RAPORT OPISOWY 46309, Finanse i Rachunkowość, studia magisterskie do momentu wyjazdu zaliczone dwa semestry SM na SGH; wcześniej absolwent Studium Licencjackiego SGH 1. Nazwa uczelni zagranicznej oraz termin przebywania na wymianie (proszę wpisać semestr (zimowy/letni) oraz daty pobytu) Università Commerciale Luigi Bocconi, semestr zimowy, 03.09.2012 18.12.2012 2. Miejsce pobytu - dojazd z Polski, opis miasta, usytuowanie Uniwersytetu. Uczelnia znajduje się w centrum Mediolanu. Najłatwiejszym środkiem transportu jest samolot. Oczywiście jest również możliwość podróży autokarem z wielu miast Polski. Podróż taka trwa jednak powyżej 20 godzin. W Mediolanie znajdują się trzy lotniska: Malpensa, Bergamo oraz Linate. Dwa pierwsze, tj. Malpensa i Bergamo obsługują loty tanich linii lotniczych: Wizzair i Ryanair. Są to najłatwiejsze i relatywnie tanie połączenia między Polską a Mediolanem. Malpensa i Bergamo są oddalone od Mediolanu, ale dojazd z tych lotnisk do centrum Mediolanu jest prosty. Jest dużo połączeń autobusowych, np. Autostradale. Są to linie obsługujące tylko połączenia z lotniskami, jeżdżą co pół godziny lub nawet częściej. Bilet kosztuje od 5 do 10 euro, przejazd trwa około godziny, a przestanek jest na Centrale (głównym dworcu Mediolanu, w centrum). Mediolan to bardzo duże miasto o międzynarodowym charakterze, gospodarcze centrum Włoch, silny ośrodek przemysłowy, usługowy oraz akademicki. 3. Uniwersytet - państwowy czy prywatny, ilość studentów, studenci zagraniczni Bocconi to prywatny uniwersytet, znajduje się na południe od centrum Mediolanu. Został ufundowany w 1902 roku; obecnie jest uważany za najlepszy ekonomiczny uniwersytet we Włoszech. Studiuje tam około 12000 studentów. Rocznie, około 1200 studentów przyjeżdża na Bocconi w ramach różnych wymian zagranicznych. Szacuje się, że około 10 procent regularnych studentów Bocconi to osoby spoza Włoch. Na moim programie (CEMS) było około 60 studentów, z czego połowa przyjechała spoza Włoch. Bocconi to dość duży uniwersytet, kampus nie jest natomiast bardzo rozległy, wszystkie budynki szkoły znajdują się blisko siebie. 4. Kursy - opis kursów, w których brałeś udział: forma prowadzenia zajęć, sposób zaliczenia - egzamin czy zaliczenie? Jaka była możliwość konsultacji, jak radziłeś sobie z językiem? 1. Global Strategic Management - obowiązkowy kurs CEMSu z prof. Venzinem, ciekawy, oparty o dyskusję i dużo case studies. Forma zajęć była podobna w przypadku niemal wszystkich przedmiotów, które realizowałem na Bocconi. Duży
nacisk kładzie się na dyskusję, poznawanie i rozważanie różnych casów oraz pracę w grupie. Mimo to, przeważnie kurs kończy się egzaminem. Stanowi on jednak część oceny. drugim elementem są wspomniane różne formy aktywności. Realizowałem program dotyczący zarządzania międzynarodowego. Myślę, że ten sposób wykładania tej tematyki jest powszechny, właściwy nie tylko Bocconi. 2. Entrepreneurship and business planning - ten przedmiot nie kończył się egzaminem. Najważniejszym elementem była praca w grupie nad start-upami. Prezentacje kolejnych stadiów pracy projektowej odbywały się raz w tygodniu. Pracowaliśmy nad realnymi start-upami przybliżownymi przez prowadzącego, analizowaliśmy je przy użyciu narzędzi omawianych poprzednio na wykładach. 3. International Corporate Finance był to jedyny tradycyjny wykład, jaki realizowałem we Włoszech, zakończony egzaminem. Istniała możliwość zaliczenia pierwszej części materiału w mid-termie. Na egzamin składały się test i zadania. Zakres materiału był dość szeroki. Omawiane tematy były ciekawe i rozwijające. 4. Public Management for Competitiveness przedmiot kończył się egzaminem, ale ważniejsza była praca w grupie i aktywność na zajęciach - omawianie casów. Kurs był oparty o materiały z Harvardu i casy prof. Portera, ogólnie jego teorię konkurencyjności i klastrów. Praca w grupie polega na przygotowaniu analizy wybranego klastra. Ważne dla oceny były również dyskusje na zajęciach dotyczące różnych casów przygotowanych przez zespół prof. Portera. 5. Social Movements and competitive strategy of firms podobnie jak w przypadku poprzedniego kursu była zarówno praca w grupach obejmująca trzy projekty - prezentacje związane z z casami na temat relacji pomiędzy firmami a organizacjami społecznymi, jak np. Greenpeace jak również egzamin. Warto również pamiętać, że na Bocconi oprócz rejestracji na przedmioty, praktykuje się przed sesją obowiązkową rejestrację na egzaminy w danym terminie. Wszystkie kursy były prowadzone w języku angielskim, nie miałem problemów z porozumiewaniem się. Prowadzący są dostępni na konsultacjach, czasem wymagane jest prezentowanie postępu prac nad projektem grupowym podczas takich konsultacji. Na niektórych przedmiotach spotkałem się również z wzajemną oceną członków grupy, która później miała swoją wagę przy ustalaniu oceny końcowej z przedmiotu. Charakterystyczne dla Bocconi jest również to, że wszystkie przedmioty można realizować zarówno jako attending, jak i non-attending student. Od non-attending students nie są wymagane żadne aktywności, praca grupowa, uczestnictwo w zajęciach. Egzamin końcowy stanowi 100 procent oceny, często wymagana jest wtedy lektura większej ilości materiałów. Nie mam pewności, ale myślę, że większość studentów realizuje zajęcia w formie attending students i uczestniczy w projektach, pracy grupowej itd.
5. Warunki studiowania - dostęp do biblioteki, komputera, ksero Biblioteka na Bocconi jest bardzo dobrze wyposażona, można też tam korzystać ze specjalnych pokoi do nauki, a także do pracy grupowej. Jest ich dużo, ale często są pozajmowane. Trzeba je rezerwować przez Internet, najlepiej z wyprzedzeniem. Na kampusie jest dużo komputerów, szczególnie w bibliotece i w Lion Building. Na uniwersytecie działa również sieć wi-fi. Przed rozpoczęciem korzystania z tej sieci należy jednak zarejestrować komputer na stronie internetowej. Po załadowaniu impulsów na legitymację studencką można korzystać z taniego ksero na uczelni. Oprócz tego wokół kampusu jest kilka punktów ksero i drukowania, również w korzystnej cenie. 6. Warunki mieszkaniowe - opis campusu, co trzeba ze sobą przywieźć z Polski? Bocconi ma swoje akademiki, ale ich cena jest bardzo wysoka, około 600-700 euro za miesiąc. Można też wynająć pokój w mieszkaniu studenckim, których w Mediolanie nie brakuje. Ceny za pojedynczy pokój zaczynają się od około 500 euro. Natomiast współdzielenie pokoju kosztuje około 350-400 euro. Warto wykupić sobie dodatkowe ubezpieczenie. Kampus Bocconi nie jest duży, budynki są bardzo blisko siebie, nie ma problemów z odnalezieniem się. Oczywiście należy pamiętać o dokumentach związanych z wyjazdem, które otrzymuje się w uczelni macierzystej. 7. Recepcja - jak zostałeś przyjęty, kto się tobą opiekował, kontakt z International Student Office Zostałem przyjęty bardzo dobrze. Najpierw, zaraz po przyjeździe zostałem przyjęty przez International Student Desk. Wszystkie formalności po przyjeździe załatwia się praktycznie w jednym miejscu. Są organizowane spotkania wprowadzające dla studentów z zagranicy; była również wycieczka po Mediolanie. Można ubiegać się o buddy ego. Kontakt z taką osobą (studentem Bocconi) pomaga, zwłaszcza na początku pobytu. Wiele istotnych spraw jest przekazywanych w Welcome Pack-u. Kontakt z International Student Office nie sprawia kłopotów możliwy jest kontakt mailowy, telefoniczny oraz osobisty w biurze ISD. Jako student CEMS miałem również możliwość uczestniczenia w spotkaniach organizowanych przez administrację programu CEMS. 8. Koszty utrzymania - Podaj szczegóły, które Twoim zdaniem mogłyby się przydać innym, np. najtańsza linia lotnicza, ubezpieczenie, jak uzyskać pozwolenie na pracę, jakie są środki komunikacji lokalnej, dokumenty, które mogą się przydać ( np. tłumaczenie metryki), codzienne wydatki w porównaniu z Warszawą. W przypadku, jeśli otrzymywałeś dofinansowanie, w jakim stopniu otrzymane stypendium zapewniało pokrycie kosztów utrzymania za granicą, relacje cen, gdzie robić zakupy? Zakupy najlepiej robić w supermarketach, takich jak np. Carrefour. Ceny w porównaniu z Warszawą są wyższe; oprócz mieszkania utrzymanie kosztuje około 350-500 euro miesięcznie. Zależy to oczywiście od trybu spędzania wolnego czasu
oraz tego czy stołujemy się w restauracjach czy na stołówce studenckiej. Na Bocconi są dwie takie stołówki. Obiad kosztuje około 7-8 euro. Można również, jeśli dobrze pamiętam, raz skorzystać z abonamentu na 10 obiadów wtedy obiad kosztuje około 4 euro. Wokół Bocconi jest dużo miejsc, gdzie można smacznie zjeść. Ceny są tam jednak nieco wyższe. Miesięczna karta transportu miejskiego kosztowała 17 euro. Stypendium Erasmusa w kwocie 70 euro tygodniowo wystarcza na pokrycie części kosztów mieszkania (około połowa). 9. Życie studenckie - rozrywki, sport Mediolan to przyjemne miejsce. Architektura w centrum jest bardzo ładna; jest dużo starych, ładnych kamienic, kilka parków. Jeśli o chodzi o samo zwiedzanie, to inne miasta włoskie mają więcej interesujących historycznych miejsc, ale również w Mediolanie znajduje się kilka ciekawych zabytków z Katedrą Duomo na czele. Jest bardzo dużo klubów, kawiarni. Myślę, że dla osób lubiących zabawę to bardzo dobre miasto. Jeśli natomiast chodzi o sport, to oczywiście, jak w każdym większym mieście można znaleźć siłownie, kluby fitness itd. Kampus Bocconi nie posiada wielu miejsc, gdzie można uprawiać sport. Pamiętam, że była siłownia, ale trzeba było za nią płacić. Rozrywki, takie wyjścia do klubów czy kawiarni są często organizowane przez studentów danego programu wyjazdowego. Odbywają się imprezy dedykowane studentom przyjeżdżającym. Jednym słowem, jest wiele okazji do integracji. Ciekawym sposobem spędzania czasu ze znajomymi w Mediolanie jest tzw. aperitivo. W barze zamawia się drinka lub piwo za około 10 euro i można częstować się przygotowanym jedzeniem właściwie bez ograniczeń. W Mediolanie można również spotkać studentów grających na gitarach i bawiących się na świeżym powietrzu, na piknikach, w parkach lub innych podobnych miejscach. Odbywa się także wiele targów, imprez, między innymi Fashion Week. 10. Sugestie - O czym dowiedziałeś się podczas pobytu, a co wolałbyś wiedzieć wcześniej? Twoje sugestie dotyczące usprawnienia zarządzania systemem grantów wewnątrz Uczelni przez Narodową Agencję (Fundację) oraz przez Komisję Europejską w przypadku studentów Nie mam sugestii. 11. Adaptacja kulturowa - wrażenia z przystosowywania się do nowego kraju, kultury; czy przeżyłeś szok kulturowy? czy w kontaktach z mieszkańcami było coś czego się nie spodziewałeś? co może zrobić osoba jadąca na stypendium żeby łatwiej przystosować się do nowego miejsca? Uważam, że Włochy to kraj dość podobny do Polski, jeśli chodzi o mentalność ludzi. Na Bocconi jest dużo studentów z zagranicy, nie tylko z wymian, ale również obcokrajowców, którzy wybrali Bocconi jako swój pierwszy uniwersytet. To powoduje, że nikt nie czuje się obco. Nie ma też problemów z porozumiewaniem się po angielsku na uczelni. Poza nią nie zawsze jest to jednak takie proste. Warto mieć
przynajmniej podstawową znajomość języka włoskiego podczas pobytu. Nie sądzę jednak, aby istniało ryzyko szoku kulturowego dla gościa z Polski. 12. Ocena Ogólna - 4,5 Merytoryczna - 4,5