Za àcznik nr 6 I d e n t y f i k a c j a p r o g r a m u Rzeczpospolita Polska Wysoce zjadliwa grypa ptaków d. pomór drobiu maja 2006 r.

Transkrypt

1 Za àcznik nr 6 PROGRAM ZWALCZANIA I KONTROLI ZAKA E WIRUSAMI WYSOCE ZJADLIWEJ GRYPY PTAKÓW D. POMORU DROBIU U DROBIU I PTAKÓW DZIKICH (HIGHLY PATOGENIC AVIAN INFLUENZA HPAI) 1. Identyfikacja programu Paƒstwo Cz onkowskie: Rzeczpospolita Polska Choroba: Wysoce zjadliwa grypa ptaków d. pomór drobiu Rok wdro enia: 2007 Data wys ania do Komisji Europejskiej: 31 maja 2006 r. 2. Ogólne kryteria 1) Program monitorowania zosta opracowany na podstawie 12 rozporzàdzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 17 grudnia 2004 r. w sprawie okreêlenia jednostek chorobowych, sposobu prowadzenia kontroli oraz zakresu badaƒ kontrolnych zaka eƒ zwierzàt oraz projektu decyzji Komisji, oznaczonej numerem: SANCO/10268/2006/Rev5, w sprawie prowadzenia badaƒ kontrolnych na obecnoêç influenzy ptaków u drobiu i ptaków dzikich w Paƒstwach Cz onkowskich. Stanowi on kontynuacj poprzednich badaƒ kontrolnych ustanowionych w decyzjach 2004/111/WE, 2004/630/WE, 2005/464/WE i 2006/101/WE. 2) Celem badaƒ monitoringowych jest: a) okreêlenie cz stotliwoêci wyst powania zaka eƒ wirusami wysoce zjadliwej grypy ptaków (AI) podtypu H5 i H7 u ró nych gatunków drobiu, b) kontynuowanie nadzoru nad wyst powaniem wirusów wysoce zjadliwej grypy ptaków u ptaków dzikich (system wczesnego ostrzegania), które mog yby przenieêç si z ptaków dzikich do stad drobiu, c) wzbogacenie wiedzy na temat zagro enia, ze strony ptaków dzikich, wysoce zjadliwà grypà ptaków dla zdrowia innych zwierzàt. 3) Pobieranie próbek obejmuje okres od dnia 1 stycznia do dnia 31 grudnia 2007 r. 4) Badaniami b dà obj te wszystkie gatunki drobiu, niezale nie od kierunku produkcji (z wyjàtkiem kurczàt rzeênych) utrzymywanego w warunkach fermowych (gospodarstwa), oraz ptaki dzikie. 5) Badanie próbek b dzie przeprowadzane w krajowym laboratorium referencyjnym do spraw diagnostyki wysoce zjadliwej grypy ptaków w Zak adzie Chorób Drobiu Paƒstwowego Instytutu Weterynaryjnego Paƒstwowego Instytutu Badawczego (PIW PIB) w Pu awach. Próbki pobrane od drobiu b dà badane serologicznie testem hamowania hemaglutynacji z antygenami H5N2 i H7N7 (pierwsze badanie) oraz H5N7 i H7N1 (badania potwierdzajàce). Próbki pobrane od ptaków dzikich b dà badane wirusologiczne na zarodkach kurzych SPF i metodà RT-PCR/H5. 6) Próbki do badaƒ pobiera i przesy a Inspekcja Weterynaryjna, natomiast badania sà wykonywane przez PIW PIB w Pu awach. 7) Terytorialnie w aêciwe wojewódzkie inspektoraty weterynarii opracujà i przeêlà do Zak adu Chorób Drobiu PIW PIB w Pu awach harmonogram pobierania próbek. 8) Wszystkie izolaty wirusa wysoce zjadliwej grypy ptaków oraz dodatnie surowice od ptaków wodnych b dà wys ane do laboratorium referencyjnego Unii Europejskiej. 9) Dodatnie H5 i H7 próbki uzyskane podczas badaƒ kontrolnych drobiu i ptaków dzikich b dà zg aszane Komisji Europejskiej co 2 miesiàce. 10) Termin sk adania ostatecznych wyników badaƒ do Komisji Europejskiej up ywa dnia 31 maja 2008 r. 3. Zasady pobierania próbek od drobiu 1) Pobieranie próbek do badaƒ serologicznych odb dzie si w czterech wyznaczonych województwach: lubuskim, dolnoêlàskim, kujawsko-pomorskim i zachodniopomorskim, które zosta y wytypowane do prowadzenia monitoringu na podstawie analizy ryzyka. Próbki od drobiu fermowego b dà pobierane w okresie od stycznia do grudnia 2007 r. 2) Przy wyborze ferm do badaƒ uwzgl dnia si chów drobiu na wybiegach, korzystanie z wód powierzchniowych, chów ró nych gatunków drobiu i stad w ró nym wieku. 3) W odniesieniu do indyków, g si, kaczek i strusi badaniami b dà obj te przede wszystkim fermy reprodukcyjne, a nast pnie fermy drobiu rzeênego uzupe niajàc do wyznaczonej liczby ferm danego gatunku drobiu. 4) W przypadku kur próbki krwi b dà pobierane tylko z ferm kur reprodukcyjnych oraz kur niosek jaj konsumpcyjnych (nioski towarowe). Kurcz ta rzeêne nie b dà obj te badaniami. 5) Pobieranie próbek od drobiu reprodukcyjnego oraz kur niosek towarowych b dzie odbywaç si w okresie nieênoêci, najlepiej ze stad w koƒcowym okresie u ytkowania. 6) Pobieranie próbek od drobiu rzeênego (indyki, g si, kaczki, strusie) b dzie odbywaç si na fermie w koƒcowym okresie tuczu (w ostatnim tygodniu przed ubojem) lub w rzeêni. 7) Do badaƒ serologicznych b dà pobierane próbki krwi z ka dej fermy wyznaczonej do badaƒ w liczbie: a) po 10 próbek krwi od kur, indyków i ptaków ownych, b) po 40 próbek krwi od g si i kaczek, c) po 5 próbek krwi od strusi.

2 8) Próbki krwi po ok. 2 ml pojemnoêci b dà pobierane do probówek co najmniej o 2-krotnie wi kszej pojemnoêci (nie u ywaç probówek typu eppendorf) i po szczelnym zamkni ciu przes ane sch odzone do temperatury ok. 4 C przed up ywem 48 godzin od pobrania do Zak adu Chorób Drobiu PIW PIB w Pu awach. Je eli czas od pobrania próbek do ich przes ania mo e byç d u szy, wydzielonà surowic (bez krwinek) zamra a si w temperaturze ok. 20 C i zamro onà przesy a si przed up ywem 2 tygodni od dnia pobrania. 9) Pismo przewodnie przesy ane wraz z próbkami zawiera informacje o gatunku drobiu, typie u ytkowym (reprodukcyjny, nieêny towarowy, rzeêny), wieku, miejscu pochodzenia i dacie pobrania próbki oraz szczepieniach przeciwko rzekomemu pomorowi drobiu. 10) àczna liczba próbek krwi do badaƒ serologicznych w ramach programu wyniesie z 686 ferm drobiu. 11) W fermach drobiu, gdzie stwierdzono dodatnie wyniki serologiczne, b dà przeprowadzone badania retrospektywne (ocena stanu epizootycznego, w tym analiza zdrowotnoêci, produkcyjnoêci i ÊmiertelnoÊci stada seropozytywnego i innych stad znajdujàcych si na terenie fermy). W przypadku gdy stado seropozytywne b dzie znajdowaç si na fermie, zostanà pobrane ponownie próbki do badania serologicznego oraz dodatkowo do badania wirusologicznego. 12) Wykaz ferm (gospodarstw) poszczególnych gatunków i kierunków u ytkowania obj tych badaniem w wyznaczonych województwach jest zawarty w tabelach 1 6. Tabela 1. Fermy kur niosek reprodukcyjnych Tabela 2. Fermy kur niosek towarowych Tabela 3. Fermy indyków

3 Tabela 4. Fermy g si i kaczek Tabela 5. Fermy strusi Tabela 6. Fermy ptaków ownych Oszacowanie kosztów badaƒ drobiu (*) : 1) Koszty badaƒ Test HI do wykrywania przeciwcia dla wirusów H5 i H7: 12 euro/próbk x próbek = euro ( ,6 z ) +10 % ponowne badanie = euro (56 512,7 z ) Ogó em: euro ( ,4 z ) 2) Pobieranie i wysy anie próbek do laboratorium 1 euro/próbk x próbek = euro (47 093,9 z ) Ogó em: euro ( ,3 z ) (*) Sà to szacunkowe koszty, które zostanà dostosowane do wielkoêci wydatków przewidzianych na zwalczanie chorób zakaênych zwierzàt w ustawie bud etowej na rok Koszt programu obliczono wed ug kursu Êredniego euro z dnia 27 kwietnia 2006 r., który wynosi 3,8665 z. Wszystkie wartoêci sà podane bez VAT.

4 4. Zasady pobierania próbek od ptaków dzikich Wymagania ogólne: 1) Pobieranie próbek do badaƒ jest organizowane i nadzorowane przez Inspekcj Weterynaryjnà we wspó pracy z podmiotami zajmujàcymi si ochronà lub obserwacjà ptaków i stacjami obràczkowania oraz myêliwymi. 2) Badania obejmujà monitoring czynny (próbki pobierane od ywych lub upolowanych ptaków niewykazujàcych objawów klinicznych chorób) i monitoring bierny (próbki pobrane od ptaków pad ych). 3) Próbki pobrane od ptaków dzikich sà badane wirusologicznie na zarodkach kurzych SPF (wszystkie wirusy grypy typu A) i metodà RT-PCR (wirusy podtypu H5). 4) Z uwagi na zalecenia zawarte w decyzji Komisji Europejskiej, o których mowa w ust. 2, konieczne jest, aby badanie próbek metodà RT-PCR by o wykonane przed up ywem 2 tygodni od pobrania i dlatego jest wskazane jak najszybsze dostarczanie próbek do laboratorium Zak adu Chorób Drobiu PIW PIB w Pu awach. W przypadku dodatnich wyników przeprowadzona b dzie mo liwie jak najszybciej analiza molekularna w celu okreêlenia patotypu (HPAI lub LPAI). Monitoring czynny: 1) W okresie od lutego do maja (wiosenna migracja ptaków dzikich z po udnia na pó noc) b dà pobierane próbki co najmniej od 400 ptaków dzikich z terenu 8 województw: kujawsko-pomorskiego, lubuskiego, ódzkiego, dolnoêlàskiego, podlaskiego, pomorskiego, warmiƒsko-mazurskiego i zachodniopomorskiego. Liczb próbek do pobrania w wyznaczonych województwach przedstawia tabela 1. 2) W okresie od wrzeênia do grudnia (jesienna migracja ptaków dzikich z pó nocy na po udnie) b dà pobierane próbki co najmniej od 800 ptaków dzikich z terenu 11 województw: dolnoêlàskiego, kujawsko-pomorskiego, lubelskiego, lubuskiego, ódzkiego, mazowieckiego, podkarpackiego, podlaskiego, pomorskiego, warmiƒsko-mazurskiego, wielkopolskiego i zachodniopomorskiego. Liczb próbek do pobrania w wyznaczonych województwach przedstawia tabela 2. 3) Próbki od ptaków dzikich b dà pobierane g ównie od gatunków ptaków stanowiàcych najwi ksze ryzyko zaka enia, na trasach ich przelotów, w miejscach postojów lub ostoi, mieszania si ptaków migrujàcych ró nych gatunków, przebywajàcych w pobli u ferm (gospodarstw) drobiu (mo liwy kontakt z drobiem). 4) Do badaƒ wirusologicznych nale y pobieraç indywidualnie, za pomocà wymazówki, Êwie- y ka lub wymazy ka owe z kloaki (na waciku wyraênie widoczny ka ) od ró nych gatunków ptaków dzikich, w tym g ównie od w drujàcych ptaków wodnych z rz du blaszkodziobych (zw aszcza ab dzie nieme, kaczki krzy- ówki i g si) oraz siewkowych (zw aszcza mewy, bataliony, czajki). Wykaz gatunków ptaków dzikich stanowiàcych wysokie ryzyko zaka enia wirusami wysoce zjadliwej grypy ptaków przedstawia tabela 3. 5) Próbki wymazów z kloaki lub Êwie ego ka u pobiera si indywidualnie co najmniej od 5 ptaków tego samego gatunku w tym samym miejscu i czasie, a nast pnie natychmiast umieszcza w probówkach z pod o em transportowym dla wirusów (mo na u yç wymazówki z pod o em transportowym dla wirusów lub pod o a przygotowanego zgodnie z instrukcjà G ównego Lekarza Weterynarii GLWet z VI. 420/lab 1/2003 z dnia 5 czerwca 2003 r. dotyczàcà przeprowadzania badaƒ laboratoryjnych w kierunku wysoce zjadliwej grypy ptaków d. pomoru drobiu). W jednej probówce z pod o em transportowym umieszcza si tylko 1 wymazówk (nie àczyç). 6) Pobrane próbki niezw ocznie umieszcza si w temperaturze ok. 4 C i w takiej temperaturze transportuje do Zak adu Chorób Drobiu PIW PIB w Pu awach. Je eli nie jest mo liwe dostarczenie próbek przed up ywem 48 godz. od ich pobrania, to zamra a si je w temperaturze ok. 70 C i dostarcza zamro- one, u ywajàc suchego lodu. 7) àczenie w próbki zbiorcze do 5 próbek od ptaków tego samego gatunku, pobranych w tym samym miejscu i czasie, odbywa si w laboratorium PIW PIB w Pu awach.

5 Tabela 1. Liczba próbek od ptaków dzikich w wyznaczonych województwach w okresie luty maj (wiosenna migracja ptaków) Tabela 2. Liczba próbek od ptaków dzikich w wyznaczonych województwach w okresie wrzesieƒ grudzieƒ (jesienna migracja ptaków) Monitoring bierny: 1) W ramach monitoringu biernego planuje si przebadanie oko o 300 próbek pobranych od ptaków pad ych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. 2) Wskazaniem do monitoringu biernego jest stwierdzenie przypadków wyraênie zwi kszonej ÊmiertelnoÊci lub objawów klinicznych choroby u ptaków, zw aszcza: a) wêród gatunków wymienionych w tabeli 3, a tak e innych ptaków majàcych z nimi kontakt, b) w miejscach ostoi lub zatrzymywania si ptaków w okresie w drówki wiosennej i jesiennej, c) w miejscach mieszania si du ej liczby ptaków migrujàcych ró nych gatunków, g ównie gatunków wymienionych w tabeli 3, d) w sàsiedztwie ferm (gospodarstw) drobiu domowego, e) w pobli u tras przelotów ptaków migrujàcych. 3) Z jednego miejsca pobiera si próbki od minimum 5 ptaków tego samego gatunku pad- ych w tym samym czasie. 4) Od Êwie o pad ych ptaków pobiera si (na miejscu lub w najbli szym ZHW) próbki tkanek (mózg, serce, p uca, nerki, jelita). Próbki narzàdów mià szowych pobrane od tego samego ptaka mo na transportowaç w jednym opakowaniu, natomiast jelita pakuje si osobno, u ywajàc szczelnie zamykanych opakowaƒ. 5) Warunki dostarczenia próbek do laboratorium sà takie same, jak podano w ust. 4 w cz Êci dotyczàcej monitoringu czynnego w pkt 6.

6 6) Przy pobieraniu próbek zachowuje si du à ostro noêç, minimalizujàc tworzenie aerozolu i py u, oraz stosuje si standardowe Êrodki ochronne, takie jak: r kawice, okulary, mask os aniajàcà usta i nos, czepek, fartuch, a po próbobraniu dok adnie myje si r ce w wodzie z myd em lub innym detergentem. Umyte r ce po wysuszeniu mo na dodatkowo zdezynfekowaç, u ywajàc 70 % roztworu alkoholu lub innego Êrodka do dezynfekcji ràk. Tabela 3. Wykaz gatunków ptaków stanowiàcych zwi kszone ryzyko w zwiàzku z wysoce zjadliwà grypà ptaków d. pomorem drobiu A. Wykaz gatunków ptaków dzikich stanowiàcych wysokie ryzyko zaka enia wirusami wysoce zjadliwej grypy ptaków d. pomoru drobiu

7 B. Wykaz ptaków dzikich najcz Êciej wyst pujàcych w pobli u ferm (gospodarstw) utrzymujàcych drób domowy

8 Oszacowanie kosztów badaƒ ptaków dzikich (*) 1) Izolacja wirusologiczna: 80 euro/próbk x 350 próbek zbiorczych = euro ( z ) + 10 % ponowne badanie = euro (10 826,2 z ) RT-PCR/H5: 40 euro/próbk x 350 próbek zbiorczych = euro ( z ) + 10 % ponowne badanie = euro (5 413,1 z ) Ogó em: euro ( ,3 z ) 2) Pobieranie próbek 2 euro/próbk x 1500 = euro (11 599,5 z ) Ogó em: euro ( ,8 z ) Ogó em (monitoring u drobiu i ptaków dzikich): euro ( ,1 z ) (*) Sà to szacunkowe koszty, które zostanà dostosowane do wielkoêci wydatków przeznaczonych na zwalczanie chorób zakaênych zwierzàt w ustawie bud etowej na rok Koszt programu obliczono wed ug kursu Êredniego euro z dnia 27 kwietnia 2006 r., który wynosi 3,8665 z. Wszystkie wartoêci sà podane bez VAT.