Promocja miejscowości, gminy i regionu w Internecie

Transkrypt

1 Promocja miejscowości, gminy i regionu w Internecie Kajetan Wojsyk Celem niniejszego opracowania jest wskazanie pewnych elementów promocji miejscowości, gminy, regionu w Internecie, ich specyfikacja i przykłady wykorzystania. Dla lepszego zobrazowania omawianych tematów, podane zostały odnośniki do stron wartych obejrzenia. Promocję miejscowości, gminy i regionu w Internecie możemy traktować jako nowy sposób prezentacji walorów danego obszaru. Nowy, bo wykorzystujący medium, które jeszcze nie upowszechniło się na terenie naszego kraju w stopniu takim, jak radio czy telewizja, a które niesie nasz przekaz w dowolne miejsce świata. Nasuwa się pytanie: po co stosować taki akurat rodzaj promocji, skoro istnieją inne, od lat wypróbowane sposoby oparte o materiały trwałe, niewymagające kosztownych urządzeń - komputerów, sieci, urządzeń łączności przewodowej, bezprzewodowej itd.? Przecież dobrymi materiałami promocyjnymi są koszulki z nadrukami, długopisy, kalendarze, kubki, czapki, zakładki do książek, breloczki czy taśmy do zawieszenia identyfikatorów. Są albumy, zegary na baterie, podkładki pod myszkę czy pod kufel z nadrukami nazwy promowanej miejscowości. Wiele takich materiałów promocyjnych każdego roku, w ogromnych ilościach, wędruje od urzędu do urzędu, przypominając swoją obecnością o podmiocie, który w taki właśnie sposób się promuje. Jednak wszystkie te przedmioty, nawet najbardziej użyteczne, mają istotną wadę - są relatywnie drogie. Często też niepotrzebnie zajmują miejsce na biurku czy w szufladzie. Nie zmieniają się, chociaż zmianom, niekiedy bardzo dynamicznym, ulega podmiot, który mają przypominać (takie 1

2 przedmioty są na ogół pamiątkami jakiegoś zdarzenia, spotkania, imprezy sportowej czy kulturalnej itp.). Internet oferuje możliwość przekazania obrazu, dźwięku i opisu bez ponoszenia zbędnych kosztów, i, co najważniejsze, dociera do ogromnej liczby odbiorców. Na pierwszy plan wysuwa się więc zasięg przekazywanej treści, no i oczywiście sama treść. Promocja w Internecie winna obejmować wszelkie warte wyeksponowania walory i cechy szczególne miejsca, którym chcemy kogoś zainteresować. Spróbuję przedstawić różne sposoby promocji, wykorzystując do ilustracji zagadnienia konkretne strony w Internecie. Świat Internetu jest żywy i zmienny, wciąż pojawiają się nowe strony, znikają stare, może się więc zdarzyć, że któraś z przywoływanych stron nie będzie już osiągalna. W niczym nie zmienia to jednak idei. Wiele ze wspomnianych stron jest przykładem doskonałego zrozumienia możliwości tkwiących w Internecie. Są to strony wykonane, jeśli nie przez pracowników jednostek samorządu terytorialnego, to na zlecenie tych jednostek przez firmy zewnętrzne. W opracowaniu niniejszym przywołuję też strony wykonane przez hobbystów, którzy przy okazji promują region. W pracach młodych ludzi uczniów szkół ponadpodstawowych, studentów, wręcz prześcigających się w tworzeniu bardzo ciekawych prezentacji widoczny jest zapał i chęć wyeksponowania przedmiotu ich szczególnego zainteresowania. Zdarza się, że pokazują oni przy okazji uroki swojej miejscowości i okolic. W niniejszym opracowaniu często przytaczam strony dużych miejscowości. Jest to spowodowane tym, że to one zaczęły przecierać szlak. Ich twórcy mają wieloletnie doświadczenie i wiedzę o tym, co jest ważne w serwisie promocyjnym, a co stanowi mało istotny margines. Na przykładzie porównań liderów twórców nagradzanych stron internetowych można zobaczyć, na co położony jest nacisk. Daje się zauważyć odchodzenie od fajerwerków i efektów wizualnych na rzecz ułatwienia i skrócenia drogi dotarcia do poszukiwanych informacji i treści. Skąd wiadomo, czego mieszkańcy czy goście z innych stron kraju poszukują? Przede wszystkim z ankiet, forów i i wysyłanych do urzędów. Dlatego dobrze jest, gdy istnieją formy (różne!) wyrażania opinii w jakiejś sprawie (ankiety), na tematy wybrane przez samych zainteresowanych (fora) i oczywiście przede wszystkim pewne i działające konto poczty elektronicznej. Konto, którego adres publikowany jest zarówno na gadżetach reklamowych, w materiałach promocyjnych, jak i na dokumentach urzędowych, i które jest codziennie sprawdzane. Strona internetowa nie może być witryną głuchą, musi zawierać mechanizmy dwustronnego kontaktu. Wtedy rzeczywiście jej twórcy mogą niezależnie od treści promocyjnych, które chcą przekazać lepiej dostosować formę 2

3 przekazu do zapotrzebowania. Oczywiście inne, tradycyjne formy komunikacji (list, telefon, wizyta osobista) również mają znaczenie, ale zajmujemy się tutaj jedynie drogą internetową, dostępną w każdej chwili z dowolnego miejsca na świecie. W tym momencie należy zwrócić uwagę na bardzo często niegdyś podnoszony problem: Przecież my nie mamy dostępu do Internetu; to tylko dla młodych; nasz sołtys nie będzie umiał... itp. Gdyby przyjąć taki punkt widzenia, to żaden postęp i zmiana w metodach komunikacji nie byłaby możliwa, byłoby to stałe równanie w dół i odwlekanie nieuchronnych zmian, które i tak muszą nadejść. Dlatego z góry należy przyjąć, że od kwestii promocji w Internecie uciec się nie da, pytanie tylko, od której strony podejść, by rozwiązać ją skutecznie. Wydaje się, że najlepiej skorzystać z doświadczeń podmiotów, które już mają ten problem za sobą, dlatego też w niniejszym opracowaniu przywoływane są często budujące przykłady, mogące być inspiracją i wskazówką. Strona techniczna ma znaczenie drugorzędne. Jeśli już będzie wiadomo, CO może być elementem promocji, w przytoczonych przykładach można poszukać inspiracji JAK to zrobić. Od czego zacząć? Chyba od próby zakreślenia granic tego, co ma być promowane, a więc od małej ojczyzny, ze zwróceniem uwagi na granice administracyjne miejscowości. Cel promocji małej ojczyzny Każda miejscowość ma określoną atmosferę i specyfikę. Określenia ogólne, statystyczne (np. miejscowość turystyczna, wieś) jedynie z grubsza oddają tę specyfikę i poprzez swoją ogólność nie mogą stanowić elementu promocji. Nie są one w stanie pokazać zalet i tych cech, które mogłyby skłonić potencjalnych inwestorów czy turystów do zwrócenia uwagi na daną miejscowość. A przecież wiadomo, że pomyślność mieszkańców zależy od możliwości zarobkowania, od rozwoju kulturalnego i możliwości kształcenia się, od warunków pozwalających na jak najpełniejsze zaspokojenie potrzeb indywidualnych i zbiorowych. Cel promocji jest oczywisty spowodowanie zainteresowania naszą miejscowością, wywołanie ożywienia wszelkiej lokalnej działalności, szczególnie związanej z napływem pieniędzy (zapotrzebowania na usługi, towary, produkcję). Promocja małych ojczyzn najczęściej oparta jest o tożsamość kulturową. Tutaj duże pole do działania ma telewizja, ale ważne jest, aby jej rola nie sprowadzała się tylko do przygotowania filmów i programów, biernie konsumowanych przez widzów. Należy uruchomić aktywne formy kontaktu, takie jak wciąganie mieszkańców do współpracy. Internet doskonale się do tego nadaje, gdyż pozwala na działanie nawet ludziom z natury nieśmiałym. Jak promują się inni np. poprzez działania kulturalne zobacz: czy też 3

4 Umiejętna promocja miejscowości nie jest sprawą łatwą dla tzw. miejscowych. Z reguły bowiem są oni przyzwyczajeni do zalet swojej małej ojczyzny i często po prostu ich nie dostrzegają, traktując je jako coś, co było, jest i będzie. Powiedzenie poety i krajoznawcy, Wincentego Pola: Cudze chwalicie, swego nie znacie, sami nie wiecie, co posiadacie doskonale obrazuje ów brak zdolności do obiektywnego postrzegania. Dopiero przyjezdni, zauroczeni miejscem, potrafią docenić to, czego miejscowi nie widzą. Mówi się, że Zakopane odkrył Tytus Chałubiński lekarz i botanik, zamiłowany kolekcjoner, który potrafił nie tylko dostrzec to, co bezpośrednio związane było z przedmiotem jego zainteresowań (botanika), ale i ciekawą kulturę górali, ich zwyczaje i codzienne życie. To on właśnie, chwaląc zalety miasta pod Giewontem, doprowadził do tego, co jest celem każdej promocji zwiększonego zainteresowania i napływu przyjezdnych, wydających dzisiaj w Zakopanem pieniądze. Dobrze to, czy źle, ocenić mogą jedynie mieszkańcy tego miasta. Gdyby zatem chcieć przyjrzeć się różnym czynnikom, mającym znaczenie dla promocji miejscowości, być może okazałoby się, że nasza pozornie nudna i nieciekawa okolica, kryje w sobie przeróżne możliwości, wymagające jedynie wydobycia, wyeksponowania i pokazania całemu światu. A do tego właśnie doskonale nadaje się Internet. W czerwcu 2010 roku odbyła się czternasta już z kolei, coroczna konferencja Miasta w Internecie, na której rozstrzygnięto konkurs czyli złota małpa. ( Prestiżowe trofeum w postaci brązowej statuetki przyznawane jest jednostkom administracji publicznej dowolnego szczebla za stworzenie strony internetowej, która w szczególny sposób wybija się spośród innych, oferując nowe usługi, oryginalne i przydatne dla mieszkańców rozwiązania, świeże pomysły, atrakcyjną stronę estetyczną i użytkową. W przypadku urzędowej strony internetowej współzawodnictwo jest bardzo ostre i corocznie przynosi ciekawe rozwiązania, które prezentowane są publicznie, w obecności krajowych i zagranicznych gości konferencji. Zwycięskie podmioty umieszczają informacje o otrzymanej nagrodzie na swojej stronie internetowej, co także jest elementem promocji. Zdarza się, że nie tylko urząd zyskuje powód do pochwalenia się w prasie, telewizji i Internecie swoim osiągnięciem, ale skorzysta ktoś jeszcze. Niech przykładem będzie nagroda przyznana w roku 2001 Urzędowi Miasta Rybnika i pewnej firmie informatycznej za wdrożenie elektronicznego obiegu dokumentów. Przesłanie, jakie niosły w owym czasie media, opisując laureata tej nagrody, można było odczytać mniej więcej tak: Nowoczesny urząd, w którym dokumenty nie giną, urząd podejmujący ekonomiczne i czytelne działania, wykazujący troskę o wysoką jakość i doskonałą obsługę petenta i umiejętność współpracy z firmami dostawcami usług i zaawansowanych technologii. To świetna rekomendacja. Poniżej przedstawiam strony, które doskonale potrafiły wykorzystać możliwości, jakie oferuje Internet. Oczywiście statystyka nie odda istoty rzeczy trzeba te strony po prostu 4

5 odwiedzić i dokładniej obejrzeć: Nie są to zresztą wszystkie strony warte pokazania. Otrzymanie nagrody i publiczna prezentacja pozwala stronę eksponować w szczególny sposób, jako stronę laureatkę, najlepszą w danym roku w swojej klasie. Nagrodzona strona jest przez pewien czas szczególnie często oglądana, nadaje się więc idealnie do zamieszczania na niej informacji, które powinny trafić do szerokiego kręgu odbiorców. Warto zwrócić uwagę, że liczba odwiedzin strony, o co niektórzy walczą, nie jest wcale wskaźnikiem jej szczególnej urody. Jest to raczej miara użyteczności. Np. internetowy rozkład jazdy pociągów, niebędący przecież stroną nadającą się do czytania, jest jednak niezwykle użyteczny i zawsze wygra z jakąkolwiek stroną miejską czy gminną jeśli chodzi o liczbę osób, które go odwiedziły. Z tego właśnie powodu bardzo wiele stron miejscowości zawiera linki (odnośniki) do takich użytecznych narzędzi. Nie do pogardzenia jest też możliwość, jaką uzyskuje kierownik urzędu uhonorowanego nagrodą; w trakcie konferencji ma okazję, jako laureat, nawiązać współpracę z partnerami biznesowymi. Witryna internetowa ma jeszcze jedną zaletę to najtańsza, a jednocześnie dostępna z dowolnego miejsca na świecie reklama. Niestety, jeśli zostanie zaniedbana albo nieumiejętnie wykorzystana, może stać się antyreklamą. Z tego powodu nie można zaniedbać stałej, systematycznej pracy nad jej funkcjonalnością i wyglądem. Środki oddziaływania Twórcy gminnych stron internetowych imają się wszelkich sposobów, mogących zwiększyć oglądalność strony. Częstokroć skutkuje to zatraceniem cech, jakimi strona taka powinna się charakteryzować. Należy bowiem wyraźnie rozgraniczyć stronę internetową danej miejscowości od internetowej strony domowej urzędu i strony BIP (podstrony podmiotowej Biuletynu Informacji Publicznej Każda z nich pełni inną funkcję i powinna posługiwać się innymi środkami oddziaływania. Strona domowa miejscowości może być portalem zawierającym różne tematy, narzędzia, internetowe gadżety czy różne działy tematyczne. Może stanowić jarmark rozmaitości, tak, by każdy mógł znaleźć coś dla siebie. W praktyce na takich stronach znajdujemy horoskopy, prognozy pogody, kursy walut, elektroniczne pocztówki, tapety, rozkłady jazdy autobusów itp. Główną ideą jest, żeby tylko czegoś nie zabrakło, bo jeśli będzie wszystko, to internauci będą chętnie naszą stronę odwiedzali. Z kolei strona urzędu powinna zawierać jedynie 5

6 takie treści, które są bezpośrednio związane z działalnością urzędu, z jego funkcjonowaniem na rzecz społeczności lokalnej, bez obcych elementów, wprowadzających chaos informacyjny. Ostatnia z wymienionych stron BIP ma swoją prawną podstawę (Ustawa z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej - Dz.U. nr 112 poz.1198 z dnia 8 października 2001 r. oraz Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 18 stycznia 2007 r. w sprawie Biuletynu Informacji Publicznej - Dz.U. nr 10 poz. 68.) i swego rodzaju szczególne znaczenie. Stanowi ona bowiem realizację konstytucyjnego prawa obywatela do prawdziwej, rzetelnej i obszernej informacji, a nie propagandy sukcesu czy reklamy, a przez to daje każdemu, bez względu na wiek, przekonania, kolor skóry czy wyznawaną religię, dostęp do jawnych zasobów urzędu. Jawnych, to znaczy nie chronionych żadnymi prawnymi klauzulami poufności czy tajności. Niestety, dziesiątki lat totalitaryzmu nie pozostały bez śladu. Nadal, mimo kar przewidzianych za nieudostępnienie informacji publicznej (ze wspomnianej ustawy: Art. 23. Kto, wbrew ciążącemu na nim obowiązkowi, nie udostępnia informacji publicznej, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku) zawartości wielu biuletynów są jedynie próbą ominięcia obowiązującego prawa. Wracając do rozróżnienia pomiędzy rolami wspomnianych trzech stron, najważniejsze jest umiejętne rozłożenie akcentów na tym, co jest promocją czy reklamą i na tym, co jest informacją. Istotą reklamy jest zwiększenie zainteresowania reklamowanym towarem czy usługą. Nieważne, czy przekaz reklamowy oparty jest na bezpośrednich zaletach reklamowanego obiektu czy też odwołuje się do analogii albo nawet podświadomych skojarzeń. Spróbujmy zatem spojrzeć na poszczególne elementy promocji małych ojczyzn w Internecie. 6

7 I. Przeszłość, teraźniejszość, przyszłość O bitwie pod Racławicami uczy się każde dziecko. Panorama Racławicka najpierw wystawiona we Lwowie, obecnie pięknie wyeksponowana we Wrocławiu to monumentalne dzieło Jana Styki, stworzone przy współpracy innych artystów. Panoramę przybywają oglądać wycieczki z całego kraju. Przyjeżdżają jednak do Wrocławia, a nie do Racławic, które były miejscem pamiętnej bitwy stoczonej 4 kwietnia 1794 r. ( Wydarzenia historyczne, poszczególne bitwy i wojny pozostawiły po sobie wiele obiektów, które dzisiaj stanowić mogą nie tylko miejsca pamięci narodowej, ale także miejsca warte zwiedzenia przez ludzi zainteresowanych historią, budową zamków, umocnień, fortyfikacji i wszelkiego rodzaju budowli związanych z obronnością. W Polsce, chociażby ze względu na jej położenie w sercu Europy, jest wiele takich miejsc. Niech przykładem będzie zamek w Malborku ( potężna, ponura krzyżacka warownia. Warto zwrócić uwagę, że obecność takiego szczególnego miejsca powinna znaleźć odbicie na stronie internetowej gminy. Na stronie internetowej Urzędu Miasta Malborka odwiedzający znajdują podział interesantów na grupy, z których jedna to właśnie turyści. Widzimy tu przykład dobrego rozumienia i wykorzystania w celach promocyjnych tak ciekawego obiektu, jakim jest niewątpliwie zamek krzyżacki. Jednak jakby przy okazji podane są informacje dla trzech innych grup, w tym przedsiębiorców i inwestorów. Jest to o tyle istotne, że, jak było powiedziane we wstępie, ważne jest wywołanie zainteresowania, skierowanie uwagi na gminę, miasto czy miejscowość w ogóle. Należy jednak podkreślić, że poszukiwanie miejsca pod inwestycje nie odbywa się poprzez losowe klikanie czy szukanie pięknych miejsc (akurat obecność cennych zabytków dla lokalizacji 7

8 inwestycji przemysłowych może być istotną przeszkodą), lecz poprzez użycie wyszukiwarek internetowych i wykorzystanie słów kluczowych czy pojęć, mających bliski związek z poszukiwanym miejscem. Z tego też powodu rozsądnym wydaje się umieszczenie między słowami kluczowymi strony wielojęzycznych tłumaczeń tych walorów, które mogłyby przyciągnąć turystów. W miejscach, w których warto się zatrzymać na kilka dni, największe szanse rozwoju ma baza noclegowo-gastronomiczna. Dlatego na stronach internetowych mających promować np. walory turystyczne miejscowości należy opisać i wyeksponować nie tylko sam główny obiekt historyczny, np. bardzo architektonicznie ciekawy zamek Krzyżtopór w Ujeździe ( ale też znajdujące się nieopodal inne, warte poznania zabytki czy ciekawe miejsca. Niezwykle piękny obiekt, mogący stanowić magnes dla turystów, może leżeć kilka czy kilkanaście kilometrów od miejsca, które chcemy promować. Na stronie zobaczymy, że istnieją w Internecie opisy miejsc sporządzone nie przez gminne biura promocji, czyli urzędników, ale przez zapalonych turystów, którzy osobiście sprawdzili różne ułatwienia i utrudnienia, jakie można napotkać. Takie relacje, jak np. czy zdecydowanie uwiarygodniają przekaz. Wydaje się, że promocja miejscowości, gminy czy regionu powinna korzystać z takich prac, szczególnie, że autorzy zazwyczaj chętnie podejmują współpracę, traktując umieszczenie łącza do ich strony jako swego rodzaju wyróżnienie. Strony stworzone przez hobbystów zawsze są ciekawsze od stron wymuszonych. Zwróćmy uwagę, że w miejscach, które z różnych względów zapisały się w historii, znajdują się zazwyczaj trwałe pomniki, obiekty, które z racji nietypowości i niepowtarzalności warte są odwiedzenia. Np. Fortyfikacje w Polsce ( opisują dokładnie, ilustrując to zdjęciami i mapą, rozkład udostępnionych do zwiedzenia fortyfikacji oraz umocnień powstałych na przestrzeni ostatnich dwóch wieków naszych burzliwych dziejów. W wielu miejscach, właśnie z uwagi na tę przytłaczającą atmosferę podziemnych komór i korytarzy, udostępniono turystom szlaki, odpowiednio oświetlone i konserwowane atrakcyjność turystyczna owych fortyfikacji jest niewątpliwa. 8

9 II. Nasi wybitni Sławni ludzie poeci, wybitni naukowcy, artyści czy dowódcy są postaciami honorowanymi muzeami, pomnikami, izbami pamięci. Każda miejscowość, jeśli tylko ma możliwość, w jakiś sposób upamiętnia czy to fakt urodzenia, czy też dłuższego pobytu takiej osoby na danym terenie. Jednak materialne (z wyjątkiem szczególnie bogatych w pamiątki muzeów) ślady życia wybitnych ludzi nie są istotnym i mocno znaczącym elementem promocji. O wiele skuteczniejszym sposobem promowania są imprezy sportowe czy kulturalne, mogące np. rokrocznie w określonym czasie gromadzić większą liczbę przyjezdnych turystów, obserwatorów, sportowców, aktorów czy muzyków pod szyldem większej imprezy. Szczególnie różnego rodzaju festiwale (muzyczne, festiwale piosenki) czy zawody, memoriały lub wydarzenia niekoniecznie sportowe, ale wymuszające udział znacznej liczby aktorów (np. coroczna inscenizacja bitwy pod Grunwaldem widowiskowe i niewątpliwie atrakcyjne czy też, w innym, hobbystycznym i nieco z boku ujęciu, ale na ten właśnie temat są czymś, co warto propagować w Internecie. Żelazowa Wola, miejsce urodzenia Fryderyka Chopina, jest znana z odbywających się w niej koncertów fortepianowych. Promocja tej miejscowości w Internecie sprowadza się głównie do informacji o terminach i wykonawcach koncertów. Trudno promować coś, co od dziesiątków lat i tak znane jest miłośnikom muzyki Chopina na całym świecie. Wybitnych ludzi, którzy rozsławiali Polskę, było wielu ( nie zawsze jednak potrafimy należycie to wykorzystać. Strona internetowa ma zasięg ogólnoświatowy i doskonale nadaje się do zaprezentowania materiałów związanych z takimi ludźmi. Może stanowić elektroniczny pomnik. Internet to wyjątkowo nośne medium i daje pole do popisu osobom zajmującym się lokalną historią 9

10 i kulturą. Ważnym elementem narodowej kultury i czymś, o czym nie można zapomnieć, są więc nie tylko cmentarze i miejsca pamięci, ale i dokumenty, zapisy, listy zasłużonych, które także muszą znaleźć swoje miejsce na stronie internetowej. Kończąc ten punkt, odsyłam do strony, którą warto obejrzeć z bardzo wielu względów między innymi z powodu zamieszczonych na niej sylwetek wybitnych ludzi ( III. Nasze mocne strony Istnieją atrybuty regionu, których trudno nie zaakcentować, jeśli mogą w jakiś sposób przyczynić się do zwiększenia zainteresowania danym regionem. Do takich należy sprawność administracji, jej lokalizacja, itp. Po zmianie podziału administracyjnego kraju okazało się, że zmiana lokalizacji jednostek administracji publicznej, sądów (np. sądu rejestrowego) itp. spowodowała pustynnienie krajobrazu gospodarczego, odpływ biznesu, szybką zmianę dotychczasowych miast wojewódzkich w miasta prowincjonalne. Atmosferę prowincji w sposób wyraźny odczuwały podmioty, które zaczęły być wręcz ograbiane ze wszystkiego, co cenniejsze, przez nowe centrale. W takiej sytuacji trzeba było szukać nowych sposobów promocji. Doskonałym przykładem jest Częstochowa, niegdyś stolica województwa, obecnie miasto na prawach powiatu, dużo większe od niektórych miast wojewódzkich. Zmniejszenie jego znaczenia spowodowane zostało przeniesieniem wielu instytucji do Katowic stolicy województwa Śląskiego. Silną stroną okazało się to, co przez lata było przytłumiane, umniejszane i spychane na drugi plan poprzez sztuczne eksponowanie hutnictwa, przemysłu ciężkiego czy włókienniczego. Okazało się w pewnym momencie, że to właśnie ów przemysł zaczyna przygasać i zamiast stanowić atut, staje się bombą zegarową, zagrożeniem, mogącym drastycznie zwiększyć poziom bezrobocia w momencie upadku dużego zakładu. A przecież na świecie istnieją miasta kultu religijnego, miasta maryjne, miasta stanowiące ośrodki, do których corocznie przybywają setki tysięcy pielgrzymów. Przyjeżdżają też turyści, korzystający z innych miejscowych ofert, jeśli tylko się takie znajdą. Mocną stroną Częstochowy 10

11 okazała się możliwość nawiązania współpracy kulturalnej z innymi miastami europejskimi. Również zapobiegliwość mieszkańców, zwrócenie się w stronę świadczenia różnego rodzaju usług i małej gastronomii, a także hotelarstwa, spowodowała ogromną zmianę odczuwalną szczególnie przez przyjezdnych, którzy nie mają już kłopotu ze znalezieniem noclegu czy miejsca, w którym mogą kulturalnie i przyjemnie spędzić czas. W ślad za poszerzeniem oferty gastronomicznej pojawiać się zaczęły kluby, gdzie można posłuchać na żywo muzyki. Co ciekawe, owe kluby muzyczne zaczęły powstawać w nowo wyremontowanych i wystylizowanych starych obiektach przemysłowych niewielkich halach produkcyjnych, większych warsztatach, a nawet wyremontowanych piwnicach. W roku 2004 po raz pierwszy została zorganizowana Noc Kulturalna, w trakcie której od godz. 18:00 do wczesnego rana trwały koncerty, wystawy, prezentacje, spotkania z artystami, wystawy itp. W jednym z ponad 30 punktów owych wydarzeń artystycznych wystarczyło kupić bilet za 5 zł i można było wejść do dowolnego klubu biorącego udział w Nocy Kulturalnej jeśli tylko dało się wejść. Oczywiście całość została zareklamowana w Internecie, niezależnie od plakatów i innych form promocji. Zarobione pieniądze zostały przeznaczone na organizację kolejnej Nocy Kulturalnej. Dużą rolę w tym przedsięwzięciu odegrało środowisko akademickie, umiejętność zmobilizowania lokalnych i przyjezdnych artystów do wspólnego działania, mnogość miejsc pubowo-dyskotekowo-barowo-kulturalnych i pomysł tanich biletów. Promocja takich masowych wydarzeń kulturalnych w Internecie sprzyja rozwojowi życia kulturalnego, rośnie podaż, popyt i internetowa promocja sprawdza się tu znakomicie. Zwiększony popyt na usługi turystyczne wygenerował potrzebę uruchomienia specjalnego serwisu dostępnego także w wersji na telefony komórkowe mobi.czestochowa.pl. IV. Cudze chwalicie, swego nie znacie... Pod tym właśnie hasłem PTTK i różne firmy (ktpzg.pttk.pl/porady/linki.php, 11

12 organizują wielodniowe wycieczki, których program znaleźć można w Internecie. Jak łatwo się domyślić, chodzi o odwiedzanie pięknych i atrakcyjnych turystycznie miejscowości na terenie całego kraju. Internet umożliwia wirtualne zwiedzenie tych miejscowości i zobaczenie, co jest najciekawsze. W ten sposób można lepiej przygotować się do wyprawy. Jednak aby tak się stało, w Internecie muszą zaistnieć atrakcyjne i aktualne prezentacje. Może też zdarzyć się tak, że ciekawe i warte odwiedzenia miejsca znajdą się na trasie naszej podróży. Warto nieraz nadłożyć drogi, by porównać rzeczywistość z internetowym opisem. Może się okazać, że jest znacznie atrakcyjniejsza... Niech przykładem będzie czy piękny serwis z fotografiami zachęcającymi do odwiedzin. V. Symbole W Pacanowie kozy kują... Któż nie zna Przygód Koziołka Matołka? Tę książeczkę Kornela Makuszyńskiego z ilustracjami Mariana Walentynowicza, bardzo ciepłą i wzruszającą dobrze pamięta wiele pokoleń polskich dzieci. Dzisiaj są to dorośli ludzie, którzy o Pacanowie, poprzez samo tylko skojarzenie ze sławnym Koziołkiem, myślą z sympatią. Zatem zupełnie naturalne wydaje się, że elementem promocji Pacanowa powinno być to, z czego jest najbardziej znany. Nic dziwnego, że w Pacanowie powstało Stowarzyszenie Miłośników Gminy Pacanów, które w 4. punkcie Cele Stowarzyszenia ma Popularyzację legendy <w Pacanowie kozy kują> i o Koziołku Matołku. Stowarzyszenie dąży do realizacji celów statutowych w szczególności przez: 1. Organizowanie zebrań dyskusyjnych, odczytów, wystaw, konferencji, zjazdów oraz konsultacji specjalistycznych i wycieczek dla dzieci. Trudno o lepsze wykorzystanie sławy Koziołka. Jak podawała prasa, w roku 2003 w pacanowskim Święcie Bajki wzięło udział prawie 25 tys. osób. Wszystko to znajdujemy na stronie internetowej gminy Pacanów ( Na terenie naszego kraju wiele jest miejsc, 12

13 które mają swój symbol czy kojarzącą się z nimi postać (Liczyrzepa Karkonosze, Boruta Łęczyca, Smok Wawelski Kraków, Syrenka Warszawa itd.). Nawet coś takiego jak dowcipy na stronie internetowej mogą być elementem promocyjnym. Dowód? Wąchock ( To tutaj możemy zobaczyć pomnik najsłynniejszego polskiego sołtysa, to tu corocznie odbywają się turnieje sołtysów, to Wąchock nazywany jest stolicą humoru. Oczywiście nie wystarczy sam internetowy wabik, wokół tego musi być zbudowane określone działanie. Samo publikowanie informacji o symbolach byłoby promocją mało nośną. VI. Osobliwości Dla wielu osób szczególnie interesujące mogą być dziwne zjawiska, występujące bardzo rzadko lub nawet pojedynczo w skali kraju. Przykładem niech będzie Emilcin niewielka miejscowość ( za pomocą tego narzędzia można ją zlokalizować na mapie Polski), w której, jak czytamy w internetowych opisach, rolnik Jan Wolski widział UFO ( Spotkanie to zostało opisane niezwykle szczegółowo przez samego Jana Wolskiego. Osobliwości mogą być różnego rodzaju i nie ma w istocie znaczenia, czy są weryfikowalne czy nie, ważne, żeby zostały ciekawie zaprezentowane. Na stronie znajdujemy także Kietrz, Wylatowo, Parczew miasta, w których dochodziło do podobnych zdarzeń. Takie miejsca mają wartość dla wielu turystów i hobbystów interesujących się niezidentyfikowanymi obiektami latającymi, szczególnie wtedy, gdy istnieją jakieś trwalsze ślady czy wystąpiły trudne do wyjaśnienia zjawiska przypisywane przybyszom z kosmosu. Są też inne, bardziej konkretne i namacalne atrakcje, będące dziełem ludzi czy szczególnych warunków przyrodniczych. W Internecie, pod adresem znajdujemy np. 13

14 Sztolnię Czarnego Pstrąga, możemy też odbyć podziemną podróż po zabytkowej kopalni kruszców ołowiu i srebra w Tarnowskich Górach. Wyraźna mapka doprowadzi nas na miejsce, a doskonałe i precyzyjne opisy zamieszczone w Internecie pozwolą dobrze zaplanować wycieczkę, bo przecież oglądanie na filmie też w Internecie kopalni, a jej zwiedzanie mają się do siebie tak, jak oglądanie smakowitej potrawy i jej spożywanie. Są też miejsca stanowiące absolutną rzadkość w skali światowej, tak dziwne i warte obejrzenia, jak np. Kanał Elbląski, po którym statki przemieszczają się a to wodą, a to lądem ( na specjalnych platformach poruszających się po szynach. Jeśli dodać, że budowę tej dziwnej drogi wodno-lądowej rozpoczęto w 1844 roku, trwała 30 lat, a urządzenia działają do dzisiaj, to mamy wyobrażenie o kunszcie ówczesnych inżynierów, a przynajmniej jednego z nich, Holendra Georga Stenke. VII. Atrakcje Niektóre miejscowości mają swoje szczególne atrakcje, na pozór drobne, a jednak mogące być elementem promocji. Np. niepowtarzalny urok ma kolejka wąskotorowa ( waskotorowka.prv.pl/, kolejkawaskotorowa.republika.pl/). Sporej dawki wrażeń może też dostarczyć spływ Dunajcem ( czy poszukiwanie złota ( Jak jednak widać, atrakcje eksponowane są przez firmy, stowarzyszenia, przedsiębiorstwa, biura podróży czy osoby prywatne. Z promocją w Internecie dość dobrze radzą sobie biura turystyczne (zakopane.cc.pl). Ma to związek z powiedzeniem, że reklama jest dźwignią handlu. Dlatego też coraz częściej oferta turystyczna to nie tylko nocleg i wyżywienie oraz dowóz. Coraz częściej zawiera dodatkowe atrakcje. Nic nie stoi na przeszkodzie, by na promocyjnej stronie miejscowości można było znaleźć odnośniki (i 14

15 słowa kluczowe) do biur czy firm zapewniających przyjezdnym np. dużą dawkę adrenaliny. Czasem wystarczy kulig z pochodniami, kiedy indziej trzeba czegoś mocniejszego ( VIII. Kuchnia, miejscowe przysmaki Wiele regionów kraju znanych jest ze szczególnych przysmaków ( czy charakterystycznych, rozpoznawalnych i cenionych potraw regionalnych, tak jak np. Pomorze ( które publikuje listę takich produktów ( produkt_regionalny); Wielkopolska ( Śląsk ( a nawet mocniejszych napojów, z pewnych względów godnych własnego święta ( Chodzi tu o takie potrawy czy produkty regionalne, które gdzie indziej znaleźć trudno. Smakosze, szczególnie zmotoryzowani, chętnie odwiedzą miejsca, które na trasie przejazdu potrafią skusić czymś specjalnym. Internetowa promocja dobrych lokalnych restauracji pod hasłem gdzie jemy nie powinna ograniczać się jedynie do adresu i kategorii lokalu, ale przede wszystkim powinna zawierać przekonującą i zachęcającą ekspozycję (opis, zdjęcia) owych regionalnych specjalności. 15

16 IX. Język (regionalizmy) Po kilkudziesięciu latach usilnej pracy nad wytępieniem gwar z publicznej przestrzeni komunikacji i kultury szczęśliwie daje się zauważyć powrót do korzeni, powstawanie zespołów kultywujących stare obyczaje, powstawanie stron pisanych często w bardzo ciekawy, fonetyczny sposób, mający na celu jak najwierniejsze oddanie wymowy gwarowej. W Internecie bez większych problemów można też znaleźć słowniki gwar/dialektów/języków i szkoda, że najczęściej władze gmin nie dostrzegają ich znaczenia jako elementu promocji ( Bez słowników trudno przybliżyć obcym piękno i specyfikę lokalnych gwar i języków. Bez słowników trudno też zrozumieć teksty publikowane przez miłośników tych ocalonych pozostałości naszej kultury i historii. Internet spowodował, że ludzie rozproszeni niegdyś po świecie, znów zaczynają komunikować się w językach czy raczej gwarach swoich przodków. Tworzone są programy radiowe i telewizyjne prowadzone właśnie z uwzględnieniem regionalizmów, z myślą uratowania i odtworzenia kultury regionów. W Internecie trwają ożywione spory i dyskusje, jak za pomocą dostępnego alfabetu łacińskiego zapisać poprawnie wymowę różnych słów gwarowych. Okazuje się, że Internet jest tu doskonałym miejscem komunikacji i wzajemnego wspierania się pasjonatów i językoznawców. Dobrym przykładem jest publikacja słownika gwary miejskiej Poznania ( czy też strona pokazująca różne odmiany etnolektu śląskiego ( Tyle w kwestii gwary. Jest jednak jeszcze inny aspekt językowy. Dotyczy on głównie terenów, które nastawiają się na rozwój bazy turystycznej lub takich, które były swego rodzaju tyglem kulturowym. Ludzie zamieszkujący te tereny w naturalny sposób posługiwali się kilkoma językami 16

17 szczególnie, gdy rodzice byli różnojęzyczni. Nie chodzi tu o gwary, ale o odrębne języki. W takim językowym tyglu, Białymstoku, urodził się Ludwik Zamenhof twórca języka esperanto. Białostocczanie docenili osiągnięcia swego wybitnego obywatela na miejskiej stronie: X. Obyczaje, obrzędy, legendy... Internet jest doskonałym miejscem do zamieszczania dokumentacji różnych zdarzeń, takich jak np. Noc Kupały ( Podlasie, nad Bugiem i Narwią, bardzo ciekawa dwujęzyczna strona, bogata w linki i mnóstwo elementów związanych z kulturą i historią). Wydaje się też, że szczególnie w miejscowościach, w których pozostały ruiny zamków, potrafiące rozbudzać wyobraźnię, warto zamieścić na stronach internetowych legendy związane z tymi ruinami lub ogólnie z okolicą, czy nawet istniejącymi i użytkowanymi obiektami ( Zupełnie inaczej zwiedza się obiekty zabytkowe, kościoły, zamki, lochy, gdy przewodnik lub nawet któryś z uczestników wycieczki potrafi zaciekawić opowieścią. 17

18 XI. Turystyka, kultura i działalność gospodarcza z tym związana Chodzi oczywiście o przemysł turystyczno wycieczkowy. Wydarzenia zbiorowe, wymagające wcześniejszych rezerwacji miejsca, dowozu, organizacji parkingów, noclegów, przewodników i innych tego typu usług mogą być organizowane z internetowym wspomaganiem. Promocja lokalnych usług na stronie internetowej powinna być uzupełniona o możliwość zdalnego załatwienia całego pobytu z noclegiem i wyżywieniem, biletami, przewodnikiem. Najczęściej władze lokalne tego elementu nie doceniają, pozostawiając wszystko lokalnym przedsiębiorcom i nie zawsze uczciwym pośrednikom. Zdarza się, że prezentacja hotelu i wnętrz pokojów w Internecie ma się nijak do rzeczywistości, o czym turyści dowiadują się po przyjeździe. Warto byłoby zadbać o stworzenie usługi kompleksowej i oferty dającej możliwość wyboru. Takie miasta jak np. Sandomierz ( w których turystyka jest swego rodzaju przemysłem, posiadają na swoich stronach odnośniki do PTTK ( gdzie można samodzielnie poszukać noclegu i zamówić przewodnika. Widać wyraźnie, że władze miasta wiedzą, co jest ważne dla przyjezdnych i dbają, by na oficjalnej stronie miasta znalazło się to, czego potrzebują przybysze. Ciągle jednak do wielu wskazanych na stronach internetowych obiektów znajdujemy jedynie numer telefonu, a nie odnośnik do strony internetowej, co oznacza, że świadomość sprzedawców usług turystycznych nie nadąża niekiedy za postępem technologicznym i potrzebami czasów. Z pewnością cenną rzeczą byłaby ogólnodostępna internetowa książka wpisów, znajdująca się w neutralnym miejscu, w której przyjezdni mogliby wpisywać swoje wrażenia z pobytu w konkretnych hotelach i restauracjach i wystawiać punktowe oceny. 18

19 XII. Ułatwienia życia codziennego Podstawowym zadaniem władz lokalnych jest troska o sprawy obywateli. Dlatego na oficjalnej stronie internetowej przede wszystkim powinny znaleźć się informacje na temat załatwianych spraw mieszkańców, wydatków z budżetu, konstrukcji tego budżetu, zamierzeniach i podejmowanych działaniach. I to jest zawartością ustawowego Biuletynu Informacji Publicznej, o którym była już wcześniej mowa. Przez pryzmat BIP można zobaczyć intencje i zachowania władz lokalnych. Promocja jest bowiem tylko pozłotką, reklamą, BIP zaś istotą sprawy, narzędziem kontrolnym. Jeśli ta część serwisu nie zostanie skonstruowana w sposób umożliwiający przyjrzenie się władzom lokalnym od strony papierów", wtedy cała reszta nie będzie wystarczająco wiarygodna - na pewno nie dla inwestorów. Biuletyn Informacji Publicznej umożliwia dostęp do tak ważnych dokumentów, jak uchwała budżetowa, uchwały Rady Miasta czy Gminy, czy do Wieloletniego Planu Inwestycyjnego. Inwestor zamierzający zaangażować znaczące środki musi wiedzieć jak najwięcej o miejscu ewentualnej inwestycji, o lokalnych potrzebach, a nawet o zamierzeniach władz. Zdalny dostęp do dokumentów jest wartością nie do przecenienia. Nie inaczej, jeśli chodzi o przetargi zupełnie inaczej przegląda się je w powiązaniu z konkretnym miejscem niż w ogólnopolskim biuletynie zamówień publicznych. Niezwykle istotnym ułatwieniem dla mieszkańców danego regionu może być strona internetowa powiązana z BIP w taki sposób, by znaczącą część kontaktów z urzędem, a niekiedy nawet całą sprawę, można było załatwić bez potrzeby przychodzenia do urzędu, marnowania czasu w kolejkach, czy zwalniania się z pracy. Takie podejście świadczy o trosce administracji o swoich mieszkańców, jest więc bardzo mocnym elementem promocji. Dobrym przykładem strony zawierającej połączenia z BIP, a także oferty dla przedsiębiorców, inwestorów, turystów i narzędzia pozwalające mieszkańcom skorzystać z usług e-administracji jest 19

20 XIII. Możliwości inwestowania Jest to najprawdopodobniej najczęściej wymieniany element promocji - publikacja mapy ze wskazaniem miejsc, w których można zainwestować. Zazwyczaj sprowadza się to do umieszczenia informacji o gruntach pod inwestycje, ich lokalizacji, powierzchni, uzbrojeniu, przeznaczeniu w powiązaniu z planem zagospodarowania przestrzennego. Systematycznie poprawiający się status materialny wielu ludzi skłania ich do poszukiwania miejsc pod budowę domów jednorodzinnych czy pod lokalizację niewielkich, nieuciążliwych dla otoczenia firm handlowych, montażowych itp., które tworzą miejsca pracy i generują zyski. Wiąże się to z poszukiwaniem, coraz częściej przez Internet, atrakcyjnych miejsc o ustalonym prawie własności. Nic nie stoi na przeszkodzie, by w ramach promocji miejscowości czy regionu stworzyć na stronie internetowej wykaz - koniecznie z mapką i zdjęciami okolicy miejsc o takim właśnie przeznaczeniu - ze wskazaniem wszystkich walorów oferowanego miejsca. Koszty takiej publikacji są znikome, okres publikacji od umieszczenia w Internecie do sfinalizowania transakcji sprzedaży gruntu - dowolnie długi, a zasięg nieograniczony. Oczywiście w ramach informacji o działkach czy terenach pod inwestycje lub budownictwo mieszkaniowe musi się znaleźć dokładny opis możliwości komunikacyjnych, dojazdowych, transportowych, opis infrastruktury, sąsiedztwa itp. Istotne jest, że, w przeciwieństwie do publikacji w prasie stosunkowo kosztownej i krótkotrwałej - publikacja internetowa jest tania i ma duży zasięg. Nie wiadomo, jaka jest skuteczność takiej promocji, pewne jest natomiast, że w sprawach gospodarczych, szczególnie cięższego kalibru, ciągle jeszcze za bardziej wiarygodne uznawane jest słowo na papierze. Internet, być może przez swą ulotność czy szybkozmienność, a także dlatego, że wciąż stanowi domenę ludzi stosunkowo młodych, nie jest traktowany jako wiarygodne i aktualne źródło informacji. Należy jednak domniemywać, że z uwagi na wchodzenie w tzw. wiek produkcyjny ludzi oswojonych z Internetem, jak i prawodawstwo, umożliwiające przeprowadzanie 20