Strefa klimatyczna Wybrane typy klimatu równikowa równikowy wybitnie wilgotny podrównikowy wilgotny podrównikowy suchy Charakterystyka stref klimatycznych i typów klimatu >20ºC, małe amplitudy temperatury powietrza, pory roku wyznaczone przez opady; opady największe przy zenitalnym położeniu słońca roczna amplituda temperatury powietrza 2-5ºC, opady >2000 mm rocznie, brak wyraźnej pory deszczowej opady 1000-2000 mm rocznie, jedna lub dwie pory bezdeszczowe, małe wahania temperatury (do 10ºC) opady 500-1000 mm, krótka, kilkumiesięczna pora deszczowa, roczne wahania temperatury <10ºC Formacja roślinna wilgotny las równikowy wilgotny las podrównikowy, sawanna, busz, las parkowy sawanna stopniowo przechodząca w półpustynie Typowe gatunki roślin kauczukowiec, hebanowiec, epifity (np. liany), paprocie drzewiaste, storczyki baobaby, akacje. eukaliptusy, palmy mniejsze drzewa, trawy, kolczaste krzewy, sukulenty Typowe gatunki zwierząt małpy (makaki, gibony, kapucynki), żaby, jaszczurki (kameleony), potężne węże (boa, anakonda), ptaki (papugi, tukany) goryle, szympansy, orangutany, okapi, jaguary słoń, żyrafa, gepard, nosorożec, hipopotam, krokodyl lew, hiena, zebry, antylopy, strusie Gleby czerwonożółte gleby laterytowe czarne gleby tropikalne, czerwonoziemy czerwonawe buroziemy
zwrotnikowa wilgotny kontynentalny, suchy wybitnie, skrajnie suchy średnia temperatura powietrza najchłodniejszego miesiąca >10ºC, roczna ponad 20ºC, duże dobowe amplitudy temperatury, opady głównie w lecie, pory roku wyznacza w klimatach morskich i monsunowych reżim opadów, a w suchych przebieg temperatury, dominują układy wysokiego ciśnienia z prądami zstępującymi, typ klimatu zależny przede wszystkim od oddalenia obszaru od mórz i oceanów duże opady w okresie letnim (1000-2000 mm), zimy ciepłe, bezdeszczowe wysokie dobowe amplitudy temperatury powietrza, bardzo małe opady, głównie letnie, duże nasłonecznienie wysokie dobowe amplitudy temperatury powietrza, brak opadów przez okres nawet kilku lat, duże nasłonecznienie wilgotne lasy monsunowe półpustynie przechodzące w pustynie pustynie (piaszczyste-erg, kamienistehamada, żwirowe-serir, ilaste-takyr) drzewa tekowe, bambusy kolczaste zarośla krzewiaste, sukulenty, kserofity, efemerofity, palmy daktylowe, aloesy, opuncje i kaktusy sinice, porosty, efemerofity hieny, szakale, nieliczne gatunki antylop, sępy fenek, wielbłądy, płazy, gady (węże, skorpiony) i owady (szarańcza) żółtoziemy i czerwonoziemy buroziemy, szaroziemy i szarobure gleby pustyń prymitywne gleby pustynne
podzwrotnikowa śródziemnomorski kontynentalny, kontynentalny suchy, kontynentalny wybitnie suchy średnia roczna temperatura powietrza od 10ºC do 20ºC, najchłodniejszego miesiąca >0ºC, w okresie letnim dominują wyże, dające upalną pogodę, zimą rozwój ośrodków cyklonalnych, pory roku wyznacza przebieg temperatury i opadów w typie śródziemnomorskim występującym na zachodnich wybrzeżach kontynentów lato gorące i suche, opady prawie wyłącznie w zimie, na wschodnich krańcach kontynentów w odmianie monsunowej opady w porze letniej duże dobowe i roczne amplitudy temperatury powietrza, lata bardzo gorące, zimą temperatura może spadać nawet do -30ºC, opady niskie; występują tu opady śniegu wiecznie zielony lasy twardolistne, makia, miejscowo lasy monsunowe stepy, półpustynie lasy monsunowe: magnolie, bambusy; dąb korkowy, kasztan jadalny, oliwka, mirty, pinie, cedry, cyprysy, mirty, oleandry, jałowce, bukszpan trawy (ostnice i kostrzewy), rośliny cebulkowe (tulipan, krokus), bylice szakale, króliki, daniele, osły, muflony, jaszczurki, żółwie, ptaki (kuropatwy, przepiórki) gazele, suhaki, drobne ptaki, sępy, gady (np. grzechotniki) i owady (chrząszcze, mrówki) gleby żółtobrunatne, żółtoziemy i czerwonoziemy, gleby cynamonowe gleby szarocynamonowe, szaroziemy prymitywne, gleby pustynne
umiarkowana ciepła średnia temperatura powietrza najcieplejszego miesiąca około 15ºC i więcej, roczna 0-10ºC, pory roku (cztery) wyznacza przebieg zmian temperatury morski przejściowy kontynentalny łagodne zimy, roczna amplituda temperatury powietrza około 15-17ºC, opady przez cały rok cechy klimatu morskiego lub kontynentalnego w zależności od rodzaju napływających mas powietrza, duża zmienność pogody z dnia na dzień i w poszczególnych porach roku duża roczna amplituda temperatury powietrza (do 45ºC), upalne lata, zimy mroźne, opady małe, głównie w lecie lasy liściaste lasy mieszane stepy, półpustynie graby, dęby, wiązy, klony, jawory, buki, lipy, wierzby, topole, olsze dęby, buki, brzozy, topole, wierzby, sosny, świerki, modrzewie, leszczyna trawy (ostnice i kostrzewy), rośliny cebulkowe (tulipan, krokus, piwonia), bylice łoś, jeleń, sarna, dzik, wilk, ryś, żbik, kuna, tchórz, ptaki, owady gryzonie (wiewiórka), wilk, łoś, jeleń, zając, lis, bóbr, duża ilość ptaków (bociany) liczne gryzonie (susły, pieski preriowe, myszy), bizony, konie, gady, owady, drobne ptaki brunatne gleby leśne, gleby płowe gleby bielicowe, szare gleby leśne, gleby kasztanowe, czarnoziemne gleby prerii gleby kasztanowe i czarnoziemy, buroziemy półpustynne, szarobure gleby pustynne
umiarkowana chłodna morski przejściowy kontynentalny, wybitnie kontynentalny, skrajnie kontynentalny średnia roczna temperatura powietrza od 0º do 10ºC, średnia najcieplejszego miesiąca poniżej 20ºC opady całoroczne, zimy łagodne, chłodne lata cechy klimatu morskiego morskiego lub kontynentalnego w zależności od rodzaju napływających mas powietrza małe opady, krótkie i chłodne lato, długa i mroźna zima; duża roczna amplituda temperatury powietrza, przekraczająca 23ºC (do 45ºC), ciepłe lata trwające około dwóchtrzech miesięcy, zimy bardzo mroźne i długie, opady małe, głównie w lecie lasy liściaste, lasy mieszane z dominacją drzew liściastych lasy mieszane z dominacją drzew iglastych tajga buki, dęby, klony, jawory, miejscowo sosny i świerki dęby, buki, brzozy, topole, wierzby, sosny, świerki, modrzewie świerk, sosna, jodła, modrzew, limba, sporadycznie brzoza, topola, olsza i brzoza łoś, jeleń, sarna, dzik, wilk, ryś, żbik, kuna, tchórz, ptaki gryzonie (wiewiórka), wilk, łoś, jeleń, zając, lis, bóbr, duża ilość ptaków ssaki drapieżne (niedźwiedź, wilk, ryś, soból, gronostaj, kuna, wydra) oraz kopytne (łoś, jeleń), wiewiórka, bóbr, dzięcioł, głuszec, sójka, sowa, sikora gleby płowe, szare gleby leśne, gleby bielicowe i bielice gleby bielicowe, marzłociowe gleby tajgi
okołobiegunowa subpolarny polarny opady małe, głównie śnieżne, pory roku wyznacza długość dnia i nocy, średnia roczna temperatura <0ºC, najcieplejszego miesiąca <10ºC temperatura najcieplejszego miesiąca >0ºC, opady prawie wyłącznie śnieżne, brak termicznego lata temperatura najcieplejszego miesiąca <0ºC, opady wyłącznie śnieżne i bardzo niskie tundra brzoza karłowata, wierzba polarna, wrzosy, borówki, trawy, turzyce, jaskry, niezapominajki oraz mchy i porosty renifer, lis polarny, zając bielak, leming, sowa śnieżna, pardwa, niedźwiedź polarny tundrowe gleby glejowe pustynia lodowa brak flory foki, morsy, pingwiny grunty (gleby) poligonalne (strukturowe)