ROK DWÓCH JUBILEUSZÓW 25 LAT IDEI I 20 LAT POROZUMIENIA ZIELONE PŁUCA P
Idea zrównowa wnoważonej onej ochrony i zagospodarowania zasobów przyrodniczych północno-wschodniego regionu ma już 25 lat. Porozumienie Zielone Płuca P podpisane 13 maja 1988 roku w Białowieży owieży y było o pierwszym w historii dokumentem odrzucającym cym rozwój j gospodarczy oparty o proces industrializacji na rzecz rozwoju opartego o przesłanki proekologiczne.
I Porozumienie Zielone Płuca P podpisały y władze w województw: białostockiego łomżyńskiego olsztyńskiego skiego ostrołę łęckiego suwalskiego W latach 1992-95 95 do Porozumienia Zielone Płuca P przystąpi piły y województwa ciechanowskie, siedleckie, toruńskie i elbląskie. W 1991 roku przystąpi piło Ministerstwo Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa, w 1992 roku Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, a w 1993 roku Fundacja EKOFUNDUSZ. Pod koniec 1998 roku Porozumienie liczyło o trzydziestu sygnatariuszy, tworząc c Radę Programową Porozumienia Zielone Płuca P ; reprezentowane jest przez szefów jednostek sygnatariuszy.
Na wniosek Komisji sprawa ZPP stanęł ęła a na sesji plenarnej Sejmu RP 14 września 1994 roku. Sejm RP w wyniku powszechnej aprobaty ogłosi osił specjalną deklarację, udzielając c tym samym moralnego i politycznego poparcia dla idei ekorozwoju realizowanej w ramach programu ZPP, wyrażaj ając c poparcie dla dotychczasowych działań i starań jego sygnatariuszy. W 1992 roku została a powołana Rada Naukowa Porozumienia Zielone Płuca P, działająca ająca do dziś pod przewodnictwem prof. Bazylego Poskrobko.
W latach 1990-2005 sprawami organizacyjnymi Porozumienia Zielone Płuca zajmowało o się Biuro Porozumienia Zielone Płuca P Narodowej Fundacji Ochrony Środowiska. Od 16 października 2005 roku czynności ci Biura przejęła ęła a w całości ci Fundacja Zielone Płuca P. W 1996 roku została a utworzona nowa instytucja promująca założenia programu Zielone Płuca P : Kapituła a Znaku Promocyjnego nadająca Znak Promocyjny ZPP towarom, usługom ugom i inicjatywom wychodzącym cym naprzeciw głównym założeniom Porozumienia ZPP. Do dnia dzisiejszego Znak Promocyjny otrzymało o ponad 200 instytucji i osób.
W wyniku zmian w podziale funkcjonalnym kraju i wyboru nowych władz w na poziomie województw. Porozumienie Zielone Płuca P znalazło o się w nowej sytuacji formalnoprawnej. 20 grudnia 2004 roku w Warszawie podpisano IV Porozumienie Zielone Płuca W W sprawie współdziałania działania ania na rzecz zrównoważonego wnoważonego onego rozwoju oraz promocji obszaru Zielone Płuca P z zachowaniem jego różnorodności norodności biologicznej i tożsamości samości kulturowej.
W latach 2005 2008 skład Rady Programowej ukształtowałtował się ostatecznie następującopująco (stan na 18.12.2008) Marszałek Województwa Podlaskiego Jarosław aw Zygmunt Dworzański Marszałek Województwa Kujawsko Pomorskiego Piotr Całbecki Marszałek Województwa Warmińsko Mazurskiego Jacek Protas Wojewoda Warmińsko Mazurski Marian Podziewski
15 Prezes Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Jan RączkaR Prezes Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Toruniu Emilia Kawka Patek Prezes Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Olsztynie Adam Krzyśków Prezes Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Białymstoku Adam Sieńko Prezes Fundacji EKOFUNDUSZ Stanisław aw Sitnicki Prezes Zarządu Banku Ochrony Środowiska w Warszawie Mariusz Klimczak Prezes Narodowej Fundacji Ochrony Środowiska Wojciech Nowicki
Partnerzy wspierający Wojewoda Podlaski Maciej Żywno Wojewoda Mazowiecki Jacek Kozłowski owski Obserwator Dyrektor Generalny Lasów w Państwowych reprezentuje Ryszard Ziemblicki Dyrektor Regionalnej Dyrekcji Lasów w Państwowych w Białymstoku Ku wielkiemu rozczarowaniu w styczniu 2008 władze w samorządowe województwa pomorskiego wycofały swój j udział w Porozumieniu Zielone Płuca P
Aktualna powierzchnia obszaru funkcjonalnego Zielonych Płuc P wynosi (stan 18.12.2008) 63 234 km2, co stanowi 20,2% powierzchni Źródło o GUS Fundacja Zielone Płuca P rozpoczęł ęła a funkcjonowanie z dniem 16 października 2005 roku pod kierownictwem Prezesa Zarządu Krzysztofa Wolframa. Nadzór r formalno - prawny nad działalno alnością Fundacji ZPP pełni Rada Fundacji, której przewodniczyli do tej pory kolejno: Jarosław aw Idźkowski (Białystok), Katarzyna Zajkowska (Białystok) oraz Bogdan Meina (Olsztyn).
Ważniejsze wydarzenia programowe, organizacyjne i medialne Podpisanie 13 maja 1988 roku w Białowie owieży Porozumienia Zielone Płuca P tworzącego zręby przyszłych ych działań programowych i organizacyjnych Zielonych Płuc P. II Porozumienie Zielone Płuca P zawarte 30 grudnia 1990 roku w Olsztynie sygnowali wojewodowie i przewodniczący cy sejmików samorządowych wojewódzkich. woj. białostockiego, łomżyńskiego, olsztyńskiego, skiego, ostrołę łęckiego i suwalskiego oraz Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska. Artykulacja idei,,zielone Płuca P Europy" których podstawą stała a się Deklaracja Wigierska przyjęta na Wigrach 27-28 28 marca 1992 roku przez przedstawicieli: Białorusi, Litwy, Łotwy, Estonii, Ukrainy, Rosji i. Pokłosiem osiem Deklaracji Wigierskiej był dokument pt.,, ZIELONE PŁUCA P EUROPY" przedstawiony i przyjęty na Konferencji Ministrów Ochrony Środowiska Państw Europejskich w kwietniu 1993 roku w Lucernie (Szwajcaria), sygnowany przez władze w ochrony środowiska siedmiu w/w państw. 15 Ważniejsze wydarzenia programowe, organizacyjne i medialne Zbudowanie w latach 1988 1995 struktury przestrzennej obszaru funkcjonalnego Zielone Płuca P oraz organizacyjnej Porozumienia Zielone Płuca. Odbycie w latach 1982 2008 ponad 40 posiedzeń Rady Naukowej Porozumienia Zielone Płuca P, omówienie, przyjęcie i wypracowanie 47 stanowisk, opinii i rezolucji w wielu kluczowych ch kwestiach dotyczących cych funkcjonowania wiodących działań społecznych, gospodarczych, kulturowych i ekologicznych związanych zanych z funkcjonowaniem obszaru Zielone Płuca. Podpisanie w dniu 20 grudnia 2004 roku w Warszawie IV Porozumienia ia Zielone Płuca P sygnowanego przez samorządy wojewódzkie woj. woj. podlaskiego, pomorskiego, kujawsko pomorskiego i warmińsko mazurskiego oraz Narodową Fundację Ochrony Środowiska.
Ważniejsze wydarzenia programowe, organizacyjne i medialne Opracowanie w latach 1990-2008 głównych g dokumentów w programowych, kierunkujących działania ania Rady Programowej Porozumienia Zielone Płuca P i jej struktur organizacyjnych oraz tworzących podstawy współpracy pracy sygnatariuszy. Działanie anie instytucji Znaku Promocyjnego Zielone Płuca P, które w latach 1996 2008 przyznało o prawo do użytkowania u Znaku ponad 200 podmiotom prawnym i fizycznym, w tym 16 samorządom terytorialnym. Aktualnie Znakiem tym posługuje się 40 podmiotów w mających bezpośredni wpływ na prace i życie około o 0,5 mln mieszkańców w obszaru funkcjonalnego Zielone Płuca P. Powołanie 3 grudnia 1998 roku Pełnomocnika Ministra Środowiska do spraw Zielonych Płuc P, który działał nieprzerwanie do 30 czerwca 2002 roku. Ważniejsze wydarzenia programowe, organizacyjne i medialne Projekt realizowany w latach 1998 2002: Zielone Płuca P - Narew Projekt realizowany w latach 2000 2003: Tereny Ludzie Produkty Projekt realizowany w latach 2007 2008: Monitoring działań administracji samorządowej na rzecz zagospodarowania odpadów w azbestowych w północno-wschodniej Polsce Projekt realizowany w latach 2006 2010: Kraina żubra ochrona żubra w Puszczy Białowieskiej Wyprodukowanie w latach 2000 2008 dziewięciu filmów w telewizyjnych przedstawiających zasoby i walory obszaru ZPP Współorganizowanie w Supraślu w latach 1996 2008 trzynastu edycji Spotkań z Naturą i Sztuką - Uroczysko
Ważniejsze wydarzenia programowe, organizacyjne i medialne Organizacja w latach 2002-2008 2008 kampanii ponadregionalnych, m. in.: Zielone Znaki Idzie zmiana torba lniana, czas na nowe papierowe Ratujmy aleje Żubr na EURO 15 W dniu Jubileuszu 20-lecia Porozumienia Zielone Płuca P można stwierdzić: Idea, a później Program Zielone Płuca w ciągu dwudziestu lat istnienia stały się podmiotem prac, działań, planów i realizacji, a bardzo często oczekiwań dużej części polskiego społeczeństwa, głównie zamieszkującego region północno-wschodniej. Idea zrosła się nierozerwalnie z warunkami tego obszaru, a nazwa niejednokrotnie używana jest zamiennie jako pojęcie geograficzne. Zielone Płuca były i są do tej pory pojęciem o charakterze ponadpolitycznym. Porozumienie Zielone Płuca stało się instytucją respektowaną przez liczne podmioty krajowe i zagraniczne.
W dniu Jubileuszu 20-lecia Porozumienia Zielone Płuca P można stwierdzić: Główne zadania, którymi kierowano się podpisując Porozumienie w 1990 roku albo zostały całkowicie zrealizowane, albo są w trakcie realizacji. W chwili obecnej na obszarze Porozumienia funkcjonują 4 parki narodowe, 13 parków krajobrazowych, ponad 270 rezerwatów przyrody, około 5700 pomników przyrody. Chronimy około 60% polskiej populacji żubra, 73% bobra, 70% cietrzewia, 75% bociana białego i 80% bociana czarnego. Porozumienie realizuje przede wszystkim zadania z zakresu ochrony środowiska i gospodarki przestrzennej. Jednym z niezaprzeczalnych osiągnięć Porozumienia było wykonanie przez wszystkich sygnatariuszy województw studiów uwarunkowań przestrzennych W dniu Jubileuszu 20-lecia Porozumienia Zielone Płuca P można stwierdzić: W latach 1995-97 narastał kryzys w partycypacji sygnatariuszy na potrzeby finansowania Porozumienia i i jego Biura. Tylko dzięki konsekwencji Narodowej Fundacji Ochrony Środowiska finansującej Porozumienie z środków własnych oraz Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i i Gospodarki Wodnej, prace Biura Porozumienia, Rady Naukowej ZPP, Kapituły Znaku ZPP, Redakcji Biuletynu Porozumienia ZPP nie zostały przerwane. Znak Promocyjny ZPP stał się faktem i i jest poszukiwanym towarem przez podmioty gospodarcze, instytucje i i osoby prywatne z terenu ZPP. Dwadzieścia pięć lat doświadczeń związanych z promowaniem idei oraz 20 lat funkcjonowania Porozumienia Zielone Płuca należy oceniać jako czas wykorzystany.
W tym celu należy: Promocja idei Zielonych Płuc P wśród w d instytucji rządowych i organizacji międzynarodowych stanowi podstawę do przyjęcia założenia, że e region ten należy y do obszaru Unii Europejskiej, wspierany przez nią i rozwijany zgodnie z założonymi onymi celami rozwoju. Zapewnić obszarowi północnop nocno-wschodniej status regionu szczególnego bezpieczeństwa ekologicznego i współpracy pracy międzynarodowej w tym zakresie. Znaleźć formuły y organizacyjno-prawne różnir niące obszar ZPP od innych terenów kraju. Przypisanie mu wyłą łącznie obszaru funkcjonalnego wydaje się niewystarczające. ce. Zadanie to powinno stać się jednym z ważniejszych zadań stojących przed Radą Programową Porozumienia Zielone Płuca P w następnym 20-leciu jej działania. ania. Uznanie regionu funkcjonalnego Zielone Płuca P za modelowy obszar przeznaczony do realizacji prac na rzecz zachowania i kształtowania towania wiejskiego charakteru obszaru pod względem gospodarczym, przyrodniczym i kulturowym. Uwzględnienie kierunku myślenia, że e Zielone PłucaP to obszar pełnej asymilacji starych, sięgaj gających średniowiecza podziałów w państwowych i ekonomicznych w skali europejskiej, z jednoczesnym zachowaniem ich odrębno bności w sferze kulturowej.
Kontynuowanie projektu ZIELONE PŁUCA P EUROPY jako głównego g zadania w sferze współpracy pracy transgranicznej i rozwijania idei zrównowa wnoważonego onego rozwoju regionu środkowo wschodniej Europy. Powołanie Instytutu Naukowego Zielonych Płuc P w oparciu o potencjał naukowy uczelni Białegostoku, Olsztyna, Pułtuska, Torunia i Gdańska oraz innych uczelni i ośrodko rodków w badawczych prowadzących badania na tym terenie. Rozwijanie działań i promocja Znaku Promocyjnego ZPP, wzmocnienie jego pozycji jako markowego znaku jakości o charakterze regionalnym, stanowiącego przepustkę dla towarów w i usług ug regionu na rynkach krajowych i europejskich. 15 Znalezienie partnerów (partnera) strategicznego do budowy programu i promocji Zielonych Płuc P.
Dziękuję za uwagę Prezes Zarządu Krzysztof Wolfram Fundacja Zielone Płuca 15-554 Białystok, ul. Dojlidy Fabryczne 23 www.fzpp.pl fzpp@fzpp.pl tel/fax. 0-85 74 12 105; 74 12 113