TEMATY NA EGZAMIN USTNY Z JĘZYKA POLSKIEGO MATURA 2015 LITERATURA

Transkrypt

1 TEMATY NA EGZAMIN USTNY Z JĘZYKA POLSKIEGO MATURA 2015 LITERATURA 1.Tęsknota do ładu świata i wiara w możliwość ocalenia człowieka w twórczości Czesława Miłosza. Zaprezentuj temat w oparciu o wybrane utwory poety. 2.Przedstaw różne sposoby mówienia o Polsce i Polakach w literaturze polskiej. 3.Zaprezentuj obrazy martyrologii Polaków w wybranych utworach literackich XIX i XX w. 4.Przedstaw różne typy narratora i narracji w utworach 5.Portrety matek w literaturze polskiej. Omów temat, odwołując się do utworów 6.Na podstawie wybranych utworów przedstaw drogi w poszukiwaniu autorytetów moralnych. 7.Postacie mitologiczne i biblijne jako symbole wartości uniwersalnych. Omów ich funkcjonowanie w literaturze późniejszych epok. 8.Metamorfoza bohatera literackiego. Rozważ zagadnienie w oparciu o wybrane teksty literatury. 9.Jakimi treściami przemawiają legendy i przypowieści z dawnych kultur w twórczości Z. Herberta? Omów na wybranych 10.Starożytny rodowód humanizmu i jego artystyczna realizacja w poezji J. Kochanowskiego. Rozważ zagadnienie w oparciu o wybrane teksty. 11.Zaprezentuj wielkość i tragizm powstań narodowych w znanych Ci utworach 12.Zaprezentuj bogactwo refleksji na temat problemów współczesności w wybranych utworach Cz. Miłosza i Z.Herberta. 13.Polskie wizje kraju szczęśliwego i jego literackie obrazy. Analiza wybranych utworów. 14.Spadkobiercy bohaterów romantycznych w polskiej literaturze. Przedstaw kreacje wybranych postaci. 15.Archetyp dzieciństwa w opowiadaniach Brunona Schulza. Rozważ wybrane utwory. 16. Nieludzka ziemia we wspomnieniach Polaków. Omów temat na przykładach literatury łagrowej. 17.Psychologiczna złożoność i niejednoznaczność wybranych postaci szekspirowskich. Omów kreacje bohaterów.

2 18.Topos świata teatru. Omów zagadnienie na wybranych przykładach 19.Biblia w twórczości Czesława Miłosza- motywy, tłumaczenia, stylizacje. Omów, analizując wybrane utwory. 20.Bohater tragiczny w literaturze antycznej, romantycznej i współczesnej. Przedstaw i porównaj wybrane postacie. 21.Miłość tristaniczna i nazareńska w literaturze. Omów na wybranych 22.List jako gatunek literacki, jego rola w kształtowaniu wizerunku artysty i bohatera epoki. 23.Motyw śmierci w twórczości H. Poświatowskiej. Omów temat na wybranych 24.Literackie portrety ojców. Omów na przykładach utworów z różnych epok. 25.Żywotność filozofii antycznej w literaturze następnych epok. Omów na wybranych 26.Współczesna literatura wobec zagrożeń totalitarnych. Omów na wybranych 27.Tytuł, motto i ostatnia scena jako klucz do interpretacji dzieła. Omów na wybranych przykładach z literatury. 28.Na podstawie wybranych utworów epickich i lirycznych, rozważ, w jaki sposób literatura XX wieku podjęła walkę z kłamstwem i tyranią. 29.Literackie prowokacje i skandale. Omów ich znaczenie i charakter. 30.Duchy, zjawy i upiory w literaturze romantycznej. Rozważ ich funkcje, odwołując się do wybranych przykładów. 31.Mit dzieciństwa w literaturze. Omów ujęcie tego motywu w wybranych utworach 32.Kostium, maska, przebranie. Rozważania o bohaterach literackich, ukrywających swą tożsamość. Omów na wybranych 33.Jednostka wobec władzy, systemu. Omów zagadnienie na wybranych 34.Wpływ rodzinnego domu na kształtowanie się charakteru człowieka. Zaprezentuj, jak ujmuje to zagadnienie literatura z okresu od romantyzmu po współczesność. 35.Motywy tyrtejskie w literaturze romantycznej, literaturze wojny i okupacji. Wykaż podobieństwa i różnice. 36.Szlachcic- ziemianin w literaturze polskiej. Omów sposób prezentacji tego typu bohatera na wybranych 37.Życie jak proces, można wygrać lub przegrać. Zaprezentuj literackie kreacje

3 ucieleśniające te możliwości. 38.W jaki sposób została zaprezentowana w literaturze współczesnej problematyka żydowska? Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych utworów. 39.Rozważ- na wybranych przykładach- postawy bohaterów literackich, którzy boleśnie doświadczyli rozdźwięku między marzeniami a rzeczywistością. 40. Non omnis moriar. Odwołując się do wybranych utworów literatury polskiej rozważ, jakie wartości decydują o nieśmiertelności dzieła literackiego. 41.Przedstaw różne sposoby kreowania obrazu wsi polskiej na wybranych przykładach 42.Krajobraz jako motyw literacki. Przedstaw sposoby jego funkcjonowania w wybranych utworach. 43.Topos śmierci heroicznej w literaturze. Przedstaw jego źródło i uzasadnij popularność w wybranych epokach 44.Co czytali bohaterowie literaccy? Omów wpływ lektur na ukształtowanie ich osobowości. 45.Na podstawie wybranych utworów rozważ, jaką rolę odgrywał kontakt bohaterów literackich ze światem pozazmysłowym. 46.Parodia jako przejaw dialogu z tradycją. Rozwiń temat na podstawie wybranych utworów 47.Symbolika drzewa w literaturze. Omów na wybranych 48.Omów różnorodne sposoby kreowania bohatera dziecięcego w literaturze. 49.Poeta jako bohater literacki. Omów na wybranych 50.Przedstaw funkcjonowanie toposu exegi monumentum w literaturze różnych epok. 51.Obraz powstań narodowych w literaturze polskiej XIX i XX wieku. Omów na wybranych 52.Miłość, śmierć, piękno i brzydota w poezji S. Grochowiaka. Przedstaw temat w oparciu o wybrane teksty tego twórcy. 53.Mars, Amor w literaturze XVII wieku. Omów temat na podstawie wybranych utworów. 54.Funkcje groteski w kreowaniu wizji świata i człowieka. Rozważ problem, sięgając do wybranych tekstów 55.Określ funkcjonowanie motywu szaleństwa w wybranych przez Ciebie utworach. 56.W jaki sposób zjawisko emigracji inspirowało twórców różnych epok? Rozważ problem

4 na wybranych 57.Polaków wyobrażenia o godności, honorze i powinnościach wobec kraju. Rozwiń temat, odwołując się do wybranych utworów literatury dawnej i współczesnej. 58.Młodzi wobec wyzwań swoich czasów. Przedstaw i oceń różne postawy młodego pokolenia odwołując się do literatury wybranych epok. 59.Motyw rycerza i rycerskiej walki w wybranych utworach różnych epok. 60.Epos rycerski a literatura fantasy. Omów podobieństwa i różnice w kreacji bohaterów i świata przedstawionego. 61.Polemiki, spory, prowokacje starcia pokoleń Omów na przykładach wybranych utworów. 62.Satyryczny obraz polskiego społeczeństwa w wybranych utworach Przeanalizuj sposoby tworzenia takiego obrazu. 63.Różne obrazy przyrody w literaturze. Przedstaw sposoby ich kreowania i funkcje w wybranych utworach. 64.Obrzędy i obyczaje ludowe w literaturze omów sposoby ich przedstawienia i funkcje w wybranych utworach. 65.Przedstaw kreacje bohaterów, którzy doświadczyli okrucieństw II wojny światowej i próbują odbudować świat wartości. 66.Rozmowy z Bogiem w literackim przekazie różnych twórców. Omów ich funkcje i formę. 67.Miasto jako przestrzeń życiowa człowieka. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych przykładów 68.Motyw tańca, wesela i balu w literaturze. Omów zagadnienie na wybranych przykładach 69.Wyznanie, dziennik, autobiografia jako specyficzna forma rozmowy z czytelnikiem. Omów na wybranych 70.Zjawy, duchy, pozaziemskie istoty- ich różnorodne funkcje w dziele literackim. 71.Bohaterowie w habicie. Przedstaw zagadnienie odwołując się do wybranych tekstów 72.Blaski i cienie kariery. Rozważ problem, odwołując się do postaw bohaterów wybranych utworów XIX i XX wieku. 73.Sen, widzenie, zjawa, spotkanie z sobowtórem Różne sposoby prezentowania życia wewnętrznego bohaterów. Omów na wybranych 74.Dobro własne czy sprawy publiczne? Rozważ problem oceniając postawy wybranych

5 bohaterów literatury dawnej i współczesnej. 75.Jakie funkcje pełni groteska w kreowaniu wizji świata i człowieka? Rozważ problem, odwołując się do wybranych tekstów 76.Straceńcy, marzyciele, spiskowcy bohaterowie literatury czasów niewoli. Zaprezentuj i oceń wybrane postaci literackie. 77.Profetyczne wizje w literaturze. Ich forma i przesłanie. Omów na wybranych 78.Mistrzowie i uczniowie wśród twórców literatury. Przedstaw, ujawniające się w dziełach, związki między ich twórczością. 79.Poeta syn tysiącleci czy dziecię wieku? Przedstaw różne rozstrzygnięcia tego dylematu w poezji XIX i XX wieku. ZWIĄZKI LITERATURY Z INNYMI DZIEDZINAMI SZTUKI 1.Obraz PRL-u w literaturze i filmie. Przedstaw temat, odwołując się do wybranych tekstów kultury. 2.Motyw ikaryjski w literaturze i sztuce. Zaprezentuj temat w oparciu o znane Ci lektury i dzieła sztuki. 3.Szaleńcy w literaturze i sztuce. Omów na wybranych przykładach w literaturze i sztuce sposób prezentowania tego motywu. 4.Stereotypy i mity. Wizerunek Ślązaka w literaturze i filmie. Omów zagadnienie na wybranych 5.Tragizm wolności czy uświadomiona konieczność wyboru ojczyzny rozważ dylematy moralne śląskich bohaterów literackich i filmowych. 6.Obrazy miasta utrwalone w prozie i malarstwie XIX i XX wieku. Omów zagadnienie na wybranych 7.Różne ujęcia motywu ogrodu w literaturze i malarstwie różnych epok. Przedstaw na wybranych 8.Portret Sarmaty w literaturze i malarstwie baroku. Omów zagadnienie na wybranych 9.Przedstaw wzorzec piękna człowieka i jego stroju. Omów zmienność gustów w sztuce. 10.Literatura i inne dziedziny sztuki romantyzmu wobec motywu rewolucji. Omów temat na

6 podstawie wybranych dzieł. 11.Powroty do krainy dzieciństwa. Omów temat, odwołując się do wybranych dzieł literackich i adaptacji filmowych. 12.Przedstaw różne ujęcia artystyczne tematu powstania styczniowego w literaturze, malarstwie, filmie. 13.Tatry i kultura górali podhalańskich w sztuce XIX i XX wieku. Przedstaw na wybranych 14.Omów różne sposoby kreacji wizerunku Napoleona w polskiej tradycji literackiej i malarskiej. 15.Omów związki między malarstwem i wybranymi dramatami Witkacego. 16.Skandal jako forma ekspresji w różnych dziedzinach sztuki. Omów to zjawisko, odwołując się do wybranych dzieł. 17. Dziady A.Mickiewicza jako inspiracja dla teatru i filmu. Zanalizuj wybrane spektakle i adaptacje filmowe. 18. Piękna brzydota jako artystyczna prowokacja w literaturze i malarstwie. Rozważ na wybranych 19.Porównaj wybrane portrety dziecka w literaturze i malarstwie. 20.Portrety ludzi sędziwych w literaturze i sztuce. Przedstaw zagadnienie, odwołując się do wybranych dzieł. 21.Zmienność ideału urody kobiecej w literaturze i innych sztukach. Zanalizuj wybrane kreacje. 22.Literatura i film wobec tragicznych losów człowieka XX wieku. Analiza wybranych dzieł. 23. Chocholi taniec i jego artystyczne przetworzenia. Omów motyw błędnego koła Polaków na wybranych przykładach dzieł literackich, malarskich i filmowych. 24.Inspiracje malarskie w poezji W.Szymborskiej. Omów, analizując wybrane wiersze i dzieła malarskie. 25.Adaptacja filmowa a literacki pierwowzór. Oceń wybrane adaptacje. 26.Sposoby kreowania obrazu natury w poezji i malarstwie. Analiza wybranych dzieł. 27.Różne oblicza rewolucji w literaturze i innych sztukach ( malarstwie, filmie ). Analiza porównawcza dzieł. 28.Katastroficzne wizje i obrazy zagłady w dziełach literackich i filmowych. Analiza wybranych dzieł.

7 29.Filmy Andrzeja Wajdy jako interpretacje dzieł literatury polskiej. Omów wybrane przykłady. 30.Artystyczne interpretacje historii w literaturze i malarstwie ( np. H. Sienkiewicz, J. Matejko ). Dokonaj analizy porównawczej dzieł. 31.Obraz szatana w literaturze i sztuce. Rozważ na wybranych 32.Sceny batalistyczne w literaturze, malarstwie i filmie. Omów zagadnienie w oparciu o wybrane przykłady. 33.Portret Madonny w literaturze i sztukach plastycznych. Odwołaj się do wybranych przykładów. 34.Różne motywy ujęcia Sądu Ostatecznego w literaturze i sztuce. Omów na wybranych 35.Walka dobra ze złem w literaturze i sztuce. Omów i oceń różne sposoby przedstawienia tego motywu. 36.Koncepcja piękna w literaturze, malarstwie i architekturze. Analiza wybranych dzieł. 37.Uprzedmiotowienie człowieka jako problem w literaturze i sztuce ( np. T. Kantor, A.Wróblewski, T. Różewicz ).Omów i zinterpretuj zjawisko na wybranych 38. Różnorodność funkcjonowania biblijnego motywu ofiary w literaturze i filmie. Omów zagadnienie na wybranych przykładach z różnych epok. JĘZYK 1.Na podstawie przygotowanego materiału ( tekst, nagranie ) omów cechy gwary śląskiej. Określ rolę gwary we współczesnej polszczyźnie. 2.Omów funkcję i znaczenie neologizmów w poezji, w prozie i dramacie. 3.Omów tendencje panujące w dziedzinie nazewnictwa. Przeanalizuj nazwy sklepów, kawiarni, instytucji. Opisz ich formę językową oraz oceń je pod względem poprawności i walorów stylistycznych. 4.Istota komizmu językowego i jego funkcje w wybranych dziełach 5.Jak mówią mieszkańcy środowiska, w którym żyjesz? Zbadaj i omów język wybranych grup pokoleniowych. 6.Omów przyczyny zapożyczeń językowych i oceń ich przydatność w języku współczesnym.

8 7.Omów zastosowanie środków retorycznych we współczesnej reklamie. 8.Na podstawie wybranych współczesnych tekstów poetyckich omów mechanizmy językowe powstawania ironii. 9.Omów rolę słów- kluczy w twórczości wybranego poety. 10.Gwara śląska jako skarbnica archaizmów językowych. W wybranych tekstach gwarowych wskaż i omów cechy językowe, które zanikły we współczesnej polszczyźnie. 11.Słownictwo nowomowy i celowość jego stosowania. Omów problem na wybranych 12.Analiza językowa i kulturowa przysłów polskich ( na przykładzie przysłów o określonej tematyce ). 13.Scharakteryzuj język wybranych bohaterów Uwzględnij cechy ujawniające ich przynależność środowiskową i charakter. 14.Językowe sposoby wyrażania uczuć w listach Twojego pokolenia i pokolenia romantyków. Analiza przykładów ( np. listów A. Mickiewicza, J. Słowackiego, Z. Krasińskiego, C. Norwida, F. Chopina ). 15.Sztuka przekonywania a manipulacja językowa. Porównaj sposoby wykorzystania środków językowych we współczesnych polskich tekstach propagandowych. 16.Język jako element walki o władzę. Zanalizuj wybrane materiały wyborcze. 17.Ekspansja języków obcych na język polski na progu XXI wieku. Omów zjawisko na podstawie obserwacji języka prasy, telewizji, radia, reklam. 18.Kicz językowy a piosenki disco polo. Omów na podstawie zgromadzonego materiału. 19.Scharakteryzuj różne typy stylizacji językowej i ich funkcje na wybranych przykładach 20.Funkcje stylizacji modlitewnych w literaturze różnych epok. Omów na wybranych 21.Specyfika języka bohaterów literatury science - fiction. Omów na przykładach wybranych utworów.