POMNIKI PRZYRODY GMINY PILZNO Opracował Grzegorz Stawarz Pilzno 2007
Pomniki przyrody to pojedyncze twory przyrody Ŝywej i nieoŝywionej lub ich skupiska o szczególnej wartości przyrodniczej, naukowej, kulturowej, historycznej lub krajobrazowej oraz odznaczające się indywidualnymi cechami, wyróŝniającymi je wśród innych tworów, okazałych rozmiarów drzewa, krzewy gatunków rodzimych lub obcych, źródła, wodospady, wywierzyska, skałki, jary, głazy narzutowe oraz jaskinie. Wśród 1042 ustanowionych na terenie województwa podkarpackiego pomników przyrody dominują obiekty chroniące przyrodę Ŝywą. Największą liczbę pomników przyrody stanowią pojedyncze drzewa (769) oraz ich grupy (229), dalej aleje (13), głazy narzutowe (13), skałki (6) i inne, w tym wodospady i źródła (12). W formie pomników przyrody objęte ochrona są liczne gatunki drzew rodzimych (m.in. dęby szypułkowe, lipy drobnolistne, jesiony wyniosłe, buki zwyczajne, olsze czarne, topole czarne) oraz obcych geograficznie (m.in. tulipanowce amerykańskie, dęby czerwone, sosny wejmutki, platany klonolistne). Najwięcej pomników przyrody utworzono w gminach: Krasiczyn (54),Fredropol (40) i Tarnobrzeg (36). Na terenie gminy Pilzno znajduje się 22 pomniki przyrody: 21 pomników przyrody Ŝywej oraz 1 nieoŝywionej. Najwięcej, bo 8 znajduje się w Lipinach ( Aleja lipowa 12 lip, Dąb szypułkowy, w zespole dworsko- parkowym OO. Karmelitów: śywotnik Olbrzymi, Jesion wyniosły, Lipa drobnolistna 2 szt., Grab pospolity, Sosna wejmutka 10 szt.), Pilźnie (w ogrodzie OO. Karmelitów: Dąb szypułkowy 5 szt., Dąb szypułkowy 2 szt. na posesji prywatnej u zbiegu ulic Lwowskiej i Bujnowskiego oraz jeden dąb szypułkowy na posesji prywatnej na Dulczówce), Bluszcz pospolity kwitnący w Leśnictwie Jaworze Dolne, Gębiczynie ( Klon zwyczajny przy drodze do Jaworza G. oraz Klon jawor przy kapliczce obok SP), Dobrkowie (Dąb szypułkowy na posesji prywatnej 2 szt., oraz grupa drzew przy Kościele Parafialnym: Dąb szypułkowy, Lipa drobnolistna 13 szt.), Parkoszu (w ogrodzie Domu Pomocy Społecznej: Sona pospolita, Dąb szypułkowy 4 szt.), w Podlesiu Machowskim zbiorowisko roślinne tworzące rezerwat Słotwina oraz w Strzegocicach głaz polodowcowy-granitowy znajdujący się na terenie zakładu eksploatacji kruszywa.
Rozmieszczenie pomników przyrody na terenie gminy Pilzno
Lipiny: Aleja lipowa 12 szt. Prawnie chroniona od 26.02.1987 r. Rozp. Woj. Tarn. 13/95
LIPINY: Dąb szypułkowy. Prawnie chroniony od 26.02.1987r. Rozporz. Woj. Tarn. 2/87
Lipiny: śywotnik Olbrzymi. Prawnie chroniony od 22.09.1998r. Rozporz. Woj.. Tarn. 2/87
LIPINY:Jesion Wyniosłyosły. Prawnie chroniony od 22.09.1998r. Rozporz. Woj. Tarn. 49/98
LIPINY: Lipa drobnolistna 1z2 szt. Prawnie chronione od 22.09.1998r. Rozporz. Woj. Tarn. 49/98
LIPINY: Lipa drobnolistna 2z2 szt. Prawnie chronione od 22.09.1998r. Rozporz. Woj. Tarn. 49/98
LIPINY: Grab pospolity. Prawnie chroniony od 22.09.1998r. Rozporz. Woj. Tarn. 49/98
LIPINY: Sosna wejmutka 10 szt. Prawnie chronione od 22.09.1998r. Rozporz. Woj. Tarn. 49/98
PILZNO: Dąb szypułkowy 2 szt. Prawnie chroniony od 26.02.1987r. Rozporz. Woj. Tarn. 2/87 (Ogród OO. Karmelitów) Na terenie ogrodu znajduje się pięć dębów szypułkowych pamiętających jeszcze czasy po nadaniu praw miejskich w XIV wieku kiedy miasto budowało wały obronne, rosną one do czasów obecnych. MoŜna je oglądać przy południowej granicy ogrodu na pozostałej resztce wałów jakie jeszcze zachowały się dzięki właśnie rosnącym na nich drzewom. Wymiary poszczególnych drzew są róŝne, zbliŝone jednak do siebie co wskazuje na jednoczesne pochodzenie. Dęby mają obwody na wysokości piersi: 4.80 m, 4.60 m. 3.79 m i 4.00 m.
PILZNO: Dąb szypułkowy 2 szt. Prawnie chroniony od 26.02.1987r. Rozporz. Woj. Tarn. 2/87 (Ogród OO. Karmelitów)
PILZNO: Dąb szypułkowy 1 szt. Prawnie chroniony od 26.02.1987r. Rozporz. Woj. Tarn. 2/87 (Ogród OO. Karmelitów) Rosnący przy murze granicznym ogrodu klasztornego od strony zachodniej. Wymiary jego to: obwód pnia na wysokości piersi (pierśnica) 6.00 m co daje średnicę 190 cm, wysokość 33 m, przypuszczalny wiek 500-550 lat. W ostatnim dziesięcioleciu został uszkodzony przez piorun i ma otwartą listwę bez kory wzdłuŝ pnia, co wpływa ujemnie na jego zdrowotność i naraŝa na zakaŝenie grzybami.
Dąb szypułkowy 2 szt. Prawnie chronione od 16.01.1996r. Rozporz. Woj. Tarn. 2/96 (Posesja prywatna u zbiegu ulic: Lwowskiej i Bujnowskiego)
PILZNO: Dąb szypułkowy 1 szt. (Posesja prywatna ul. Witosa tzw. Szukałówka) Wymiary jego są imponujące: obwód pnia na wysokości piersi wynosi 6.20 m, co daje średnicę 197 cm, wysokość około 32 m, wiek przypuszczalny 500-520 lat. Jest uszkodzony przez piorun i zaatakowany przez grzyby jednak trzyma się dobrze.
GĘBICZYNA: Klon jawor ; Lipa szerokolistna. Prawnie chronione od 16.01.1996r. Rozporz. Woj. Tarn. 2/96 (przy kapliczce obok SP.)
GĘBICZYNA: Lipa szerokolistna (przy kapliczce obok drogi do Gorzejowej.)
DOBRKÓW: Dąb szypułkowy. Prawnie chroniony od 26.02.1987r. Rozporz. Woj. Tarn. 2/87 Uszkodzony przez wielokrotne uderzenie piorunów, na wysokości około 4 m ma wielką dziuplę wewnątrz wypruchniałą. Zwraca uwagę okazałością wymiarów, obwód na wysokości piersi 5 m, co daje średnicę 159 cm, wysokość około 20 m.
DOBRKÓW: Dąb szypułkowy. Prawnie chroniony od 26.02.1987r. Rozporz. Woj. Tarn. 2/87 (posesja prywatna)
DOBRKÓW: Grupa drzew : Dąb szypułkowy, Lipa drobnolistna 13 szt. od 7.01.1997r. Rozporz. Woj. Tarn. 62/97 (przy Kościele Parafialnym)
PARKOSZ: Sosna pospolita. Prawnie chroniona od 7.01.1997r. Rozporz. Woj. Tarn. 62/97 (przed Domem Pomocy Społecznej)
PARKOSZ: Dąb szypułkowy 3/4 szt. Prawnie chronione od 26.02.1987r. Rozporz. Woj. Tarn. 62/97 (Zabytkowy park przed Domem Pomocy Społecznej)
PARKOSZ: Dąb szypułkowy 1/4 szt. Prawnie chronione od 26.02.1987r. Rozporz. Woj. Tarn. 62/97 (Zabytkowy park przed Domem Pomocy Społecznej)
PODLESIE MACHOWSKIE: zbiorowisko roślinne tworzące rezerwat Słotwina od 12.08.1987r. Zarządz. Min. O.S.Z.N. i L. Nr 39
STRZEGOCICE: Głaz polodowcowy granitowy. Prawnie chroniony od 7.01.1997r. Rozporz. Woj. Tarn. 62/97
Gatunek drzewa dąb b, topola jesion jarząb czeremcha, jabłoń,, grusza czereśnia dąb b bezszypułkowy głóg grab zwyczajny grusza pospolita jawor klon polny klon zwyczajny leszczyna osika szakłak pospolity wiąz Minimalne rozmiary drzew pomnikowych buk, lipa, jodła, sosna, świerk, modrzew, wierzba Pierśnica w cm (średnia ( mierzona na wysokości klatki piersiowej ok. 1,3 m od ziemi) 120 100 80 50 30 30 100 30 60 50 80 50 70 30 70 30 70 Obwód w cm 380 310 250 160 90 90 310 90 190 160 250 160 220 90 220 90 220
Pomniki nasze! IleŜ co roku was poŝera Kupiecka, lub rządowa, moskiewska siekiera! Nie zostawia przytułku ni leśnym śpiewakom, Ni wieszczom, którym cień wasz tak miły, jak ptakom. Wszak lipa Czarnolaska,, na głos g Jana czuła, Tyle rymów w natchnęł ęła! Wszak ów w dąb, d gaduła Kozackiemu wieszczowi tyle cudów śpiewa! piewa! Pan Tadeusz,, Księga czwarta Dyplomacja i łowy w. 35-42
KONIEC Do zobaczenia