Załącznik nr 1 do sprawozdania Sprawozdanie z realizacji programu przeciwdziałania przemocy w rodzinie za 2008 rok System Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie w Powiecie Świeckim jest programem spójnym z celem strategicznym 2 (operacyjnym 2.1) Powiatowej Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych na lata 2007-2015. Został przyjęty przez Zarząd Powiatu Świeckiego Uchwałą Nr 12/91/07 z dnia 10 maja 2007 r. Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie współpracowało w 2008 r. z Komendą Powiatową Policji, dzielnicowi informowali specjalistów pedagoga, psychologa, pracownika socjalnego oraz prawnika o założonych Niebieskich Kartach w związku z przemocą domową. W 2008 roku policjanci przesłali do Centrum 330 kart. Funkcjonariusze podczas przeprowadzania interwencji informowali ofiary przemocy o możliwości uzyskania wsparcia w tut. Centrum w postaci poradnictwa psychologicznego, pedagogicznego oraz prawnego. Pedagog wyłaniał te karty, w których wskazano dzieci i nawiązywał kontakt z pracownikami socjalnymi, pedagogami szkolnymi oraz wychowawcami w przedszkolach w celu podjęcia wspólnych działań (zespoły interdyscyplinarne). Psycholog nawiązywał kontakt ze sprawcami przemocy w celu wyłonienia grupy do programu korekcyjnoedukacyjnego. Ofiary przemocy korzystały z pomocy wszystkich specjalistów jak również uzyskały informację o możliwości schronienia się w Ośrodku Profilaktyki Uzależnień i Interwencji Kryzysowej z Izbą Wytrzeźwień w Grudziądzu, z którym Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie zawarło deklarację współpracy w maju 2007 r. Lp. Liczba rodzin przebywających w Hotelu O.P.U. i I. K. z I. W. Liczba dzieci w rodzinach Ile razy przebywała w Hostelu 1. 1 kobieta gmina Świecie 1 1 Razem 1 1 Ofiary przemocy mogły również korzystać z miejsc hostelowych w Specjalistycznym Ośrodku Wsparcia dla Ofiar Przemocy w Rodzinie w Tucholi, który świadczy usługi w tym zakresie dla całego województwa. W 2008 roku żadna rodzina z terenu powiatu nie przebywała w Ośrodku. W 2008 roku specjaliści udzielili wsparcia 275 osobom, z czego z porad psychologicznych udzielono 41, porad pedagogicznych 149 i porad z zakresu prawa 85. Zgłaszane pedagogowi problemy dotyczyły głównie: 1) rodzin zastępczych pomocy w wychowaniu dzieci (praca z rodzicami biologicznymi, zastępczymi i dziećmi), 2) alkoholizmu w rodzinach i problemów z tego wynikających; współpraca ze szkołami i instytucjami, 3) przemocy w rodzinie (interwencje w środowisku w związku z założonymi Niebieskimi Kartami ), 4) rodzin niepełnych, samotnego wychowywania dzieci, 5) problemów wychowawczych z dziećmi w związku z wyjazdem za granicę jednego z rodziców, 6) spraw związanych z problemami mieszkaniowymi, zdrowotnymi i finansowymi, 1
7) problemu braku pracy, znalezienia się w nowej sytuacji, pomoc w szukaniu rozwiązań, 8) rozwodów w rodzinach, szczególnie pomoc dzieciom z tych rodzin oraz ukierunkowanie postępowań rodziców, 9) opieka w czasie usamodzielnienia się wychowanków z placówek opiekuńczo wychowawczych. Pedagog udzielał również porad poza siedzibą PCPR. Siedem wizyt w instytucjach oraz osiem interwencji w domach zainteresowanych. Radca Prawny głównie udzielał porad z zakresu: 1) prawa rodzinnego, 2) prawa cywilnego, 3) prawa pracy, 4) prawa lokatorskiego oraz sporządzał projekty pism procesowych. Psycholog udzielał wsparcia w zakresie: 1) krótkoterminowej psychoterapii osób z problemami osobowościowymi, 2) porad dla osób uzależnionych od alkoholu, 3) porad dla rodziców w związku z kłopotami wychowawczymi z ich dziećmi, 4) wsparcia dla ofiar przemocy, 5) motywowania sprawców przemocy do udziału w terapii, 6) łagodzenia sytuacji konfliktowych w rodzinach zastępczych, 7) łagodzenia sporów. Psycholog udzielił również trzech porad poza siedzibą PCPR. Programu Korekcyjno Edukacyjnego dla Sprawców Przemocy w Rodzinie. Podstawa prawna realizacji programu: art. 6 ust. 4 pkt. 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz. U. Nr 180, poz. 1493). Jest to zadanie z zakresu administracji rządowej realizowanej przez powiat. Środki na realizację tego zadania zapewnia budżet państwa. ZAŁOŻENIA PROGRAMU: Cel główny - powstrzymanie sprawców i zakończenie przemocy w rodzinie. Głównym założeniem programu jest pomoc sprawcom w zaprzestaniu stosowania przemocy poprzez edukację mającą na celu: 1) uświadomienie sprawcy, czym jest przemoc, 2) uzyskanie przez niego świadomości własnych zachowań przemocowych wobec bliskich, 3) rozpoznanie przez niego sygnałów ostrzegawczych zapowiadających zachowania przemocowe, 4) opracowanie planu bezpieczeństwa zapobiegającemu użyciu siły i przemocy, 5) nabycie nowych umiejętności służących rozwiązywaniu konfliktów, sporów w rodzinie bez agresji, 6) naukę umiejętności partnerskiego układania stosunków w rodzinie, uczenie się korzystania z pomocy innych, 2
7) naukę umiejętności konstruktywnego wyrażania uczuć. Dotacja na realizację programu korekcyjno edukacyjnego: 1) ROK 2006 wykorzystano z dotacji Urzędu Wojewódzkiego łącznie 7400 zł, powyższa dotacja została przeznaczona na zakup wyposażenia między innymi: mebli, stołu konferencyjnego i krzeseł, wieszaka, rzutnika i ekranu oraz przeszkolenie specjalistów. 2) ROK 2007 wykorzystano całość dotacji Urzędu Wojewódzkiego, która wynosiła 9.240 zł. Powyższa dotacja został przeznaczona na wynagrodzenie dla prowadzących zajęcia oraz artykuły biurowe i artykuły spożywcze. 3) ROK 2008 wykorzystano z dotacji Urzędu Wojewódzkiego łącznie 3.430 zł, kwota została przeznaczona na wynagrodzenie dla specjalisty, który prowadził indywidualne sesje kwalifikujące do programu korekcyjno edukacyjnego (1440 zł.), na materiały biurowe (400 zł) oraz wykonano ulotki STOP PRZEMOCY W RODZINIE (1590 zł). NABÓR I SELEKCJA UCZESTNIKÓW PROGRAMU: 1) uczestników do programu zgłosiło Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Świeciu na podstawie informacji z Policji o założeniu niebieskich kart, Sąd Rejonowy w Świeciu, Ośrodek Pomocy Społecznej w Świeciu, Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Chełmnie. Wystosowano 375 zaproszeń do udziału w programie. Na zaproszenie odpowiedziało 19 sprawców. 2) wytypowane osoby zostały zdiagnozowane przez psychologa Centrum, co miało na celu wyeliminowanie osób z poważnymi zaburzeniami osobowości antyspołecznej oraz z zaburzeniami osobowości pogranicznej. Do programu nie przyjmuje się osób chorych psychicznie, nałogowych hazardzistów, osób uzależnionych od alkoholu i narkotyków, którzy nie przeszli podstawowego cyklu terapii, osób, które nie są sprawcami przemocy. Ostatecznie z w/w grupy osób do sesji indywidualnych kwalifikujących do udziału w programie korekcyjno edukacyjnym zakwalifikowano 11 osób. KWALIFIKACJE OSÓB PROWADZĄCYCH SESJE GRUPOWE I INDYWIDUALNE: Osoby prowadzące sesje indywidualne i grupowe zostały przeszkolone programem dla sprawców przemocy społecznej Education Groups For Men Who Batter The Duluth Model i uzyskały zaświadczenia uprawniające do prowadzenia zajęć. Organizatorem szkolenia było Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Świeciu, które zawarło umowę na przeszkolenie 4 osób z firmą AS-SYSTEM w Toruniu). Prowadzenie zajęć grupowych wymaga uczestnictwa dwóch osób - kobiety i mężczyzny. Zapobiega to przekształcaniu się spotkań w tzw. męskie spotkania klubowe, pokazuje współpracę kobiety z mężczyzną oraz stwarza możliwości przestawienia punktu widzenia kobiety. PROGRAM KOREKCYJNO EDUKACYJNY DLA SPRAWCÓW PRZEMOCY PRZEPROWADZONY ZOSTAŁ WEDŁUG PROGRAMU DULUTH. 1. Sesje indywidualne: 3
a) sesje kwalifikujące do sesji grupowych. Celem tych sesji było przygotowanie listy osób zakwalifikowanych do programu, czyli takich, które używają siły, przyznają się do tego, mają świadomość, że potrzebują pomocy (2 sesje 2 godz. na 1 os oraz dyżury 24 godziny). W miesiącu lipcu Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie zawarło umowę zlecenie ze specjalistą na zrealizowanie indywidualnych sesji kwalifikujących do programu. Z zaproponowanej przez psychologa listy 11 osób na sesje indywidualne zgłosiło się 5 sprawców, z czego trzy nie wyraziły zgody na udział w programie korekcyjno edukacyjnym uzasadniając odmowę trudnościami komunikacyjnymi, jeden z Panów został osadzony w Areszcie Śledczym. W związku z uzyskaniem zgody tylko jednej osoby Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie nie przystąpiło do realizacji sesji grupowych. Grupa wsparcia dla ofiar przemocy. Plan wdrożenia do działania grupy wsparcia dla ofiar przemocy w rodzinie oraz program jej działania Pomysł stworzenia grupy wsparcia dla osób doznających przemocy w rodzinach zrodził się z kilkuletnich doświadczeń pracowników Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Świeciu, głównie zaś z doświadczeń dyżurujących tam specjalistów tj.: pedagoga, radcy prawnego i psychologa. Jest on częścią szerszego programu przeciwdziałania przemocy w środowisku rodzinnym. Wsparcie W kontekście grup wsparcia chodzi o wsparcie poprzez jedną jednostkę osobę innej jednostki osoby lub nawet jednostek osób. Jeżeli osób wspierających będzie kilka, czyli co najmniej dwie a tych potrzebujących wsparcia również kilka, czyli też, co najmniej dwie, to będziemy tu mieli do czynienia ze wsparciem jednej grupy osób dla drugiej grupy osób. Jednocześnie nie zatracamy możliwości wsparcia indywidualnego jednostki przez inną jednostkę. Tak w najmniejszym skrócie działa wspieranie się ludzi w grupie. Reasumując grupy wsparcia, samopomocy, są to grupy, których celem jest wzajemna pomoc w rozwiązywaniu wspólnych problemów osobistych i społecznych, zrzeszające, na zasadach dobrowolności, osoby o podobnych doświadczeniach życiowych lub trudnościach. Grupy te gwarantują swoim członkom poczucie więzi, a także oparcie i pomoc w rozwiązywaniu problemów. Ich działania podporządkowane są wewnątrzgrupowym celom i mechanizmom kontroli. Osoby mające wiedzę psychologiczną, wiedzę o naturze problemów ważnych dla grupy, jak i wiedzę o specyfice działania takich grup wsparcia, a więc pedagog, psycholog lub terapeuta pełnią w grupie samopomocy funkcję konsultanta i eksperta. Grupę wsparcia dla osób doznających przemocy w rodzinie można zaliczyć do grupy osób, które żyją pod działaniem silnego, przewlekłego stresu. Celem takich grup jest stworzenie warunków rozładowania emocji, wsparcia emocjonalnego oraz wymiana doświadczeń, wskazująca na możliwość radzenia sobie z trudnościami. Członkowie takich grup poza wsparciem pomagają sobie nawzajem w zdobyciu ważnych informacji oraz niekiedy socjalno ekonomicznym przetrwaniu kryzysu. Organizacja i formowanie grupy wsparcia 4
1) Sposób zbierania uczestników grupy. Za podstawę formowania grupy wsparcia osób dotkniętych przemocą w rodzinie służyły: a) informacje pozyskane przez PCPR w Świeciu od poszczególnych posterunków Policji dotyczące interwencji funkcjonariuszy policji w sytuacjach mającej miejsce przemocy domowej. Dzięki współpracy PCPRu w Świeciu z Komendą Powiatową Policji pozyskiwane są dane o osobach poszkodowanych w wyniku przemocy rodzinnej, b) informacje pozyskane przez specjalistów dyżurujących w PCPR w Świeciu w wyniku ich interwencji związanej z poradnictwem prawnym, psychologicznym, pedagogicznym, c) informacje pozyskane przez PCPR w Świeciu od pracowników Ośrodków Pomocy Społecznej w gminach Powiatu Świeckiego. Do osób poszkodowanych, których dane zostały pozyskane w sposób wymieniony powyżej zostały wysłane zaproszenia, (łącznie zaproszenia wysłano do 153 kobiet) na indywidualne rozmowy z psychologiem mających za zadanie: poinformowanie poszczególnych osób o celach tworzonej grupy wsparcia oraz celu zbadanie motywacji i jej ewentualne wzbudzenie do uczestnictwa w grupie. Na wstępne umówione spotkanie z psychologiem zgłosiło się 7 kobiet. Pierwsze spotkanie grupy wsparcia odbyło się w miesiącu grudniu 2008 r. W spotkaniu brały udział 2 osoby doświadczające przemocy, dyrektor Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie, psycholog oraz prawnik. 2) Charakter grupy Grupa jest grupą otwartą, tj. osoby rezygnujące z udziału w grupie mogą być zastępowane przez inne osoby o podobnej specyfice problemów. Grupa może się rozrastać w ciągu czasu jej działalności o innych członków. 3) Terminy i częstotliwości spotkań grupy Terminy ustalane są na bieżąco biorąc pod uwagę najbardziej optymalne dla wszystkich chętnych uczestników grupy termin i częstotliwość spotkań. 4) Miejsce spotkań grupy siedziba Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Świeciu Cele działalności grupy wsparcia dla osób doznających przemocy w rodzinie Głównym celem działania grupy wsparcia dla ofiar przemocy ma być dostarczenie kolejnej formy pomocy osobom, które z racji doznawanej w rodzinie różnej formy przemocy nie czują się tam bezpiecznie. Ten brak bezpieczeństwa i swego rodzaju osamotnienie i wyizolowanie sprawia, że osobom takim często trudno jest korzystać z innych form pomocy jak pójście do specjalisty, obrona swoich praw przez interwencje w odpowiednich placówkach. Inicjatorzy stworzenia takiej grupy spodziewają się, iż sam fakt jej istnienia doda wiele odwagi i energii osobom, które do tej pory obawiały się wyjścia ze swymi problemami gdziekolwiek. Sporządził: Koordynator Karolina Gapska - Kostrzewa 5