ŚLAD WĘGLOWY PRODUKTÓW (CFP) I MYŚLENIE PERSPEKTYWĄ CYKLU ŻYCIA (LCT) - wpływ stosowania LCT na gromadzenie danych do analiz CARBON FOOTPRINT OF PRODUCTS (CFP) AND LIFE CYCLE THINKING (LCT) - an impact of LCT s using on the gathering of the inventory data doing LCA always means using LCT CFP does not exist without LCA methodology LCA practitionner Dr hab. inż. ANNA LEWANDOWSKA, prof. nazdw. UEP i Dr inż. JOANNA WITCZAK 1 Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu, Wydział Towaroznawstwa Kraków, 21.XI.2014
ŚLAD WĘGLOWY CO O NIM WIEMY? CARBON FOOTPRINT - WHAT DO WE KNOW ABOUT IT? 1. CF jest/is. suma emisji gazów cieplarnianych i usunięć gazów cieplarnianych z atmosfery w analizowanym systemie, wyrażona w ekwiwalentach CO 2 sum of greenhouse gas emissions and removals in an analyzed system expressed as CO2 equivalents 2
3
4
5
ŚLAD WĘGLOWY CO O NIM WIEMY? CARBON FOOTPRINT - WHAT DO WE KNOW ABOUT IT? 2. CF jest/is. Produkty i usługi Products and services (CFP) wskaźnikiem w pełni ilościowym (ilościowe dane wejściowe i ilościowa informacja wyjściowa) i uniwersalnym (dającym się policzyć dla każdego produktu, usługi, organizacji, procesu itp_) fully quantitative (as input and output information) and universal indicator (it is possible to calculate CF for each product, service, organization and process) Organizacje Organizations (CF) 6
7
8
10
11
ŚLAD WĘGLOWY CO O NIM WIEMY? CARBON FOOTPRINT - WHAT DO WE KNOW ABOUT IT? 3. CF jest/is. Znormalizowane/standarized 12
LCA i CF W NORMACH ISO SERII 14000 LCA and CF in the ISO 1400o standards ISO 14050: Zarządzanie środowiskowe; Terminologia zorientowane na organizację/ organization oriented ISO 14001: Systemy zarządzania środowiskowego; Wymagania i wytyczne stosowania ISO 14004: Systemy zarządzania środowiskowego; Ogólne wytyczne dotyczące zasad, systemów i technik wspomagających ISO 14015: Zarządzanie środowiskowe; Ocena środowiska miejsc i organizacji (EASO) ISO 14030x: Zarządzanie środowiskowe; Ocena efektów działalności środowiskowej (EPE) PN EN ISO 14064:2008-1 Gazy Cieplarniane Część 1: Specyfikacja I Wytyczne Kwantyfikowania Oraz Raportowania Emisji I Pochłaniania Gazów Cieplarnianych Na Poziomie Organizacji zorientowane na wyroby/ product oriented ISO 14040x: Zarządzanie środowiskowe; Ocena cyklu życia ISO 14067: Carbon Footprint Of Products -- Requirements And Guidelines For Quantification And Communication ISO 14020x: Etykiety i deklaracje środowiskowe ISO 14062: Zarządzanie środowiskowe; Włączanie aspektów środowiskowych do Projektowania i rozwoju wyrobu 13
ŚLAD WĘGLOWY CO O NIM WIEMY? CARBON FOOTPRINT - WHAT DO WE KNOW ABOUT IT? 4. CF jest/is. oparte na perspektywie cyklu życia! life cycle based indicator! 14
Jeśli chcemy policzyć dobry metodycznie CFP, to należy oprzeć się na normach dotyczących LCA If we want to calculate CFP correctly, we should follow the guidelines of the ISO 14040 and 14040 standards 15
Środowiskowa Ocena Cyklu Życia (LCA) i Ślad Węglowy (CF) są METODYCZNIE SPOKREWNIENI W ZASADZIE W KAŻDYM BADANIU LCA JEST NALICZONY ŚLAD WĘGLOWY I KAŻDY LCA-OWIEC, WYKONUJĄCY PRAWIDŁOWO ANALIZĘ LCA, POWINIEN BYĆ ZAZNAJOMIONY Z METODYKĄ CF EACH LCA STUDY USUALLY CONTAINS THE LCIA RESULT RELATED TO GLOBAL WARMING/CLIMATE CHANGES IMPACT CATEGORY (IF MIDPOINT APPROACH USED, IT CAN BE INTERPRETED AS CF VALUE), SO EACH LCA PRACTIONNER SHOULD BE FAMILIAR WITH THE CARBON FOOTPRINT METHODOLOGY 16
CFP = oznacza faktyczne zrobienie badania LCA i pokazanie tylko jednego wyniku wskaźnika kategorii wpływu zmiany klimatu (globalne ocieplenie) 17
CANCIROGENS RESPIRATORY EFEFCTS OZONE LAYER DEPLETION ACIDIFICATION EUTROPHICATION LAND USE MINERALS DEPLETION FOSSIL FUELS DEPLETION GLOBAL WARMING CFP Z INWENTARZOWEGO PUNKTU WIDZENIA REALIZACJA BADANIA LCA I CFP WYMAGA PORÓWNYWALNEGO WYSIŁKU, W OBU PRZYPADKACH NALEŻY ZREALIZOWAĆ ZASADNICZE Full KROKI LCA PRZEWIDZIANE NORMAMI ISO 14040x DLA PIERWSZIEJ I DRUGIEJ FAZY BADANIA FROM INVENTORY POINT OF VIEW, LCA AND CFP NEEDS TO MAKE COMPARABLE 3 FAZA: OCENA EFFORT. WPŁYWU IN BOTH CYKLU CASES ŻYCIA THE PRINCIPLE STEPS CFP yes! RECOMMENDED (LIFE CYCLE BY ISO IMPACT 14040X ASSESSMENT) IN RELATION TO THE FIRST AND THE SECOND PHASES OF LCA MUST TO BE REALIZED 2 FAZA: ANALIZA ZBIORU WEJŚĆ I WYJŚĆ (LIFE CYCLE INVENTORY) CFP yes! 1 FAZA: OKREŚLENIE CELU I ZAKRESU (GOAL AND SCOPE DEFINITION) 18 CFP yes!
DLACZEGO WIĘC CF(P) NIE JEST DUŻO PROSTSZĄ ANALIZĄ OD LCA, SKORO ZAKRES LCIA JEST WĘŻSZY? WHY IS NOT CARBON FOOTPRINT MUCH EASIER ANALYSIS THAN LCA, EVEN THOUGH IT IS FOCUSED ON ONLY SINGLE ENVIRONMENTMAL ISSUE? BOWIEM UJMUJE ASPEKTY BEZPOŚREDNIE I POŚREDNIE (W PRZYPADKU WYROBÓW W CAŁYM CYKLU ŻYCIA) BECAUSE IT INCLUDES NOT ONLY DIRECT, BUT ALSO INDIRECT GHGs EMISSIONS and REMOVALS (ORIGINATED FROM THE ENTIRE LIFE CYCLE) 19
MÓWIĄC OBRAZOWO, JEZYK OCENY WPŁYWU NA NORMA ŚRODOWISKO ISO/TS;2013 TO JĘZYK STRUMIENI 14067 MÓWI ELEMENTRANYCH O DANYCH (BO TYLKO DLA DOTYCZĄCYCH: NICH MAMY TZW. PARAMETRY CHARAKTERYZOWANIA). LCIA NIE ROZUMIE JĘZYKA WYRAŻONEGO STRUMIENIAMI WYROBÓW (ACTIVITY DATA), 1. BEZPOŚREDNICH DLATEGO ABY DOKONAĆ EMISJI I USUNIĘĆ ANALIZY LCA/CFP GHG/DIRECT PROGRAM EMISSIONS MUSI AND REMOVALS PRZETŁUMACZYĆ (OKREŚLONYCH (ROZŁOŻYĆ) NA DRODZE STRUMIENIE MONITORINGU, WYROBÓW STECHIOMETRYCZNIE, NA STRUEMIENIE BILANSIE ELEMENTARNE MASOWYM) (CHYBA ŻE - W KORZYSTAMY DALSZEJ CZĘSCI Z PREZENTACJI TABEL INWENTARZOWYCH OKREŚLANE BĘDĄ W TZW. JAKO PODEJŚCIU STRUMIENIE ELEMENTARNE I OZNACZONE SYSTEMOWYM). KOLOREM ZIELONYM LCIA SPEAKS ONLY ONE ELEMENTARY FLOWS 2. DZIAŁALNOŚCI/ACTIVITY DATA (WEJŚCIA I WYJŚCIA KTÓRE LANGUAUE (BECAUSE THE CHARACTERISATION FACTORS SKUTKUJĄ EMISJAMI LUB USUNIĘCIAMI GHG) - W DALSZEJ ARE CALCULATED ONLY FOR THE ELEMENETARY FLOWS). CZĘSCI PREZENTACJI FOR THIS REASON OKREŚLANE THE PRODUCT BĘDĄ FLOWS JAKO SHOULD STRUMIENIE BE WYROBÓW I OZNACZAONE KOLOREM CZERWONYM TRANSLATED (BY SOFTWARE) INTO THE ELEMENTARY FLOWS (NOW, THE INVENTORY TABLES PREPARED IN SYSTEM APPROACH/ONLY ELEMENTARY FLOWS ARE AVAILABLE IN MANY LCA DATABASES) 3. WSPÓŁCZYNNIKÓW EMISYJNYCH/EMISSION FACTORS 20
CYKL ŻYCIA/LIFE CYCLE Wydobycie surowców Produkcja u Transport dostawców Produkcja wyrobu Dystrybucja Użytkowanie Transport Końcowe Zagospodarowanie kołyska/ cradle brama /gate brama /gate brama /gate brama /gate brama /gate brama /gate brama /gate grób/ grave od kołyski do bramy od bramy do grobu od kołyski do grobu/from cradle to gate
GHGs removal GHGs removal GHGs removal GHGs removal GHGs removal GHGs reomval GHGs removal GHGs removal GHGs emission GHGs emission GHGs emission GHGs emission GHGs emission GHGs emission GHGs emission GHGs emission Resource depletion Production made by suppliers Transport Transport Production Distribution Use Final disposal of waste SŁOWO BEZPOŚREDNI MA DWA ZNACZENIA: 1. posiadany lub kontrolowany przez organizacje 2. nie mający historii technologicznej (strumień elementarny) THE WORD DIRECT HAS TWO MEANS: 1. OWNED OR CONTROLLED BY ORGANIZATION 2. NOT HAVING ANY TECHNOLOGICAL HISTORY (input or output without previous OR subsequent human transformation = ELEMENTARY FLOWS)
oczysczalnia i gazownia firma recyklingow a transport od producenta granulatu elektrownia dystrybucja środowisko woda z jeziora powietrze (tlen) emisja CO2 do powietrza emisja NOx do powietrza emisja Cd do powietrza wodociągi środowisko energia elektryczna PRODUKCJA WYROBU emisja PO4 do jeziora wyrób gotowy granulat HDPE gaz ziemny odpady HDPE woda z sieci ścieki 23
Producent smaru producent granulatu Producent wyrobu rafineria środowisko środowisko powietrze (tlen) emisja CO2 do powietrza emisja NOx do powietrza emisja Cd do powietrza olej napędowy Ładunek (opakowany granulat) * dystans TRANSPORT GRANULATU OD DOSTAWCY emisja metanu do powietrza opakowany granulat smar 24
wodociągi gazownia oczysczalnia i firma recyklingow a transport od producenta granulatu dystrybucja elektrownia środowisko środowisko woda z jeziora powietrze (tlen) emisja CO2 do powietrza emisja NOx do powietrza emisja Cd do powietrza K O Ł Y S K A / C R A D L E upstreams energia elektryczna granulat HDPE gaz ziemny woda z sieci PRODUKCJA WYROBU ścieki wyrób gotowy odpady HDPE emisja PO4 do jeziora downstreams 25 G R Ó B / G R A V E
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
Pokazać plik 41
42
43
44
Co rozumieć pod pojęciem niepewności w LCA i CFP? How should we understand the uncertainty in LCA and CFP? Pojemność kolby Oddziaływanie na środowisko cyklu życia odkurzacza 250 ml ±0,2ml 4500 pkt ±120 pkt Kolba miarowa 45 Obiekt badań LCA (CFP)
Założenia, a wybory wartości czyli rodzaje decyzji podejmowane przez wykonawcę badania Assumption versus value choices LCA and CFP = decision driven analysis założenia (assumptions) ma podłoże techniczne i wynik może zostać, w pewnych warunkach, sprawdzone i przetestowane: wybór obiektu do analizy o określonych parametrach technicznych, czas eksploatacji, własności fizykochemiczne substancji, wielkość populacji (np.. mieszkańców Europy) ilość proszku zużywana do prania określenie ilości lat, o które następuje skrócenie życia w wyniku danego schorzenia wybory wartości (value choices) ma podłoże etyczne, ideologiczne i polityczne, trudne do zweryfikowania: określenie kryteriów ważenia (co ważniejsze: zdrowie ludzkie, jakość ekosystemów, zasoby) horyzonty czasowe modelowania (wyznawanie bądź nie zasady równości międzygeneracyjnej) które schorzenie ważniejsze (skala DALY) Należy minimalizować decyzje oparte na wyborach wartości = redukowanie subiektywności 46
47
DQG (Data Quality Goals) = docelowa/teoretyczna jakość danych=5 Pedigree Matrix and Data Quaity Indicators DQI (Data Quality Indicators) = rzeczywista jakość danych DQD (Data Quality Distance) = dystans jakościowy= DQG-DQI 0,4 0,2 0,4 0,6 0,2 DQD=1+1+1+1+1=5 DQI=0,6+0,8+0,6+0,4+0,8=3,2 48 1,8 DQD=0,4+0,2+0,4+0,6+0,2=1,8
DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ THANK YOU FOR YOUR ATTENTION anna.lewandowska@ue.poznan.pl joanna.witczak@ue.poznan.pl 49