospodarce europejskiej. Jego idea stanowi treść Agendy 21 przyjętej z inicjatywy ONZ już w 1992 roku i jest promowana przez kraje wysoko rozwinięte, które posiadają technologie niskoemisyjne pozwalające na ograniczenie wpływu przemysłu na środowisko. Polski przemysł, a przede wszystkim górnictwo i energetyka, oparte na wydobyciu i spalaniu węgla kamiennego również starają się dostosować do restrykcyjnych wymogów stawianych im przez prawo wspólnotowe, a co za tym idzie również prawo polskie. Dlatego też coraz większą rolę przywiązuje się do zagospodarowania odpadów pochodzących z tychże sektorów gospodarki. W tym aspekcie pojawia się konieczność opracowania dobrze przemyślanych koncepcji logistycznych pozwalających ograniczyć koszty oraz efektywnie wykorzystywać materiały odpadowe procesów wydobycia i przeróbki węgla kamiennego. Logistyka odzysku zgodnie z [7] stanowi proces planowania implementacji i kontrolowania skutecznego i efektywnego ekonomicznie przepływu surowców, półproduktów i produktów gotowych wraz z powiązanymi z tymi przepływami informacjami od miejsca konsumpcji do miejsc pochodzenia w celu odzyskania wartości bądź właściwego zagospodarowania. Różne gałęzie gospodarki, takie jak przemysł motoryzacyjny, czy też produkcja urządzeń elektronicznych, już od dłuższego czasu stosują narzędzia logistyki odzysku w celu poprawy efektywności wykorzystania surowców, obniżenia kosztów produkcji i ponownego zagospodarowania materiałów odpadowych [1], [10]. Szeroko rozumiane górnictwo stanowi w Polsce sektor, który wytwarza najwięcej odpadów. W roku 2013 w Polsce ponad połowa odpadów (ok. 52%), z wytworzonych 142 mln ton pochodziła z sektora górniczego, co zgodnie z rysunkiem 1 stanowiło ok tys. ton. Należy zauważyć, że w roku 2000 nie wyodrębniano osobno odpadów komunalnych. Masa odpadów [tys. ton] Czas [lata] Odpady z wyłączeniem odpadów komunalnych Odpady komunalne Rys. 1. Ilość wytwarzanych odpadów w latach opracowano na podstawie [6][1]. 1 Mateusz Blajer, AGH w Krakowie, Wydział Górnictwa i Geoinżynierii, Katedra Geomechaniki, Budownictwa i Geotechniki 2 Justyna Adamczyk, AGH w Krakowie, Wydział Górnictwa i Geoinżynierii, Katedra Geomechaniki, Budownictwa i Geotechniki 8684

2 Rys. 2 przedstawia strukturę wytwarzanych odpadów górniczych w Polsce w roku Analiza danych pokazuje, że kolejnym ważnym źródłem odpadów są odpady przetwórcze, tj. popioły i żużle powstające w procesie spalania materiałów energetycznych. Energetyka i górnictwo, które mają największy wkład w wytwarzanie odpadów w Polsce, poszukują sposobów ich zagospodarowania celem uniknięcia opłat za ich składowanie. Odpady powstające przy płukaniu i oczyszczaniu kopalin Odpady z flotacyjnego wzbogacania rud metali nieżelaznych 28% 26% Mieszanki popiołwo-żużlowe z mokrego odprowadzania odpadów paleniskowych Odpady z wydobywania kopalin innych niż rudy metali Popioły lotne z węgla 2% 3% 3% 3% 4% 9% 22% Gleba i ziemia Mieszaniny popiołów lotnych i odpadów stałych z wapniowych metod odsiarczania gazów odlotowych Żużle z procesów wytapiania Pozostałe Rys. 2. Struktura odpadów wytwarzanych w Polsce w roku 2013 opracowano na podstawie [6]. W artykule przedstawiono technologię produkcji kruszywa z odpadów przeróbczych węgla kamiennego oraz możliwość wykorzystania tego kruszywa w budowie i modernizacji wałów przeciwpowodziowych. Logistyka odzysku w górnictwie węgla kamiennego Górnictwo węgla kamiennego to jedna z głównych gałęzi przemysłu wydobywczego w Polsce. Konieczność ochrony złóż surowców naturalnych oraz regulacje prawne zawarte w Ustawie o odpadach i Ustawie o odpadach wydobywczych wymagają od zakładów górniczych możliwie maksymalnego ograniczenia produkcji odpadów powstających przy wydobyciu i przeróbce węgla kamiennego. Wg [3] w kopalniach węgla kamiennego Górnośląskiego Zagłębia Węglowego ok. 92% odpadów powstających podczas eksploatacji i przeróbki kopalin jest wykorzystywana gospodarczo (dane z roku 2007). Kierunki zagospodarowania odpadów wydobywczych przedstawiono na rysunku 3. Rys. 3. Kierunki zagospodarowania odpadów wydobywczych [4]. 8685

3 Do działań logistycznych jakie są prowadzone przez kopalnie w celu ograniczenia ilości odpadów pochodzących z eksploatacji należą [5]: ciągły monitoring parametrów jakościowych urobku ze ścian wydobywczych i nadawy na zakład przeróbczy, ograniczenie prowadzenia robót przygotowawczych z przybierką skały płonnej poprzez zwiększenie zakresu utrzymania chodników przyścianowych, właściwy dobór obudów i kombajnów zapewniający urabianie na ścianach jedynie w niezbędnych ze względów technologicznych warstwach skały płonnej, utrzymanie wypadu sortymentów o uziarnieniu powyżej 30 mm ze ścian na poziomie do 40% w celu zminimalizowania produkcji mułów popłuczkowych poprzez obrywkę czoła ścian, strzelania wstrząsowe, prowadzenie ścian wydobywczych w sposób zapewniający urabianie jedynie niezbędnej dla utrzymania stropu i bezawaryjnego ruchu obudowy zmechanizowanej, warstwy skały płonnej. Głównym kierunkiem zagospodarowania odpadów pochodzących z procesów przeróbczych węgla kamiennego, ze względu na ich właściwości fizyko chemiczne i geotechniczne jest niwelacja terenów, roboty inżynierskie i rekultywacyjne w obrębie zakładu górniczego [5]. Rozwój logistyki odzysku w górnictwie węgla kamiennego widoczny jest zwłaszcza w modernizacji ciągów technologicznych w zakładach przeróbki mechanicznej. Rys. 4 i rysunek 5 przedstawiają schematy wzbogacania węgla w zakładzie górniczym odpowiednio przed i po jego modernizacji. Wprowadzenie drugiej linii technologicznej spowodowało, że kopalnia otrzymuje dwa główne produkty końcowe: koncentrat węglowy (o różnym sortymencie ) oraz kruszywo. Celowe wytwarzanie drugiego produktu finalnego powoduje zmianę statutu materiału skalnego z odpadu na kruszywo. Kontrola jakości produktu, stanowiąca kolejny etap przeprowadzonej modernizacji, sprawdza stałość cech i parametrów produkowanego kruszywa i stwierdza jego przydatność do stosowania w budownictwie inżynieryjnym. Rys. 5 pokazuje, że strumień odpadów nadal jest obecny w ciągu technologicznym (m.in. kruszywo odrzucone przez kontrolę jakości), jednak jego ilość jest znacząco mniejsza. KONCENTRAT WĘGLOWY WYDOBYCIE UROBKU WZBOGACENIE URBOBKU ODPADY ZAGOSPODAROWANIE W OBRĘBIE ZAKŁADU GÓRNICZEGO Rys. 4. Schemat wzbogacania węgla przed modernizacją opracowany na podstawie [5]. WYDOBYCIE UROBKU WZBOGACENIE URBOBKU KONCENTRAT WĘGLOWY KRUSZYWO KONTROLA JAKOŚCI ODPADY BUDOWNICTWO ZIEMNE SKŁADOWISKO ODPADÓW Rys. 5. Schemat wzbogacania węgla po modernizacji opracowany na podstawie [5]. 8686

4 Technologia produkcji kruszywa z odpadów przeróbczych Miejscem produkcji kruszywa jest Zakład Przeróbki Mechanicznej Węgla, do którego kierowany jest urobek surowy bezpośrednio po wydobyciu go na powierzchnię. Rys. 6 przedstawia ciąg technologiczny w skład którego wchodzą dwie linie produkcyjne, w wyniku których równolegle otrzymywane są dwa główne produkty: węgiel kamienny i kruszywo. Kruszywo jako produkt bezpośredni z procesu wzbogacania węgla uzyskuje uziarnienie w klasie 0,1 200 mm. Na schemacie przedstawionym na rysunku 6 pokazane są trzy sektory produkcji kruszywa, które zostały wydzielone w oparciu o rozmiar ziarna nadawy jaki kierowany jest do poszczególnych procesów przeróbczych. W każdym z tych sektorów można wyróżnić następujące etapy produkcyjne: klasyfikację urobku, wzbogacanie klasy ziarnowej, odwadnianie produktów wzbogacania, odstawa i składowanie produktów. Etap klasyfikacji urobku rozpoczyna się klasyfikacją przedwstępną na przesiewaczach o rozmiarze sita 200 mm. Produkt górny tej klasyfikacji kierowany jest na przenośnik taśmowy, na którym następuje usuwanie z urobku elementów drewnianych, złomów i innych materiałów, które mogą uszkodzić kruszarkę szczękową, do której kierowany jest urobek. Po skruszeniu ziaren poniżej 200 mm urobek kierowany jest wraz z produktem dolnym do procesu klasyfikacji wstępnej [5]. Klasyfikacja urobku polega na rozdzieleniu na mokro klasy mm na zabudowanych posobnie przesiewaczach wibracyjnych z natryskami wodnymi odpowiednio na klasy mm (produkt górny) i 0 20 mm (produkt dolny) klasyfikacja wstępna rozmiar sita = 20 mm oraz 2 20 mm (produkt górny) i 0 2 mm (produkt dolny) rozmiar sita = 2 mm [5]. Kolejna klasyfikacja to rozdział w hydrocyklonach. Produkt dolny z przesiewacza = 2 mm (klasa 0 2 mm) z nadmiarem wody kierowany jest do zbiorników, do których odprowadzane są odsącza z odwadniania koncentratu po osadzarkach miałowych [5]. Utworzona w ten sposób zawiesina kierowana jest pompami na baterie hydrocyklonów klasyfikujących. Produktami takiej klasyfikacji są: klasa ziarnowa 0 0,1 mm (przelew) klasa ziarnowa 0,1 2,0 mm (wylew). Z AKŁ AD PRZERÓBCZY URO BEK S UROWY K LASY FIKACJA PRZE DW STĘPNA 200 mm K ruszenie n adziarna f rak cja mm K LASY FIKACJA 20 mm W ZB OG ACANIE separator cieczy ciężkich ODW ADNIANIE K RUSZYWA K ONCE NTRAT WĘG LOWY f rak cja 2-20 mm K LASY FIKACJA 2 mm K ruszenie n adziarna W ZB OG ACANIE osadzarki trójproduktowe ODW ADNIANIE K RUSZYWA M AG AZYNOW ANIE K RUSZYWA K lasyfikacja 2mm 2mm K ruszenie przerostu 2mm P RZEROST KO NCE NTRAT W ĘGL OWY f rak cja 0,1-2 mm K LASY FIKACJA 0,1 mm W ZB OG ACANIE spirale ODW ADNIANIE K RUSZYWA M UŁ W ĘGLOWY K ONCE NTRAT W ĘGLOWY 8687

5 Rys. 6. Schemat produkcji kruszyw w Z.G. Janina opracowano na podstawie [5]. Sposób wzbogacania nadawy w kolejnym etapie produkcji kruszywa zależy od frakcji urobku. Tabela 1 zawiera zestawienie procesów wzbogacania i klas ziarnowych oraz sektory, w których dane procesy są stosowane. Tabela 1. Zastosowanie procesów wzbogacania w zależności od rozmiaru klasy ziarnowej opracowano na podstawie [5]. Sektor Klasa ziarnowa [mm] Proces wzbogacania I Separator cieczy ciężkiej II 20 2 Osadzarka wodna III 2 0,1 Wzbogacalnik spiralny W sektorze I wzbogacanie nadawy w klasie ziarnowej mm odbywa się za pomocą wzbogacalnika zawiesinowego dwuproduktowego typu DISA-2. W procesie tym wydzielony zostaje koncentrat węglowy i kruszywo skalne. Gęstość cieczy ciężkiej wynosi 1,7 kg/dm 3. Uzyskane kruszywo skalne jest podawane na przesiewacz odwadniający i kierowane na miejsce składowania [5]. Rozdział frakcji 2 20 mm ma miejsce w sektorze II, gdzie wzbogacanie nadawy ma miejsce w osadzarce miałowej. W procesie tym uzyskuje się trzy produkty: koncentrat węglowy, kruszywo skalne i przerost (warstwę pośrednią). Kruszywo skalne odbierane jest na pierwszym progu przelewowym i kierowane pod pokład sitowy na spód osadzarki skąd wynoszone jest i odwadniane podnośnikiem kubełkowym [5]. Sektor III to rozdział nadawy w klasie ziarnowej 0,1 2 mm w wzbogacalnikach spiralnych. Kruszywo skalne otrzymane w tym procesie podawane jest do odwodnienia na przesiewaczach, a następnie kierowane w miejsce odstawy kruszyw. Zagospodarowanie odpadów wydobywczych na przykładzie rozbudowy i modernizacji wałów przeciwpowodziowych Zagospodarowanie odpadów górniczych poprzez wykorzystanie ich w budowie i modernizacji wałów przeciwpowodziowych wymaga prowadzenia badań oraz kontroli jakości na każdym etapie życia produktu jakim się stają. Proces ten przedstawiono na rysunku 4. Producent we współpracy z autorami prowadzi badania rozwojowe w celu poprawy właściwości materiału oraz wykorzystania innego rodzaju odpadów. Uzyskane produkty podlegają kontroli jakości w celu zapewnienia parametrów określonych aprobatami. Produkt w postaci kruszywa zostaje następnie dopuszczony do aplikacji. W analizowanym przypadku kruszywo to znajduje zastosowanie w modernizacji i rozbudowie wałów przeciwpowodziowych. Już podczas budowy korpusu wału prowadzone są kontrole w postaci badań zagęszczenia, współczynników filtracji oraz badania parametrów wytrzymałościowo odkształceniowych, aby zapewnić odpowiednią jakość wykonania. Badania te dostarczają również informacji dla producenta, który może zmodyfikować procedury przygotowania oraz skład kruszywa w celu poprawy jego właściwości. 8688

6 Rys. 7. Procesy związane z przygotowaniem i aplikacją kruszywa na bazie odpadów górniczych oraz eksploatacją obiektów, które z niego wykonano. Ostatnim etapem jest eksploatacja wałów podczas, której może dochodzić do uszkodzeń. Są one wykrywane w trakcie okresowych kontroli obwałowań (jednorocznych oraz pięcioletnich) przewidzianych prawem budowlanym [9]. Pozwala to na uzyskanie informacji na temat materiału zastosowanego do budowy oraz wpływu czasu ekspozycji na czynniki środowiska, w którym się znajduje. Dane uzyskane z badań okresowych są cenną informacją dla producenta, pozwalającą na dostosowanie produktu do stawionych mu wymagań w okresie długoletniej eksploatacji. Kompleksowa kontrola oraz badania prowadzone w różnych fazach życia produktu pozwalają na odpowiednie dostosowanie procesów logistycznych związanych z wytwarzaniem oraz dystrybucją produktu, a także na modyfikację składu i właściwości materiału. Dzięki takiemu podejściu kruszywa na bazie odpadów górniczych stają się coraz bardziej konkurencyjne, co pozwala na ograniczenie kosztów jakie producenci muszą ponosić na składowanie odpadów oraz kosztów budowy i modernizacji wałów przeciwpowodziowych. Dzięki prowadzonym badaniom rozwojowym coraz bardziej perspektywiczne staje się zastosowanie mieszanek odpadów górniczych z popiołami i żużlami pochodzącymi z sektora energetycznego. W niniejszym artykule skupiono się jednak tylko na odpadach przeróbczych. Zagospodarowanie odpadów górniczych tutaj na przykładzie trzech odcinków wałów przeciwpowodziowych zlokalizowanych w miejscowościach Bobrek, Gromiec oraz Mętków w powiecie Oświęcim. W artykule skupiono się na odcinkach w km do 3+700, do oraz do (rysunek 4 - odcinki 15, 17, 18). Łącznie na tych odcinkach w okresie od 2003 do 2014 roku wbudowano m 3 kruszywa uzyskanego z odpadów górniczych z kopalni Brzeszcze oraz Janina. Lokalizację przedmiotowych wałów przedstawiono na rysunku 8. Na rysunku tym zaznaczono również miejsca prowadzonych przez autorów badań geotechnicznych (maj 2015) oznaczone cyframi rzymskimi od I do IV oraz od Id do IIId. 8689

7 Logistyka nauka Rys. 8. Lokalizacja wałów przeciwpowodziowych modernizowanych z wykorzystaniem kruszywa na bazie odpadów górniczych. Kruszywo przygotowane na bazie odpadów górniczych to przede wszystkim łupek ilasty z dodatkami piaskowca i węgla kamiennego. Odcinki badawcze dobrano w taki sposób, aby możliwa była ocena zmian właściwości kruszywa w czasie. W tabeli 2 przedstawiono lokalizację oraz czas modernizacji wybranych odcinków wałów, na których prowadzono badania. Tabela 2. Lokalizacja oraz czas modernizacji odcinków wałów, na których prowadzono badania. Miejscowość Położenie [km] Bobrek 0+650, 0+700, 0+750, 1+350, 3+000, 3+050, Gromiec , 7+950, Rzeka Wisła wał lewy Wisła wał lewy Okres modernizacji We wszystkich przypadkach wymienionych w tabeli 2 prowadzono rozbudowę i modernizację już istniejących wałów, które były w złym stanie technicznym. Typowe przekroje z wyszczególnieniem warstw geotechnicznych zaprezentowano na rysunkach od 9 do 11. Nadbudowywaną część oznaczono na wszystkich przekrojach jako Łupek. Pozostałe warstwy geotechniczne scharakteryzowano następująco: Rys. 9. Przekrój geotechniczny lewego wału Wisły w km w miejscowości Bobrek powiat Oświęcim; nb I - nasyp budowlany glina pylasta zwięzła z rumoszem łupka ilastego i piaskowca oraz węgla kamiennego, nb II - nasyp budowlany gliny, nbii nasyp budowlany piaski gliniaste, IV - gliny pylaste zwięzłe, V - gliny pylaste (Va półzwarte i twardoplastyczne, Vb plastyczne), VI piaski gliniaste, VII piaski średnie (VIIa w stanie bardzo luźnym i luźnym, VIIb w stanie średnio zagęszczonym), VIII pospółki. 8690

8 Rys. 10. Przekrój geotechniczny lewego wału Wisły w km w miejscowości Bobrek powiat Oświęcim; nb I nasyp budowlany glina pylasta zwięzła z rumoszem łupka ilastego i piaskowca oraz węgla kamiennego, nb II - nasyp budowlany gliny, nbii - nasyp budowlany piaski gliniaste, IV gliny pylaste zwięzłe, V gliny pylaste (Va półzwarte i twardoplastyczne, Vb - plastyczne), VI piaski gliniaste, VII piaski średnie (VIIa w stanie bardzo luźnym i luźnym, VIIb w stanie średnio zagęszczonym), VIII pospółki. Rys. 11. Przekrój geotechniczny lewego wału Wisły w km w miejscowości Gromiec powiat Oświęcim; nb I - nasyp budowlany glina pylasta zwięzła z rumoszem łupka ilastego i piaskowca oraz węgla kamiennego, nb II - nasyp budowlany gliny, nbii - nasyp budowlany piaski gliniaste, IV - gliny pylaste zwięzłe, V - gliny pylaste (Va półzwarte i twardoplastyczne, Vb - plastyczne), VI piaski gliniaste, VII piaski średnie (VIIa w stanie bardzo luźnym i luźnym, VIIb w stanie średnio zagęszczonym), VIII pospółki. Proces rozbudowy polegał na zebraniu wierzchniej warstwy gruntu organicznego, następnie odpowiednie przygotowanie skarpy wału poprzez utworzenie charakterystycznych schodków. Zabieg ten miał na celu zapewnienie odpowiedniego połączenia już istniejącego wału z nowo dobudowaną częścią. Kruszywo na bazie odpadów górniczych układano warstwami 0,50 m i zagęszczano je walcem wibracyjnym okołkowanym o masie powyżej 10 Mg stosując kilkukrotny przejazd walca po 1 śladzie (rysunek 12). 8691

9 Logistyka nauka Rys. 12. Proces zagęszczania nowo wbudowanego materiału na bazie odpadów górniczych w korpus wału przeciwpowodziowego [2]. Taka procedura pozwalała na uzyskanie odpowiedniego zagęszczenia korpusu wału, co gwarantuje jego stateczność oraz niski współczynnik filtracji. Docelowy kształt uzyskiwano dzięki pomiarom geodezyjnym, które były prowadzone na bieżąco. Po uzyskaniu odpowiedniej geometrii korpus wału pokrywano gruntem organicznym i obsiewano trawą, której zadaniem jest ochrona korpusu wału przed erozją. Podsumowanie Dobrze przemyślane koncepcje logistyczne i ich odpowiednie wdrożenie w zakładach przeróbki mechanicznej, to w efekcie ograniczenie kosztów związanych ze składowaniem odpadów oraz dodatkowy strumień zysku ze sprzedaży drugiego produktu finalnego, jakim jest kruszywo. Prowadzone badania potwierdzają, że kruszywa na bazie materiałów odpadowych mogą być wykorzystywane w budowie oraz modernizacji wałów przeciwpowodziowych. Niższe koszty materiału pozwalają na budowę oraz dostosowanie do odpowiednich standardów większej ilości wałów przeciwpowodziowych, a co za tym idzie na poprawę bezpieczeństwa terenów zagrożonych powodziami. Streszczenie W artykule przedstawiono wykorzystanie odpadów górniczych do budowy oraz modernizacji wałów przeciwpowodziowych w aspekcie logistyki odzysku. Jest to zagadnienie bardzo ważne dla polskiego górnictwa oraz sektora energetycznego, które to muszą wypełniać szereg coraz bardziej restrykcyjnych zobowiązań. Omówiono proces produkcji kruszywa na bazie odpadów górniczych oraz sposoby ich zagospodarowania. W szczególności omówiono wykorzystanie tychże do budowy i modernizacji wałów przeciwpowodziowych. Słowa kluczowe: wały przeciwpowodziowe, odpady górnicze, logistyka odzysku 8692

10 CONSTRUCTION AND MODERNIZATION OF FLOOD EMBANKMENTS USING COAL MINING WASTE AS THE ASPECT OF REVERSE LOGISTICS Abstract Article shows the use of the coal mining waste in the construction and modernization of flood embankments as the aspect of reverse logistics. It is a very important issue for polish coal mining and energy industry, which are obligated to follow restrictive regulations. Article discusses coal mining waste based aggregate production process and its applications. In particular, we analyze coal mining waste based aggregate application in construction and modernization flood embankments. Keywords: flood embankments, coal mining waste, reverse logistics Literatura [1] Abduaziz O., Cheng J. K., Tahar R. M., Varma R.: A hybrid Simulation Model for Green Logistic Assessment in Automotive Industry, Procedia Engineering, 100/2015. [2] Biuro Badawczo Projektowo Wykonawcze AQUA-GEO, Badanie zagęszczenia i współczynnika filtracji w remontowanym korpusie wału ze skały płonnej z KWK Janina w Libiążu na zadaniu inwestycyjnym lewy wał rzeki Wisły w km w miejscowości Bobrek, gm. Chełmek., Warszawa [3] Góralczyk S., Baic I.: Odpady z górnictwa węgla kamiennego i możliwości ich ponownego wykorzystania, Polityka Energetyczna, Tom 12, Zeszyt 2/2, [4] Kozioł W., Piotrkowski Z.: Aktualne kierunki zagospodarowania z udostępniania węgla kamiennego. AGH Kraków, Materiały konferencyjne: Foresight w zakresie priorytetowych i innowacyjnych technologii zagospodarowania odpadów pochodzących z górnictwa kamiennego, [5] Kuczyńska I.: Opinia Dotycząca produkcji w procesie przeróbki węgla a Z.G. Janina w Libiążu, Kraków, październik 2010 [6] Ochrona środowiska 2014, GUS Departament Badań Regionalnych i Środowiska, Warszawa [7] Sobotka A., Czaja J.: Logistyka odzysku w cyklu życia obiektu budowlanego, Logistyka, 6/2014. [8] Sobotka A., Logistyka przedsiębiorstw i przedsięwzięć budowlanych, Wydawnictwa AGH, Kraków [9] Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r., Prawo Budowlane, Dz. U nr 89 poz. 414 (Dz. U r. nr 156 poz i nr 170 poz. 1217). [10] Xuezhong Ch., Linlin J., Chengbo W., Business Process Analysis and Implementation Strategies of Green Logistics in Appliances Retail Industry, Energy Procedia, 5/